Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โรคเพดานโหว่ (Cleft palate), ปัจจัย - Coggle Diagram

- - - - 1.ทารที่มีปากแหว่งเพียงอย่างเดียว จะไม่สามารถอมหัวนมแม่ หรือจุกนมได้สนิท มีลมรั่วเข้าไปขณะดูดนม ทารกต้องออกแรงดูดนมมากขึ้น พบอาการท้องอืดภายหลังดูดนม
      - ทารกที่มีเพดานโหว่ มักสำลักนมขึ้นจมูก และเข้าช่องหูชั้นกลาง หรือสำลักนมเข้าสู่ปอดได้
      - การได้ยินผิดปกติ
      - การติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนต้น
      - วัยหัดพูด จะพูดเสียงขึ้นจมูก พูดไม่ชัด
      - การขึ้นของฟันผิดปกติ
- - - - หากมีลูกคนแรกเป็นปากแหว่ง เพดานโหว่ ลูกคนต่อไปมีโอกาสเป็นโรคนี้
      - ครอบครัวที่มีพ่อหรือแม่หรือเครือญาติทั้งสองฝ่าย เป็นโรคปากแหว่งเพดานโหว่ ลูกมีโอกาสเป็นปากแหว่งเพดานโหว่เช่นเดียวกัน
- - - - ผ่าตัดเย็บริมฝีปากเพียงขั้นตอนเดียว นอกจากนี้การดึงรั้งริมฝีปากที่แหว่งเข้ามาชิดกันโดยการปิดserstips จะเป็นการช่วยดึงรั้งให้ริมฝีปากที่แหว่งเจริญเข้ามาอยู่ชิดกันมากขึ้นก่อนทำผ่าตัด
    - - ปรึกษาทันตแพทย์เพื่อใส่เพดานเทียม (obturator) ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่ทำหน้าที่แทนเพดาน ทำให้ผู้ป่วยสามารถดูดนมได้โดยไม่สำลัก ก่อนทำผ่าตัดริมฝีปากและผ่าตัดเพดานปาก เพดาน
        เทียมจะเปลี่ยนขนาดทุก 1 เดือนตามการเจริญเติบโตของ
        ช่องปากเด็ก
      - เมื่อทำผ่าตัดริมฝีปากประสบผลสำเร็จ ขั้นต่อไปจะทำผ่าตัดเพดาน (repair of cieft palate) เพื่อให้มีการ
        พูดได้ชัดเจน และมีการเจริญเติบโตของใบหน้าและฟันเป็นไปอย่างสมบูรณ์ นิยมผ่าตัด เมื่ออายุ6-18 เดือน เพื่อให้เพดานมีการเจริญเติบโตในช่วงขวบปีแรกก่อน
      - เมื่ออายุประมาณ 3 ปี จะทำการผ่าตัดแก้ไขจมูก ตามด้วยการฝึกพูดจากนักอรรถบำบัด (speech therapist)
      - ปรึกษาทันตแพทย์จัดฟันเมื่ออายุประมาณ 5 ปี หลังจากนั้นหากพบมีความผิดปกติหลงเหลืออยู่จะผ่าตัดแก้ไข
- - - - เป้าหมายการพยาบาล
        
        ได้รับสารน้ำและสารอาหารเพียงพอ
      - เกณฑ์ประเมินผล
        
        น้ำหนักเพิ่มขึ้นตามเกณฑ์ของอายุ
        
        ทารกสามารถดูดและกลืนได้ดีขึ้น
        
        ไม่สำลัก ไม่อาเจียน
        
        ไม่มีอาการขาดสารน้ำเช่น ริมฝีปากแห้ง กระหม่อมบุ๋ม ปัสสาวะลดลง
      - กิจกรรมการพยาบาล
        
        1.ให้นมทารกอย่างถูกวิธีในรายที่ปากแหว่งไม่มากทารกสามารถดูดนมแม่ได้ให้ดูดนมแม่ หากทารกไม่สามารถดูดนมแม่ได้ให้นมทารกด้วยวิธีที่ถูกต้อง
        
        ป้อนน้ำตามทุกครั้งหลังให้นมและใช้ผ้าละอาดและนิ่มชุบน้ำหมาด ๆ เช็ดคราบนมเพื่อป้องกันการติดเชื้อ สอนบิดาหรือมารดาวิธีการให้นมที่ถูกต้อง
        
        ชั่งน้ำหนักทารกวันละครั้ง
        4.รายงานแพทย์ในรายที่น้ำหนักไม่ขึ้นจากการรับนมทางปากไม่พอ เพื่อพิจารณาใส่สาย ให้อาหารทางปาก
    - - เป้าหมายการพยาบาล
        
        บิดามารดาและผู้ดูแลผู้ป่วยมีความรู้เกี่ยวกับโรคและวิธีการดูแลรักษาผู้ป่วย
      - เกณฑ์ประเมินผล
        
        บอกขั้นตอนการรักษาและวิธีการดูแลทารกได้ถูกต้อง
        
        ร่วมมือในการปฏิบัติดูแลผู้ป่วยก่อนและหลังผ่าตัด
        
        สามารถพูดคุยแลกเปลี่ยนประสบการณ์การดูแลผู้ป่วยกับครอบครัวอื่นที่มีบุตรได้รับการรักษา เช่นเดียวกันได้
        
        บอกความจำเป็นของการผ่าตัดรักษาได้ถูกต้อง**
      - กิจกรรมการพยาบาล
        
        **ประเมินความรู้ความเข้าใจเรื่องความผิดปกติของผู้ป่วยและวิธีการผ่าตัดรักษา
        
        อธิบายหรือแก้ไขความเข้าใจผิดต่างๆ ของบิดามารดาหรือผู้ดูแล
        3.อธิบายวิธีการผ่าตัด ระยะเวลาที่ใช้ในการผ่าตัด และผลลัพธ์ที่ได้ภายหลังผ่าตัด
        4.ให้ดูรูปผู้ป่วยที่เป็นเหมือนกันระยะก่อนและหลังผ่าตัดที่ประสพความสำเร็จ
        
        สอนบิดามารดาและผู้ดูแลเรื่องวิธีการป้อนนมอย่างถูกวิธี
        6.แนะนำวิธีการดูแลทารกระยะก่อนและหลังการผ่าตัดอย่างชัดเจนพร้อมทั้งส่งเสริมให้กำลังใจ
        
        แนะนำวิธีการผูกแขนสองข้างเพื่อป้องกันทารกเอามือจับแผล**
    - - เป้าหมายการพยาบาล
        
        ไม่มีการติดเชื้อที่หูชั้นกลาง
      - เกณฑ์ประเมินผล
        
        ไม่มีสิ่งคัดหลั่งจากช่องหู ไม่ปวดหู
        
        สัญญาณชีพปกติ ไม่มีไข้
        
        ไม่มีอาการสำลักนมออกทางจมูก
      - กิจกรรมการพยาบาล
        
        ให้นมอย่างถูกวิธี
        
        สังเกตและระมัดระวังมิให้ผู้ป่วยสำลักนม
        
        สังเกตอาการมีสิ่งคัดหลั่งจากช่องหูหรือไม่ มีกลิ่นเหม็นหรือไม่
        
        สังเกตและบันทึกสัญญาณชีพ
        
        ภายหลังให้นม ดูแลความสะอาดช่องปากโดยให้ป้อนน้ำตามทุกครั้งและเช็ดคราบนมด้วยผ้านุ่มชุมน้ำหมาด ๆ แล้วจัดท่านอนให้ผู้ป่วยนอนศีรษะสูงประมาณ 30 องศาและนอนตะแคงขวา
  - - - เป้าหมายการพยาบาล
        
        แผลไม่แยกและไม่ติดเชื้อ
      - เกณฑ์ประเมินผล
        
        1.สัญญาณชีพปกติ
        
        2.แผลริมฝีปากติดดีไม่มีเลือดออก ไม่มีอาการบวมแดงอักเสบ ไม่มีสิ่งคัดหลั่งที่ผิดปกติ
        
        แผลเพดานโหว่ไม่ทะลุ ไม่มีอาการพูดเสียงขึ้นจมูกและไม่สำลักอาหารจากปากเข้าจมูก
      - กิจกรรมการพยาบาล
        
        ล้างมือให้สะอาดทุกครั้งก่อนและหลังดูแลผู้ป่วย
        
        ผูกยึดข้อศอกทั้งสองข้าง (elbow restraint) มิให้งอเป็นเวลาประมาณ 6 - 8 วันหลังผ่าตัด เพื่อป้องกันไม่ให้มือล้วงปากและคลายออกทุก 1 - 2 ชั่วโมงนาน 10 - 15 นาที และบริหารแขนให้มีการเคลื่อนไหวตามพิสัยของข้อศอก ข้อมือ
        3.สอนบิดาหรือมารดาหรือผู้ดูแลวิธีการผูกตรึงทารกป้องกันมือล้วงภายในปาก
        4.งดใส่สายยางดูดเสมหะในช่องปากหรือห้ามนำช้อนหรือวัตถุใด ๆ เข้าปากทำให้แผลแยกมีเลือดออกได้
        5.งดให้ทารกดูดนมจากขวดประมาณ 1 เดือนหลังผ่าตัด ควรใช้ช้อนป้อนนมอย่างระมัดระวังมิให้กระทบกระเทือนแผลที่ริมฝีปากและเพดาน
        
        สังเกตอาการแผลมีเลือดออก มีสิ่งคัดหลั่งมีกลิ่นเหม็น แผลมีอาการอักเสบ บวม แดง ร้อน
        
        หากทารกร้องให้ ควรทำให้สงบเช่น ให้ยาบรรเทาอาการปวดหรืออุ้มสัมผัส พูดปลอบโยน
        
        บรรเทาอาการปวดด้วยวิธีใช้ยาและวิธีไม่ใช้ยาให้ทารกเพื่อไม่ให้ทารกร้องไห้
        
        บันทึกสัญญาณชีพ
        
        ให้ดื่มน้ำสะอาด ภายหลังให้นมทารกแล้วทุกครั้ง
        
        การพยาบาลหลังผ่าตัด cleft palate
        
        สังเกตอาการออกเสียงขึ้นจมูกและอาการสำลักอาหารจากปากเข้าจมูก
        
        ให้ดื่มน้ำสะอาด ภายหลังให้นมทารกแล้วทุกครั้ง
        
        ห้ามอ้าปากทารกกว้างๆ ป้องกันแผลแยก
        
        ห้ามดูดเสมหะในช่องปาก ยกเว้นหากจำเป็น ต้องกระทำด้วยความนุ่มนวลและระมัดระวังหลีกเลี่ยงการสัมผัสบริเวณแผลที่เย็บไว้
        
        หลีกเลี่ยงการนำของแข็งหรือของที่มีความแหลมเข้าปาก เช่น แปรงสีฟัน หลอดสำหรับดูดเครื่องดื่ม
    - - เป้าหมายการพยาบาล
        
        ได้รับสารน้ำและสารอาหารเพียงพอ
      - เกณฑ์ประเมินผล
        
        ทารกสามารถรับนมหรืออาหารเหลวได้เพียงพอ
        
        3 ไม่มีอาการอาเจียน สำลัก
        
        น้ำหนักเพิ่มขึ้นตามเกณฑ์
      - กิจกรรมการพยาบาล
        
        1.ดูแลการให้สารน้ำและสารอาหารทางหลอดเลือดดำตามแผนการรักษา 2.วิธีการให้นมหลังผ่าตัด
        2.1 จัดทำนอนศีรษะสูงขณะป้อนนม ป้องกันสำลักเข้าสู่ปอด
        2.2 ทารกหลังผ่าตัดปากแหว่งเริ่มป้อนอาหารเหลวหรือนมแม่หรือนมผสมตามแผนการรักษา โดยใช้
        กระบอกสำหรับฉีดยาหรือใช้หลอดหยดยา (dropper) หยดเข้าด้นช้างของกระฟุ้งแก้ม
        2.3 เด็กหลังผ่าตัดเพดานโหวให้อาหารเหลวที่มีคุณค่าให้พลังานสูง เช่น นม น้ำข้าว น้ำซุบ โดยใช้ syringe ต่อกับท่อยางตรงยาวประมาณ 3 เชนติเมตร ป้อนโดยหยอดเช้า บริเวณกระพุ้งแก้มด้านใน
        2.4 ภายหลังให้นม ต้องป้อนน้ำตามทุกครั้งเพื่อความสะอาดของแผล และใส่ลมเป็นระยะๆ เสมอเพื่อ ป้องกันภาวะท้องอึด
        3.งดการดูดนมชวดหลังผ่าตัดแล้วประมาณ 1 เดือน จึงเริ่มให้ดูดนมชวดได้
        4.สอนบิดาหรือมารดาเรื่องวิธีให้นมทารกอย่างถูกต้อง
        5.ชั่งน้ำหนักทารกวันละครั้ง
    - - เป้าหมายการพยาบาล
        
        บิดามารดาหรือผู้ดูแลมีความรู้ดูแลทารกที่ได้การผ่าตัดเพดานโหว่
      - เกณฑ์ประเมินผล
        
        1.ตอบคำถามวิธีการดูแลทารกและอาการผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นได้ถูกต้อง
        
        2.ทารกสามารถรับนมหรืออาหารเหลวเพียงพอกับความต้องการของร่างกาย
        
        3.ทารกมีน้ำหนักตามเกณฑ์
        
        4.ทารกใด้มารับตรวจตามนัดทุกครั้ง
      - กิจกรรมการพยาบาล
        
        แนะนำวิธีการดูแลทารกเมื่อกลับไปอยู่บ้าน
        1.1 วิธีการให้นมด้วยช้อน งดดูดนมตัวยจุกนมหรือหลอดดูดพลาสติกนาน 1 เดือนหลังผ่าตัดและป้อนน้ำตามทุกครั้งภายหลังให้นม เพื่อให้ช่องปากสะอาด
        1.2 การทำความสะอาดแผลผ่าตัดด้วยน้ำเกลือนอร์มัล และป้ายยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษา
        1.3 สังเกตอาการผิดปกติของแผลผ่าตัดเช่น บวม แดง ร้อน มีสิ่งคัดหลั่ง
        1.4 ป้องกันผู้ป่วยเอามือล้วงปาก โดยผูกยึดข้อตอก อกและถอดออกทุก 1 - 2 ชั่วโมง
        1.5 งดนอนคว่ำในรายที่ฝาตัดริมฝีปากพราะทำให้แผลเสียดสีกับที่นอนและหมอนได้
        1.6 แนะนำให้ตอบสนองดวามต้องการของทารก เพื่อป้องกันไม่ให้ทารกร้องให้
        1.7 การประเมินดวามผิดปกติเช่น อาการสำลัก น้ำหนักลด มีสิ่งคัดหลั่งออกจากช่องหู
        
        บอกความสำคัญการมารับการรักษาต่อเนื่องตามแพทย์นัด เช่น การฝึกพูด การฝึกใช้ริมฝีปาก
        เพดาน การจัดฟัน การตรวจการได้ยิน
        
        แนะนำให้พูดคุยและแลกเปลี่ยนประสบการณ์กับครอบครัวที่มีบุตรเป็นโรคปากแหว่งและ/หรือ
        เพดานโหว่