Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การสร้างความเข้มแข็ง ทางจิตใจในภาวะวิกฤต - Coggle Diagram
การสร้างความเข้มแข็ง
ทางจิตใจในภาวะวิกฤต
ความเข้มแข็งทางจิตใจ (Resilience)
เป็นสิ่งสำคัญที่จะต้องฝึกฝนแต่เล็ก ถ้าไม่มีความเข้มแข็งไม่มีความรู้ จะไม่สามารถผ่านอุปสรรคใดๆไปได้
ความสามารถในการปรับตัวของบุคคล เมื่อต้องประสบกับสถานการณ์วิกฤต เป็นพลัง
ที่ช่วยให้บุคคลสามารถจัดการปัญหา ผ่านพ้นภาวะวิกฤต หรือเหตุการณ์ร้ายๆไปได้
รวมถึงสามารถฟื้นฟูสภาพอารมณ์ และจิตใจให้กลับสู่ภาวะปกติได้อย่างรวดเร็ว
เป็นความสามารถของบุคคลในการปรับตัวและฟื้นตัวภายหลังที่พบกับเหตุการณ์วิกฤตหรือสถานการณ์ที่ก่อให้เกิดความยากลาบาก เป็นคุณสมบัติหนึ่งที่ช่วยให้บุคคลผ่านพ้นปัญหาอุปสรรคและดาเนินชีวิตต่อไปได้
RQ มาจากคำว่า Resilience Quotient ที่คนไทยอาจเรียกว่า
พลังใจ ความเข้มแข็งทางใจ พลังสุขภาพจิต ภูมิคุ้มกันทางใจ
RQ เป็นความสามารถของคนที่มีอยู่ในตัวเอง และนำมาใช้เมื่อต้องเอาชนะปัญหา อุปสรรค หรือความยากลำบากที่เกิดขึ้น ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้คนเราสามารถผ่านพ้นภาวะวิกฤตหรือเหตุการณ์ร้ายๆ ไปได้และอาจพลิกวิกฤต
ให้เป็นโอกาส โดยสามารถยกระดับความคิด จิตใจ และการดำเนินชีวิต
องค์ประกอบ
ภายใน(Internal Factors)
1.ความสามารถในการดูแลและควบคุมตนเอง(Autonomy)
เป็นความรู้สึกอิสระ เชื่อว่าตนเองควบคุมสิ่งต่างๆได้ เป็นความรู้สึก ภูมิใจในตนเอง
2.ความสามารถทางสังคม (Social Competence)
ความสามารถในการสื่อสาร (Communication)
ความเห็นอกเห็นใจ เข้าใจ และใส่ใจผู้อื่น (Empathy)
ความสามารถในการสร้างและคงไว้ซึ่งสัมพันธภาพ (Co-operation)
3.ความสามารถในการแก้ปัญหา (Problem Solving)
ความสามารถในการคิดแยกแยะอย่างมีเหตุผล และถูกต้อง
การมองโลกในแง่ดีและมีความหยืดหยุ่นในการเผชิญกับปัญหาที่เกิด
ความสามารถในการพึ่งพาตนเองและเเสวงหาแหล่งช่วยเหลือที่มีประสิธิภาพ
4.ความมุ่งมั่นตั้งใจในการประสบความสำเร็จในชีวิต (Sense of Meaning and Purpose)
การตั้งจุดมุ่งหมาย (Goal Direction) เพื่อมุ่งสู่เป้าหมายที่กำหนดไว้
การสร้างแรงจูงใจ และการมีความเชื่อ (Achievement Motivation and Belief)
ภายนอก (External Factors)
การมีปฏิสัมพันธ์กับบุคคลอื่น (Forming Relationships)
การดูแล สนับสนุน และให้คำปรึกษา (Caring Relationships)
การให้โอกาส และการผลักดันให้พึ่งตนเอง (Providing of Opportunity)
กรมสุขภาพจิตแบ่งออกเป็น 3 องค์ประกอบ
พลังอึด
เป็นความเข้มแข็งทางใจด้านความทนทานทางอารมณ์ เเม้มีเรื่องเครียดทุกข์ใจ ก็ยังสามารถดำเนินชีวิตต่อไปได้
พลังฮึด
เป็นความเข้มแข็งทางใจด้านกำลังใจ คือ มีขวัญและกำลังใจจากคนรอบข้าง
พลังสู้
เป็นความเข็มเเข็งทางใจด้านการจัดการกับปัญหา คือ พร้อมสู้กับปัญหาไม่ตัดสินใจเเก้ปัญหาโดยใช้อารมณ์
การสร้างเสริมความเข้มแข็งทางใจ
ความเข้มแข็งทางใจ เกิดจาก
การเลี้ยงดูของครอบครัว
พ่อแม่ให้ความรัก ความเข้าใจ จึงมีความมั่นใจในตนเอง มีความพร้อมที่จะเผชิญปัญหาด้วยความเข้มแข็ง
ความรักความอบอุ่น
ความรักความอบอุ่นจากใครสักคนหนึ่ง ผู้ใหญ่ หรือใครสักคนหนึ่งที่รักห่วงใย เอาใจใส่อย่างจริงใจ อาจเป็น ปู่ย่าตายาย ญาติพี่น้อง ครูอาจารย์ที่นับถือ หรือผู้ใหญ่ในชุมชน
พัฒนาขึ้นมาด้วยตนเอง
ไม่ว่าเราจะมีชีวิตแบบใด ทุกคนสามารถสร้างความเข้มแข็งทางใจให้เกิดขึ้นได้ด้วยตนเอง
องค์ประกอบการสร้างความเข้มเเข็งทางใจ
รู้สึกดีกับตัวเอง (sense of Self) ประสบการณ์ที่ดีเป็นส่วนสำคัญ การได้รับความรัก ความเข้าใจจากครอบครัว เป็นต้นทุนชีวิตที่สำคัญเมื่อเติบโต
การจัดการกับชีวิตได้ (sense of Control) เราจะสามารถจัดการกับชีวิตได้หากเรามีความเชื่อมันในตนเองเชื่อว่าตนเองมีทักษะ ในการแก้ปัญหา จัดการอารมณ์ และความพึงพอใจในชีวิต
มีความเพียรพยายาม เชื่อว่าเเม้ต้องเผชิญสถานการณ์ที่แย่สุดๆก็สามารถจะผ่านไปได้ ยอมรับสภาพความจริงของชีวิต
มีสายสัมพันธ์เกื้อหนุน (Sense of Connection) ความรักความเข้าใจเป็นพื้นฐานสำคัญของชีวิตมนุษย์ต้องการเป็นเจ้าของและยอมรับ ถ้าขาดความต้องการเรื่องนี้ไปอาจกลายเป็นคนเก็บตัว เป็นโรคซึมเศร้าได้
5.มีเป้าหมายในชีวิต(Sense of Purpose) หากมีเป้าหมายในชีวิตที่ชัดเจนจะช่วยให้สามารถผ่าฟันอุปสรรค์ เพื่อก้าวไปสู่เป้าหมายที่ตั้งไว้สร้างความเข้มแข็งทางใจ โดยมีเป้าหมายในชีวิต
มีความคิดทางบวก คนที่มองโลกในแง่ดีมีทัศนคติเชิงบวก มีความหวังแม้ในยามที่ยากลำบากก็มองในทางที่ดีแทนที่จะมีแต่ความกังวล
การฟื้นฟูจิตใจในสถานการณ์ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019
มุ่งเน้นการลดผลกระทบทางสุขภาพจิตของบุคลากรสาธารณสุข และประชาชน และเพิ่มศักยภาพทางจิตใจ
ระดับบุคคล
1) การบูรณาการงานส่งเสริมสุขภาพจิตตามกลุ่มวัย ในประเด็น ความรอบรู้ด้านสุขภาพจิตการปรับวิธีคิดเข้าสู่ชีวิตวิถีใหม่ “ New Normal Mind Set” การเว้นระยะห่างทางสังคม “กายห่างแต่ใจห่วง” (Social Distancing but Still Connect) และแนวทางการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้สอดรับกับชีวิตวิถีใหม่ (New Normal)
2) การเฝ้าระวังและป้องกันปัญหาสุขภาพจิตในกลุ่มเสี่ยง
บุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข
ผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) และญาติ
ผู้ถูกกักตัว (Quarantine)
ผู้เปราะบางทางสังคม เช่น ผู้ที่มีความบกพร่องทางสติปัญญาหรือทางจิต
คนพิการ ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง ผู้มีปัญหาทางเศรษฐกิจอย่างรุนแรง นักโทษ เป็นต้น
ระดับครอบครัว
มุ่งเน้นการสร้างความเข้มแข็งทางจิตใจในระดับครอบครัว "วัคซีนครอบครัว" และเพิ่มศักยภาพของครอบครัวผ่าน 3 พลังสำคัญ
พลังยืดหยุ่น
เพื่อให้สามารถปรับเปลี่ยนบทบาท ทำหน้าที่ทดแทนกัน ช่วยกันแบ่งเบาภาระที่เกิดขึ้นและนำไปสู่พลังร่วมมือ
พลังร่วมมือ
ทำให้ครอบครัวปรองดอง เป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันในการฟันฝ่าอุปสรรค
พลังบวก
ครอบครัวที่มองบวก มองเห็นทางออกทุกปัญหา แม้ในภาวะวิกฤต เมื่อเห็นทางออกแล้ว ครอบครัวต้องอาศัยพลังยืดหยุ่น
ระดับชุมชน
มุ่งเน้นการสร้างภูมิคุ้มกันในระดับชุมชน/องค์กร
เพื่อให้คนในชุมชน/องค์กรร่วมมือร่วมใจกันรับมือและก้าวผ่านวิกฤตการแพร่ระบาดไปด้วยกันอย่างเข้มแข็ง โดยการจะทำให้เกิดภูมิคุ้มกันในชุมชนได้นั้นทำได้ด้วยการสร้าง “วัคซีนใจในชุมชน: 4 สร้าง 2 ใช้” ประกอบด้วย
1) สร้างชุมชนที่รู้สึกปลอดภัย (Sense of Safe)
สื่อสารให้ประชาชนมีความรู้และวิธีในการดูแลตัวเองที่ถูกต้องร่วมกับการกำหนดมาตรการเพื่อความปลอดภัยให้กับประชาชนในชุมชน
2) สร้างชุมชนที่สงบ (Calm)
โดยสื่อสารให้ประชาชนรับรู้สถานการณ์การแพร่ระบาดที่ชัดเจน อย่างสม่ำเสมอ ควบคู่ไปกับส่งเสริมให้ประชาชนมีความรู้ในการดูแลจัดการความเครียด ลดความกังวลของตนเอง