Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ระบบเลือด Hemato Phisiology, สกรีนช็อต 2021-09-03 135018 - Coggle Diagram

- - - - ขบวนการ เมแทบอลิซึมและปฎิกิรยิ าทางชีวเคมีต่างๆ ที่เกิดขึ้นในร่างกาย รวมทั้งการเผาผลาญอาหารหรือผล จากการได้รับยาหรือสารเคมีต่างๆ เข้าไป จะมีผลทาให้ความเป็นกรด-เบส ของร่างกายเปลี่ยนแปลง
    - - เลือดควบคุม อุณหภูมิหรือความร้อนภายในร่างกายโดยการกระจายความร้อนและการขับเหงื่อ
    - - เลือดทาหน้าที่ รักษาสมดุลของของเหลวในกระแสเลือดกับของเหลวในเนื้อเยื่อโดยการแลกเปลี่ยนของน้ำ
  - - - เมื่อเกิด บาดแผลขึ้นกับร่างกายไม่ว่าจะเป็นที่ผิวหนังหรืออวัยวะภายในของร่างกาย เลือดจะมีกลไกการห้ามเลือด โดยอาศัยปัจจัยในการแข็งตัวของเลือดรวมถึงเกล็ดเลือด ช่วยให้เกิดการอุดปิดบาดแผล
    - - โดยอาศัยกลไกการทำงานของ เม็ดเลือดขาวเกล็ดเลือด และแอนติบอดี (antibodies) ที่ไหลเวียนในกระแสเลือด ลักษณะทางกายภาพของเลือด (Physical characleristics of blood)
        
        ความหนืด (Viscosity)
        
        อุณหภูมิ 37-38 องศาเซลเซียส
        
        ความเป็นกรด-เบส (pH) 7.35-7.45
        
        องค์ประกอบของเกลือโซเดียมคลอไรด์ (Salinity) 0.9 เปอร์เซ็นต์
        
        น้ำหนัก 8 % ของน้้ำหนักร่างกาย ปริมาตร : เพศหญิง 5-6 ลิตร เพศชาย 4-5 ลิตร
- - - - มีลักษณะเป็นของเหลวสีเหลืองใสซึ่งมีสารต่างๆ ละลายอยู่ได้แก่
        
        โปรตีนชนิดต่างๆ รวมถึงปัจจัยในการแข็งตัวของเลือด คารโบไฮเดรต ไขมัน วิตามิน เกลือแร่ต่างๆ (อิเล็กโทรไลต์) ฮอร์โมนและสารอื่นๆ
    - - อัลบูมิน และโกลบูลิน
        
        เป็นตัวสำคัญที่เกี่ยวข้องกับความดันออสโมติก (colloid osmotic pressure) ในการรักษาสมดุลของน้ำในร่างกาย
      - โกลบูลินซึ่งมีอยู่ในรูปของ แอลฟา (α) บีตา (β) และแกมมา (γ)
        
        เกี่ยวข้องกับการสร้างแอนติบอดี ฮอร์โมน และเอ็นไซม์ชนิดต่างๆ
      - ไฟบริโนเจนช่วยในการแข็งตัวของเลือด
        
        โปรตีนทั้งหมดในพลาสมาท าหน้าที่เป็นบัฟเฟอร์ช่วยควบคุมระดับความเป็น กรด-เบส และท าให้เกิดความหนืดของเลือด ความเข้มข้นของโปรตีน
    - - โปรตีน
        
        อัลบูมิน
        
        น้ำหนักโมเลกุล 69,000
        
        ความเข้มข้น(กรัม/100 ml.plasma) : 4-6
        
        โกลบูลิน (α1, α2, β1, β2และ γ)
        
        น้ำหนักโมเลกุล 80,000-200,000
        
        ความเข้มข้น(กรัม/100 ml.plasma) : 1.5
        
        ไฟบริโนเจน
        
        น้ำหนักโมเลกุล350,000-400,000
        
        ความเข้มข้น(กรัม/100 ml.plasma) : 0.2-0.4
  - - - เม็ดเลือดแดง (Erythrocyte , red blood cell)
        
        ภายในเม็ดเลือดห่อหุ้มสารละลายต่างๆ ซึ่งส่วนใหญ่ คือ
        
        ฮีโมโกลบิน (hemoglobin)
        
        เอ็นไซม์(enzyme)
        
        อิออน (ion)
        
        เพื่อทำหน้าที่ขนถ่ายออกซิเจน และคาร์บอนไดออกไซด์ระหว่างปอดและเนื้อเยื่อต่าง ๆ ทั่วร่างกาย และท าหน้าที่เป็นบัฟเฟอร์ที่ปรับความสมดุลของกรดและเบส (acid - base buffer) ของเลือด
      - เม็ดเลือดขาว
        
        เม็ดเลือดขาว (Leucocyte, white blood cell)
        มีหน้าที่หลักคือป4องกันและทําลายสิ่ง แปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกายมีคุณสมบัติที่สําคัญ 3 ประการ
        
        เม็ดเลือดขาวสามารถเคลื่อนที่ผ่านผนังหลอดเลือดฝอยสู่เนื้อเยื่อไปยังบริเวณที่มีเชื้อโรค (Diapedesis)
        
        เม็ดเลือดขาวสามารถเคลื่อนเข้าไปหาเชื้อโรคโดยการดึงดูดของสารเคมีที่ถูกปล่อยจากเชื้อโรค เช่น แบคทีเรีย
        
        เม็ดเลือดขาวสามารถจับกินสิ่ง แปลกปลอมโดยวิธีคล้ายอะมีบาเข้าโอบล้อมและย่อยเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอม
        
        เม็ดเลือดขาวออกเป็น 2 ชนิดใหญ่ ๆ
        
        ชนิดมีแกรนูล หรือมีนิวเคลียสหลายแบบ
        (Granulocytic or polymorpho nuclear cell)
        
        นิวโทรฟีล (Neutrophitor polymorphonuclear cell, PMN) ivunalno กว่าเม็ดเลือดแดงประมาณ 2 เท่าหรือประมาณ 12 ไมครอนนิวเคลียสได้ตั้งแต่ 2- 5 พู(tobe) มีหน้าที่ทำลายสิ่งแปลกปลอมด้วยวิธีฟาโกไซโตซิส
        
        อีโอซิโนฟิล (eosinophil) มีแกรนูลขนาดกลาง นิวเคลียสมี 2 พู มีหน้าที่ทำลายสิ่งแปลกปลอม และยับยั้งการสร้างสารก่อภูมิแพ้
        
        เบโซฟิล (basophil) มีแกรนูลขนาดใหญ่ นิวเคลียสรูปร่างบิดเป็นรูป s หรือ m มีหน้าที่ป้องกันไม่ให้เลือดแข็งตัว และหลั่งสารฮิสตามีน (histamine) ซึ่งเป็นสารก่อภูมิแพ้
        
        2 ชนิดไม่มีแกรนูล หรือมีนิวเคลียสเดียว (Agranulocytic
        or mononuclear cell)
        
        โมโนไชต์(Monocyte)
        
        เป็นเม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่ง และเป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายมนุษย์ โมโนไซต์ปกติจะมีประมาณ 3 - 5 % มีอายุ 5 - 6 วัน ทำหน้าที่กำจัดสิ่งแปลกปลอมด้วยวิธีฟาโกไซโตซิส มีความสามารถสูงพอๆกับ neutrophil และสร้าง antibody ต่อต้านเชื้อโรค
        
        ลิมโฟไซต (Lymphocyte)
        
        เป็นเม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่ง ที่ทำหน้าที่เป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกันของสัตว์มีกระดูกสันหลัง รวมถึงมนุษย์ อาจแบ่งออกเป็นเซลล์เอ็นเค (natural killer/NK cell, ทำหน้าที่ในระบบภูมิคุ้มกันแบบพื้นฐานและการทำลายเซลล์) เซลล์ที (ระบบภูมิคุ้มกันแบบปรับตัวและการทำลายเซลล์) และเซลล์บี (ระบบภูมิคุ้มกันแบบปรับตัว ทำงานผ่านแอนติบอดี) เป็นเซลล์ที่พบเป็นส่วนใหญ่ในระบบน้ำเหลือง (lymph) จึงได้ชื่อว่าลิมโฟไซต์ ("เซลล์น้ำเหลือง")
      - เกล็ดเลือด หรือ ทรอมโบไซต์(platelet ; thrombocyte)
        
        เป็นส่วนของเมกะคารีโอไซท์ (megakaryocytes) ซึ่งเป็นระยะหนึ่งของเม็ดเลือดแดงที่ถูกสร้างมาจากไขกระดูก แต่ไม่พัฒนาต่อไปเป็นเม็ดเลือดแดง โดยปกติเกล็ดเลือดในกระแสเลือดจะเป็นแผ่นรูปไข่ ไม่มีสีและไม่มีนิวเคลียส แต่ถ้านำมาย้อมสีดูในกล้องจุลทรรศน์จะเป็นแผ่นกลมรูปร่างคล้ายดาว และอาจจะพบรวมกันเป็นกลุ่ม รูปร่างไม่แน่นอน
        
        อวัยวะที่สร้างเกล็ดเลือด
        
        ไขกระดูก เกล็ดเลือดมีอายุ 9-12 วัน หมุนเวียนในกระแสเลือด
        
        หน้าที่ของเกล็ดเลือด
        
        ช่วยทำให้เลือดแข็งตัวเมื่อออกสู่ภายนอกร่างกาย ซึ่งจะช่วยห้ามเลือดในกรณีที่เกิดบาดแผล โดยจับตัวเป็นกระจุกร่างแหอุดรูของหลอดเลือดฝอย ทำให้เลือดหยุดไหล ลดการสูญเสียเลือดจากร่างกายในกรณีที่เกิดบาดแผล
        
        หลั่งเอ็นไซม์และปัจจัยอื่น ๆ ที่ช่วยในกระบวนการแข็งตัวของเลือด
        
        เกล็ดเลือดสามารถประกอบกันเป็นก้อน เพื่อหยุดการไหลของเลือด (hemostatic plug) อุดปากแผลทำให้หยุดการไหลของเลือดและเกาะกันจับกับผนังของหลอดเลือดหรือบริเวณอื่นๆ ที่เกิดบาดแผล โดยทำงานร่วมกับไฟบริน ในระยะที่มีการรวมกลุ่มกันเกล็ดเลือดบางส่วนมีส่วนยื่นเรียกว่า ไซโตพลาสมิก โปรเซส (cytoplasmic process ; CP) เจริญออกมาเพื่อช่วยในการเกาะตัวกันเพื่ออุดปากแผล
        
        หลังจากปากแผลถูกอุดและเลือดหยุดไหลแล้ว เกล็ดเลือดยังมีคุณสมบัติลดขนาดของก้อนเลือดหรือลิ่มเลือดที่อุดปากแผลดังกล่าวให้เล็กลง เนื่องจากในเกล็ดเลือดประกอบด้วยแอกตินกับไมโอซิน ฟิลาเมนท์ที่สามารถทำให้ก้อนเลือดมีการหดตัวได้
- - - - หลังคลอดม้ามจะมีหน้าที่ในการสร้างลิมโฟไซต์(lymphocyte) อย่างเดียวไปตลอดชีวิต
  - - - อวัยวะที่จะทำหน้าที่แทน คือ ไขกระดูก (bone marrow) โดยจะเริ่มสร้างเม็ดเลือดต่างๆ ประมาณเดือนที่ 5 เป็นต้นไป
    - - ร่างกายจะควบคุมการสร้างเม็ดเลือด ส่วนใหญ่ที่ไขกระดูกเท่านั้น และหากมีการท าลายเม็ดเลือดเป็นจ านวนมากไขกระดูกส่วนที่เป็นไขกระดูกสีเหลือง จะกลับมามีบทบาทในการสร้างเม็ดเลือด จนกว่าไขกระดูกจะสร้างทดแทนไม่ได้ หรือมีพยาธิสภาพเกิดขึ้นกับไขกระดูกเอง
        
        ท าให้การสร้างเลือดต้องกลับไปสร้างในที่ที่เคยสร้างมาก่อน แหล่งส าคัญของการสร้างเลือดในระยะนี้ คือ ม้าม รองลงมาคือ ตับ และอวัยวะอื่นๆ ที่มีเซลล์ มีเซนไคมอล แทรกอยู่
- - - - นักวิทยาศาสตร์บางกลุ่มเชื่อว่า เซลล์ใหม่มีก าเนิดมาจากเซลล์เดียวกัน โดยเชื่อว่าลิมโฟไซต์ในภาวะปกติจะไม่มีการเปลี่ยนรูปร่าง แต่ถ้าร่างกายอยู่ในภาวะที่ผิดปกติหรือมีพยาธิสภาพ(pathological condition) พบว่าลิมโฟไซต์เหล่านี้จะสามารถเปลี่ยนเป็นเซลล์ชนิดใหม่ได้โดย เฉพาะในการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ (tissue culture)
  - - - เพศชายมีค่าเทากับ 5.5-6.0 ล้านเซลล์/ลูกบาศก์มิลลิลิตร
      - เพศหญิงมีค่าเท่ากับ 4.5-5.0 ล้านเซลล์/ลูกบาศก์มิลลิลิตร
- - - - ทำหน้าที่รับส่งแก๊ส ออกซิเจน และเป็นบัฟเฟอร์ที่ปรับความสมดุลของกรดและเบส แต่ละโมเลกุลของฮีโมโกลบิน ประกอบด้วย 4 หน่วยย่อย แต่ละหน่วยย่อยประกอบด้วย 1 ฮีม (heme) จับกับเปปไทด์สายยาว (polypeptide) 1 สาย ภายในมีธาตุเหล็ก (Fe) 1 อะตอม ฮีโมโกลบินเมื่อจับกัน ออกซิเจน จะเรียกว่าออกซิฮีโมโกลบิน (Oxyhemoglobin) โดยการจับกันของฮีโมโกลบิน กับ ออกซิเจน ขึ้นอยู่กับ อุณหภูมิความเป็นกรด-เบส ปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์และปริมาณ ออกซิเจนที่ละลายอยู่ในกระแสเลือด ( pCO2 และ pO2)
- - - - extrinsic factor ได้แก่ vitamin B12, และ intrinsic factor
- - - - การเกิดการกระตุ้นโปรทรอมบิน (prothrombin activation) แบ่งย่อยได้ 2 ขบวนการ
        
        Extrinsic pathway เกิดจากการท าลายเซลล์หลอดเลือด และ เซลล์ข้างเคียง
        
        Intrinsic pathway เกิดขึ้นภายในหลอดเลือด
      - การเปลี่ยนไฟบริโนเจน (fibrinogen) เป็นไฟบริน (fibrin) ทรอมบินที่เกิดขึ้นจะเปลี่ยนไฟบริโนเจน เป็นไฟบริน โดยใช้แคลเซียมอิออน (Ca 2+) และปัจจัยการแข็งตัวของเลือดชนิดต่าง ๆ ไฟบรินเป็นเส้นใยโปรตีนที่ไม่ละลายน้ำมีการรวมตัวกันแน่นประสานเป็นร่างแห และยึดจับกับเม็ดเลือดแดงกลายเป็นก้อนเลือด (clot)
      - การเปลี่ยนโปรทรอมบิน (prothrombin) เป็นทรอมบิน (thrombin) ทรอม โบพลาสติน(thromboplastin) ที่เกิดขึ้นจะกระตุ้นการเปลี่ยนโปรทรอมบิน เป็นทรอมบิน
      - การเกิดการหดตัวของก้อนเลือด (clot retraction) มีการหดตัวของก้อนเลือดและร่างแหทำให้น้ำเลือด (ซีรั่ม) ออกจากก้อนเลือด และเป็นผลให้เกิดการเชื่อมติดบาดแผลมากขึ้น บาดแผลหลังจากเกิดก้อนเลือดอุดบาดแผล และไม่มีเลือดไหลออกมาแล้ว เซลล์ไฟโบรบลาส(fibroblast) จะท าหน้าที่เป็นเนื้อเยื่อประสาน เจริญแทรกเข้าไปในก้อนเลือด