เมื่อเลือดแดงไหลเวียนไปสู่ปอดมากข้ึน ทำให้ความดันในปอดสูง เกิด right to left shunt เลือดดำผสมกับเลือดแดงไปเลี้ยงส่วนล่างของร่างกาย ทำให้เกิดอาการเขียวที่ขาและเท้า แต่แขนและใบหน้าไม่มีอาการเขียว เรียกภาวะน้ีว่า differential cyanosis ซึ่งในระยะท้ายจะเกิดภาวะหัวใจวายได้

PDA ขนาดเล็ก : มักไม่มีอาการ หัวใจไม่โต หรือโตเล็กน้อย

PDA ขนาดปานกลาง : เหนื่อยง่ายเล็กน้อย มีการติดเชื้อทางเดินหายใจบ่อยๆ หัวใจซีกซ้ายโต พัฒนาการไม่สมวัย

PDA ขนาดใหญ่ : มีหัวใจวาย เหนื่อยหอบ น้ำหนักตัวไม่เพิ่ม ติดเชื้อทางเดินหายใจบ่อยๆ มีอาการเขียวปลายนิ้วเท้า หัวใจโต

1.การซักประวัติ : จากอาการตัวเล็ก น้ำหนักน้อย หายใจเร็ว

2. การตรวจร่างกาย : ได้ยิน murmur ที่ลิ้น pulmonic ชีพจรเต้นแรง (bounding pulse) pulse pressure กว้างกว่า 1⁄2 ของความดัน systolic

3. ถ่ายภาพรังสีทรวงอก (chest x-ray) : พบ ventricle ซ้ายโต หลอดเลือด pulmonary artery มีขนาดใหญ่ข้ึน หลอดเลือดท่ีปอดเพิ่มข้ึน

4. คลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG) : พบหัวใจล่างซ้ายโต

5. คลื่นเสียงสะท้อนหัวใจ (echocardiogram) : พบ หัวใจด้านซ้ายโต วัดขนาดของ ductus arteriosus ได้

ในรายท่ีไม่มีอาการ ควรทำการผ่าตัดโดยผูกหรือตัด ductus arteriosus เมื่อผู้ป่วยอายุเกิน 1 ปี

การรักษาทางยา ในทารกแรกคลอดหรือทารกที่คลอดก่อนกำหนดและมีอาการหัวใจวาย ให้ยา Indomethacin 0.2 mg/Kg. ทางปากหรือหลอดเลือดดำซ้ำ 3 คร้ัง ห่างกัน 8 –12 ชม. ในการให้ยา

ถ้าการใช้ยาไม่ได้ผลก็ต้องผ่าตัดผูกหลอดเลือด ductus arteriosus ด้วยไหมขนาดใหญ่

การตีบแคบหรืออุดตันของส่วนใดส่วนหน่ึงของหลอดเลือด aorta ซึ่งส่วนใหญ่มักจะพบที่ aortic arch

เกิดจากผลจากการตีบของหลอดเลือดแดงใหญ่ของร่างกาย (aorta)

aorta ส่วนที่เป็น coarctation แคบลง ทำให้หัวใจห้อง ventricle ซ้ายทำงานหนักมาก และ aorticblood flow ลดลง เลือดไปเลี้ยงกล้ามเน้ือหัวใจลดลง ทำให้การทำงานของ ventricle ซ้ายเสียไป เป็นผลให้ความดันเลือดใน atrium ซ้ายสูงขึ้นมี left to right shunt ทำให้เกิดอาการหัวใจวาย

ในทารกแรกเกิดส่วนใหญ่มาด้วยอาการของหัวใจวาย ได้แก่ หายใจเหนื่อยหอบ เลี้ยงไม่โต หายใจเร็ว ชีพจรท่ีแขนจะแรงกว่าที่ขา

ในเด็กโตส่วนใหญ่มักไม่มีอาการผิดปกติ ถ้ามีอาการมักจะเป็นผลจากภาวะแทรกซ้อนเช่น ความดันโลหิตสูง ภาวะหัวใจวาย และติดเชื้อที่เยื่อหุ้มหัวใจ

1. การซักประวัติ : อาการและอาการแสดง

2. การตรวจร่างกาย :

• รูปร่างหน้าตาปกติ บางคนมีร่างกายส่วนบนใหญ่ (hypertrophy) แต่ท่อนล่างเล็ก เรียกว่า pop-eye appearance
• Turner’ssyndrome คือ ตัวเตี้ยเต้านม 2 ข้างห่างกัน
• ชีพจรส่วนบนของร่างกายแรง แต่ชีพจรส่วนล่างของร่างกาย เช่น femoral เบา
• ขาอาจจะเย็นกว่าแขน
• การไหลเวียนสู่ส่วนล่างไม่ดีทำให้มีอาการปวดศีรษะ วิงเวียน เป็นลม
• ความดันโลหิตมักจะสูง

3. ตรวจภาพรังสีทรวงอก (chest x-ray) : หัวใจห้องล่างซ้ายโต aorta ส่วนหน้าของบริเวณตีบแคบจะขยายใหญ่ข้ึน

4. คลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG) : หัวใจห้องล่างซ้ายโตในเด็กโต ส่วนเด็กเล็กจะพบ ventricle ขวาโต

5. คลื่นเสียงสะท้อนหัวใจ (echocardiogram) : พบ hypoplasia ของ aortic isthmus

รักษาทางยา digitalis ในรายที่มีภาวะหัวใจวาย

Transluminal angioplasty with Balloon dilation หลัง dilate อาจเกิด aneurysm ได้

ผู้ป่วยที่ไม่มีอาการหรือมีอาการไม่รุนแรง แนะนำให้ผ่าตัดเมื่ออายุ 4–5 ปี โดยทำการตัดหลอดเลือดส่วนที่ตีบออก และต่อส่วนปลายทั้งสองข้างเข้าด้วยกัน (end to end anastomosis) หรือการตัดหลอดเลือดส่วนท่ีตีบออก

การตีบของลิ้น pulmonary มีผลให้การไหลของเลือดจากหัวใจห้องล่างขวาไปยัง pulmonary artery ได้ยากข้ึน

การตีบของลิ้นหัวใจที่นำเลือดไปปอด ซึ่งการตีบนั้นอาจตีบที่เนื้อเยื่อใต้ลิ้นหรือตรงตำแหน่งของลิ้น หรือเหนือตำแหน่งของลิ้น ทำให้เลือดดำออกจากหัวใจห้องล่าางขวายากขึ้น ทำให้หัวใจห้องล่างขวาทำงานหนัก จนเกิดภาวะหัวใจวายตามมา

เกิดการอุดกั้นของทางออกของ ventricle ขวา ทำให้ ventricle ขวาต้องบีบตัวแรงข้ึน เพื่อให้มี ปริมาณของเลือดไปปอดเพียงพอ กล้ามเน้ือของ ventricle ขวาจึงหนาตัวข้ึน ส่งผลให้เลือดจาก atrium ขวาไหลลง ventricle ขวาได้ไม่สะดวก atrium ขวาจึงมีขนาดใหญ่และผนังหนาข้ึน และอาจทำให้ความดันใน atrium ขวาสูงกว่า atrium ซ้าย เกิดเลือดไหลลัดวงจรจาก atrium ขวาไปซ้าย(right to left shunt) ทำให้เกิดอาการเขียวได้

ชนิดท่ีมีการตีบแคบน้อย : ผู้ป่วยจะไม่มีอาการ

ชนิดท่ีมีการตีบแคบปานกลาง : เหนื่อยง่ายเล็กน้อย เวลาออกแรง พบ systolic murmur

ชนิดที่มีการตีบแคบมาก : มีอาการของภาวะหัวใจซีกขวาวายหรือมีอาการเขียวเล็กน้อยในเด็กเล็ก ส่วนในเด็กโตมักมีอาการเหนื่อยง่าย อาจมีอาการเขียว พบ systolic murmur บางรายอาจมีการ เป็นลมหมดสติ หรือถึงขั้นเสียชีวิตในขณะออกกำลังกายได้

1.การซักประวัติ

2. การตรวจร่างกาย : ฟังได้ systolic murmur คลำได้ ventricle ขวาโต

3. ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG) : ventricle ขวาโต atrium ขวาโต

4. ภาพรังสีทรวงอก (chestx-ray) : พบมีการโป่งพองของ pulmonary artery หัวใจห้องบน และล่างขวาโต หลอดเลือดที่ปอดมักจะน้อยลง

5. คลื่นเสียงสะท้อนหัวใจ (echocardiogram) : พบ atrium ขวาโต ventricle ขวาหนาข้ึน ดูโป่งพอง และมีการตีบแคบของหลอดเลือด pulmonary

รายที่เป็น mild pulmonary stenosis ไม่ต้องผ่าตัด

ในรายที่มีอาการมาก ทำผ่าตัด pulmonary valvotomy และ balloon valvuloplasty เพื่อขยายลิ้น pulmonary

ให้คำแนะนำในการป้องกันการติดเชื้อที่ลิ้นหัวใจและผนังหัวใจ

1 . จัดสิ่งแวดล้อมให้เงียบสงบ ไม่มีเสียงรบกวนะกระตุ้นเด็กให้ได้พักผ่อนอย่างเต็มที่

2. วางแผนปฏิบัติการพยาบาลจัดลำดับก่อน-หลัง โดยรบกวนเวลาของผู้ป่วยให้น้อยที่สุด

3. คลายเสื้อผ้าให้หลวม และจัดให้อยู่ในท่าที่เหมาะสม

4. วัดและบันทึกสัญญาณชีพ การเต้นของหัวใจสีผิว เพื่อประเมินอาการเปลี่ยนแปลงของเด็ก

5. สังเกตและบันทึกอาการนำหรือกิจกรรมที่ทำให้เกิดภาวะขาดออกซิเจน

6. ใส่เสื้อผ้าที่เหมาะสม เพื่อไม่ให้เกิดอาการเย็นหรือร้อนเกินไป

7. ดูแลให้ได้รับออกซิเจนตามแผนการรักษาและวัดความเข้มข้นของออกซิเจนเป็นระยะๆ

8. ดูแลให้ได้รับบยา Digitalis (Digoxin) ตามแผนการรักษาและสังเกตอาการข้างเคียงของยา

9. ดูแลให้ได้รับยาขับปัสสาวะ (Diuretics) ตรงตามแผนการรักษา และสังเกตอาการข้างเคียงของยา

10. ดูแลให้ได้รับสารน้ำและสารอาหารอย่างเพียงพอ