Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กระบวนการพยาบาลอนามัยชุมชน (Community Health Nursing Process) - Coggle…
กระบวนการพยาบาลอนามัยชุมชน (Community Health Nursing Process)
ขั้นตอนที่ 1 Community Assessment (การประเมินชุมชน)
การวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analysis)
ขั้นเตรียม : ตรวจสอบ > สมบูรณ์ ถูกต้อง ตรง Edit/Categories/Tally/Coding
ขั้นวิเคราะห์
สถิติ คือ จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่ามัธยฐาน ค่าฐานนิยม
ดัชนีอนามัย คือ ความชุก อุบัติการณ์ อัตราป่วย อัตราการเสียชีวิต
การนำเสนอข้อมูล (Data interpretation & data presentation)
Text presentation (บทความหรือบรรยาย) เหมาะกับ การนำเสนอที่ง่าย ไม่ซับซ้อน จำนวนข้อมูลน้อย
Semi & Tabular presentation (บทความกึ่งตาราง)
จัดหมวดหมู่ มีจำนวนไม่มาก ไม่ซับซ้อน
Tabular presentation (ตาราง) ข้อมูลถูกจัดไว้เป็นหมวดหมู่ จำนวนมาก เเละมีความซับซ้อน
Graphic presentation (รูปกราฟและแผนภูมิ)หมาะสำหรับ ข้อมูลที่มีจำนวนมาก
กราฟเส้น (Line graph) ทำให้เห็นแนวโน้ม
แผนภูมิแท่ง (Bar diagrams) ข้อมูลที่จำนวนแยกกันโดยเด็ดขาด
แผนภูมิกง หรือ แผนภูมิวงกลม (Pie chart) ข้อมูลชุดเดียว
แผนภูมิรูปภาพ (Pictogram) เปรียบเทียบข้อมูลที่มีจำนวนมาก
แผนภูมิฮีสโตแกรม(Histograms) แสดงความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลเป็นหมวดหมู่
ปีรามิด(pyramid) ดูแนวโน้ม และโครงสร้างประชากร
การรวบรวมข้อมูล (Data collection)
ข้อมูล (Data)
จำแนกประเภทตามแหล่งที่มาของข้อมูลได้
ข้อมูลปฐมภูมิ (primary data): เก็บข้อมูลโดยตรงจากการสัมภาษณ์ สังเกตการณ์
ข้อมูลทุติยภูมิ (secondary data): เป็นข้อมูลที่ผ่านการเก็บรวบรวม หรือวิเคราะห์มาแล้ว
จำแนกลักษณะของข้อมูล
ข้อมูลเชิงปริมาณ (Quantitative data): ข้อมูลที่เป็นตัวเลข เช่น อายุ ส่วนสูง
ข้อมูลเชิงคุณภาพ (Qualitative data): ข้อมูลที่ไม่อยู่ในรูปตัวเลข เช่น เพศ ความรู้สึก
การเก็บรวบรวมข้อมูล
การเก็บรวบรวมข้อมูลปฐมภูมิ
การสัมภาษณ์ - สนทนาเพื่อแลกเปลี่ยนความคิด ทัศนคติ อารมณ์
การสังเกต - เฝ้าดูสิ่งที่เกิดขึ้นอย่างเอาใจใส่ เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์
การสนทนากลุ่ม - อภิปรายกับคนกลุ่มเล็กๆ ประมาณ 5-10 คน
การสำรวจ/แบบสอบถาม - ให้ผู้ตอบตอบเอง
แบบทดสอบ - ประเมินความรู้ ความสามารถ สติปัญญา
การเก็บรวบรวมข้อมูลทุติยภูมิ
รวบรวมข้อมูลจากแหล่งต่างๆ มาวิเคราะห์ เช่น ประวัติศาสตร์ชุมชน
ข้อมูลสุขภาพ เช่น ข้อมูลจากบันทึกรายงานต่างๆ
ใช้ความรู้ทางวิทยาการระบาด มาประกอบการวิเคราะห์ข้อมูล
ขั้นตอนที่5 Community evaluation
การประเมินการดำเนินงานสุขภาพชุมชน
2.การประเมินผลระหว่างดำเนินการ
เพื่อตัดสินว่าสมควรมีการจัดหรืออนุมัติโครงการหรือไม่ โดยพิจารณาจากความจำเป็น
ความสอดคล้อง ความสมบูรณ์ ความเหมาะสม
3.การประเมินผลเมื่อสิ้นสุดโครงการ
2.ประเมินประสิทธิผล โดยวัดจากผลผลิตเทียบกับเป้าหมายของโครงการ เป็นการประเมินผลของการทำกิจกรรมกับวันถุประสงค์ที่กำหนดไว้
3.ประเมินประสิทธิภาพ ประเมินเกี่ยวกับทรัพยากรที่นำมาใช้ ได้แก่ ค่าใช้จ่าย กำลังคน ความชำนาญ ความร่วมมือ ระยะเวลา และสิ่งสนับสนุนอื่นๆ
4.ประเมินผลกระทบ วัดการเปลี่ยนแปลงของวัตถุประสงค์ว่าเมื่อเวลาผ่านไปตามระยะเวลาที่กำหนด วัตถุประสงค์มีการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้นหรือไม่ มากน้อยเพียงใด แบ่งได้ 2 แบบ
ผลกระทบโดยอ้อม เช่น การเปลี่ยนแปลงของนโยบาย หรือปัจจัยทางสังคมที่กระทบต่อสุขภาพของประชาชน ซึ่งมักเป็นผลกระทบระยะยาว และยากต่อการจัดการ
การประเมินผลกระทบทางสุขภาพโดยตรง เช่น มลพิษ กับผลลัพธ์ทางสุขภาพ
1.ประเมินผลผลิต ว่าเป็นไปตามวัตถุประสงค์หรือไม่
1.การประเมินก่อนเริ่มโครงการ
เพื่อตัดสินว่าสมควรมีการจัดหรืออนุมัติโครงการหรือไม่ โดยพิจารณาจากความจำเป็น ความสอดคล้อง ความสมบูรณ์ ความเหมาะสม
ขั้นตอนที่ 4 Community implementation (การปฏิบัติตามแผนสุขภาพชุมชน)
ขั้นเตรียมแผนงาน
เป็นการเตรียมความพร้อมของทีมงานและผู้เกี่ยวข้องก่อนลงมือปฏิบัติ
การจัดประชุมกลุ่ม เพื่อทำความเข้าใจและแบ่งหน้าที่
กำหนดตัวบุคคลและหน้าที่ที่รับผิดชอบ ป้องกันความซ้ำซ้อน และให้งานให้เหมาะสมกับบุคคล
กำหนดรูปแบบแนวทางการประสานงานให้ชัดเจน
ตรวจสอบความพร้อมของทรัพยากรและงบประมาณ
ประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนทราบวัน เวลา สถานที่ หัวข้อโครงการ โดยประชาสัมพันธ์ผ่านเสียงตามสาย หอกระจายข่าว การบอกต่อ หรือทางสื่อออนไลน์ เช่น Line Facebook เป็นต้น เพื่อให้ทั่วถึงกลุ่มเป้าหมาย และเป็นการกระตุ้นความมีส่วนร่วมของคนในชุมชน
ขั้นดำเนินงาน
เป็นการลงมือปฏิบัติตามแผนที่ได้กำหนดไว้
ขณะการดำเนินงานจะมีการสร้างสัมพันธภาพระหว่างทีมงานและคนในชุมชนโดยกา่รใช้หลักการและทักษะต่างๆ ได้แก่ สาธารณสุขมูลฐาน การทำงานเป็นทีม ภาวะผู้นำ และการเป็นผู้สนับสนุนช่วยเหลือ (ผู้ตามที่ดี)
มีการติดตามและประเมินผลเป็นระยะๆ เพื่อแก้ไขปัญหาที่อาจเกิดขึ้น
ขั้นตอนที่ 2 Community diagnosis (การวินิจฉัยชุมชน)
ระบุปัญหา
เที่ยบกับค่ามาตรฐาน
นำข้อมูลที่รวบรวมมาเปรียบเทียบกับข้อมูลเดิม หรือเปรียบเทียบกับข้อมูลของชุมชนอื่นที่มีลักษณะใกล้เคียงกัน หรือเปรียบเทียบกับเกณฑ์มาตรฐาน
ให้หลักการ 5D
Death: จากจำนวนคนที่เสียชีวิตจากปัญหานั้นๆ ในชุมชน
Disease: จำนวนผุ้ป่วยที่เกิดโรคในชุมชน
Disability: จำนวนคนที่เกิดความพิการ หรือเเน้วโน้มของโรคนั้นๆ ที่เป็นสาเหตุของความพิการ
Discomfort: ปัญหาสุขภาพที่ก่อให้เกิดความไม่สุขสบายของคนในชุมชน
Dissatisfaction: ประชาชนในชุมชนรู้สึกไม่พึงพอใจต่อปัญหาที่เกิดขึ้น เเละต้องการเเก้ไขปัญหา
ใช้กระบวนการกลุ่ม
เป็นการใช้ประชาชนในชุมชนหรือตัวเเทนของชุมชนเข้าร่วมการตัดสินใจว่าอะไรคือปัญหาของชุมชน เเละระบุปัญหาร่วมกัน
จัดลำดับความสำคัญของปัญหา
นำคะเเนนมาบวก เเละคูณ > คะเเนนมากสุด เเก้ไขอันดับเเรก
พิจารณาองค์ประกอบของปัญหา 4 ด้าน
Severity: ความรุนเเรงของปัญหา
Feasibility: ความยากง่ายในการเเก้ไขปัญหา
Size: ขนาดของปัญหา
Community concern: ความสนใจหรือ
ความกังวลหรือความตระหนักของชุมชน
3.วิเคราะห์สาเหตุ
Agent Host Environment & Risk factors
สังคม เศรษฐกิจ เเละปัจจัยสิ้งแวดล้อมอื่นๆ
ขั้นตอนที่ 3 Community planning
(การวางแผนเพื่อแก้ปัญหาสุขภาพชุมชน)
เป็นการพิจารณาวางแผนเพื่อแก้ไขปัญหาสุขภาพ
โดยอาศัยผลจากขั้นตอนการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของปัญหาจากขั้นตอนที่ 2 (web of causation) มาประกอบ เพื่อให้การวางแผนแก้ไขปัญหาได้อย่างตรงประเด็น
โดยใช้วิธีการ
-การเขียนแผนงาน
-การเขียนโครงการเป็นแนวทางในการวางแผนแก้ไขปัญหาของชุมชน
ซึ่งจะเขียนในลักษณะของแผนปฏิบัติการ (Operational plan) เป็นแผนระยะสั้น ระยะเวลาไม่มากกว่า 1 ปี
โดยลำดับของการจัดทำแผน ประกอบด้วย
นโยบาย (policy) เป็นกรอบเพื่อวางแนวทางการปฏิบัติ
นโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพ
แผน (plan) หมายถึง แผนหลักของหน่วยงานที่กำหนดทิศทางการดำเนินงานตามนโยบาย มีทั้งในระยะสั้น ปานกลาง และยาว
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 12 (พ.ศ.2560-2564)
แผนงาน (program) หมายถึง แผนงานย่อยในแผนแม่บท จะต้องมีการกำหนดรายละเอียดของกิจกรรมที่มีความจำเพาะต่อปัญหาที่จะแก้ไขอย่างชัดเจน ระยะเวลา 1-5 ปี
แผนงานสาธารณสุขมูลฐาน
โครงการ (project) เป็นส่วนหนึ่งของแผนงานย่อย
เพื่อใช้ดำเนินงานให้บรรลุกิจกรรมใดกิจกรรมหนึ่ง โดยจะต้องกำหนดวัตถุประสงค์ที่มีรายละเอียด วัดได้ เห็นผล ระยะเวลาไม่ได้จำกัด ซึ่งจะขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ และโครงการอาจมีกิจกรรมในโครงการเดียวหรือหลายกิจกรรมก็ได้
กิจกรรม (procedure/activity)
เป็นรายละเอียดของการปฏิบัติเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของโครงการ
กระบวนการพยาบาลชุมชนทั้ง 5 ขั้นตอน จึงเป็นการบูรณาการศาสตร์และศิลป์ทางการพยาบาล ร่วมกับการนำองค์ความรู้ และทฤษฎีต่างๆ มาประยุกต์ใช้เพื่อการแก้ไขปัญหาสุขภาพของชุมชนโดยเน้นกระบวนการทำงานที่ส่งเสริมให้ชุมชนมีส่วนร่วมในทุกขั้นตอนของกระบวนการ เพื่อมุ่งเน้นให้ชุมชนมีความรู้สึกถึงความเป็นเจ้าของสุขภาพ