Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบเลือด, Medications Affecting the Hematologic System -…
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบเลือด
Medications Affecting Coagulation
ยาห้ามเลือดและทำให้เลือดแข็งตัว
Tranexamic acid (Transamin)
ข้อบ่งใช้
ป้องกันภาวะที่มีเลือดออกผิดปกติขณะผ่าตัด ป้องกันและทุเลาการเสียเลือดในผู้ป่วย hemophilia
ผลข้างเคียง
มีลิ่มเลือดอุดตัน คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน
กลไกการออกฤทธิ์
ออกฤทธิ์ยับยั้งการสลายตัวของไฟบริน
Vitamin K1 (Phytomenadione)
ข้อบ่งใช้
ได้รับยาห้ามการแข็งตัวของเลือดประเภท Warfarin เกินขนาด , ภาวะขาดวิตามิน K ซึ่งมีความผิดปกติของการแข็งตัวของเลือด
ผลข้างเคียง
Anaphylactoid reaction หลังจากฉีดเข้าทางเส้นเลือดดำการฉีดเข้าเส้นเลือด จึงควรจำกัดอยู่เฉพาะในภาวะฉุกเฉินเท่านั้น และผู้ป่วยต้องอยู่ในความดูแลอย่างใกล้ชิด
กลไกการออกฤทธิ์
เป็น cofactor ที่จำเป็นในการสร้าง coagulation factor
Direct thrombin inhibitors
dabigatran
เป็นยาป้องกันการเกิดลิ่มเลือด โดยยานี้มีการใช้ในผู้ป่วย กลุ่มที่มีภาวะหัวใจเต้นสั่นพริ้ว หรือผู้ป่วยโรคหัวใจที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือด
Bivalirudin
ให้ร่วมกับ aspirin ในผู้ป่วย coronary angioplasty
Anticoagulants-oral
warfarin(Coumadin)
side effects
เลือดออก โรคตับอักเสบ ความเป็นพิษ/ยาเกินขนาด
การพยาบาล
ตรวจสอบเอนไซม์ตับ ประเมินอาการตัวเหลือง
ให้วิตามินเคเพื่อส่งเสริมการสังเคราะห์ปัจจัยการแข็งตัวของเลือด
Direct inhibitors of factor Xa
Rivaroxaban
เป็นยาในกลุ่มออกฤทธิ์ ยับยั้งการกระตุ้น Factor Xa ซึ่งได้มีการศึกษาการใช้เพื่อป้องกัน การเกิดโรคหลอดเลือดสมองในผู้ป่วยที่มีหัวใจเต้นผิดจังหวะชนิด หัวใจห้องบนเต้นพลิ้ว atrial fibrillation (SPAF) และใช้เพื่อ ป้องกันและรักษาลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือด
side effects
เลือดออก เอนไซม์ตับสูง (ALT, AST,GGT)
Anticoagulants-parenteral
heparin
น้ำหนักโมเลกุลต่ำ
enoxaparin
ผลข้างเคียง
ภาวะเกร็ดเลือดต่ำ
ปฏิกิริยาภูมิไวเกิน (หนาวสั่น มีไข้ ลมพิษ)
ตัวยับยั้งปัจจัยการกระตุ้น
fondaparinux
Enoxaparin
side effects
เลือดออก ภาวะเกร็ดเลือดต่ำ ความเสียหายทางระบบประสาท
Fondaparinux
Side effects
เลือดออก ภาวะเกร็ดเลือดต่ำ ความเสียหายทางระบบประสาท
Antiplatelets
glycoprotein inhibitors
abciximab
side effects
เลือดออก ภาวะเกร็ดเลือดต่ำ ความดันโลหิตต่ำ
คลื่นไส้ อาเจียน เจ็บหน้าอก ปวดหลัง ปวดท้อง
ADP inhibitors
clopidogrel
side effects
เลือดออกเป็นเวลานาน เลือดออกในกระเพาะ ท้องร่วง อาหารไม่ย่อย
salicylic
Aspirin
side effects
คลื่นไส้ อาเจียน อาหารไม่ย่อย
หูอื้อ สูญเสียการได้ยิน
เลือดออกเป็นเวลานาน
arterial vasodilator
pentoxifylline
เป็นยาที่รับประทานทางปากซึ่งทำให้เลือดมีความข้นและเหนียวน้อยลง สิ่งนี้ช่วยให้เลือดไหลผ่านเส้นเลือดเล็ก ๆ เช่นหลอดเลือดแดงได้ง่ายขึ้นและช่วยให้ออกซิเจนเข้าถึงกล้ามเนื้อได้มากขึ้น
Thrombolytic agents
alteplase
เป็นยาฉีดละลายลิ่มเลือด(Thrombolytic agent) โดยAlteplaseเป็นไกลโคโปรตีนซึ่งเป็นตัวกระตุ้นโดยตรง เป็นผลให้เกิดการละลายของลิ่มเลือด ใช้ในผู้ป่วย acute ischemic stroke ,acute myocardial infarction acute massice pulmonary ambolismเป็นยาละลายลิ่มเลือดที่นิยมใช้ในภาวะฉุกเฉินมากที่สุด
Growth Factors
เป็นกลุ่มของสารโปรตีนโพลีเปปไทด์ ที่มีคุณสมบัติในการกระตุ้นหรือเหนี่ยวนำให้เกิดการแบ่งตัวและเพิ่มจำนวนเซลล์
epoetin (EPO)
เป็นยาในกลุ่ม erythropoiesis stimulating agents (ESAs)
หน้าที่
กระตุ้นการแบ่งตัวและพัฒนาของเซลล์ต้นกำเนิดในไขกระดูกไปเป็นเม็ดเลือดแดง
กระตุ้นการสังเคราะห์เฮโมโกลบิน และส่งเรติคูโลไซต์จากกระดูกออกไปสู่กระแสเลือด
ข้อบ่งใช้
สำหรับ ภาวะเลือดจางจากโรคไตเรื้อรังที่ไม่พบสาเหตุอื่นที่รักษาได้
Side effects
ความดันโลหิตสูง ภาวะลิ่มเลือดอุดหลอดเลือดดำ
เวียนศีรษะ นอนไม่หลับ คัน เจ็บตามผิวหนัง ผื่นขึ้น คลื่นไส้
ท้องร่วง อาหารไม่ย่อย ปวดข้อ ชา ไอ แน่นจมูก หอบเหนื่อย
Blood and Blood Products
เกล็ดเลือดเข้มข้น
มีจำนวนเกล็ดเลือดมาก เม็ดเลือดขาวน้อย มี plasma บ้างไม่มาก 1 unit มีประมาณ 50 cc มีอายุประมาณ 5 วัน
ควรให้กลุ่มเดียวกับเลือดของผู้ป่วยมิฉะนั้นจะทำให้ platelet มีอายุสั้นและนับจำนวนได้น้อย
พลาสมารวมชนิดแช่แข็ง (FFP)
1 unit มีประมาณ 200-300 cc มีโปรตีน เช่น albumin immunoglobulin
สามารถใช้ในภาวะ bleeding ที่มี PT,PTT prolong ได้รับ anticoagulant (heparin , warfarin)
เม็ดเลือดแดงเข้มข้น(PRC)
เลือดที่ปั่นแยกเอา plasma ออก , ลดความหนืดโดยการเจือจางด้วย 5%DN/2, 5%DNSS หรือ NSS 100cc/เลือด 1unit , ไม่ควรผสม PRC กับสารน้ำที่มี Ca2+
การใช้รักษา
ภาวะโลหิตจางที่มีอาการรุนแรง , ภาวะโลหิตจางจากเม็ดเลือดแดง
พลาสม่าแยกส่วน cryoprecipitate
เป็นพลาสม่าที่ได้มาจากการนำ EFP มาละลายแล้วปั่นแยกส่วนได้พลาสม่า ส่วนตะกอนซึ่งมี factor ในการแข็งตัวของเลือด
ใช้เพื่อรักษา hemophilia A, von Willebrand's disease, factor XIII deficiency หรือภาวะ DIC
เลือดรวม
เลือดที่เจาะเก็บจากผู้บริจาคโดยตรงบรรจุในถุงปลอดเชื้อ
การใช้การรักษาทางเภสัชวิทยา
เพิ่มปริมาณเลือดหมุนเวียน
ภาวะแทรกซ้อนจากการให้เลือด
ปฏิกิริยาที่ไม่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน
เมื่อให้เลือดในปริมาณมากและเร็ว ทำให้เกิด pulmonary edema ได้ง่าย (ไอ เหนื่อยหอบ หลอดเลือดดำที่คอโป่งพอง)
Infection เช่น AIDS , viral hepatitis ,malaria, syphilis
ภาวะแทรกซ้อนจากการให้เลือดมาก ๆ
มีตะคริวตามกล้ามเนื้อ หัวใจทำงานผิดปกติ มีการสะสมของสารกันการแข้งตัวของเลือด ทำให้ระดับแคลเซียมลดลง
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย กล้ามเนื้ออ่อนแรง ใบหน้า มือและขา มีอาการคล้ายเป็นอัมพาต
ปฏิกิริยาที่เกิดจากภูมิคุ้มกัน
เม็ดเลือดแดงแตกจากหมู่เลือดที่เข้ากันไม่ได้ จะมีอาการ ไข้ หนาวสั่น เจ็บหน้าอก ปวดหลัง คลื่นไส้ ความดันเลือดต่ำ
การพยาบาลผู้ป่วยที่ได้รับเลือด
การเตรียมผุ้ป่วยก่อนให้เลือด
เจาะเลือดเพื่อตรวจสอบหมู่เลือดและการเข้ากันของเลือด
รับเลือดจากธนาคารเลือด ตรวจสอบความถูกต้อง ให้เลือดภายใน 4 ชั่วโมงหลังได้รับเลือดจากธนาคารเลือด
ขณะได้รับเลือด
ดุแลให้เลือดไหลสะดวก บันทึกสํญญาณชีพทุกชั่วโมง
หากมีอาการแทรกซ้อนหยุดให้เลือดทันที
หลังได้รับเลือด
แนะนำผู้ป่วยพักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายให้เหมาะสม
สังเกตอาการผิดปกติของตนเอง เช่น มีไข้สุง หนาวสั่น มีผื่นขึ้นตามตัว ตัวเหลืองหรือซีด ต่อมน้ำเหลืองโตทั่วร่างกาย ท้องเสีย เป้นต้น
Medications Affecting the Hematologic System