Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 7การพยาบาล ผู้ป่วยที่มีปัญหาระบบประสาทระยะวิกฤต - Coggle Diagram
บทที่ 7การพยาบาล
ผู้ป่วยที่มีปัญหาระบบประสาทระยะวิกฤต
การประเมินอาการ
ทางระบบประสาท
การประเมินจากการตรวจร่างกายทางระบบประสาท
การประเมินเกี่ยวกับการรู้สติ
การประเมินทางระบบประสาท
Brudzinki’s sign
Kernig sign
คอแข็ง (Stiff neck )
การวัดระดับความรู้สึกตัว (coma scale)
การวัดสัญญาณชีพ (Vital signs)
การวัดส่วนที่มีพยาธิสภาพของสมอง (focal neurological
signs)
การตรวจพิเศษทางห้องปฏิบัติการเพื่อการวินิจฉัย
การถ่ายภาพรังสีกะโหลกศีรษะ
และกระดูกสันหลัง(Skull and spine radiographic)
การถ่ายภาพโดยใช้คลื่นเสี่ยง
การเจาะหลัง (Lumbar puncture)
การตรวจคลื่นสมอง (Electroencephalogram : EEG)
การฉีดสารทึบแสงเข้าเส้นเลือดสมอง (Cerebral angiography)
การวัดความดันในกะโหลกศีรษะอย่างต่อเนื่อง
การประเมินผู้บาดเจ็บกระดูกสันหลังและไขสันหลังส่วนคอ
การตรวจกระดูกสันหลัง (Spinal examination)
การตรวจทางระบบประสาท (neurological
examination)
2.1 การประเมินก าลังกล้ามเนื้อ (motor evaluation)
2.2 การประเมินรับความรู้สึก (sensory evaluation)
2.3 การประเมินปฏิกิริยาตอบสนอง
การซักประวัติ
อาการปวดศีรษะ ตามัว อาเจียน
การบาดเจ็บไขสันหลัง
Spinal cord injury
Spinal shock
การบาดเจ็บไขสันหลังโดยสมบูรณ์ (Complete cord)
การบาดเจ็บไขสันหลังบางส่วน (Incomplete cord)
7.2 การพยาบาลผู้ป่วยที่มีปัญหาของระบบ
ประสาทและไขสันหลังระยะวิกฤต
การบาดเจ็บที่ศีรษะ (Head injury : HI)
การบาดเจ็บโดยตรง
การบาดเจ็บโดยอ้อม ( indirect injury )
สมองได้รับบาดเจ็บ
(Traumatic Brain Injury : TBI)
Indirect injury
พยาธิสรีรภาพของการบาดเจ็บที่ศีรษะ
บาดเจ็บที่ศีรษะระยะแรก
บวม ช้ำ หรือโน
ถลอก ( abrasion )
ฉีกขาด ( laceration )
กะโหลกแตกร้าวบริเวณฐาน
( basilar skull fracture )
พยาธิสรีรภาพของการบาดเจ็บที่ศีรษะ
เนื้อสมองช้ำ
กะโหลกแตกยุบ
Brain contusion
Intracranial hematoma
1.1 epidural hematoma - EDH
1.2 subdural hematoma - SDH
1.3 Subarachnoid hemorrhage
1.4 intracerebral hematoma - ICH
สมองบวม (cerebral edema)
Vasogenic edema
Cytotoxic edema
Symptoms of mild head injury
วิธีการรักษา
การใช้ยา
การผ่าตัด
Craniotomy คือการผ่าตัดเปิด
กะโหลกศีรษะแล้วปิดกะโหลก
Craniectomy คือ การผ่าตัดเปิดกะโหลกแล้วไม่ปิด
Cranioplasty คือ การผ่าตัดปิดกะโหลก
ศีรษะในภายหลัง
Hydrocephalus
1.แบ่งตามการอุดตันทางเดินน้ าหล่อสมองไขสันหลัง(Functional classification)
แบ่งตามพยาธิสรีรวิทยากลไกการเกิด
1.Obstructive hydrocephalus
สาเหตุ มีได้หลายอย่าง เช่น เนื้องอกสมอง,เลือดออกในโพรงสมองและเนื้อสมอง,ความพิการแต่กำเนิด
2.Communicating hydrocephalus
สาเหตุ ที่พบบ่อยที่สุด คือ เลือดออกใต้ช่องเยื่อหุ้มสมอง(Subarachnoid hemorrhage) และการติดเชื้อของเยื่อหุ้มสมอง
การดูดซึมผิดปกติ
สาเหตุจาก การอุดตันหลอดเลือดด า (Venous sinus thrombosis),หรือการอักเสบ Arachnoiditis จากการติดเชื้อหรือเลือดออก
การรักษา (Treatment)
1.การรักษาด้วยยา
2.การรักษาด้วยการผ่าตัด
โพรงสมองลงช่องท้อง
(Ventriculo-peritoneal shunt)
โรคแทรกซ้อนจากการผ่าตัด(Complication)
4.ภาวะระบายน้ำในโพรงสมองมากเกิน(Overdrainage)
5.ภาวะโพรงสมองตีบแคบ(Slit ventricle)
3.การอุดตันสายระบายน้ำในโพรงสมอง(Shunt
obstruction)
6.ภาวะเลือดออกในศีรษะ
2.การติดเชื้อของสายระบายน้ าในโพรงสมอง(Shunt
infection)
7.ไตอักเสบ (Shunt nephritis)
1.การทำงานผิดปกติของสายระบายน้ำในโพรงสมอง
Ventriculostomy
การพยาบาลก่อนผ่าตัดสมอง
เตรียมทางด้านร่างกายก่อนผ่าตัด
เตรียมสิ่งแวดล้อมเพื่อรับผู้ป่วยกลับจากห้องผ่าตัด
เตรียมทางด้านจิตใจ
ภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง
(Increase intracranial pressure = IICP )
สาเหตุที่ทำให้เกิดความดันในกะโหลกศีรษะสูง
1.มีการเพิ่มขนาดของสมองจาก
การเพิ่มของเลือดที่ไปเลี้ยงสมองมากขึ้น
การเพิ่มของน้ำไขสันหลัง
สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะ IICP
1.สาเหตุจากพยาธิสภาพใต้กะโหลกศีรษะ
Extracranial causes
กลไกการปรับชดเชย
Compesatory mechanism
ปัจจัยที่สำคัญที่มีอิทธิพลต่อการไหลเวียนเลือดของสมอง
ปัจจัยเมตาบอลิซึม (metabolism factor)
ปัจจัยภายนอกหลอดเลือด
กลไก Autoregulation
1.ระยะที่มีการชดเชยโดยกลไกการควบคุมอัตโนมัติ
ระยะที่มีการชดเชยโดยคูชิงรีเฟลกซ์(Cushing’s
reflex)
ระยะท้ายของการชดเชยโดย
อาการและอาการแสดง IICP
อาการและอาการแสดงที่เกิดจาก IICP ทั่วๆไป
อาการและอาการแสดงที่เกิดจากการสูญเสียหน้าที่ของสมองเฉพาะที่
อาการและอาการแสดงที่เกิดจากการเลื่อนของสมอง
การวัดความดันในกะโหลกศีรษะ
Intraventricular monitoring
Subarachinoid monitoring
Subdural mornitoring
Epidural mornitoring
การเจาะหลัง
ปัจจัยส่งเสริมของภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง
การระบายอากาศหายใจไม่เพียงพอ
การได้รับยาที่มีฤทธิ์ขยาย
หลอดเลือด
3.การทำกิจกรรมบางอย่าง ที่ทำให้เพิ่มความดัน
ภายในช่องอกหรือช่องท้อง
ภาวะไข้สูง
5.อุณหภูมิร่างกายต่ำเกินไป
6.อารมณ์หรือการถูกกระตุ้นด้วยความเจ็บปวด
ภาวะสมองเคลื่อน (cerebral herniation)
Central herniation
Uncal herniation
มีการเคลื่อนของสมองใหญ่ซีกหนึ่งไปยังซีกตรงข้ามที่มี
แรงดันน้อยกว่า
บริเวณช่องใต้กะโหลก
อาการและอาการแสดง
การเปลี่ยนแปลงของสัญญาณชีพ
อาการปวดศีรษะ
อาเจียนหรือสะอึก
การชัก
6.การอ่อนแรงและการมีอัมพาตของกล้ามเนื้อ
ขั้วประสาทตาบวม
การรักษา
1.การรักษาด้วยยา
1.2 Glucocorticoids
1.3 Anticonvulsant
1.1 กลุ่ม osmotic diuretics
1.4 Nonosmotic diuretic
การผ่าตัด เพื่อลดสิ่งที่เบียดสมอง
2.1 ลดความดันภายนอกโดยการผ่าตัดทำ
2.2 ลดความดันภายในโดยการทำ
การดูแลผู้ป่วยที่มีภาวะ IICP
การจัดท่า จัดท่าศีรษะสูง 30 องศา
ป้องกันการเกิด valsava maneuver
การดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง
หลีกเลี่ยงการผูกยึดผู้ป่วย
ประเมินอาการทางระบบประสาท
6.ลดอุณหภูมิในร่างกาย
7.ลดสิ่งกระตุ้นที่ไม่จำเป็น
8.ดูแลความสมดุลของสารน้ำและอิเลคโทรลัยท์
ดูแลให้ยาตามแผนการรักษาของแพทย์
ดูแลทางด้านจิตใจ
การดูแลเมื่อผู้ป่วยใส่เครื่องวัดความดันในกะโหลกศีรษะ
Cerebrovascular disease
(CVD)
สาเหตุ stroke
เกิดจากหลอดเลือดสมองขาดเลือดหรือหลอดเลือดสมองอุด
ตัน
เกิดจากหลอดเลือดสมองแตก
พยาธิสภาพ Stroke
โรคหลอดเลือดสมองตีบตัน
โรคหลอดเลือดสมองอุดตัน
โรคหลอดเลือดสมองจากหลอดเลือดสมองแตก
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิด stroke
ปัจจัยที่ไม่สามารถควบคุมได้
เพศ
เชื้อชาติ
อายุ
ประวัติครอบครัว
ปัจจัยที่สามารถควบคุมได้
2.1 ความดันโลหิตสูง (Hypertension)
2.2 โรคหัวใจ (Heart disease)
2.3โรคเบาหวาน (Diabetes Mellitus)
2.5 เคยเป็นโรคหลอดเลือดสมองมาก่อน (Prior stroke)
2.6 ปัจจัยด้านแบบแผนในการดำเนินชีวิต
2.4 ภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง (Atherosclerosis)
อาการของโรคหลอดเลือดสมอง
อาการอ่อนแรงหรือชาครึ่งซีก
ตามัวหรือมองไม่เห็นทันทีทันใด
การพูดและการสื่อสารผิดปกติ พูดไม่ออก
เวียนศีรษะบ้านหมุน มีปัญหาด้านการทรงตัว
การรักษาโรคหลอดเลือดสมองระยะวิกฤต
ควบคุมความดันโลหิต antihypertensive agents
ลดภาวะสมองบวม (brain edema)
รักษาด้วยยาต้านการแข็งตัวของเลือด ( anticoagulant)
การรักษาโดยการใช้ยาสลายก้อนเลือดที่อุดตัน (thrombolytics) ได้แก่Altiplase (Actilyse) เป็น recombinant tissue plasminogenactivator (rtPA) ให้ภายใน 3 ชั่วโมง golden period
การผ่าตัดเอาก้อนเลือดออก (Evacuation of hematoma) ในรายที่ก้อนเลือดไปเบียดสมอง
การผ่าตัดเพื่อระบายน้ าไขสันหลังจากโพรงสมองเข้าสู่ช่องต่าง ๆของร่างกาย(Ventricular drainage) ในรายที่มีเลือดไหลซึมเข้าไปในโพรงสมอง
การฝึกการกลืน
ประเมินสมรรถภาพในเชิงปฏิบัติ
ประเมินการกลืนทางคลินิก
ประเมินระดับความรู้สึกตัว
การทดสอบการกลืน
ฝึกเกี่ยวกับการทรงตัวในท่านั่ง
ฝึกบริหารกล้ามเนื้อที่ใช้การกลืน
ความเสื่อมของระบบประสาท
Myasthenia Gravis
(MG)
สาเหตุ MG
เกิดจากสารอะซิติลโคลีนไม่สามารถท างานได้
ร่างกายผู้ป่วยสร้างภูมิคุ้มกันต่อโปรตีนชนิดหนึ่งในร่างกาย
อาการและอาการแสดง MG
กล้ามเนื้อตามักเริ่มมีอาการอ่อนแรงก่อน
กล้ามเนื้อหน้า กล้ามเนื้อในการพูด
อาการแขนขาอ่อนแรง
การรักษาและยา
ยา (Medications)
azathioprine (Imuran), cyclosporine (Sandimmune, Neoral) ,
smycophenolate , pyridostigmine (Mestinon).
การรักษาโดยไม่ใช้ยา (Therapy)
การฟอกเลือด
การให้สารอิมมูโนโกลบูลินเข้าหลอดเลือด
การผ่าตัด(Surgery)
Guillain - Barré syndrome (GBS)
อาการและอาการแสดง
อาการผิดปกติของระบบประสาทรับความรู้สึก
อาการผิดปกติของระบบประสาทยนต์
อาการผิดปกติของระบบประสาทอัตโนมัติ
อาการผิดปกติของประสาทสมอง เส้นประสาทคู่ที่ 7,9,3,10
การรักษา
ให้Immunoglobulins ขนาดสูง
ทางเส้นเลือดเป็นเวลา 5วัน
ทำ Plasma Exchange
ควรรักษาโรคหรือการติดเชื้อที่เป็น
สาเหตุนำโดยเร็วที่สุด
การให้steroid พบว่าไม่มีผล
ที่นิยมให้ ได้แก่ prednisolone
Multiple sclerosis
การดำเนินของโรค
ชนิดที่เป็น ๆ หาย ๆ (Relapsing – Remitting MS หรือ RRMS)
ชนิดแบบที่อาการค่อยรุดหน้าในภายหลัง (Secondary Progressive MS
หรือ SPMS)
ชนิดแบบที่มีอาการค่อย ๆ รุดหน้าตั้งแต่เริ่ม
โรค MS ระยะเริ่มแรก (Benign MS)
การรักษา
รักษาการกลับมาเป็นโรคซ้ำชนิดที่เกิดแบบเฉียบพลัน
รักษาตามอาการของโรค MS
รักษาอาการรุดหน้าของโรค
การรักษาอาการต่างๆของโรค
อาการปวด
อาการเดินเซ เวียนศีรษะ
อาการเกร็งของแขนขา
อาการซึมเศร้า
อาการและอาการแสดง
ไขสันหลังอักเสบ
ปลอกประสาทในสมองอักเสบ
เส้นประสาทตาอักเสบ