Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลในการดูแลมารดาที่มีปัญหาสุขภาพในระยะหลังคลอด, นางสาวณัฐพร คำแก้ว…
การพยาบาลในการดูแลมารดาที่มีปัญหาสุขภาพในระยะหลังคลอด
มดลูกไม่เข้าอู่
ภาวะที่มดลูกไม่มีการหดรัดตัวกลับคืนสู่สภาพเดิมหรือใช้เวลานาน
สาเหตุ
การตกเลือดหลังคลอด
มารดามีการติดเชื้อหลังคลอด
มารดามีบุตรหลายคน
การมีเนื้องอกมดลูก
การไม่เลี้ยงลูกด้วยนมมารดา
มารดาเคยตั้งครรภ์แฝด แฝดน้ำ
มารดาเคยผ่าตัดคลอด
มารดามีมดลูกคว่ำน้ำคาวปลาไหลไม่สะดวก
ไม่ได้ออกกำลังกายหลังคลอด
ได้รับยาสลบ ก่อนคลอด
อาการ
มดลูกมีขนาดใหญ่ นุ่ม
ระดับยอดมดลูกไม่ลดลง
มีอาการปวดมดลูก
กดเจ็บ ปวดหลัง ปวดหน่วงท้องน้อย
น้ำคาวปลามีจำนวนมากผิดปกติ
มีอาการติดเชื้อ น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น
ปากมดลูกเปิด
การรักษา
ให้ยาช่วยการบีบตัวของมดลูก Methergin 0.2 mg ยกเว้น HT
ให้ยาปฏิชีวนะในรายที่มีการติดเชื้อ
ขูดมดลูกในกรณีมีเศษของรกค้าง
การตกเลือดหลังคลอด
ทางช่องคลอด > 500 มล.
ผ่าตัดคลอด > 1,000 มล.
แบ่ง 2
primary postpartum hemorrhage หรือ Early
secondary postpartum hemorrhage หรือ Late
ระดับความรุนแรง 3 ระดับ
mild PPH
500 มล.
severe PPH
1,000 มล.
very severe
2,500 มล.
4 T
Tone
ใยกล้ามเนื้อมดลูก การหดรัดตัวของมดลูก
Tissue
เศษรกเนื้อเยื่อต่างๆ ค้างในรก
Thrombin
โรคเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือด
Trauma
การฉีกขาดของอวัยวะ ช่องทางคลอด
อาการ
อาการและอาการแสดง
ความดันโลหิตลดลง ชีพจรเบา เร็ว วิงเวียน ตัวเย็น
เหงื่อออก
ปัสสาวะออกน้อย
การรักษา
การดูแลรักษาทั่วไป
ประเมินภาวะซีด
ประเมินทางเดินหายใจ
เปิดหลอดเลือดด้วยเข็มเบอร์ใหญ่ 16,18
ให้สารนํ้าและพร้อมให้เลือดทดแทนได้เพียงพอ
ให้ออกซิเจน สวนปัสสาวะ
ตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น CBC
การประเมินหาสาเหตุ
การรักษาตามสาเหตุ
ภาวะแทรกซ้อน
Sheehan’s Syndrome
อาการ
ไม่มีน้่านมไหลหลังคลอด
ต่อมใต้สมองส่วนหน้าไม่สามารถสร้าง
ฮอร์โมนโปรแลคติน
ไม่มีประจ่าเดือนหลังคลอด
ต่อมใต้สมองไม่สามารถผลิตฮอร์โมนที่
จะไปกระตุ้นรังไข่ให้สร้างฮอร์โมนเพศหญิงได้
พูดช้า คิดช้า เซื่องซึม เดินช้า กินจุ อ้วน ผมร่วม มีฮอร์โมนไทรอยด์ต่ำ
อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร เหนื่อยง่าย
การรักษา
การตรวจพิเศษ
การตรวจโดยใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า
การป้องกัน
ป้องกันไม่ให้เกิดการเสียเลือดตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์ระยะคลอดและหลังคลอด
ประเมินความเสี่ยงต่อการมีภาวะเลือดออกแต่เนิ่นๆ
ความผิดปกติด้านจิตใจหลังคลอด
อารมณ์เศร้าหลังคลอด
ไม่สามารถปรับตัวทางจิตใจและอารมณ์ตามเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น
ไม่สามารถเผชิญปัญหาได้
1-2 ชม. ถึง 2 สัปดาห์ (~ 3-4 วันหลังคลอด)
ความเหนื่อยล้า ไม่สุขสบาย
การเปลี่ยนแปลงระดับฮอร์โมน
อาการคงอยู่ไม่เกิน 2 สัปดาห์ หายได้เอง
สาเหตุส่งเสริม
ความเครียดจากสังคมและสิ่งแวดล้อม
อาการ
ร้องไห้ง่าย
อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิด หรือวิตกกังวลท้อแท้
การพยาบาล
ช่วยเหลือประคับประคองทางจิตใจแก่มารดา
อธิบายถึงสภาพอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงให้ญาติเข้าใจ
จะช่วยให้มารดาคลายความตึงเครียด และสามารถปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลง
ภาวะจิตผิดปกติหลังคลอด
พบบ่อยใน 2 สัปดาห์แรกหลังคลอด
Bipolar disorder ,manicdepressive illness
มักเริ่มเกิด 48-72 ชั่วโมง เกิดขึ้นในช่วง 6 สัปดาห์ พบบ่อยมักเริ่มมีอาการภายใน 3 สัปดาห์
สาเหตุ
เคยมีประวัติเป็นโรคจิตหลังคลอด
มีประวัติเป็นไบโพลาร์
เก็บตัวหรือย้่าคิดย้่าท่า
มีความเครียดในระยะตั้งครรภ์
มีประวัติบุคคลในครอบครัวไบโพร์ลาร์
ผลกระทบ
สูญเสียสมรรถภาพทางด้านร่างกาย
ขาดความสนใจทางเพศ
รู้สึกห่างเหินต่อบุตร
อาจฆ่าบุตร
การวินิจฉัย
อาการภายใน 3 สัปดาห์ อาจพบภายใน 1-2 สัปดาห์
มีอาการอ่อนเพลีย รับประทานอาหารได้น้อย
นอนไม่หลับ กระสับกระส่าย
อาจมีอาการร้องไห้ง่ายหงุดหงิด วิตกกังวลรู้สึกท้อแท้
การรักษา
การรักษาด้วยยา lithium , antidepressants และantipsychotics
การให้ค่าปรึกษาทางจิตเวช ควรเป็นผู้เชี่ยวชาญทางด้านจิตเวช
ในรายที่มีความคิดฆ่าตัวตายอาจต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลที่มีเครื่องรักษาด้วยไฟฟ้า
อาการ
อาการแบบซึมเศร้า
เศร้ามาก เบื่อหน่ายทุกอย่าง เบื่ออาหาร น้ าหนัก
ลด อ่อนเพลียไม่มีแรง เบื่อชีวิตและคิดอยากฆ่าตัวตาย
อาการแบบแมเนีย
หงุดหงิด โกรธง่าย พูดมาก เร็ว ดัง พูดไม่ยอมหยุด ไม่นอน
ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
พฤติกรรมเปลี่ยนไปจากเดิมมาก
พบได้ทุกระยะตลอด 1 ปี แรกหลังคลอด
เกิดมากที่สุดประมาณ 4 สัปดาห์หลังคลอด
อาการอยู่นานได้ถึง 6 เดือนหลังคลอด หรือนานกว่า
อาการ
สนใจสิ่งแวดล้อมมีน้อย ไม่มีสมาธิ อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย
มีความกลัวและวิตกกังวลอย่างรุนแรง ความหวาดกลัว นอนไม่หลับ
รู้สึกเบื่ออาหาร รับประทานอาหารได้น้อย
รู้สึกจุกแน่นในอก
สาเหตุส่งเสริม
ครรภ์แรก ประวัติซึมเศร้าหลังคลอด
ขาดการประคับประคอง ขาดสัมพันธภาพ จากญาติ สามี
สึกขาดความพึงพอใจในตนเอง
การวินิจฉัย
นอนไม่หลับหรือนอนหลับนาน
มีอาการแสดงด้านร่างกาย
ร้องไห้ง่าย
อ่อนเพลียหรือไม่มีแรง
ศักยภาพในการมุ่งความสนใจลดลง
การรักษา
อาการจะดีขึ้นเองเมื่อหลังคลอด 6 เดือนไปแล้ว
ให้ยาที่ออกฤทธิ์ต้านทานภาวะซึมเศร้า
Isocarboxazind, Phenelzine, Amitriptyline
ทำจิตบำบัด
เพิ่มการช่วยเหลือสนับสนุนทางด้านสังคม
ให้คำปรึกษาทางจิตเวชแก่มารดาหลังคลอดและสมาชิกของครอบครัว
ให้นอนรักษาในโรงพยาบาลเมื่ออาการรุนแรงขึ้น
อารมณ์ภายหลังคลอดก่อให้เกิดความไม่สมดุลทางจิตใจ
หลอดเลือดดำส่วนปลายอุดตัน
อักเสบของหลอดเลือดดำและลิ่มเลือด
ปัจจัยร่วม
อ้วนมาก
ได้รับบาเดเจ็บจากการคลอด
เคยผ่าตัดเกี่ยวกับช่องท้องและอุ้งเชิงกราน
คลอดโดยขึ้นขาหยั่งเป็นเวลานาน
ได้รับฮอร์โมนเอสโตรเจน
มีหลอดเลือดด่าขอดโป่งพอง
เคยมีประวัติการอักเสบของหลอดเลือดด่ามาก่อน
ปัจจัยเสี่ยง
เคยเกิดลิ่มเลือดอุดตันในร่างกาย
มีเส้นเลือดขอด โรคหัวใจ อาการเลือดออกง่าย
มีโรคอ้วน อายุมาก
ไม่เคลื่อนไหวร่างกาย
หลังคลอด หลังผ่าตัด
อาการ
บริเวณพื้นผิว
อาการปวดน้องเล็กน้อย บวม แดงร้อน หลอดเลือดดำแข็ง
หลอดเลือดดำที่ลึก
ไข้ต่ำๆผิวหนังร้อน
กดเจ็บหลอดเลือดดำส่วนลึก
ปวดตื้อๆที่น่องหรือที่ขา
บวมบริเวณขา
SVT
มีประวัติเส้นเลือดขอดอักเสบ
ปวด บวม แดง ร้อน บริเวณเส้นเลือดดำ
บวมตึง แข็ง
มักเกิดในวันที่ 3-4 หลังคลอด
การรักษา
ให้นอนยกเท้าสูงเหนือหัวใจ
ประคบร้อน
ใส่ถุงน่องประคับประคองหรือพันขาไม่แน่นเกินไป
ให้ยาแก้ปวด ถ้าปวดมาก
DVT
มีประวัติลิ่มเลือดอุดตัน
femoral vein, pelvic vein
มักเกิดในวันที่ 10 หลังคลอด
มีไข้ หนาวสั่น ซีด ปวดบวมที่ขา
การรักษา
ให้นอนยกเท้าสูงเหนือหัวใจ
ประคบร้อน
ให้ยาละลายลิ่มเลือด
ให้ยาปฏิชีวนะถ้ามีไข้
ติดตาม PT, PTT
กระตุ้นให้เคลื่อนไหว ลุกเดิน
ผ่าตัดในรายที่มีอาการรุนแรง
การตรวจ
อัลตราซาวด์
ตรวจหาลิ่มเลือด
เจาะเลือด
D-dimer
มีลิ่มเลือดในหลอดเลือดดำ
การถ่ายภาพรังสี
ตรวจหาลิ่มเลือดที่ขาและเท้า
CT scan ,MRI
ตรวจดูเส้นเลือดดำส่วนลึก
รักษา
ให้ยา Heparin
Antibiotic
ผ่าตัดในรายที่รุนแรง
ให้ยาระงับปวด
นางสาวณัฐพร คำแก้ว เลขที่ 17 รหัส 61128301018