Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคหัวใจพิการเเต่กำเนิดชนิดเขียว, TOF, TGV - Coggle Diagram
โรคหัวใจพิการเเต่กำเนิดชนิดเขียว
Tetralogy of Fallot (TOF)
ความหมาย
เป็นหัวใจที่มีความผิดปกติเเต่กำเนิดหลายอย่างที่พบได้ตั้งเเต่เเรกคลอดทันที ซึ่งความพิการ 4ประการของฟาโลท์มีความผิดปกติ4อย่าง ได้แก่ VSD, PS, Overriding aorta, Right Ventricular Hypertrophy (RVH),มีการหนาตัวของ ventricle.
สาเหตุ
เกิดจากความพิการ 4 ประการของฟาโลท์ ดังนี้
Large ventricle septal defect(VSD)โดย VSD ที่พบบน TOF เป็น Perimembranous type และ extendไปในส่วนของ subpulmonary region เมื่อร่วมกับการที่มี RVOT Obstruction ทำให้ความดันในห้องหัวใจห้องล่างขวาเเละห้องล่างซ้ายเท่ากัน เลือดดำจากหัวใจฝั่งขวาจึงมีการผสมกับเลือดเเดงจากหัวใจฝั่งซ้าย (Bidirectional flow)
Right ventricular (RV) hypertrophy ผนังหัวใจห้องขวาล่างหนาตัวขึ้นจากที่มี RVOT Obstruction ทำให้ความดันในหัวใจห้องขวาล่างสูง
Right ventricular outflow tract (RVOT) obstruction หมายถึง มีส่วนของกล้ามเนื้อใต้ลิ้นหัวใจหนาขึ้นทำให้เกิดการอุดกั้นทางออกของหัวใจห้องขวาล่าง (Infundibular stenosis or subvalvular pulmonary stenosis)
Overriding aorta หมายถึงมีการคร่อมของหลอดเลือดเเดงใหญ่อยู่ระหว่าง Interventricular septum
พยาธิสภาพ
เนื่องจากมีการอุดกั้น ventricle ขวาจาก PS และมี VSD ดังนั้นจึงมีเลือดลัดวงจรจากขวาไปซ้ายในระดับ ventricleทำให้หัวใจห้องล่างขวามีการทำงานมากขึ้น เด็กมีอาการเขียวจากการผสมกันของเลือดที่มีระดับออกซิเจนน้อย การเปลี่ยนเเปลงการไหลเวียนนี้ทำให้ร่างกายได้รับเลือดที่มีออกซิเจนต่ำ ร่างกายจึงมีการทดเเทนโดยการสร้างเม็ดเลือดเเดงเพิ่มขึ้น (Polycythemia) ทำให้เลือดมีความหนืดมากขึ้น เกิดThrombophlebitis emboliได้ง่าย
อาการ
เด็กส่วนใหญ่จะมีอาการเมื่ออายุประมาณ 3-6เดือน ในตอนเเรกจะพบว่า มีอาการเขียว เฉพาะเวลาเด็กออกกำลังกาย เช่น ดูดนม ร้องไห้ การเจริญเติบโตช้ากว่าปกติ
ในเด็กที่เดินได้เเล้ว มักจะเหนื่อยง่าย เวลาที่เหนื่อยจะนั่งยอง ๆ (Squatting)เนื่องจากเลือดไหลไป VSDลดลงและไปปอดมากขึ้น ทำให้อาการเหนื่อยหอบลดลง บางรายเป็นมากจะเกิดภาวะ anoxic spells ร่วมด้วย คือ กระสับกระส่าย ร้องกวน หยุดหายใจเป็นพัก ๆ หายใจเเรงลึก ตัวเขียวมากขึ้น อ่อนเพลีย เชื่องช้า ชักเเละอาจจะเสียชีวิตไดเ มักพบในช่วงอายุ 2ปีเเรก
การวินิจฉัย
การซักประวัติ
ตามมอาการ/เด็กโตช้า พัฒนาการไม่สมวัย น้ำหนักน้อย
การตรวจร่างกาย
น้ำหนักเเละส่วนสูงน้อยกว่าปกติ : ตัวเล็ก ผอมกว่าปกติ
ปากเเละเล็บเขียว นิ้วมือเเละนิ้วเท้าปุ้ม (Clubbing finger)
ฟังพบ systolic ejection murmur
Lab : พบ HCT/Hbสูงขึ้น
Chest x-ray
หัวใจห้องล่างขวาโต pulmonary artery ที่ไปปอดขนาดเล็กกวว่าปกติเเละหลอดเลือดไปปอดลดลง
EKG
ventricle ขวาโต เเกน QRSเบี่ยงเบนไปขวา
Echocardiogram
พบ atrium ขวาโต ventricle ขวาหนา aorta คร่อม VSD pulmonary valve เล็ก
การรักษา
การรักษาทั่วไป
รักษาภาวะ anoxic spells โดยการให้นอนท่า Knee-chest position ให้ออกซิเจน ให้ยา Propanol และให้ยา NaHCO3 1-2 mEq/kg. เข้าหลอดเลือดดำช้า ๆ
รักษาสุขภาพฟัน อาหารที่เหมาะสม ให้ได้รับภูมิคุ้มกันตามปกติ
ให้ยาป้องกัน infective endocarditis ถ้าผู้ป่วยผ่าตัดหรือถอนฟัน หรือได้รับการตรวจพิเศษต่าง ๆ ซึ่งทำให้เกิดภาวะติดเชื้อเข้าไปในระบบไหลเวียนโลหิต
ป้อวกันการเกิดภาวะเส้นเลือดในสมองเเตกไม่ปล่อยให้เด็กเกิดภาวะเลือดจางโดยการให้ยาเสริมธาตุเหล็ก
การรักษาทางศัลยกรรม
ทำการต่อระบบไหลเวียน เพื่อเพิ่มปริมาณเลือดไปปอดให้มากขึ้น
Transposition of the Great Vessels (TGV)
ความหมาย
ภาวะที่ aorta และ pulmonary artery อยู่สลับที่กัน โดย aorta จะออกจาก ventricleขวา เเต่ pulmonary artery ออกจาก ventricle ซ้ายเเทน
สาเหตุ
เกิดจาก aorta และ pulmonary artery อยู่สลับที่กันโดย aorta จะออกจาก ventricle ขวา เเต่ pulmonary artery ออกจาก ventricle ซ้ายเเทน ทำให้เกิดการผสมกันของเลือดเเดงเเละเลือดดำ
พยาธิสภาพ
จากการที่หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงร่างกาย(aorta) ออกจาก ventricle ข้างขวาและหลอดเลือดที่ส่งเลือดไปรับออกซิเจนที่ปอด (Pulmonary artery) ออกจาก ventricle ข้างซ้าย ซึ่งรับเลือดเเดงจาก atrium ข้างซ้าย ผู้ป่วยจคงไม่สามารถมีชีวิตได้ ถ้าไม่มีช่องติดต่อให้เลือดทั้ง2วงจรมีการผสมกัน ซึ่งถ้าผสมกันไม่เพียงพอ อาการเขียว (Cyanosis) เป็นอาการปรากฎที่สำคัญของการมีเลือดผสมไม่เพียงพอ ปัญหาในผู้ป่วย TGV คือ เขียวเรื้อรัง เเละมีเม็ดเลือดเเดงเพิ่มขึ้น ผู้ป่วยอาจจะเสียชีวิตจากการขาดออกซิเจน
อาการ
อาการเขียวตั้งเเต่ 2-3 วันเเรกหลังคลอด หายใจเร็ว ดูดนมได้ช้า มีหัวใจวาย ตับโต เด็กจะเจริญเติบโตช้ากว่าปกติ
การวินิจฉัย
การซักประวัติ
มีอาการเขียว ดูดนมเเล้วเหนื่อยง่าย
การตรวจร่างกาย
ตับโต
พบอาการเขียว มี Clubbing finger
พบ systolic ejection murmur
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
เด็กโต : Hb/Hct สูงกว่าปกติ เนื่องจากไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดเเดงเพิ่มขึ้น เพื่อตอบสนองต่อภาวะขาดออกซิเจน
Chest x-ray
เงาหลอดเลือดในปอดเพิ่มขึ้น ห้องหัวใจโต
EKG
atrium และ ventricle ข้างขวาโต ความดันในเส้นเลือดของปอดสูง
Echocardiogram
การรักษา
การรักษาทั่วไป
ให้ยา digitalis และยาขับปัสสาวะ
ดูแลสุขภาพฟัน
เเนะนำอาหารที่ถูกต้อง ป้องกันเเเละรักษาภาวะเลือดจาง
ให้ออกซิเจน เเละรักษาภาวะหัวใจวาย
ป้องกันการติดเชื้อเข้าสู่หัวใจเเละภาวะขาดน้ำ
ให้ Prostaglandin ในระยะหลังคลอดใหม่ ๆ
รักษาทางศัลยกรรม
ทำการทะลุระหว่างผนังกั้น atrium ด้วย balloon เพื่อให้เกิด mixed blood มากขึ้น
การพยาบาล
ผู้ป่วยโรคหัวใจพิการเเต่กำเนิดชนิดเขียว
จัดสิ่งเเวดล้อมให้เงียบสงบ ไม่มีเสียงรบกวนกระตุ้นเด็ก ให้ได้พักผ่อนอย่างเต็มที่
ในรายที่เกิดภาวะขาดออกซิเจน จัดคว่ำ ให้นอนคว่ำ ยกก้นสูง (Knee-chest position) เพื่อลดปริมาณเลือดที่กลับสู่หัวใจ
ในรายที่มีอาการหายใจลำบาก จัดนอนศีรษะสูงเพื่อลดความดันในช่องอกเเละช่วยให้ปอดขยายตัวดีขึ้น
วัดเเละบันทึกสัญญาณชีพ การเต้นของหัวใจ สีผิว เพื่อประเมินอาการเปลี่ยนเเปลงของเด็ก
สังเกตเเละบันทึกอาการนำหรือกิจกรรมที่ทำให้เกิดภาวะขาดออกซิเจน หรือเป็นลม หมดสติ ซึ่งพบมากขณะออกกำลังกาย ขณะดูดนมหรือร้องไห้มาก ๆ
ุ6. ดูแลให้อาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการ มีโปรตีนเเละเเคลอรี่เพียงพอสำหรับการเจริญเติบโต ที่สำคัญคือ อาหารที่ให้บุตรรับประทานต้องเป็นอาหารที่ลดเกลือหรือลดเค็ม
ดูแลให้ได้รับยา digitalis (Digoxin) ตามเเผนการรักษาเเละสังเกตอาการข้างเคียงของยา
ซักถามเเละเปิดโอกาสให้บิดา มารดา เเละผู้ป่วยให้พูดคุยถึงปัญหาเเละความวิตกกังวล ปลอบโยนให้กำลังใจ ตอบคำถามและให้คำแนะนำที่ถูกต้องเป็นจริงเกี่ยวกับความเจ็บป่วย การวินิจฉัยเเละการพยาบาล
ดูแลเเละให้คำแนะนำเกี่ยวกับการรักษาความสะอาดของปากเเละฟันสม่ำเสมอ เเยกเด็กออกจากเด็กป่วยด้วยโรคติดเชื้อต่าง ๆ รวมทั้งจำกัดการเยี่ยมหรือเข้าใกล้เด็ก
ทารกเเละเด็กเล็กดูดนมขวด ควรให้หัวนมที่นิ่มเเละควรให้ทีละเล็กน้อย เพราะอาจมีการเหนื่อยจากการดูด เด็กโตให้อาหารที่มีคุณค่าย่อยง่ายขำพวกอาหารปั่น
