Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยในเด็กโรคหัวใจ:
ภาวะ heart failure ,ภาวะ Anoxic…
ภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยในเด็กโรคหัวใจ:
ภาวะ heart failure ,ภาวะ Anoxic spell, ภาวะการติดเชื้อของเยื่อบุหัวใจ,ภาวะ Eisenmenger physiology
ความหมาย
ภาวะ heart failure ภาวะที่หัวใจไม่สามารถบีบตัวให้เลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆของร่างกายได้อย่างเพียงพอต่อความต้องการในเด็กมัก
เกิดจากโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดโดยเฉพาะในวัยทารกและเด็กเล็ก อาจเกิดจากการที่กล้ามเนื้อหัวใจไม่แข็งแรง ลิ้นหัวใจต่างๆไม่ปกติ หรือจังหวะการเต้นของหัวใจผิดปกติไป
ภาวะ Anoxic spellเกิดจากการที่สมองขาดออกซิเจนอย่างเฉียบพลัน มักเกิดในเด็กหัวใจพิการแต่กำเนิดชนิดเขียว ในระยะ 2 ปีแรก
ภาวะการติดเชื้อของเยื่อบุหัวใจภาวะที่เกิดจากการติดเชื้อที่ระบบอื่นของร่างกายแล้วเชื้อโรคกระจายไปตามกระแสเลือดเข้าสู่หัวใจได้
ภาวะ Eisenmenger physiologyเป็นอาการที่เกิดจากการมี reverse of shunt ในรายที่เกิดอาการเขียวในภายหลังจากการที่มี left to right อยู่แล้ว
ภาวะมีเม็ดเลือดมากกว่าปกติ (Severe polycythemia)
การที่เนื้อเยื่อได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอทำให้ร่างกายมีการช่วยเหลือโดยการสร้างเลือดแดงเพิ่มมากขึ้นเพื่อช่วยนำ
ออกซิเจนไปให้เนื้อเยื่อต่างๆมีผลทำให้เลือดในระบบไหล
เวียนมีมากกว่าปกติ
การพยาบาล
-
ภาวะ heart failure
กิจกกรรมการพยาบาล 1. สังเกตและบันทึกอาการและอาการแสดงของภาวะแทรกซ้อนดังนี้
1.1 อาการและอาการแสดงของภาวะหัวใจวาย ได้แก่ กระสับกระส่ายหายใจลำบากเขียวหายใจเร็วจมูกบานหน้าอกปุ่มหัวใจเต้นเร็วบวมเส้นเลือดที่คอโป่ง
1.2 อาการและอาการแสดงของภาวะหัวใจอักเสบ ได้แก่ มีไข้เบื่ออาหารซีดเหนื่อยง่าย
- ดูแลและให้คำแนะนำแก่เด็กและบิดามารดาเกี่ยวกับการให้ยาปฏิชีวนะก่อนการตรวจรักษาการผ่าตัดหรือการถอนฟันเพื่อป้องกันการเกิดภาวะหัวใจอักเสบและการดูแลสุขอนามัยเด็ก
- ให้ได้รับยาและสารน้ำถูกต้องตามแผนการรักษา
- ให้ได้รับการพักผ่อนอย่างเพียงพอหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ไม่จำเป็น 5. ให้ได้รับอาหารที่เหมาะสมและมีคุณค่าสูง
-
กิจกรรมการพยาบาล
1.ประเมินระดับการรู้คิดและกระบวนการในการรับรู้ของผู้ป่วย/ผู้ปกครองเพื่อที่จะได้วางแผนการพยาบาลและสอนได้เหมาะสมตามการเรียนรู้ของผู้ป่วย
- สนับสนุนให้ผู้ปกครองมีส่วนร่วมในการวางแผนการสอนและเลือกวิธีการสอน
3.อธิบายให้ผู้ป่วย/ผู้ปกครองได้ทราบถึงประโยชน์ความสำคัญ วิธีการสวนหัวใจ
4.สอบถามประวัติการแพ้ยาต่างๆ การประเมินและบันทึกสัญญาณชีพ
ระดับความอิ่มตัวของออกซิเจน
- ดูแลและให้คำแนะนำแก่ผู้ป่วย/ผู้ปกครองในเรื่องการปฏิบัติตนก่อนการสวนหัวใจได้แก่ การเตรียมตัวด้านร่างกาย ตรวจเลือดเพื่อดูประเมินความเข้มข้นของเลือด ดูแลให้ยานอนหลับ
6.ดูแลในการส่งผู้ป่วยไปห้องสวนหัวใจโดยการถอดเครื่องประดับที่เป็นโลหะการประเมินสัญญาณชีพ
7.แนะนำญาติในการจัดท่าผู้ป่วย
8.แนะนำ ญาติในการสังเกตอาการผิดปกติที่ต้องแจ้งแพทย์/พยาบาลทันทีเช่น มีเลือด/ของเหลวออกบริเวณแผล/แผลบวม แดง ร้อน/ปวดแผลมาก ปัสสาวะไม่ออก ระดับความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง แขนขาชาอ่อนแรง
-
-
สาเหตุ
เกิดจากเชื้อโรคในปากเช่นฟันผุทอนซิลอักเสบเป็นสาเหตุสำคัญเนื่องจากเชื้อเข้าสู่กระแสเลือดและหัวใจทำให้เกิดภาวะ Infective Endocarditis หัวใจและลิ้นหัวใจอักเสบจนเกิดภาวะหัวใจวายตามมาเกิดจากเชื้อโรคจากฝีโรคในลำไส้หรือทางเดินปัสสาวะต้องรักษาสุขภาพให้แข็งแรงและปฏิบัติตัวให้ถูกต้องในเด็กที่เป็นโรคหัวใจชนิดเขียวต้องระวังอย่าให้เกิดภาวะขาดน้ำเพราะมีเลือดข้นอยู่แล้วจะทำให้มีโอกาสเกิดหลอดเลือดอุดตันได้ง่ายการติดเชื้อโรคอื่น ๆ โดยเฉพาะโรคที่ป้องกันได้ด้วยวัคซีนต้องให้ได้รับตามเกณฑ์อายุเพราะถ้าป่วยด้วยโรคต่างๆ: จะทำให้อาการของโรคหัวใจรุนแรงขึ้น
อาการ
ภาวะ Anoxic spell
-หายใจหอบลึก (Hyperventilation)
-เขียวมากขึ้น
-เริ่มไม่รู้สึกตัวอย่างรวดเร็ว
-หมดสติและชักจากการที่สมองเริ่มบวมอาจ
ทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิต
ภาวะการติดเชื้อของเยื่อบุหัวใจ
-ไข้ อาจเป็นอยู่ 1-2 สัปดาห์
- ฟังหัวใจมีเสียง murmur
- เริ่มมีอาการของภาวะหัวใจวาย ม้ามโต
-Clubbing fingerแต่ไม่มี cyanosis
-Hematuria
- พบจุดเลือดออกใต้ผิวหนัง
- Culture พบเชื้อโรค
ภาวะ heart failure หัวใจขยายโต หัวใจเต้นเร็วระบบหายใจจะทา งานหนัก ปอดบวมน้ำ มีหายใจเร็วหรือขัด ฟังปอดได้ยินเสียง crepitation เหงื่อออก ปัสสาวะน้อยลง ตบัโต เลือดคั่ง ในตับ การเจริญเติบโตชะลอลงความทนทานในการทา กิจกรรมลดลง
อาการทั่ว ๆไป จะร้องกวนโยเย หงุดหงิด
-เด็กทารกจะหายใจแรงและเร็วกวา่ เด็กปกติอื่นๆ
-เด็กโต จะพบว่า เหนื่อยง่ายเหนื่อยเวลาเล่นบางรายอาจมีท้องโต (จากภาวะ ascities)
ภาวะ Eisenmenger physiology
-ไอเป็นเลือด
-เจ็บหน้าอก
- หัวใจเต้นไม่สม่ำเสมอ
- หอบเหนื่อย
- เป็นลมหมดสติ และอาจถึงแก่ความตายโดยทันทีได้
- อาการที่ตรวจพบคือหัวใจห้องขวาโต (RVH)
- Pulmonary hypertension และมีเม็ดเลือดมากกว่าปกติ
ภาวะมีเม็ดเลือดมากกว่าปกติ (Severe polycythemia)
- ปวดศีรษะบ่อยๆ
- รู้สึกเจ็บบริเวณปลายแขนขา
- มีอาการเขียวอย่างรุนแรง
- มี clubbing finger
- อาจพบบวมบริเวณข้อเท้า เข่าและข้อมือ
การรักษา
ภาวะ heart failure
- หลักการพยาบาลเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของหัวใจ
-ให้ออกซิเจน
-ให้ยา Digitalis (lanoxin , digoxin)
- หลักการพยาบาลเพื่อลดการทำงานของหัวใจ
-ให้ยาขับปัสสาวะ
-จำกัดน้ำดื่มและน้ำเข้าสู่ร่างกายทุกทาง
-จำกัดเกลือในอาหาร
- หลักการพยาบาลเพื่อลดการใช้ออกซิเจน
-ดูแลให้พักผ่อน
-ลดแรงเบ่ง/ลดอาการท้องผูก
ภาวะ Anoxic spell มีหลักการช่วยเหลือแบ่งเป็น 2 ระยะ คือ
- ระยะเฉียบพลัน คือ ทันที่เด็กมีอาการหายใจหอบลึกควรปฏิบัติดังนี้
-จัดเด็กให้อยู่ในท่าเข่าชิดอก (knee – chest)
-ให้ออกซิเจน
-ให้ Morphine 0.1 – 0.2 mg-kg และอาจให้ร่วมกับ
Propanolol
- การดูแลระยะต่อไป
-ควรทำการสวนหัวใจและทำ Angiography เพื่อดูความผิดปกติให้แน่ชัดในรายที่มี Recurrent
ภาวะการติดเชื้อของเยื่อบุหัวใจ มักต้องใช้ยาปฏิชีวนะนานควบคุมภาวะหัวใจวาย และเมื่ออาการดีขึ้นต้องผ่าตัดแก้ไขความผิดปกติ
ภาวะ Eisenmenger physiology
การรักษาพยาบาล ดูแลตามอาการ เช่น แก้ไขภาวะPolycythemia รักษาอาการหัวใจวายจาก RVHไม่สามารถรักษา
โดยการผ่าตัดหรือสวนหัวใจ ต้องดูแลแบบประคับประคองไป
ภาวะมีเม็ดเลือดมากกว่าปกติ (Severe polycythemia)การเอาเลือดออก ทุกสัปดาห์จนกว่า Hematocrit (เปอร์เซ็นของเม็ดเลือดแดง) น้อยกว่า 45 %
การให้เคมีบําบัด เพื่อลดการทํางานของไขกระดูก เช่น Hydroxyurea
การให้ยายับยั้งการทํางานของเกล็ดเลือด เช่น Aspirin
พยาธิสรีรวิทยา
หัวใจขยายโตมีพยาธิสภาพที่กล้ามเนื้อหัวใจปริมาณเลือดคั่งและแรงดันเลือดสูงมากกว่าปกติจังหวะการเต้นของหัวใจผิดปกติหัวใจเต้นเร็วเป็นกลไกการชดเชยเพื่อเพิ่มปริมาณเลือดที่สูบฉีดไปให้เพียงพอกับความต้องการของเนื้อเยื่อร่างกายระบบหายใจจะทำงานหนักปอดบวมน้ำมีหายใจเร็วหรือขัดฟังปอดได้ยินเสียง crepitation เหงื่อออกบ่งบอกว่ามีอัตราเพิ่มของการเผาผลาญและเพิ่มการทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติส่งผลให้หัวใจทำงานเพิ่มขึ้นและหัวใจวายได้ปัสสาวะน้อยลงบวมเลือดไปเลี้ยงไตได้น้อยเส้นเลือดตีบแคบน้ำและเกลือคั่งทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้นหนังตาบวมหน้าบวมมีอและเท้าบวมหรือบวมทั้งตัวตับโตเลือดคั่งในตับหัวใจซีกขวามีแรงดันเลือดสูงจะเห็นเส้นเลือดดำที่คอโป่งตึงการเจริญเติบโตชะลอลงหรือล้มเหลวเลี้ยงไม่โตเนื่องจากมีปัญหาในการดูดนมเด็กมีการเผาผลาญเพิ่มขึ้นความทนทานในการทำกิจกรรมลดลงเด็กจะหลับเป็นส่วนใหญ่อาการทั่วๆไปจะร้องกวนโยเยหงุดหงิดชอบให้อุ้มเหงื่อมากตัวเล็กไม่สมวัย
การวินิจฉัย
ภาวะการติดเชื้อของเยื่อบุหัวใจ
-ซักประวัติความเจ็บป่วยและอาการของคนไข้ รวมทั้งตรวจร่างกายเพื่อหาความผิดปกติของภาวะดังกล่าว
-ตรวจ Complete blood countเพื่อค้นหาการติดเชื้อและความผิดปกติของเม็ดเลือดที่อาจเกี่ยวข้องกับโรค
-ตรวจหัวใจตรวจหาเสียงฟู่ที่หัวใจหรือเสียงของหัวใจที่เปลี่ยนไปจากเดิม โดยแพทย์อาจตรวจหัวใจเพิ่มเติมด้วยวิธี Electrocardiogramที่เป็นการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ เพื่อตรวจหาความผิดปกติด้านโครงสร้างและการทำงานของหัวใจ
-การฉายภาพรังสีเพื่อตรวจหาร่องรอยของโรคและผลกระทบในอวัยวะอื่นๆ เช่น ปอด ช่องอก และสมอง เป็นต้น
ภาวะ Eisenmenger physiology-ซักประวัติเเละตรวจร่างกาย
-ตรวจเลือด พบมีเม็ดเลือดมากกว่าปกติ
--การฉายภาพรังสีพบหัวใจห้องล่างซ้ายโต
-เป็นโรคหัวใจเเต่กำเนิดชนิดเขียว
ภาวะ Anoxic spellหมดสติจากสมองขาดออกซิเจน
-การซักประวัติ ซึ่งจะพบว่ามีประวัติโรคหัวใจพิการแต่กำ เนิดชนิดเขียวหรือ มีอาการหอบเหนื่อย และเขียวมากเป็นพักๆ
-มีอาการเขียวและเขียวมากขึ้นขณะร้องไห้
หรือหายใจหอบเหนื่อยขึ้น
-เวลานอนชอบยกเข่าชันอก หรือ ชอบนั่งยองๆ หลังวิ่งเล่นหรือออกแรงหรือเคยมีอาการ “ ตัวอ่อน”
-ผลการตรวจพื้นฐานทางห้องปฏิบัติการ เช่น CBC
จะพบว่าเด็กลุ่มนี้มี Hct สูงมากกว่าร้อยละ 60 เรียกว่าภาวะเลือดข้น (polycythemia)
-ภาพถ่ายรังสีทรวงอกและคลื่นไฟฟ้าหัวใจ
ภาวะมีเม็ดเลือดมากกว่าปกติ-มีประวัติเป็นโรคหัวใจเเต่กำเนิดชนิดเขียว
-เม็ดเลือดเเดงมากกว่าปกติ
-มีการเจ็บรู้สึบริเวณปลายแขนขา
ภาวะ heart failure -การซักประวัติและตรวจร่างกาย -ตรวจการทำงานของหัวใจด้วยคลื่นเสียงสะท้อน (Echocardiography) -การตรวจเลือดเพื่อหาสารเคมีบางอย่างในร่างกาย (NT-ProBNP)-ตรวจหาโรคที่เป็นสาเหตุของภาวะนี้ เช่น การฉีดสีสวนหัวใจเพื่อหาโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ