Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 2 เจตคติการดูแลผู้สูงอายุ - Coggle Diagram
บทที่ 2 เจตคติการดูแลผู้สูงอายุ
จริยธรรมในการดูผู้สูงอายุ หมายถึง การพยาบาลผู้สูงอายุอย่างมีประสิทธิภาพประกอบด้วย
เข้าใจความหมายของความสูงอายุ และผู้สูงอายุ
ปัจจัยและผลกระทบที่เป็นปัจจุบันและสถานะสุขภาพของผู้สูงอายุ
เข้าใจอย่างดีในประเด็นด้านจริยธรรมในการดูแลผู้สูงอายุ และเจตนคติต่อผู้สูงอายุและความไวต่อผู้สูงอายุ
ลักษณะของผู้สูงอายุที่แตกต่างกว่าวัยอื่นๆ
มีความตระหนักรู้ในบทบาทและมาตรฐานในการพยาบาลผู้สูงอายุ
จริยธรรมในการดูแลผู้สูงอายุ
1.การตายอย่างสงบ(Euthanasia
คือการกระทำจงใจยุติชีวิตของบุคคลเพื่อช่วยบรรเทาทุกทรมานการให้ผู้ป่วยยินยอมให้ผู้อื่นทำให้ตายโดยเจตนา
เกี่ยวกับความเจ็บป่วยเช่น
1.ความเจ็บปวด
2.ยุติการรักษา
3.การทำให้ผู้อื่นเสียชีวิตโดยเจตนา วิธีการที่ไม่รุนแรงซึ่งได้รับการช่วยเหลือจากแพทย์มี 2 ประเภท
1.ความรุนแรงเชิงรุก(Active Euthanasia ) โดยการให้สารหรือวัตถุใดๆ เร่งให้ถึงแก่ความตายซึ่งยังถกเถียงในปัจจุบันๆ
ความรุนแรงเชิงรับ (Passive Euthanasia ) โดยการยุติการรักษา (NR )ให้แก่ผู้ป่วยได้รับการยอมรับมากที่สุด ในสถานพยาบาลทั่วไป
2.การตายอย่างสมศักดิ์ศรีของมนุษย์(Death and dignity )
ความหมายการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย( End of life care)ซึ่งการรักษาโรคหรือภาวะผิดปกติให้หายขาด เมื่อเป็นไปไม่ได้เราควรเตรียมให้ผู้ป่วยจากไปอย่างสมศักดิ์ศรีหรือสมเกียรติภูมิของความเป็นมนุษย์(Dying and dignity
1.การดูแลลดความปวด ให้ยา MO
2.การอยู่ในที่ต้องการเช่น บ้านเกิด ญาติ การสั่งเสีย อโหสิกรรม
3.การจัดการสภาพศพที่ไม่น่าดู
4.การคำนึงถึงจิตวิญญาณ
การดูแลของญาติ /ครอบครัว ต่อการตายอย่างสมศักดิ์ศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์
1.การปฏิบัติต่อศพด้วยความนุ่มนวล เคารพการตบแต่งศพ เช่นเย็บแผล แต่งหน้าให้สวยงามเหมือนหลับ การสวมเสื้อผ้าที่เหมาะสม มิดชิด
2.การห่มผ้า ไม่ควรคลุมใบหน้า /ศีรษะ ควรคลุมแค่อก
3.การเป็นที่ปรึกษาที่ดี แก่ญาติ/ครอบครัวของผู้เสียชีวิต
คุณธรรมที่สำคัญ
( ความกตัญญูกตเวที)
1.การดูด้านร่างกาย
1..อาหาร ส่งเสริมให้ได้รับสารอาหารที่เหมาะสม
2.จัดกิจกรรมออกกำลังกายให้เหมาะสมกับสภาพผู้สูงอายุ โดยมีหลักการคือ
ออกกำลังกายอย่างช้า ๆ เลือกกิจกรรมที่ไม่ต้องใช้แรงมาก และค่อย ๆ เพิ่มการออกกำลังขึ้นทีละน้อย
ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
หลีกเลี่ยงการออกกำลังกาย หลังรับประทานอาหารใหม่ ๆ หรือขณะอากาศร้อนอบอ้าว
หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่มากเกินไป
3.จัดให้ผู้สูงอายุอยู่ในท่านั่งหรือนอนหัวสูง เพื่อให้มีการแลกเปลี่ยนอากาศในปอดได้ดีขึ้นและป้องกันการสำลักจากการรับประทานอาหาร หรือสำลักน้ำลาย
4.ผิวหนังของผู้สูงอายุจะแห้ง บาง ฉะนั้นจึงควรอาบน้ำ แต่พอควรและใช้สบู่ให้น้อยเนื่องจากผิวหนังบาง ทำให้เก็บความชุ่มชื้นไม่อยู่ และหลังเช็ดตัวควรใช้โลชั่นมากกว่าแป้ง เนื่องจากแป้งฝุ่นจะเป็นตัวดูดซับความชื้น ทำให้ผิวหนังที่แห้งอยู่แล้ว แห้งมากขึ้น
5.ดูแลความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์หลังการขับถ่าย ไม่ปล่อยให้อับชื้น เพื่อป้องกันการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ
6.การอยู่ในท่าเดียวนาน ๆ จะเกิดกแผลกดทับ ทำให้เป็นแผลกดทับได้ ผู้สูงอายุที่ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ต้องคอยหมั่นพลิกตะแคงตัวอย่างน้อยทุก 2 ชั่วโมง
2.การดูแลด้านจิตใจ
1.ให้ความดูแลเอาใจใส่ไม่แสดงอาการรำคาญ หรือรังเกียจ ไม่ว่าทางสีหน้า ท่าทางหรือด้วยวาจา
2.การให้เกียรติและเคารพนบนอบต่อผู้สูงอายุ
3.ให้ผู้สูงอายุมีโอกาสเยี่ยมเยียนเพื่อนฝูงหรือญาติพี่น้องในวัยเดียวกัน การมีโอกาสได้พบปะพูดคุยกับบุคคลที่รู้สึกหรือคุ้นเคยมาในอดีต ถือเป็นความสุขอย่างยิ่งของผู้สูงอายุ ซึ่งญาติ ควรจะหาโอกาสตอบสนองความต้องการนี้แก่ผู้สูงอายุบ้างเป็นครั้งคราว
3.การดูแลสิ่งยึดเหนี่ยวทางจิตใจ
การให้ความเคารพในสิ่งที่ผู้สูงอายุเคารพ
2.การดูแลด้วยใจ ในสิ่งแวดล้อม ครอบครัวของผู้สูงอายุ
เจตคติต่อการดูแลผู้สูงอายุ
เคารพในความเป็นบุคคล
ยอมรับช่วงชีวิตนี้ของผู้สูงอายุ
3.ตั้งใจจัดบริการต่างๆให้กับผู้สูงอายุ
4.การจัดตั้งชมรม ร่วมทำกิจกรรมของชุมชน
5.เอาใจใส่ความผาสุกของผู้สูงอายุ
6.เข้าใจ -สนใจความสูญเสียที่ผู้ประสบอยู่
7.ยอมรับความสามารถ ความจำกัดของ ผสอ
8.การช่วยศึกษาหาความรู้ ความสามารถ ทักษะที่เชี่ยวชาญ ตามความสามารถของผู้สูงอายุ
ทารุณกรรมในผู้สูงอายุ (Elder Abuse)
ปัญหาการทำร้ายผู้สูงอายุส่วนใหญ่เกิดขึ้นในสมาชิกครอบครัว มากกว่าในชุมชน ส่งผลให้คุณภาพชีวิต ทั้งโรคที่มาจากความเสื่อม และสภาพจิตใจที่ได้รับมาอย่างต่อเนื่องและยาวนาน
ในประเทศไทยพบข้อมูลการทารุณกรรม( ข้อมูล2560.)
ด้านร่างกายหลากหลายรูปแบบ 48.4%
ถูกทำร้ายร่างกาย 43.1%
ด้านจิตใจ 20.7%
ถูกเอารัดเอาเปรียบ เอาผลประโยชน์ 14.8%
ถูกล่วงละเมิดสิทธิ์ 12.8%
ลักษณะทารุณกรรมผู้สูงอายุ
การทารุณกรรมผู้สูงอายุมีตั้งแต่การไม่ใส่ใจ จนถึงการกระทำที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุอย่างชัดเจน เช่น
1.ไม่ดูแลเรื่องอาหาร การกิน ที่อยู่
2.ทอดทิ้งไม่ดูแล
3.คนในบ้านผู้ดูแลแสดงอาการเบื่อหน่ายที่ต้องดูแลผู้สูงอายุ
4.เบียดเบียนทรัพย์สิน
5.ทุบตี ทำร้ายด้วยอุปกรณ์ ต่างๆ
6.บังคับให้ดูแลลูกหลาน
7.ขังในห้อง ให้อยู่แต่ในบ้าน
8.ให้ทำงานบ้านทั้งที่ร่างกายไม่แข็งแรง
9.ทารุณกรรมทางเพศ
10.ไม่ให้ร่วมกิจกรรมของครอบครัว
11.พูดจาข่มขู่ ขาดความเคารพ ยกย่อง
สาเหตุของการทารุณกรรม
1.การที่สภาพร่างกายไม่สมบูรณ์ พิการ ทำให้ต้องพึ่งพิงคนในบ้าน
2.การมีโรคภัยไข้เจ็บ
3.ผู้สูงอายุขาดทักษะ ทำงานไม่เป็น
อาจเนื่องจากการใช้ชีวิตนอกบ้านอาจสร้างความรำคาญ
ผลกระทบต่อสุขภาพของผู้สูงอายุ เมื่อถูกทารุณกรรม
1.เป็นโรคต่างๆทางร่างกาย โรคประจำตัวมีความรุนแรงขึ้น กำเริบ
2.โรคทางจิตใจ เช่น ซึมเศร้า แยกตัว หวาดระแวง
3.คุณภาพชีวิตในด้านต่างๆลดลง เสื่อมถอย จากการไม่ดูแลใส่ใจ ไม่ได้กินข้าว ไม่ให้เงินใช้ ไม่ให้ออกจากบ้าน
วิธีลดการทารุณกรรมในผู้สูงอายุ
1.ถามไถ่ สารทุกสุกดิบ พูดคุยเรื่องทั่วไปมีปฏิสัมพันธ์ที่ดี
2.จัดเตรียมอาหารที่ถูกสุขลักษณะมีโภชนาการที่ดีเหมาะสมกับวัย
3.ระมัดระวังเรื่องการรับประทานยา
4.ไม่บังคับขู่เข็นให้อยู่แต่ในบ้าน
5.ไม่ใช้ถ้อยคำดูถูกดูแคลน ไม่รักษาน้ำใจ
6.ไม่ให้ผู้สูงอายุทำอะไรเกินกำลังเช่นอุ้มหลาน ทำงานบ้านหนักๆ
7.ไม่ทำร้ายร่างกาย ไม่เบียดเบียนสิทธิและเงินทอง
8.พาไปพบหมดเมื่อสุขภาพเป็นปัญหา
ในระบบบริการสุขภาพการดูแลผู้สูงอายุ
1.การดูแลในสถานพยาบาล สถานบริการสุขภาพ โรงพยาบาล รพสต จัดสิ่งแวดล้อม ห้องน้ำ ทางเดิน
ครอบครัวดูแลที่บ้าน
การดูแลในชุมชน( home Health care ) ครอบครัวดูแลที่บ้าน บริการเชิงรุก
การบริการในระยะฟื้นฟูหลังจากผ่านพ้นภาวะวิกฤติ มีความผิดปกติร่างกายบางส่วนที่ต้องได้รับการฟื้นฟู สมรรถภาพทางการแพทย์ ทางร่างกาย จิตใจ ลดความพิการ ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน รวมทั้งการกลับสูสังคม
4.การดูแลผู้สูงอายุระยะยาว การประเมินความต้องการการดูแล การเสริมสร้างสุขภาพ และการป้องกัน การบริการกายภาพบำบัด กิจกรรมบำบัด อุปกรณ์ทางการแพทย์
ลักษณะของผู้ดูแล
1.รัฐบาล (ทางการ) รับจ้าง มีค่าตอบแทน
2.ครอบครัว ( ไม่เป็นทางการ) เอกชน ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ ลูก หลาน