Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรวิทยาของระบบทางเดินหายใจ : :<3: - Coggle Diagram
พยาธิสรีรวิทยาของระบบทางเดินหายใจ : :<3:
อาการหรือความผิดปกติในระบบหายใจที่พบบ่อย :warning:
อาการไอ (cough) :no_entry:
เป็นกลไกสําคัญที่ร่างกายใช้ในการขับเสมหะหรือสิ่งแปลกปลอมออกจาก ทางเดินหายใจส่วนต้น มักเกิดจากการระคายเคืองจากสารระคายเคือง เช่น ควันบุหรี่ฝุ่นละออง หมอกควันก๊าซต่างๆ ลักษณะการไอ สามารถช่วยในการจําแนกโรค
2.ความผิดปกติของรูปแบบการหายใจ :no_entry:
• Cheyne-Stokes breathing การหายใจตื่นแล้วลึกขึ้นเรื่อยๆแล้วกับมาตื่นใหม่ และมีช่วงที่หยุด หายใจประมาณ 15-120 วินาที
• Kussmaul breathing ลักษณะการหายใจหอบลึก หายใจลําบากแบบ air hunger มักพบใน ผู้ป่วยเลือดเป็นกรดจากเบาหวาน(Diabetic ketoacidosis)
• Dyspnea หมายถึงการหายใจลําบาก
• Hyperpnea หมายถึงการหายใจเร็วและลึกกว่าปกติ
• Tachypnea หมายถึงการหายใจเร็วกว่าปกติ
• Apnea หมายถึงการหยุดหายใจ
ภาวะหายใจลําบาก (Dyspnea) :no_entry:
เป็นอาการหายใจที่ใช้กล้ามเนื้อช่วยในการหายใจหรือเป็นการหายใจที่ทําให้เกิดความรู้สึกว่าหายใจไม่พอรู้สึกเห็นเหนื่อย แน่น หายใจไม่เต็มอิ่ม กลไกของเกิดภาวะหายใจลําบาก : :check:
มีการกระตุ้นตัวรับในปอด ซึ่งมีตัวรับในปอดมี3 ชนิดได้แก่ :check:
1.1 การหดเกร็งหรือการอุดกันของทางเดินหายใจ กระตุ้น stretch receptor ในกล้ามเนื้อเรียบของหลอดลมและถุงลม หายใจลําบาก พบในโรคปอดอุดกันเรื้อรัง (COPD), โรคหืด (asthma)ปอดอักเสบ (pneumonitis) ปอดมีผังพืด (lung fibrosis)
1.2 สารที่ระคายเคืองกระตุ้น Irritant receptor ใต้เยื่อบุทางเดินหายใจ ทําให้หายใจเร็วและเกิดหลอดลมหดตัว พบในโรค
1.3 เมื่อมีการขยายของหลอดเลือดฝอยที่ปอดจาก หลอดเลือดอุดตันอักเสบ การมีเลือดคั้งที่ปอด กระตุ้น juxtapulmonary capillary receptor ทําให้หายใจเร็วตื้น
มีการกระตุ้นการทํางานของกล้ามเนื้อช่วยหายใจให้ทำงานมากขึ้น :check:
มีการกระตุ้นศูนย์ควบคุมการหายใจ จากภาวะพร่องออกซิเจนหรือมีภาวะคาร์บอนไดออกไซด์คั่ง พบในภาวะโลหิต จางทําให้ออกซิเจนในเลือดแดงต่ำลง หรือพบในผู้ที่มีความเครียดวิตกกังวล :check:
ภาวะการผันแปรการระบายอากาศ แบ่งออกเป็น :no_entry:
4.1 การระบายอากาศน้อย (Hypoventilation) หมายถึง ภาวะที่มีการระบายอากาศของถุงลม ปอดน้อยกว่าปกติ
4.2 การระบายอากาศมาก (Hyperventilation) คือ ภาวะทีมีการหายใจหอบลึกทําให้การระบายก๊าซ CO2ที่ถุงลมมากกว่าปกติ
ภาวะพร่องออกซิเจน แบ่งออกเป็น 2 ลักษณะคือ :no_entry:
Hypoxia คือภาวะที่เซลล์หรือเนื้อเยื่อของร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ
Hypoxemia เป็นภาวะพร่องออกซิเจนในกระแสเลือด
พยาธิสรีรวิทยาของระบบหายใจ : :warning:
การผันแปรการระบายอากาศ (Alteration in ventilation) :no_entry:
การผันแปรการซึมซ่าน (Alteration in perfusion) หมายถึง การเปลี่ยนแปลงของการไหลเวียนเลือดไปยังเนื้อเยื่อต่างๆ ของร่างกายเพื่อส่ง O2และ สารอาหารเข้าสู่เซลล์และรับ CO2 และของเสียออกจากเซลล์ :no_entry:
การผันแปรของการซึมซ่าน (Alteration in diffusion) แบ่งออกเป็น :no_entry:
3.1 การซึมซ่านที่ปอดลดลง :check:
หมายถึงความผิดปกติที่ทําให้การซึมซ่านก๊าซออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ผ่านผนังกันระหว่างถุงลมและ pulmonary capillary ลดลง
3.2 การซึมซ่านที่เนื้อเยื่อภายในอวัยวะของร่างกายลดลง :check:
การซึมซ่านที่เนื้อเยื่อของร่างกายอาศัยการซึมซ่านที่เนื้อเยื่อ (tissue perfusion) ซึ่งขึ้นอยู่กับการ ทํางานของการไหลเวียนของระบบหลอดเลือดฝอยเพื่อการแลกเปลี่ยนก๊าซและสารอาหารปัจจัยทําให้การซึมซ่าน ที่เนื้อเยื่อลดลง
การผันแปรการหายใจระดับเซลล์(Alteration in oxygen consumption ; VO2) เกิดจาก 2 สาเหตุ :no_entry:
4.1 ความต้องการออกซิเจนเพิ่มสูงขึ้น เมื่อมีภาวะโลหิต เป็นพิษ(sepsis) ภาวะมีไข้
4.2 การจ่ายออกซิเจนให้เซลล์ลดลง เนื่องจากปริมาณเลือดส่งออกจากหัวใจปกติแต่มีความผิดปกติ ของการไหลเวียนเลือดจุลภาคหรือเกิดจากการไหลเวียนเลือดทั่วร่างลดลง จาก ภาวะ shock ทุกชนิด
4.3 ไมโตคอนเดรียทํางานผิดปกติ(Mitochondrial malfunction) เนื่องจากได้รับสารพิษจาก ไซยาไนด์ซึ่งไปขัดขวางการทํางานของ cytochrome oxidase
โรคของระบบหายใจที่สําคัญ :warning:
ภาวะหอบหืด (asthma) :no_entry:
เป็นโรคการอุดกันในท่อทางเดินหายใจชนิดที่สามารถกลับคืนสู่ภาวะปกติ ได้พบในคนทุกเพศทุกวัยสาเหตุแบ่งออกเป็น :check:
Extrinsic asthma เกิดจากการแพ้สารภายนอก เช่น เกสรดอกไม้ ฝุ่นละออง ตัวไรในฝุ่น เศษขุย ผิวหนัง ขนสัตว์ยา อาหารจําพวกนม ไข่ กุ้ง เหล็กในของต่อ ผึ้ง
Intrinsic asthma เกิดจากสาเหตุภายในร่างกาย เช่น การติดเชื้อทางเดินหายใจทําให้เกิดการ ระคายเคืองจนเกิดหลอดลมหดเกร็ง การออกกําลังกายมากเกินไป ได้รับ ยาแอสไพลิน มีอารมณ์ตึงเครียด
ภาวะแทรกซ้อนของโรคหอบหืด :no_entry:
Status asthmaticus คือภาวะที่หลอดลมหดเกร็งรุนแรงถาวร ถ้าไม่รักษาอาจเกิดภาวะหัวใจ ซีกขวาล้มเหลวได้
ภาวะหายใจล้มเหลว
ภาวะปอดแฟบ
ปอดอักเสบ
หลอดลมอักเสบเรื้อรังและ emphysema
หลอดลมอักเสบเฉียบพลัน ( Acute bronchitis) :no_entry:
เป็นการอักเสบของเยื่อมูกบุของ trachea หรือ bronchus พบบ่อยใน คนทุกเพศทุกวัยส่วนใหญ่มักหายได้เองและไม่มีภาวะแทรกซ้อน เกิดจากสาเหตุ :check:
การติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน ได้แก่ ไข้หวัดใหญ่
จากสิ่งระคายเคือง ที่พบบ่อยคือการสูบบุหรี่ฝุ่นควัน ไอเสียรถยนต์ สารเคมีรวมทังการระคาย เคืองจากน้ำย่อยในผู้ที่เป็นโรคกรดไหลย้อน
ภาวะปอดบวมน้ำ (Pulmonary edema ) :no_entry:
คือ ภาวะที่มีสารน้ำรั่วจาก pulmonary capillary เข้ามาใน interstitial space มากผิดปกติ จนเกินความสามารถของระบบไหลเวียนน้ำเหลืองที่จะดูดซึมกลับ จนมีสารน้ำรั่ว เข้าไปในถุงลมได้ :check:
สาเหตุ :green_cross:
การเสียสมดุลของ Starling force ของหลอดเลือดฝอย
มีการทําลาย alveolar-capillary membrane ทําให้capillary permeability เพิ่มขึ้น พบในภาวะ O2 toxicity การได้รับสารพิษหรือติดเชื้อ ในปอดโดยตรงหรือมาจากกระแสเลือด
อาการและอาการแสดง :green_cross:
• Wheezing
• Paroxysmal Nocturnal Dyspnea(PND)