Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การติดเชื้อ (infection) - Coggle Diagram
การติดเชื้อ (infection)
ประเภท
โรคติดต่อ
โรคติดเชื้อที่สามารถแพร่กระจายได้
โรคอุบัติใหม่
โรคที่เกิดจากเชื้อที่พบใหม่
โรคอุบัติซ้ำ
โรคที่เคยปรากฏขึ้นแล้ว แต่มีการระบาดใหม่ จากการเปลี่ยนแปลงสายพันธุ์
ความหมาย
กระบวนการที่เชื้อจุลชีพเข้าไปอาศัยอยู่ในร่างกาย
ทำให้ host เป็นโรคได้
หากเชื้อเก่ง ทนทานต่อการต้านทานของ host จะมีการทำลายเนื้อเยื่อของ host
ปรากฏเป็นอาการของโรค
การดำรงชีพ
Mutualism หรือ
Symbiosis
เอื้อประโยชน์
เช่น normal flora ในร่างกาย
Commensalism
เชื้อได้ประโยชน์
โดยไม่ทำลาย host
True parasitism
เชื้อได้ประโยชน์ แต่ก่ออันตรายต่อ host
ซึ่งก่อโรคเป็นปรสิต มนุษย์เป็น host
ปัจจัยที่ทำให้เชื้อโรคก่อเกิดโรค
Host
กลไลการป้องกันการติดเชื้อของ host (ความแข็งแรงและภูมต้านทานของคน)
Environment
สภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการดำรงอยู่และการเพิ่มจำนวนเชื้อ, endemic area
Pathogen
ชนิด, ปริมาณ, ความทนทาน และความรุนแรงของเชื้อโรค (virulence)
ประเภทของเชื้อโรค
Extracellular
ก่อโรคได้เมื่ออยู่นอกเซลล์
ถูกทำลายโดยเซลล์เม็ดเลือดขาว
เช่น bacteria, fungi, protozoa
Facultative intracellular pathogen
มีกลไกการต่อต้านการทำลายเชื้อเมื่ออยู่ภายในเซลล์
เช่น วัณโรค (TB), Histoplasma capsulatum, Trypanosome cruzi
Obligate intracellular pathogen
ใช้ชีวิต แบ่งตัวและทำให้เกิดโรคเมื่ออยู่ภายในเซลล์
เช่น Virus, chlamydia, Rickettsiae
การแพร่เชื่อเข้าสู่ร่างกาย (Transmission of infections agents)
Direct transmission
Oral
Sexual contact
Respiratory tract
Blood transfusion
Transpecental
Urinary tract
Oskin and mucus
Vectors transmission
ยุง : Dengue virus
หมัดหนู : Yersinia pestis
สุนัก, แมว : Rabies
หมู วัว ควาย : เป็น intermediate host ของเชื้อต่าง ๆ
Endogenous : เป็นเชื้อที่อยู่ในร่างกาย จะก่อโรคเมื่อ host อ่อนแอจากการได้รับยา, ความเจ็บป่วย หรือกลไกการป้องกันโรคเสียหน้าที่
ไปตามท่อน้ำเหลือง
ไปตามของเหลวในร่างกาย
แพร่โดยตรงไปอวัยวะข้างเคียง
ไปตามเส้นประสาท
ไปทางหลอดเลือด
อยู่ในเซลล์เม็ดเลือด
ลอยอยู่ในกระแสเลือด
Pathern of infections
เป็นแล้วหาย แต่เมื่อร่างกายอ่อนแอจะเป็นอีก
Herpes simplex virus
Varicella-zoster virus
Reactivating tuberculosis
Malaria
เป็นแล้วหาย แต่เชื้อยังคงมีอยู่ในร่างกาย
Epstein-Barr virus
Tapeworms
เป็นแล้วหายขาด
Influenza
Rotavirus
Whooping cough
เป็นแล้วหาย แต่เชื้อสามารถเติบโตไปได้เรื่อย ๆ
SSPE
PML
HIV
HTLV1 (leukemia)
เชื้อค่อย ๆ สะสมจนมีอาการ
Creutzfeldt-Jakob disease
Categories of infectious agents
Prions
เป็นโปรตีนที่ทนทานต่อการทำลายสูง
เมื่อสะสมมากจะสามารถก่อโรคผ่านการทำลายเซลล์ในระบบประสาท
การได้รับเชื้อ
หรือการรับเลือดหรืออวัยวะจากผู้ติดเชื้อ
หรือการใช้อุปกรณ์ร่วมกับผู้ติดเชื้อ
การรับประทานเนื้อสัตว์ที่มี prion proteins
โรคที่เกิดขึ้น
Creutz-Jakob disease (CJD)
Bovin spongiform (BSE)
Viruses
ต้องอาศัย host ในการเพิ่มจำนวน ไม่สามารถเพิ่มจำนวนนอกเซลล์ host ได้
ไวรัสแต่ละชนิดจะมีเซลล์เป้าหมายที่จะเข้าไปเพิ่มจำนวนแตกต่างกัน
ทำให้เกิด
การติดเชื้อที่แตกต่างกัน
เช่น Hepatitis virus มีเป้าหมายคือเซลล์ตับ
ก่อโรคไวรัสตับอักเสบ
ขั้นตอนการเพิ่มจำนวน
ไวรัสเข้าจับกับเซลล์ host ที่เยื่อหุ้มเซลล์
เช่น VZV ที่เข้าสู่ร่างกายแล้ว
จะเข้าไปหลบอยู่ใน dorsal root ganglia และพักอยู่เป็นเวลานานหลายปี
เมื่อร่างกาย host อ่อนแอจะแสดงอาการของโรคออกมา
ไวรัสปล่อยสารพันธุกรรม เข้าไปในเซลล์
และสังเคราะห์กรดนิวคลีอิกและโปรตีนของไวรัส
RNA / DNA ที่สังเคราะห์ใหม่รวมกับโปรตีน
เกิด virion ตัวใหม่จำนวนมาก และปล่อยออกนอกเซลล์
เซลล์ของ host ที่ไวรัสเข้าไปเพิ่มจำนวนจะตาย
หรือมีการเปลี่ยนแปลง (cytopathic effect)
ไวรัสบางชนิดสามารถเหนี่ยวนำให้เซลล์ของ host เกิดการเปลี่ยนแปลงเป็น benign หรือ malignant ได้
เช่น human papilloma virus (HPV) สามารถเหนี่ยวนำให้เกิด cervical carcinoma ได้
Bacteria
Fungi
Parasites