Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรวิทยาของระบบทางเดินหายใจ - Coggle Diagram
พยาธิสรีรวิทยาของระบบทางเดินหายใจ
อาการหรือความผิดปกติในระบบหายใจที่พบบ่อย
อาการไอ (cough)
เป็นกลไกสําคัญที่ร่างกายใช้ในการขับเสมหะหรือสิ่ง แปลกปลอมออกจากทางเดินหายใจส่วนต้น มักเกิดจากการระคายเคืองจากสารระคายเคืองเช่น ควัน บุหรี่ฝุ่นละออง หมอกควัน ก๊าซต่างๆ ลักษณะการไอสามารถช่วยในการจําแนกโรคได้
2.ความผิดปกติของรูปแบบการหายใจ
• Tachypnea หมายถึงการหายใจเร็วกว่าปกติ
• Apnea หมายถึงการหยุดหายใจ
• Dyspnea หมายถึงการหายใจลําบาก
• Hyperpnea หมายถึงการหายใจเร็วและลึกกว่าปกติ
• Kussmaul breathing ลักษณะการหายใจหอบลึกหายใจลําบากแบบair hunger มักพบในผู้ป่วยเลือดเป็นกรดจากเบาหวาน(Diabetic ketoacidosis)
• Cheyne-Stokes breathingการหายใจตื้นแล้วลึกขึ้นเรื่อยๆแล้วกับมาตื้นใหม่และมีช่วงที่หยุด
หายใจประมาณ 15-120 วินาที
ภาวะหายใจลําบาก (Dyspnea)
มีการกระตุ้นตัวรับในปอด ซึ่งมีตัวรับในปอดมี3 ชนิดได้แก่
1.2 สารที่ระคายเคืองกระตุ้น Irritant receptor ใต้เยื้อบุทางเดินหายใจ ทําให้หายใจเร็ว
และเกิดหลอดลมหดตัวว พบในโรคหืด
1.3 เมื่อมีการขยายของหลอดเลือดฝอยที่ปอดจากหลอดเลือดอุดตัน
อักเสบ การมีเลือดคั่งที่ปอดกระตุ้น juxtapulmonary capillary receptor ทําให้หายใจเร็วตื้น
1.1 การหดเกร็งหรือการอุดกั้นของทางเดินหายใจ กระตุ้น stretch
receptor ในกล้ามเนื้อเรียบของหลอดลมและถุงลม หายใจลําบาก
พบในโรคปอดอุดกั้น เรื้อรัง (COPD), โรคหืด (asthma)ปอดอัก เสบ(pneumonitis) ปอดมีผังพืด (lung fibrosis)
มีการกระตุ้นการทํางานของกล้ามเนื้อช่วยหายใจให้ทำงานมากขึ้น
เป็นอาการหายใจที่ใช้กล้ามเนื้อช่วยในการหายใจหรือเป็นการหายใจที่ทำ
ใหเ้กิดความรู้สึกว่าหายใจ
ไม่พอ รู้สึกเหนื่อย แน่น หายใจไม่เต็มอิ่ม
กลไกของเกิดภาวะหายใจลําบาก
มีการกระตุ้นศูนย์ควบคุมการหายใจจากภาวะพร่อง
ออกซิเจนหรือมีภาวะคาร์บอนไดออกไซด์คั่ง พบในภาวะโลหิต จางทำให้ออกซิเจนในเลือดแดงต่ำลงหรือพบในผู้ที่มีควมเครียด วิตกกังล
ภาวะการผันแปรการระบายอากาศ แบ่งออกเป็น
4.1 การระบายอากาศน้อย (Hypoventilation)หมายถึงภาวะที่มีการระบายอากาศของถุงลมปอดน้อยกว่าปกติ
4.2 การระบายอากาศมาก (Hyperventilation)คือภาวะที่มีการหายใจหอบลึกทําให้การระบายก๊าซCO2ที่ถุงลมมากกว่าปกติ
ภาวะพร่องออกซิเจน แบ่งออกเป็น 2 ลักษณะคือ
➢ Hypoxiaคือภาวะที่เซลล์หรอืเนื้อเยื่อของร่างกายได้รับ ออกซิเจนไม่เพียงพอ
➢ Hypoxemia เป็นภาวะพร่องออกซิเจนในกระแสเลือด
พยาธิสรีรวิทยาของระบบหายใจ
การผันแปรการระบายอากาศ (Alteration in ventilation)
การผันแปรของการซึมซ่าน (Alteration in diffusion)
แบ่งออกเป็น
3.1 การซึมซ่านที่ปอดลดลง
หมายถึงความผิดปกติทีทําให้การซึมซ่านก๊าซออกซิเจนและคาร์บอนไดอ
อกไซด์ผ่านผนังกั้น ระหว่าง
ถุงลมและ pulmonary capillary ลดลง
3.2 การซึมซ่านที่เนื้อเยื้อภายในอวัยวะของร่างกายลดลง
การซึมซ่านที่เนื้อเยื้อของร่งกายอาศัยการกําซาบที่เนื้อเยื้อื (tissue
perfusion) ซึ่งขึ้นอยู่กับการ
ทํางานของการไหลเวียนของระบบหลอดเลือดฝอยเพื่่อการแลกเปลี่ยนก๊าซและสารอาหารปัจจัยทําให้การซึมซ่านที่เนื้อเยื่ออลดลง
การผันแปรการหายใจระดับเซลล์(Alteration in oxygenconsumption ; VO2) เกิดจาก 3 สาเหตุ
การจ่ายออกซิเจนใหเ้ซลล์ลดลง
เนื่องจากปริมาณเลือดส่งออกจากหัวใจปกติแต่มีความผิดปกติ
ของการไหลเวียนเลือดจุลภาคหรอืเกิดจากการไหลเวียนเลือดทั่ว
ร่างลดลง จากภาวะ shock ทุกชนิด
ไมโตคอนเดรียทํางานผิดปกติ(Mitochondrial malfunction)
เนื่องจากได้รับสารพิษจากไซยาไนด์ซึ่งไปขัดขวางการทํางานของ
cytochrome oxidase
ความต้องการออกซิเจนเพิ่ม สูงขึ้น เมื่อมีภาวะโลหติ เป็นพิษ(sepsis)ภาวะมีไข้
การผันแปรการกําซาบ (Alteration in perfusion)หมายถึง
การเปลี่ยนแปลงของการไหลเวยีนเลือดไปยังเนื้อเยื้อต่างๆของร่างกายเพื่อส่ง O2และสารอาหารเข้าสู่เซลล์และรับ CO2 และของเสียออกจากเซลล์
โรคของระบบหายใจที่สําคัญ
ภาวะแทรกซ้อนของโรคหอบหืด
ภาวะปอดแฟบ
ปอดอักเสบ
ภาวะหายใจล้มเหลว
หลอดลมอักเสบเรื้อรังและ emphysema
Status asthmaticus คือภาวะที่หลอดลมหดเกร็งรุนแรงถาวรถ้าไม่รักษาอาจเกิดภาวะหัวใจซีกขวาล้มเหลวได้
ภาวะหอบหืด(asthma)
เป็นโรคการอุดกั้น ในท่อทางเดินหายใจชนิดที่สามารถกลับคืนสู่ภาวะปกติเปนโรคการอุดกั้น ในท่อทางเดินหายใจชนิดที่สามารถกลับคืนสู่ภาวะปกติ
Extrinsic asthma เกิดจากการแพ้สารภายนอก เช่นเกสรดอกไม้ฝุ่นละออง ตัวไรในฝุ่น เศษขุย
ผิวหนัง ขนสัตว์ยา อาหารจําพวกนม ไข่ กุ้ง เหล็กในของต่อ ผึ้ง
Intrinsic asthma เกิดจากสาเหตุภายในร่างกาย เช่น
การติดเชื้อทางเดินหายใจทําใหเ้กิดการ
ระคายเคืองจนเกิดหลอดลมหดเกร็งการออกกําลังกายมากเกินไปได้รับยาแอสไพลิน มีอารมณ์ตึงเครียด
หลอดลมอักเสบเฉียบพลัน ( Acute bronchitis)
เป็นการอักเสบของเยื้อมูกบุของ trachea หรือbronchus พบบ่อยในคนทุกเพศทุกวัยส่วนใหญ่มักหายได้เองและไม่มีภาวะแทรกซ้อน
เกิดจากสาเหตุ
การติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน ได้แก่ หวัด ไข้หวัดใหญ่
จากสิ่ง ระคายเคือง ที่พบบ่อยคือการสูบบุหรี่่ฝุ่นควันไอเสียรถยนต์
สารเคมีรวมทั้งการระคายเคืองจากน้ำย่อยในผู้ป่วยที่เป็นโรคกรดไหลย้อน
ภาวะปอดบวมน้ำ(Pulmonary edema )
คือภาวะที่มีสารน้ำรั่วจากก pulmonary capillary เข้ามาใน interstitialspace มากผิดปกติจนเกินความสามารถของระบบไหลเวียนน้ำเหลืองที่จะดูดซึมกลับจนมีสารน้ำรั่วเขาไปในถุงลมได้
สาเหตุ
การเสียสมดุลของ Starling force ของหลอดเลือดฝอย
มีการทําลาย alveolar-capillary membraneทําให้capillary
permeability เพิ่ม ขึ้น พบในภาวะO2 toxicityการได้รับสารพิษหรือติดเชื้อ ในปอดโดยตรงหรอืมาจากกระแสเลือด
อาการและอาการแสดง
• Wheezing
• Paroxysmal Nocturnal Dyspnea(PND