Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 3 เรื่องป้องกันความเสี่ยงต่อการใช้ยา, image, image, image - Coggle…
บทที่ 3 เรื่องป้องกันความเสี่ยงต่อการใช้ยา
ความหมายความเสี่ยงต่อการใช้ยา
หมายถึง การมีโอกาสที่จะได้รับอันตราย ความเสี่ยงต่อการใช้ยา จึงหมายถึงโอกาสที่อาจเกิดขึ้นได้กับผู้ป่วย หรือผู้ที่ใช้ยาที่มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อการรักษาโรค การบรรเทาอาการโรค และการป้องกันโรค แต่เกิดอาการอื่นๆที่อาจเป็นอันตรายต่อร่างกายผู้ป่วยหรือผู้ที่ใช้ยา อาการเหล่านี้เรียกว่า อาการไม่พึงประสงค์หรือผลข้างเคียงของยา
พฤติกรรมการใช้ยาที่ถูกต้องเพื่อลดความเสี่ยงต่อการใช้ยาที่ไม่พึงประสงค์
1.ใช้ยาให้ถูกโรค
หมายถึง การใช้ยาให้ถูกกับโรคที่เป็น โรคแต่ละโรคจะต้องมีการใช้ยาแตกต่างกัน เนื่องจากสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคนั้มีหลายชนิ เช่น ไวรัส แบคที่เรีย พยาธิ เชื้อรา เป็นต้น
2.ใช้ยาให้ถูกขนาด
ขนาดของยา หมาถึง จำนวนยาที่ห้เข้าไปในร่างกาย เพื่อให้เกิดผลในการรักษาที่ดีที่สุด ขนาดยาจะขึ้นอยู่กับ อายุ น้ำหนักตัว ความรุนแรงของโรค ภูมิต้านทาน หรือภาวะการดื้อยาของผู้ป่วย โดยแพทย์จะกำหนดขนาดยาให้ จึงไม่ควรลดหรือเพิ่มขนาดยาด้วยตนเอง
3.การใช้ยาให้ถูกเวลา
หลักการใช้ยาทางปากจะมีกำหนดช่วงระยะเวลาที่ให้ เพราะการที่ยาจะออกฤทธิ์ได้ดีจะต้องมีระดับยาในร่างกายที่เหมาะสม คือไม่มากและไม่น้อยจนเกินไป จนไม่มีผลในการรักษาและอันตรายต่อร่างกาย
4.การใช้ยาให้ถูกบุคคล
หมายถึงการใช้ยาจะต้องให้เหมาะสมกับภาวะของผู้ป่วยแต่ละคน เนื่องจากยาบางชนิดเดียวกันอาจมีฤทธิ์ในการรักษาต่างกัน และการตอบสนองต่อยาต่างกัน
5.ใช้ยาให้ถูกทางและถูกวิธี
ในปัจจุบันยาที่ใช้มีวิธีการใช้หลายรูปแบบ เช่น ยาเม็ดสำหรับใช้กิน ยาเม็ดสำหรับใช้อมในปากหรืออมใต้ลิ้น ยาเม็ดสำหรับเหน็บ เป็นต้น จึงจะต้องใช้ให้ถูกวิธี จึงให้ผลในการรักษาดีที่สุด
อาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา
การับยาติดต่อกันเป็นเวลานาน(Chronic Toxicity)
เช่น ยากลุ่มสเตียรอยด์(Steroids) อาจทำให้เกิดความผิดปกติทางจิตใจ กล้ามเนื้อลีบ กระดูกผุ หรือมะเร็งได้
การดื้อยา(Drug Resistance)
เป็นการใช้ยาแล้วไม่สามารถทำลายเชื้อได้ มาจากใช้ยาปฏิชีวไม่เหมาะสมกับโรค ทำให้เชื้อโรคปรับตัวต่อต้านยา
การติดยา(Drug Dependence)
ยาบางชนิดถ้าใช้ไม่ถูกต้อง หรือใช้ต่อเนื่องเป็นเวลานาน จะติดยานั้นได้ เช่นมอร์ฟีน ยากล่อมประสาท ยาแก้ไอบางชนิด เป็นต้น
อันตรายจากพิษของยา(Drug Toxicity)
เกิดจากการใช้ยามากเกินขนาด เมื่อพบเห็นรีบนำส่งแพทย์ทันที
การเสื่อมและหมดอายุของยา
ไม่ควรนำมาใช้ เพราะอาจจะทำให้เกิดอันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได้
การแพ้ยา(Drug allergy or Drug hypersensitivity)
เกิดในผู้ป่วยบางราย เนื่องจากยาไปกระตุ้นภูมิต้านทานของร่างกายให้เกิดอาการแพ้ มีระดับความรุนแรงต่างกันไป เช่น ผื่นแดง หรือถึงขั้นอันตรายต่อชีวิต
ผลข้างเคียงของยา(Side Effects)
เป็นอาการที่เกิดขึ้นจากกลไกการออกฤทธิ์ของยาผิดปกติ
กลุ่มเสี่ยงที่เกิดการแพ้ยาและผลข้างเคียง
คือ ผู้เจ็บป่วยรุนแรง เป็นโรคประจำตัวและโรคติดต่อร้ายแรง
แนวทางปฏิบัติภายหลังพบอาการผิดปกติจากการใช้ยา
การแพ้ยา
เมื่อเกิดการแพ้อยางรุ่นแรงควรหยุดใช้ยาตัวนั้นและรีบไปพบแพทย์เพื่อได้รับการแก้ไข
เกิดผลข้างเคียงจากยา
โดยทั่วไปแพทย์และเภสัชจะบอกผล้างเคีงจาการใช้ยาในฉลากยา และแนะนำวิธีลดอาการของผลข้างเคียงไว้
นางสาวกณิกนันต์ รัตนทวีเขต ชั้น ม.4/9 เลขที่22
แนวทางการปฏิบัติตนเพื่อการใช้ยาอย่างปลอดภัย
คุยกับแพทย์
หรือเภสัชกร โดยบอรายละเอียดเกี่ยวกับผู้ป่วยในเรื่องที่เี่ยวข้องกับอาการป่วยมากที่สุด
ทำความรู้จักยาที่ใช้
ทั้งยาที่แพทย์สั่งจ่าย หรือซื้อเองจากร้านขายยา
อ่านฉลากยาและปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด
ทำความเข้าใจรายละเอียดเกี่ยวกับยาฉลากยาให้ชัดเจน เก็บยาในที่เหมาะสม
หลีกเลี่ยงการเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดปฏิกิริยาระหว่างยา
เพราะจะทำให้เกิดอันตรายได้
สังเกตตนเองต่อผลของยาและอาการข้างเคียงจากการใช้ยา
ให้ควาสำคัญกับอาการต่างๆของตนเอง หากพบสิ่งผิดปกติควรรีบพบแพทย์ทันที
ระบบสุขภาพภาคประชาชนกับการรรมีส่วนร่วมป้องกันความเสี่ยงต่อการใช้ยา
คน
เป็นองค์ประกอบหลักที่สำคัญในการพัฒนา
องค์ความรู้
ในการดำเนินกิจกรรมต่างๆจำเป็นต้องมีองค์ความรู้ วิธีการทางเทคโนโลยี ภูมิปัญญา และประสบการณ์ จะทำใหเกิดการเรียนรู้และการกะจายข้อมูล
ทุน
เพื่อการพัฒนาสุขภาพ ทั้งทุนที่เป็นเงิน ทุนทางสังคม และทุนทางทรัพยากรธรรมชชาติ เพื่อการจัดการบริการให้กับคนในชุมชนอย่างคุ้มค่า ปัญหาความไม่ปลอดภัยจากการใช้ยาเกิดจากรู้ท่าไม่ถึงการ เข้าใจไม่ถูกต้อง ความเชื่อที่ผิด
ปรับขนาดยาตามใจชอบ
นำยาของผู้อื่นมาใช้
ไม่พร้อมฟังคำอธิบายจากเภสัชกร
เก็บยาไม่ถูกต้อง
ไม่ดูวันหมดอายุ
ลืมกินยา
ใช้ยาไม่ถูกต้อง
ไม่นำยาเก่ามาด้วยเมื่อไปรักษาอาการอื่น
มักไปรับการรักษาจากสถานพยาบาลหลายแห่ง
เชื่่อว่าใช้ยาดีกว่าการป้องกันการเกิดโรค
การมีส่วนร่วมป้องกันความเสี่ยงต่อการใช้ยา
2.ดูแลคนในครอบครัวใช้ยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
1.อ่านฉลากยาทุกครั้งก่อนใช้ยา และใช้ยาตามที่แพทย์สั่งเคร่งครัด
3.เข้าร่วมกิจกรรมการประชาสัมพันธ์เรื่องเกี่ยวกับยา เพื่อลดความเสี่ยงที่เกิดขึ้นจากการใช้ยา
4.ร่วมมือกับเพื่อนนักเรียนกิจกรรมกลุ่มอาสาสมัครทั้งในสถานศึกษา และในชุมชน เพื่อรณรงค์การใช้ยาให้ถูกต้อง
