Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลในการดูแลมารดาที่มีปัญหาสุขภาพในระยะหลังคลอด, เต้านมเป็นฝี…

- - - - การติดเชื้อแบ่งออกเป็น 2 ชนิด
        
        การติดเชื้อเฉพาะที่ *มีแผล
        
        การติดเชื้อที่ลุกลามออกไปนอกมดลูก *มีการติดเชื้อก่อน เชื้อแพร่กระจายไปยังบริเวณใกล้เคียง ไปตามหลอดเลือดและหลอดน้ำเหลือง
        
        เชื้อแบคทีเรียที่พบบ่อย
        
        Staphylococcus ส่วนมากมักทำให้เกิดการอักเสบเฉพาะที่เป็นฝีแต่อาจเข้ากระแสเลือดได้ซึ่งเป็นอันตรายมาก
        
        Clostidium welchii พบในช่องคลอดหรือในเนื้อเยื่อที่ชอกช้ำหรือเนื้อตายของร่างกาย อาจเกิดการติดเชื้อในกระแสเลือด(septicemia) ได้ทำให้เม็ดเลือดแดงแตกเกิดภาวะเลือดจางและไม่มีปัสสาวะตามมา
        
        Hemolytic streptococcus gr. A พบในจมูกและลาคอ มีความรุนแรงมากเพราะจะเข้ากระแสเลือดเกิดการติดเชื้อในกระแสเลือด
        
        Escherichia coli มักเกิดการติดเชื้อในมดลูกทาให้น้าคาวปลาเหม็นบางครั้งเกิดการติดเชื้อในกระแสเลือด(septicemia) ได้
  - - - อาการและอาการแสดง
        
        อาการและอาการแสดงในระยะแรก (early endometritis) เป็นอาการที่เกิดขึ้นภายใน 48 ชั่วโมงแรกหลังคลอดมีอาการแสดงเพียงเล็กน้อยคือ มีไข้ต่ำๆ
        
        อาการและอาการแสดงในระยะหลัง (late endometritis) มักพบอาการภายใน 2-7 วัน อาจมีอาการเช่น น้าคาวปลามีกลิ่นเหม็น (foul –smelling lochia) มีไข้สูง มีอาการหนาวสั่น ชีพจรเร็ว หัวใจเต้นเร็ว (tachycardia) มดลูกใหญ่ขึ้นขนาดของมดลูกไม่ลดลงต่ากว่าระดับสะดือ มีอาการปวดมดลูก (afterpain)
      - การรักษา
        
        ให้ยาแก้ไข้
        
        ให้ยาแก้ปวด
        
        ให้ยาปฏิชีวนะ
        
        ให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
  - - - สาเหตุ
        
        การคลอดหรือการผ่าตัดทาคลอดทารกทางหน้าท้องที่ใช้เวลานานหรือจากการ ที่มีการคลอดอย่างฉับพลัน
        
        มารดามีภาวะสุขภาพไม่แข็งแรง มีภูมิต้านทานโรคต่ำ
        
        การเย็บแผลหรือแผลหน้าท้องที่ไม่ระมัดระวังความสะอาดปราศจากเชื้อ และการดูแลแผลฝีเย็บหรือแผลหน้าท้องภายหลังคลอดไม่ถูกวิธี
        
        อาการและอาการแสดง
        
        มีซีรั่มปนหนอง (seropurulent discharge)
        
        ถ้าอาการรุนแรงขึ้นอาจมีไข้
        
        มีการแยกของแผลฝีเย็บหรือแผลหน้าท้อง
        
        มีอาการเจ็บปวดบริเวณที่มีการติดเชื้อ
        
        การติดเชื้อที่แผลฝีเย็บอาจมีการถ่ายปัสสาวะแสบร่วมด้วย
        
        บริเวณที่มีการติดเชื้อมีอาการบวม แดง ร้อน กดเจ็บ
      - การรักษา
        
        จเปิดแผลเพื่อระบายหนองหรือของเหลวจากแผลหรือเลือดออกมา และปิดแผลด้วยก๊อซชุบน้ำยาฆ่าเชื้อ
        
        ให้ยาแก้ปวด
        กรณีปวดแผลมาก
        
        ให้ยาปฏิชีวนะแบบครอบจักรวาล
        
        การประเมิน REEDA Scale
- - - - ปวดบริเวณทีมีก้อนเลือดคั่งชัดเจน นูนเป็นก้อน สีม่วงคล้า มีขนาดแตกต่างกัน
      - ในช่องคลอดผู้ป่วยจะบอกว่ารู้สึกปวดถ่วงในช่องคลอด อาจจะมีปัญหาปัสสาวะ หรือ อุจจาระลาบาก
- - - - พบบ่อยใน 2 สัปดาห์แรกหลังคลอด อาการจาเพาะ “Bipolar disorder” หรือ “manic-depressive illness” มีทั้งซึมเศร้าและ mania
        
        การรักษา
        
        การให้ค่าปรึกษาทางจิตเวช ผู้ให้ค่าปรึกษาควรเป็นผู้เชี่ยวชาญทางด้านจิตเวช
        
        ในรายที่มีความคิดฆ่าตัวตายอาจต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลที่มีเครื่องรักษาด้วยไฟฟ้า (electroconvulsive therapy : ECT)
        
        การรักษาด้วยยา ยาที่ใช้รักษาคือ lithium , antidepressants และ antipsychotics การให้บุตรดูดนม มารดาต้องพิจารณาอย่างรอบคอบเพราะยาสามารถผ่านทางน้่านมได้
        
        การพยาบาล
        
        •ดูแลให้ได้รับการตอบสนองด้านความจาเป็นพื้นฐานประจาวัน โดยส่งเสริมกระตุ้นให้ปฏิบัติกิจวัตรประจาวันด้วยตนเอง
        
        •ให้ความเป็นกันเอง ความใกล้ชิด เพื่อให้มารดาเกิดความไว้วางใจ
        
        •รับฟังและให้ระบายความรู้สึก และปัญหา ให้ความเห็นอกเห็นใจ
        
        •ส่งเสริมและกระตุ้นให้เข้ากลุ่มจิตบาบัด เมื่อมีความพร้อม
        
        •อธิบายให้สามีและญาติเข้าใจและทราบถึงวิธีการรักษา ตลอดจนแนะนาการปฏิบัติตัว
  - - - พฤติกรรมเปลี่ยนไปจากเดิมมาก พบได้ทุกระยะตลอด 1 ปี แรกหลังคลอดเกิดมากที่สุดประมาณ 4 สัปดาห์หลังคลอด
        
        การรักษา
        
        ทำจิตบำบัด (Psychotherapy)
        
        ให้คาปรึกษาทางจิตเวชแก่มารดาหลังคลอดและสมาชิกของครอบครัว
        
        ให้ยาที่ออกฤทธิ์ต้านทานภาวะซึมเศร้า (antidepressant medication) ได้แก่Isocarboxazind, Phenelzine, Amitriptyline เป็นต้น
        
        ให้นอนรักษาในโรงพยาบาลเมื่ออาการรุนแรงขึ้น
        
        ส่วนมากอาการจะดีขึ้นเองเมื่อหลังคลอด 6 เดือนไปแล้ว
        
        การพยาบาล
        
        •ให้โอกาสมารดาหลังคลอดได้ซักถามและมีส่วนร่วมในการเตรียมตัวเพื่อเป็นมารดาที่สมบูรณ์
        
        •ดูแลให้ได้รับการพักผ่อนที่เพียงพอ
        
        •ดูแลให้ได้รับความสุขสบาย บรรเทาอาการเจ็บปวด
        
        •ให้ข้อมูลเกี่ยวกับภาวะซึมเศร้าหลังคลอด เพื่อให้ได้เรียนรู้เกี่ยวกับการลดความเครียด
  - - - เป็นความผิดปกติที่ไม่รุนแรง เกิดได้ภายหลังคลอด 1-2 ชม. ถึง 2 สัปดาห์ (~ 3-4 วันหลังคลอด)
        
        การพยาบาล
        
        •ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการดูแลบุตรและตนเองในระยะหลังคลอด เพื่อให้ปรับตัวทางด้านจิตใจและอารมณ์ได้
        
        •ส่งเสริมให้บุคคลในครอบครัวโดยเฉพาะสามีให้กาลังใจ ประคับประครอง แบ่งเบาภาระ
        
        •คอยสังเกตอาการด้านอารมณ์ของมารดาหลังคลอด เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอารมณ์เศร้ารุนแรง
        
        เป็นอยู่เพียงชั่วคราวและดีขึ้นได้เองในเวลาไม่เกิน 2 สัปดาห์ ไม่จาเป็นต้องรักษา
- - - - คัดตึงเต้านมอย่างรุนแรง ปวดเต้านมมาก
      - มีไข้สูง หนาวสั่น
      - น้ำนมคั่ง น้ำนมออกน้อยลง
      - ปวดบวม แดงร้อน แข็งตึง ขยายใหญ่ กดเจ็บ
      - การรักษา:
        
        ให้ยาปฏิชีวนะ
        
        กรณีเป็นหนองต้องเปิดแผลกว้าง เพื่อระบายให้หนองไหลออกสะดวก (incision and drainage)
    - - เกิดจากเชื้อแบคทรีเรีย“Staphylococcus aureus”เชื้อจะผ่านเข้าไปทางหัวนมที่แตกหรือแยก หรือเข้าทางบาดแผลของเต้านม
      - มักเกิดในสตรีให้นมบุตร เต้านมขยายมาก มีน้านมคั่งมาก เต้านมคัดตึง (breast engorgement) ทารกดูดออกไม่หมด ท่อน้านมอุดตันสตรีอาจบีบนวดแรงทาให้มีอาการชอกช้าหรือหัวนมแตก
      - การติดเชื้อเกิดขึ้นเร็วในวันที่ 7 หลังคลอดหรืออาจเกิดหลังคลอดหลายสัปดาห์หรือเป็นเดือน และมักเกิดข้างใดข้างหนึ่ง
- - - - 2.มารดามีการติดเชื้อหลังคลอด
      - 3.มารดามีบุตรหลายคน
      - 1.การตกเลือดหลังคลอด
      - อาการและอาการแสดง
        
        2.ระดับยอดมดลูกไม่ลดลง หรือภายใน 2สัปดาห์ ยังคลาพบ
        
        3.มีอาการปวดมดลูก
        
        1.มดลูกมีขนาดใหญ่ นุ่ม
        
        4.มีอาการกดเจ็บ ปวดหลัง ปวดหน่วงท้องน้อย
        
        น้าคาวปลามีจานวนมากผิดปกติ ออกนานมาก กว่าเกิน 2สัปดาห์
        
        มีอาการติดเชื้อ
        
        7.น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น
        
        ตรวจภายในพบปากมดลูกเปิด
    - - 2.ให้ยาปฏิชีวนะในรายที่มีการติดเชื้อเยื่อบุโพรงมดลูก
      - 3.ขูดมดลูกในกรณีมีเศษของรกค้างในโพรงมดลูก
      - ให้ยาช่วยการบีบตัวของมดลูก นาน 2-3 วัน ยกเว้นในรายที่มีความดันโลหิตสูง
      - Nursing care
        
        ประเมินกระเพาะปัสสาวะให้ว่าง เพื่อส่งเสริมให้มดลูกหดรัดตัว แนะนาให้ถ่ายปัสสาวะเมื่อรู้สึกอยากถ่ายทันที
        
        แนะนาให้มารดาตะแคงกึ่งคว่า (Sim,s Position) หรือท่านอนคว่า (Prone ,s Position)
        
        ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก วัดระดับยอดมดลูกอย่างน้อยวันละ 1ครั้ง
        
        กระตุ้นให้ทารกดูดนมมารดาบ่อยๆ แนะนาการคลึงมดลูกด้วยตัวเอง
        
        แนะนำให้สังเกตปริมาณน้ำคาวปลา และสี กลิ่น
- - - - Antibiotic ผ่าตัดในรายที่รุนแรง ให้ยาระงับปวด
      - การรักษาและการพยาบาล
        
        ให้นอนยกเท้าสูงเหนือหัวใจ
        
        ประคบร้อน
        
        ให้ยาละลายลิ่มเลือด (heparin, warfarin)
        
        ให้ยาปฏิชีวนะถ้ามีไข้
        
        ติดตามผล PT, PTT เป็นระยะ
        
        กระตุ้นให้ผู้ป่วยลุกเดิน หรือมีการเคลื่อนไหว
        
        ผ่าตัดในรายที่มีอาการรุนแรง
      - ให้ยาต้านการจับตัวเป็นลิ่มเลือด (anticoagulant therapy)
- - - - การดูแลรักษาทั่วไป
        
        ประเมินทางเดินหายใจ การหายใจและระบบไหลเวียนของโลหิต
        
        ให้สารนํ้าและพร้อมให้เลือดทดแทนได้เพียงพอ
        
        ประเมินภาวะซีดและสัญญาณชีพเป็นระยะ
        
        ให้ออกซิเจน สวนปัสสาวะ ตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น CBC
      - การรักษาตามสาเหตุ
        
        Uterine tamponade
        
        First line drugs (Oxytocin )
        
        การบาดเจ็บต่อช่องทางคลอด เย็บซ่อมแซมตำแหน่งฉีกขาด
        
        ตัดมดลูก กรณีมดลูกแตก
        
        ใส่มดลูกกกลับคืนกรณีมดลูกปลิ้น
      - การพยาบาล
        
        1.ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก
        
        2.ประเมินปริมาณเลือดที่ออก
        
        3.ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
        
        4.บันทึกปริมาณน้ำเข้า –ออก
        
        5.จัดท่าในท่านอนราบเพื่อให้เลือดไปเลี้ยงหัวใจและสมองอย่างเพียงพอ
        
        6.ใส่สายสวนปัสสาวะ เพื่อให้กระเพาะปัสสาวะว่าง ตลอดเวลา
        
        7.ให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก Oxytocine
        
        8.เจาะเลือดส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ จองเลือด
        
        9.ให้ยาปฏิชีวนะป้องกันการติดเชื้อ
        
        10.U/S เพื่อดูความผิดปกติในโพรงมดลูก
        
        ชีแฮน ซินโดรม (Sheehan’s Syndrome)
        
        เป็นภาวะต่อมพิทูอิตารี่ส่วนหน้า (anterior pituitary gland) ขาดเลือดไปเลี้ยง (pituitary necrosis) ที่เกิดจากการเสียเลือดในปริมาณมากอย่างเฉียบพลันในระยะตั้งครรภ์ระยะคลอดและ/หรือระยะหลังคลอด
        
        อาการและอาการแสดง
        
        ไม่มีน้่านมไหลหลังคลอด
        
        ไม่มีประจ่าเดือนหลังคลอด
        มีการเสียสมดุลของเกลือแร่ในร่างกาย เนื่องจากการท่างานของต่อมหมวกไตผิดปกติ
        
        พูดช้า คิดช้า เซื่องซึม เดินช้า กินจุ อ้วน ผมร่วม มีฮอร์โมนไทรอยด์ต่่ำ มีอาการอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร เหนื่อยง่าย
        
        การรักษา
        
        การตรวจโดยใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) หากพบว่าต่อมพิทูอิตารี่ส่วนหน้า (anterior pituitary gland) ขาดเลือดไปเลี้ยง (pituitary necrosis)
        
        การป้องกันที่ดีที่สุด คือป้องกันไม่ให้เกิดการเสียเลือดตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์ ระยะคลอดและหลังคลอด
  - - - Tissue การเหลือค้างของชิ้นส่วนของการตั้งครรภ์
      - Thrombin ความผิดปกติของเกล็ดเลือดและระบบการเเข็งตัวของเลือด
      - Tone ความผิดปกติของการหดรัดตัวของมดลูก
      - Trauma การบาดเจ็บหรืออัตรายที่เกิดขึ้นกับช่องทางคลอด
      - อาการและอาการแสดง
        
        คลำไม่พบยอดมดลูก
        
        ความดันโลหิตลดลง ชีพจรเบา เร็ว วิงเวียน ตัวเย็น เหงื่อออก
        
        มีการสูญเสียเลือดประมาณ 50 –80 ml./hr.
        
        ปัสสาวะออกน้อย