Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
(1.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC) - Coggle Diagram
1.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Khái Niệm
Là con đường, cách thức, phương tiện nhà nghiên cứu sử dụng để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu
Đóng vai trò quan trọng, quyết định sự thành công hay thất bại của công trình nghiên cứu
Đặc Điểm
Gắn chặt với nội dung của vấn đề nghiên cứu
Nội dung của vấn đề nghiên cứu quy định phương pháp làm việc của nhà nghiên cứu, trong khi phương pháp là hình thức vận động của nội dung, quyết định chất lượng của việc thực hiện các nội dung nghiên cứu.
Có tính hệ thống
Trong đó tổ hợp thao tác được sắp xếp theo một trình tự tối ưu. Nếu phát hiện được logic tối ưu của các thao tác này và sử dụng nó một cách có ý thức và hợp lí thì công trình nghiên cứu có thể hoàn thành một cách nhanh chóng và chất lượng.
Có tính mục tiêu
Gắn liền với mục tiêu nghiên cứu, có quan hệ tương hỗ với mục tiêu nghiên cứu
Cần có sự hổ trợ của các phương tiện nghiên cứu
Phương pháp và phương tiện có mối quan hệ chặt chẽ. Việc chọn lựa và sử dụng phương tiện nào đều phụ thuộc vào các yêu cầu của phương pháp.
Có tính khách quan
Gắn chặt với đối tượng nghiên cứu
Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu quyết định cách thức chủ thể chọn lựa phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu chỉ đạt hiệu quả khi nó phù hợp với đặc điểm và các quy luật vận động của đối tượng.
Có tính chủ quan
Gắn chặt với chủ thể là nhà nghiên cứu
Biểu hiện qua năng lực nhận thức, kinh nghiệm hoạt động sáng tạo của nhà nghiên cứu, khả năng nhận biết về quy luật vận động của đối tượng nghiên cứu và khả năng vận dụng chúng để khám phá chính đối tượng.
Phân Loại
Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Các phương pháp nghiên cứu phi thực nghiệm
Phương pháp quan sát khoa học
Thu thập thông tin dựa trên cơ sở tri giác đối tượng
Chức năng
Thu thập thông tin thực tiễn từ đối tượng
Kiểm chứng giả thuyết hoặc lí thuyết đã có
Đối chiếu kết quả nghiên cứu lý thuyết với thực tiễn
Ưu nhược điểm
Ưu: cung cấp các thông tin tương đối khách quan, các số liệu cụ thể; dễ dàng thực hiện và ít tốn kém.
Nhược: chỉ có thể qua sát đối tượng một cách thụ động, không được tác động và đối tượng để nó diễn biến hay thay đổi theo ý muốn
Quy trình tiến hành
Lập kế hoạch
Tiến hành quan sát
Lựa chọn phương thức quan sát
Kiểm tra kết quả
Xác định đối tượng cũng như phương diện cụ thể cần quan sát
Xử lý tài liệu
Xác định mục đích quan sát
Phương pháp đàm thoại
Là phương pháp thu thập điều tra bằng cách giao tiếp trực tiếp với đối tượng nhằm làm rõ vấn đề nào đó
Ưu nhược điểm
Ưu: thu thập được thông tin phản ánh suy nghĩ nội tâm của người tham gia; có tính linh hoạt
Nhược: mất nhiều thời gian; không đảm bảo câu trả lời của người tham gia hoàn toàn trung thực; thông tin thu được chỉ mang tính cá nhân; khó khái quát hóa cho toàn bộ dân số nghiên cứu.
Khảo sát bằng phiếu câu hỏi
Thu thập thông tin gián tiếp bằng cách đặt câu hỏi và trả lời trên phiếu khảo sát
Ưu nhược điểm
Ưu điểm: thu thập khối lượng lớn thông tin; không mất nhiều thời gian; ít tốn kém
Nhược điểm: giảm độ tin cậy, cần nhiều thời gian xử lí thông tin
Phương pháp thực nghiệm khoa học
Là PP nghiên cứu đối tượng trong những đk đặc biệt do nhà nghiên cứu tạo ra và được chủ động tác động vào đối tượng có trong thực tiễn nhằm làm bộc lộ bản chất và quy luật vận động của nó.
Điều điện để thực hiện
Xây dựng giả thuyết mối quan hệ nhân - quả
Thực hiện nhiều lần thu thập thông tin định lượng
Xác định chính xác các yếu tố, đk có ảnh hưởng đến sự ra đời và phát triển của đối tượng nghiên cứu
Quy trình tiến hành nghiên cứu
Tiến hành và quan sát
Phân tích kết quả
Chọn lựa đối tượng thực nghiệm có thể đại diện cho quần thể/ dân số nghiên cứu
Khẳng định giả thuyết đã nêu nếu kết quả thực nghiệm phù hợp
Xây dựng giả thuyết thực nghiệm dựa trên phân tích các biến số
Đề xuất những khả năng ứng dụng vào thực tiễn
Đặc trưng
Tiến hành theo kế hoạch chi tiết và chính xác.
Đối tượng thực nghiệm được chia làm 2 nhóm: nhóm thực nghiệm và nhóm đối tượng.
Tiến hành dựa trên sự biến đổi của đối tượng. Kết quả của thực nghiệm sẽ chứng minh hay bác bỏ giả thuyết đã nêu
Phương pháp chuyên gia
Là PP thu thập thông tin bằng cách tham vấn ý kiến và đánh giá của đội ngũ các chuyên gia có trình độ cao về 1 lĩnh vực nào đó nhằm tìm ra giải pháp tối ưu cho vấn đề, sự kiện đó.
Ưu nhược điểm
Ưu: tiết kiệm thời gian, công sức, tiền bạc khi triển khai nghiên cứu.
Nhược: phụ thuộc vào trực cảm hay kinh nghiệm của chuyên gia
Nhóm các phương pháp nghiên cứu lí thuyết
Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lí thuyết
Phương pháp mô hình hóa
Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết
Phương pháp nghiên cứu lịch sử