Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาออกฤทธิ์ในระบบประสาทอัตโนมัติ (Drugs acting on Autonomic Nervous System…

- - - - ฤทธิ์ไม่พึงประสงค์
        
        อาการพิษ
        
        กระตุ้น nicotinic receptors
        
        อาการทางระบบหัวใจและหลอดเลือด หรือหายใจลำบาก
        
        กล้ามเนื้อ
        ลายเกิดการหดตัวไม่สานกัน กล้ามเนื้อเปลี้ยเป็นอัมพาต
        
        กระตุ้น muscarinic receptors
        
        รูม่านตาหรี่ ตาปรับภาพ
        ไม่ได้
        
        การเคลื่อนไหวของระบบทางเดินอาหารและระบบทางเดินปัสสาวะ
        เพิ่มขึ้น
        
        ข้อห้ามการใช้ยากลุ่มนี้
        
        ผู้ป่วยต่อม
        ไทรอยด์ทำงานเกิน
        
        ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ
        
        ผู้ป่วยที่เป็นโรคหืด
        
        อาการข้างเคียง
        
        หายใจลำบาก หน้าแดง เหงื่อออกมาก ปวดท้องเกร็ง
      - ประโยชน์ทางการรักษา
        
        ตา
        
        ใช้ในโรคต้อหิน
        
        ระบบทางเดินปัสสาวะ
        
        กล้ามเนื้อ
        detrusor ของกระเพาะปัสสาวะบีบตัวมากขึ้น peristalsis ของท่อปัสสาวะเพิ่มขึ้น
        
        เกิดจากการกระตุ้น M3 receptors ที่ทางเดินปัสสาวะ
        
        ระบบทางเดินอาหาร
        
        กระตุ้นผ่าน
        muscarinic receptor มีผลต่อความสามารถในการเพิ่มแรงตึงตัว แรงบีบ
        
        ส่งผลให้กล้ามเนื้อหูรูด (sphincters) คลาย
      - แบ่งแยกยากลุ่มนี้ตามโครงสร้างเคมีได้
        เป็น 2 กลุ่มย่อย
        
        กลุ่ม choline esters
        
        methacholine, carbachol และ bethanechol
        
        ยากลุ่มนี้มีประจุจึงถูกดูดซึมและเข้าสมองได้น้อย
        
        กลุ่ม cholinergic alkaloids
        
        muscarine, pilocarpine, nicotine,
        lobeline, oxotremorine
        
        nicotine ถูกดูดซึมจากบริเวณผิวหนังได้
    - - ยากลุ่มออกฤทธิ์โดยทางอ้อม
        
        กลุ่มที่มีโครงสร้างเป็นแอลกอฮอล์และสารประกอบ quaternary ammonium
        
        edrophonium ซึ่งเป็นยาที่มีช่วงเวลาออกฤทธิ์สั้นมากและไม่เข้าสมองเนื่องจากเป็นสารมี
        ประจุ
        
        กลุ่ม organphosphates
        
        ยากลุ่มนี้มักใช้เป็นยาฆ่าแมลง
        
        isofluorophate, echothiophate, parathion,
        malathion
        
        กลุ่ม carbamic acid esters
        
        ยา neostigmine, physostigmine
  - - - alkaloid ได้จากพืช
      - ะยาสังเคราะห์ ได้แก่ยา propantheline,
        glycopyrrolate,
    - - ตา
        
        ตาพร่า ปรับภาพไม่ได้ รูม่านตาขยาย
      - ระบบประสาทส่วนกลาง
        
        สงบ ต้านการเมารถเมาเรือ ต้านโรคพาร์คินสัน หลงลืม เพ้อ
      - หัวใจ
        
        ขนาดต่ำทำให้หัวใจเต้นช้าลง หลังจากนั้นหัวใจเต้นเร็วขึ้น
    - - เพื่อลดการหลั่งเมือก ขยายหลอดลมในผู้ป่วยโรคหอบหืด
      - ใช้ในภาวะหัวใจขาดเลือด
      - ใช้บรรเทาอาการท้องเดิน
      - ใช้รักษาโรคพาร์กินสัน รักษาอาการเมารถเมาเรือ
    - - ห้ามใช้ยากลุ่มนี้ในผู้ที่เป็นต้อหิน
      - ผู้ที่ต่อมลูกหมากโต
      - ช้ยากลุ่มนี้ด้วยความ
        ระมัดระวังในกลุ่มผู้สุงอาย
    - - . อะโทรปีน (atropine)
        
        เภสัชวิทยาและเภสัชจลนศาสตร์จะถูกดูดซึมได้ดีทั้งในทางเดินอาหาร
        ทางเดินหายใจ และ
        กล้ามเนื้อ
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        อะโทรปีนสามารถจับกับปุ่มรับสัญญาณ
        muscarinic cholinergic
        
        ะออกฤทธิ์โดยการแย่งกับสารสื่อประสาท acetylcholine ในการจับกับปุ่มรับ
        สัญญาณนี้
        
        ผลที่เกิดจึงทำให้ไม่มีการกระตุ้น muscarinic
        cholinergic ถือว่าเป็นการยับยั้ง muscarinic cholinergi
        
        ขนาดยา
        
        ขนาดที่ต่ำกว่า
        0.5 มิลลิกรัม จะทำให้หัวใจเต้นช้าลง ปากแห้ง
        
        ขนาด 5 มิลลิกรัมจะทำให้มีปัสสาวะลำบาก
        
        รักษาภาวะเป็นพิษเฉียบพลันจากออร์กาโนฟอสฟอรัสและคาร์บาเมต
        
        ง ผู้ป่วยที่ได้รับอะโทรปีนเกินขนาดจะเกิดอาการเป็นพิษได้ โดยมีอาการและอาการแสดง
        คือสับสนวุ่นวาย ไข้ หัวใจเต้นเร็ว
      - . ยาปิดกั้นปมประสาท
        
        trimethaphan (ไทร เมท' ธา
        แฟน), hexamethonium (เซ็ก ซา เม โธ เนียม)
        
        ลด sympathetic ที่หลอดเลือดส่งผลให้หลอดเลือดขยาย
        
        ลด parasympathetic ที่หัวใจ ส่งผลให้หัวใจเต้นเร็ว
        
        ลด sympathetic ที่หัวใจห้องล่าง (ventricles), แรงบีบของหัวใจน้อยลง
        
        ลด parasympathetic ที่อวัยวะอื่น ๆ
        
        การใช้ในทางคลินิก
        
        ภาวะความดันเลือดสูงฉุกเฉิน (hypertensive emergencies) เช่น ใช้trimethaphan เพื่อลด
        ความดันเลือดในผู้ป่วยที่มีการฉีกของหลอดเลือด
        
        -ใช้ timethaphan ในการควบคุมความดันเลือดขณะผ่าตัด
        
        ผลข้างเคียง ตาพร่ามัว หัวใจเต้นเร็ว ความดันเลือดต่ำ
      - ยาคลายกล้ามเนื้อ
        
        ยาคลายกล้ามเนื้อแบบ nondepolarizing
        
        กล้ามเนื้อที่เกิดอัมพาตก่อนคือกล้ามเนื้อที่หดตัวเร็ว
        
        ปิดกั้น nicotinic NM receptors แบบแข่งขัน
        
        การใช้ในทางคลินิก เป็นยาฉีด ใช้ระหว่างการผ่าตัดดมยาสลบเพื่อทำให้กล้ามเนื้อคลายตัว
        
        ผลข้างเคียง กระตุ้นการหลั่ง histamine (ยกเว้น pancuronium) ทำให้ความดันเลือดต่ำ
        (hypotension) และหลอดลมตีบ
        
        depolarizing
      - . Botulinum toxin A (Botox)
        
        กลไก botulinum toxin A
        
        สารพิษที่สร้างจากแบคทีเรีย Clostridium botulinum สารนี้
        ทำลาย SNAP-25 ทำให้ยับยั้งการ fusion ของ vesicle กับ presynaptic membrane
        
        ยับยั้งการหลั่ง
        ACh และสารสื่อประสาทอื่น ๆ
        
        การใช้ในทางคลินิก
        
        ใช้ฉีดเฉพาะที่ (local injection) เพื่อลดรอยย่น
        
        ใช้ฉีดเพื่อคลายกล้ามเนื้อเฉพาะที่
- - - - เกิดจากการกระตุ้น
        adrenergic receptors หรือ adrenoceptors
        
        Adrenergic receptors เป็นตัวรับที่การทำงานต้องอาศัยโปรตีน G
        
        1.1 α-adrenergic receptors
        
        α1-adrenergic receptors ตัวรับชนิดนี้พบที่กล้ามเนื้อเรียบของหลอด
        เลือด
        
        α2 -adrenergic receptors ตัวรับชนิดนี้พบที่บริวณปลายประสาทชิมพา
        เทติก และในเนื้อเยื่อต่าง ๆ รวมทั้งเนื้อเยื่อสมอง
        
        1.2 β-adrenergic receptors
        
        β3-adrenergic receptors พบตัวรับชนิดนี้ที่เนื้อเยื่อไขมัน
        
        β2-adrenergic receptors พบตัวรับชนิดนี้อยู่บนกล้ามเนื้อเรียบของ
        หลอดลมและหลอดเลือด
        
        β1-adrenergic receptors มีตัวรับชนิดนี้ที่กล้ามเนื้อหัวใจ
  - - - กลุ่มยาออกฤทธิ์กระตุ้น β-adrenergic recepiors
        
        เช่น metaproterenol, terbutaline, albuterol, isoetharine
        
        Isoproterenol สำหรับยาในกลุ่มนี้จะรวมยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้นค่อนข้างเจาะจงที่ β2
        -adrenergic receptors
      - กลุ่มออกฤทธิ์กระตุ้น α-adrenergic receptors
        
        phenylephrine และยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้นเฉพาะ α2
        -adrenergic receptors
      - กลุ่มยาที่มีอยู่ในร่างกาย
        
        ปลายประสาทชิมพาเทติก ได้แก่ norepinephrine,
        epinephrine
        
        สารที่หลั่งจากปลายประสาท postganglionic
      - กลุ่มอื่น ๆ
        
        ที่ออกฤทธิ์ในระบบประสาทส่วนกลาง
        
        เช่น amphetamine, ephedrine
      - ตัวอย่างยา
        
        Epinephrine
        
        ออกฤทธิ์กระตุ้นทั้ง α-receptors และ β-recepto
        
        ผลทางเภสัช
        
        ฤทธิ์ต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด
        
        epinephrin- receptors ที่หลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดขยายe ในขนาดต่ำจะทำให้ความดันเลือดลดลง เนื่องจากออกฤทธิ์กระตุ้น β2s ที่หลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดขยาย
        
        ฤทธิ์ต่อกล้ามเนื้อเรียบ
        
        . ฤทธิ์ต่อกล้ามเนื้อเรียบที่หลอดลม epinephrine ทำให้กล้ามเนื้อเรียบที่หลอดลม
        คลายตัว
        
        ออกฤทธิ์กระตุ้น β2
        -receptors ที่บริเวณนี้
        
        ประโยชน์ทางการรักษา
        
        ใช้ขยายหลอดลมในผู้ป่วยที่เกิดอาการแพ
        
        ใช้ห้ามเลือดในบริเวณที่มีบาดแผล
        
        ใช้ผสมกับยาซาเฉพาะที
        
        ฤทธิ์ไม่พึงประสงค์Epinephrine อาจทำให้เกิดอาการกระสับกระส่าย ปวดศีรษะ สั่น และชีพจรเต้น
        เร็ว
  - - - Phenylephrine
      - Metaraminol
      - Midodrine
      - ฤทธิ์ไม่พึ่งประสงค์ของยา
        
        ความ
        ดันโลหิตอาจสูงขึ้น แต่สามารถแก้ไขได้โดยการปรับขนาดยาให้เหมาะสม
      - ข้อห้ามใช้ยา
        
        ผู้ป่วยโรค
        ไทรอยด์เป็นพิษ ผู้ป่วยเนื้องอกที่ต่อมหมวกไต ผู้ป่วยความดันโลหิตสูง
  - - - ยากลุ่มนี้ด้วยความระวังในผู้ป่วยมีประวัติชัก
        ผู้ป่วยภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน
      - โรคเบาหวาน
      - ผู้ป่วยโรคหัวใจ
  - - - Phenoxybenzamine ใช้ในผู้ป่วยที่เป็นเนื้องอกที่ต่อมหมวกไต
      - Phentolamine ใช้ในผู้ป่วยภาวะความดันเลือดสูงวิกฤต