Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบทางเดินหายใจ Drugs used in respiratory system, 117462…
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบทางเดินหายใจ
Drugs used in respiratory system
ยาลดอาการคัดจมูก
(nasal decongestants)
รูปแบบยาออกฤทธิ์เฉพาะที่
ออกฤทธิ์เร็วกว่ารูปแบบยาออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย
ห้ามใช้ติดต่อกันกันนานเกิน 7 วัน อาการข้างเคียงที่สำคัญ คือ การคัดจมูกมากขึ้น
อาการไม่พึงประสงค์
rebound congestion เจ็บ คัน แสบร้อน เยื่อบุภายในจมูกแห้งเกินไป
รูปแบบยาออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย
ออกฤทธิ์ช้ากว่ารูปแบบยาใช้เฉพาะที่
อาการไม่พึงประสงค์
หัวใจเต้นเร็ว นอนไม่หลับ มึนงง ปวดศีรษะ ระวังการใช้ในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน ต้อหิน โรคหัวใจ
ลดน้ำมูก
กลุ่มยาต้านฮีสตามีน Histamine 1 receptors
ลดอาการคัดจมูก
Sympathomimetic drugs
Pseudoephedrine
มีการนำไปใช้ในทางที่ผิด นำไปเป็นสารตั้งต้นในการผลิตยาบ้า
Naphazoline
ความแรงมากกว่า Phenylephrine
เกิดการคัดจมูกเพิ่มมากขึ้นง่ายกว่าชนิดอื่น
ระวังการใช้ยานี้ในเด็ก
Phenylephephrine
นิยมใช้ ผลข้างเคียงน้อยกว่ายาอื่นในกลุ่มเดียวกัน
สเตียรอยด์
Beclomethasone
อาการไม่พึงประสงค์
จมูก ลำคอแห้ง ระคายเคืองง่าย จาม
ยาใช้ภายนอกเฉพาะที่
Budesonide
อาการไม่พึงประสงค์
เลือดกำเดาไหล จมูกแห้ง จาม
ยาใช้ภายนอกเฉพาะที่
Fluticasone
อาการไม่พึงประสงค์
เลือดกำเดาไหล , แผลเยื่อบุจมูก , ปวดหัว
ระวังการใชในเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี
Triamcinolone
อาการไม่พึงประสงค์
ระคายเคืองภายในจมูก เลือดกำเดาไหล เยื่อบุจมูกแห้ง จาม ปวดหัว
อาการไม่พึงประสงค์
รูปแบบยาใช้เฉพาะที่ ที่สำคัญคือ เยื่อบุจมูกแห้งเกิดการระคายเคืองง่าย
ยาแก้แพ้และยาต้านฮีสตามีน
(anti-allergic drugs & antihistamines)
กลุ่มที่มีฤทธิ์ทำให้ง่วงนอน
ยาจับกับ H1-receptors ทั้งภายในระบบประสาทส่วนกลาง และภายนอกระบบประสาทส่วนกลาง
อาการไม่พึงประสงค์
ง่วงนอน ปากแห้ง คอแห้ง ในเด็กอาจให้ผลตรงข้าม คือ ตื่นตัว
ข้อบ่งใช้
ลดน้ำมูก แก้แพ้ ลมพิษ เมารถ คลื่นไส้อาเจียน
hydroxyzine
แก้ผื่น คัน ลมพิษ
cyproheptadine
เพิ่มความอยากอาหาร
dimenhydrinate
แก้คลื่นไส้ อาเจียน เมารถ
chorpheniramine (CPM) , brompheniramine
ลดน้ำมูก
Diphenhydramine
แก้ไอ
hydroxyzine , diphenhydramine
คลายเครียด ช่วยในการนอนหลับ
กลุ่มที่ไม่มีฤทธิ์ทำให้ง่วงนอน
ข้อบ่งใช้
ลดน้ำมูก แก้แพ้ ลมพิษ
ไม่เกิดอาการปากแห้ง คอแห้ง มึนงง
ตัวอย่าง
fexofenadine
desloratadine
loratadine
levocetirizine
cetirizine
ยารักษาโรคหืด ( antiasthmatic drugs )
ยาต้านการอักเสบ(Airway Inflammation)
ยากลุ่มยับยั้ง
ยับยั้งการทำงานของ leukotrienes ซึ่งเป็นสารที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการอักเสบ
montelukast
ยับยั้งไม่ให้leukotrienes จับกับตัวรับ
Side effects
อาการคล้ายไข้หวัดใหญ่ ผื่นผิวหนัง อารมณ์เปลี่ยนแปลง กล้ามเนื้ออ่อนแรง เหนื่อยล้า ปวดศีรษะ
ยากลุ่มป้องกันการแตกของ mast cells
cromolyn sodium , cromoglicic acid , disodium cromoglycate
กลไกการออกฤทธิ์
ป้องกันการแตกของ mast cells ยับยั้งการหลั่ง histamines, lekotriene และสารอื่นที่มีฤทธิ์ทำให้หลอดลมหดตัว
Side effects
ไอ จาม ระคายคอ อาเจียน เวียนศีรษะ
ยากลุ่มสเตียรอยด์
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งกระบวนการอักเสบในร่างกาย
อาการไม่พึงประสงค์ที่พบบ่อยในรูปแบบยาพ่น
การติดเชื้อราในช่องปาก เสียงแหบ ระคายคอ ปากแห้ง คอแห้ง
ป้องกันได้โดย : หลังพ่นยาให้บ้วนปากและกลั้วคอ
Beclometasone, Flunisolide , Triamcinolone
การออกฤทธิ์ : ลดการอักเสบ
ผลข้างเคียง : ผิวหนังอักเสบเจ็บคอ เลือดออกในจมูก แสบจมูก ปากแห้ง เสียงแหบ ติดเชื้อรา
ข้อควรระวัง
สังเกตอาการติดเชื้อ
หมั่นบ้วนปากบ่อย ๆ หลังให้ยา อย่ากลืนน้ำหลังจากกลั้วคอ
ยาขยายหลอดลม (Narrow Breathing Passages)
ยาบรรเทาอาการ(reliever) : ลดอาการหดเกร็งของหลอดลม
anticholinergic drugs
ipratropium
การออกฤทธิ์ : ยับยั้ง acetylcholine จับกับ muscarinic receptors ที่หลอดลม
อาการไม่พึงประสงค์
ระคายเคืองคอ หลอดลมอักเสบ หัวใจเต้นผิดปกติ ไอ ปากแห้ง ท้องผูก คลื่นไส้ อาเจียน
Sympathomimetics agents
fenoterol
การออกฤทธิ์ : กระตุ้น Beta2-receptors
Side effects : กระสับกระส่าย มึนงงเหนื่อยล้า กล้ามเนื้อเป็นตะคริว
salmeterol
การออกฤทธิ์ : กระตุ้น Beta2-receptors มีฤทธิ์ยาว
Side effects : ปวดศีรษะ ไอ มือสั่น คอแห้ง
bambuterol
การออกฤทธิ์ : กระตุ้น Beta2-receptors มีฤทธิ์ยาว
ข้อควรระวัง : ผู้ป่วยโรคหืดที่มีโรคหัวใจและหลอดเลือดภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนในเลือดสูง
Side effects : มือสั่น ปวดศีรษะ กล้ามเนื้อเกร็ง
salbutamol
การออกฤทธิ์ : กระตุ้น Beta2-receptors มีฤทธิ์สั้น
Side effects : ตะคริวที่กล้ามเนื้อ หัวใจเต้นเร็ว มือสั่น อาจเกิดภาวะโปแตสเซียมในเลือดต่ำแบบรุนแรง
adrenaline
การออกฤทธิ์ : กระตุ้น Alpha-receptors และ Beta-receptors
ข้อบ่งใช้ : รักษาภาวะหดเกร็งของหลอดลม
Side effects ; ความดันโลหิตสูง ชีพจรเต้นเร็ว ใจสั่น
procaterol
การออกฤทธิ์ : กระตุ้น Beta2-receptors มีฤทธิ์ยาว
Side effects : อาจเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ มือสั่น กล้ามเนื้อเกร็ง
methylxanthhines
theophylline , aminophylline
กลไกการออกฤทธิ์ : ยับยั้งเอนไซม์ phosphodiesterase เพิ่ม cAMP หลอดลมขยายตัว
อาการไม่พึงประสงค์
หายใจเร็วผิดปกติ หน้าแดง ความดันโลหิตต่ำ ปวดท้อง ปัสสาวะบ่อย
ยาขับเสมหะ ยาละลายเสมหะและยาระงับอาการไอ (expectorants, mucolytics& antitussive drugs)
ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง
ยาระงับการไอที่ทำให้เกิดการเสพติด (narcotic antitussives)
Codeine
กดศูนย์การไอในสมอง
ประสิทธิภาพในการระงับอาการไอสูง
อาการไม่พึงประสงค์
กดศูนย์การหายใจ ง่วงนอน มึนงง หัวใจเต้นช้า
ข้อควรระวัง
ผู้ป่วยโรคหอบหืด โรคทางเดินหายใจอุดกั้นเรื้อรัง
ยาระงับอาการไอที่ไม่ทำให้เกิดการเสพติด (non-narcotic antitussives)
Dextromethorphan
ประสิทธิภาพระงับการไอน้อยกว่า codeine
อาการไม่พึงประสงค์
หากได้รับยาขนาดสูง ๆ จะมีอาการมึนงง ซึม ง่วงนอน
Diphenhydramine
ข้อบ่งใช้
ระงับอาการไอ ที่เกิดร่วมกับอาการคัดจมูกและจาม
อาการไม่พึงประสงค์
ง่วง ซึม ปากแห้ง คอแห้ง มึนงง
ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนปลาย
ยาขับเสมหะ (expectorants)
Ammonium chloride
ห้ามใช้ในผู้ป่วยโรคตับ
อาการไม่พึงประสงค์
ระคายเคืองทางเดินอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ชีพจรเต้นช้า
ข้อควรระวัง
สังเกตการหายใจ เพื่อประเมินภาวะความเป็นกรดในเลือด
Guaifenesin (glyceryl guaiacolate)
อาการไม่พึงประสงค์
พบน้อย คลื่นไส้ อาเจียน มึนงง ผื่นแพ้ ท้องเสีย ไม่สบายท้อง
ยาละลายเสมหะ (mucolytics)
Carbocysteine
อาการไม่พึงประสงค์
ความผิดปกติในทางเดินอาหารแบบไม่รุนแรง
ห้ามใช้ในผู้ป่วยโรคกระเพาะอาหารที่ยังมีอาการของโรค
Bromhexine
อาการไม่พึงประสงค์
คลื่นไส้ ผื่นแดงแบนราบ
Acetylcystrine
อาการไม่พึงประสงค์
กล้ามเนื้อหลอดลมหดเกร็ง เยื่อบุช่องปากอักเสบ
ระวังการใช้ในผู้ป่วยโรคหอบหืด
Ambroxal
อาการไม่พึงประสงค์
คลื่นไส้ อาเจียน ปวดหัว ท้องเสีย จุกเสียด
