Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่9 สมดุลน้ำ อิเล็คโตรไลท์ กรดด่างในร่างกาย - Coggle Diagram

- - - - อัตรำเมตำบอลิซึม
      - อุณหภูมร่างกาย
      - ความชื้น
      - T ของอากาศ
      - กิจกรรมที่ทำ
      - อารมฌ์
    - - ออกไปกับอุจาระ 500-3000 ml.
      - ทางเหงื่อ0-10 ml. (5000 ml.ถ้าออกกำลังกาย)
      - ปัสสสาวะ 500-3000 ml.
  - - - ภาวะที่ร่างกายสูญเสียน้ำมากกว่าที่ได้รับ
      - hypertonic dehydration
      - isotonic dehydration หรื่อ hypotonic dehydration
    - - ได้รับน้ำน้อยลง ดื่มน้ำน้อยเกินไป
      - ร่างกายสูญเสียน้ำมากเกินไป
        
        ปัสสาวะมากกว่าปกติ
        
        เสียทางผิวหนังและปอดเหงื่อออกมากผิดปกติ
    - - ระดับเซลล์
        
        เมื่อร่างกายขาดน้ำจะมีผลทำให้ความเข้มข้นของพลาสมาเพิ่มขึ้น
        
        จึงดึงน้ำจากภายในเซลล์ออกสู่ภายนอกเซลล์จนกระทั่งความเข้มข้นในและนอกเซลล์เท่ากัน
        
        เนื่องจากปริมาตรน้ำในเซลล์มากกว่าน้ำนอกเซลล์ในอัตราส่วน น้ำในเซลล์น้ำนอกเซลล์
        เท่ากับ 2:1
        
        ระดับ Hematocr it (Hct) และความตึงของผิวหนังไม่เปลี่ยนแปลง
      - การตอบสนองของร่างกาย
        
        ปริมาตรน้ำนอกเซลล์ที่ลดลงและความเข้มข้นของพลาสมาเพิ่มขึ้น
        
        มีผลกระตุ้นการหลั่งอัลโคสเตอโรน ADH และกระตุ้นศูนย์กระหายน้ำ
        
        ทำให้ปริมาตรปัสสาวะลคลงน้ำและ โซเดียมถูกดูดกลับเพิ่มขึ้น และดื่มน้ำมากขึ้น
        ตามลำดับ
    - - อาการขาดน้ำที่รูนแรงน้อยถึงปานกลาง ได้แก่ ผิวแห้ง, ริมฝีปาก, ช่องปากแห้ง, อ่อนเพลีย, เหนื่อยง่าย, ปัสสาวะน้อย, มึนหัว เวียนศีรษะ
      - อาการจากขาดน้ำรุนแรง
        
        กระหายน้ำรุนแรง ,สับสน กระสับกระส่ายซึม ,
        
        ผิวหนังแห้งมาก , ปากแห้งมาก ,ตาลึกโหล , ไม่มีเหงื่อ ปัสสาวะน้อยมาก สีเหลืองเข็ม
        
        กระหม่อมจะบุ๋มลึก, มีไข้ มักเป็นไข้ต่ำ แต่บางคนไข้สูง, ความดันโลหิตต่ำ
  - - - ไตพิการ
      - เลือดไปเลี้ยงไตลดลง
      - มีการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ
      - ตปกติแต่มีการหลั่ง ADH มากขึ้น
    - - การเปลี่ยนแปลงที่ระดับเซลล์
        
        น้ำที่เกินจะเคลื่อนที่จากภายนอกเซลล์ เข้าไปภายในเซลล์จนกระทั่งความ
        เข้มข้นเท่ากัน ทำให้เซลล์บวม ระดับ Hct จะไม่เปลี่ยนแปลง
      - การตอบสนองของร่างกาย
        
        ระดับความเข้มข้นที่ลดลงและปริมาณ
        
        น้ำนอกเซลล์ที่เพิ่มขึ้นมีผลยับยั้งการหลั่งADH
        
        อัลโดสเตอโรน ปัสสาวะจึงออกมากขึ้น ร่วมกับ กลไกยับยั้งการทำงานของศูนย์
    - - แบบเฉียบพลัน
        
        อาการที่พบคือ ปวดศีรษะ
        
        คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง อุปนิสัยและกิริยา
        
        ท่าทางผิดปกติ กระตุก ชัก ความดันเลือดสูง
        
        น้ำหนักตัวเพิ่ม
        
        ม่านตาขยายไม่เท่ากัน ซึม
        
        ไม่รู้สึกตัว รีเฟล็กซ์ไวขึ้น การหายใจหยุด
      - แบบเรื้อรัง
        
        อ่อนเพลีย ไม่มีแรง ซึม ไม่สนใจสิ่งแวดล้อม เลอะเลือน
        
        พบอาการบวมได้เมื่อผู้ป่วยมีน้ำเกินในส่วนน้ำนอกเซลล์ 3 ลิตร หรือมีน้ำเกิน
        
        ถ้ามีอาการบวมในปอด จะทำให้ห้ายใจลำบาก และ เหนื่อย หอบ ไอมาก
- - - - POTASSIUM
      - MAGNESIUM
      - PHOSPHOROUS
    - - SODIUM
      - CHLORIDE
      - BICARBONATE
  - - - สาเหตุ
        
        กิดจากความสามารถในการขับสารน้ำ (free water) ของไตนั้นผิดปกติ
        ไปหรือทำได้ไม่พอเพียง เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลว, การติดเชื้อในกระแสเลือด
        
        เกิดจากการสูญเสียโซเดียม เช่น สูญเสีย โซเดียมทางปัสสาวะจำนวนมาก
      - อาการ
        
        สมองบวมน้ำ (hyponatremic encephalopathy) เช่น ปวดศีรษะ,คลื่นไส้อาเจียน, ซึมลง, หมดสติ,ตรวจพบความไวของ deep tendon reflexes ลดลง, ชัก, เสียชีวิตได้จากภาวะ brain herniation หรือมี อาการทางกล้ามเนื้อ ช่น ตะคริว ตรวจร่างกายพบความไวของ deep tendon reflexes ลดลง
    - - อาการ
        
        เป็นผลจากค่าออสโมลาลิตีในเลือดที่สูงขึ้น ทำให้น้ำในส่วน
        intracellular compartment เคลื่อนเช้าสู่ exracellular comparment
        
        ส่งผลให้ปริมาตรของเซลล์ลดลง โดยเฉพาะในระบบประสาทส่วนกลาง ผู้ป่วยจะมีอาการทางระบบประสาท เช่น สับสน ซึม ชัก ตรวจร่างกายจะ พบผิวหนังตึงๆหยุ่นๆคล้ายก้อนแป้ง (doughy skin)
  - - - การได้รับโพแทสเชียมไม่พอเพียง, การสูญเสียไปทางปัสสาวะหรือทางระบบทางเดินอาหาร และ การที่โพแทสเซียมย้ายเข้าสู่เชลล์ ยาหลายๆตัวที่นิยม
    - - มักเกี่ยวข้องกับระบบประสาทและกล้ามเนื้อ เช่น กล้ามเนื้ออ่อนแรง
      - ท้องผูกและอาจทำให้เกิดภาวะ rhabdomyolysis ได้ ภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญ คือ หัวใจเต้นผิดจังหวะ โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีความดันเลือดสูง หัวใจล้มเหลว หรือมีกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดอยู่เดิม
  - - - สาเหตุ
        
        ที่พบได้บ่อยได้แก่ผู้ป่วยอุบัติเทตุ, ภาวะไตล้มเหลวทั้งเฉียบพลันและเรื้อรัง, การติด เชื้อในกระแสเลือดซึ่งเชื่อว่าอาจจะเป็นกลไกของร่างกายที่จะปกป้องการบาดเจ็บ
        
        hypoparathyroidism, แมกนีเซียมในเลือดต่ำ ทำให้ต่อมพาราชัยรอยด์ หลั่งพาราชัยรอยด์ฮอร์โมน ลดลงรวมทั้งมีภาวะดื้อต่อพาราธัยรอยด์ฮอร์โมน, การขาดวิตามินดี calcitrol
      - อาการ
        
        กรณีที่มีแคลเชียมในเลือดต่ำอย่างรุนแรง ได้แก่ tetany และ ซัก ในส่วนของภาวะแคลเชียมในเลือดต่ำเรื้อรังนั้นอาจมีอาการผิดปกติทางด้านอารมณ์และจิตใจได้ ผู้ป่วยอาจมี basal ganglia calcification
    - - สาเหตุ
        
        การรละลายแคลเซียมจากกระดูกเพิ่มขึ้น
        
        การรับประทานหรือมีการดูดซึมแคลเซียมมากเกินไป
        
        ภาวะไตวาย
  - - - อาการ
        
        ผู้ป่วยจะมีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรง เดินเช สับสน ชัก ซึม การหายใจล้มเหลว กล้ามเนื้อหัวใจทำงานผิดปกติ
        
        หัวใจเต้นผิดจังหวะได้ ตลอดจนการทำงานของเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือด
        ขาว และเกล็ดเลือดผิดปกติได้
    - - สาเหตุที่ไตลดการขับฟอสเฟต
        
        ภาวะไตวายเฉียบพลัน - ผู้ป่วยที่ได้รับอุบัติเหตุมี
        rhabdomyolysis หรือในผู้ติดเฮโรอีน
        
        ภาวะไตวายเรื้อรัง- ระดับฟอสฟอรัสสูงในเลือด เมื่ออัตราการ
        กรองผ่าน โกลเมอรูลัสลดลงเหลือน้อยกว่า 25 มก/นาที
  - - - ไตลัมเหลวทั้งเฉียบพลันและเรื้อรัง ( acute and chronic renal failure)
        ทำให้ความสามารถ ของไตในการขับ K+ลดลง
      - สมรรถภาพของต่อมหมวกไตเสื่อม( adrenal insufficiency) สร้าง
        hormone aldosterone ได้ไม่พอกับความต้องการ
      - การให้ Mg2+.ในหญิงตั้งครรภ์
      - ขณะให้ Mg2+.รักษาภาวะร่างกายมี Mg2+.น้อยไปในผู้ป่วยโรคไต ผู้สูง
        อายุก็พบว่ามีปัญหานี้มาก
- - - - Bicarbonate-carbonic acid buffer system
      - Phosphate buffer system
      - Protein buffer system
      - Haemoglobin buffer system
    - - สามารถปรับ pH ภายใน 1 -15 นาที ให้ผลสูงสุดที่ 12-24 ชม.
      - การควบคุม pH โดยระบบหายใจให้ผลระหว่าง 50-75%
      - ถ้า PH ลดต่ำกว่า 7.4 H* ที่เพิ่มขึ้นจะกระตุ้นการหายใจ
        เพื่อกำจัด C02 ทำให้ pH สูงขึ้น
      - ถ้า pH เพิ่มสูงกว่า 7.4 - ++ ที่ลดลงจะลดการหายใจเพื่อเพิ่ม
        CO2 ทำให้ pH ต่ำลง
    - - กลวิธีในการรักษาสมดุลกรด-ด่างของไต
        
        การดูดซึม bicarbonate
        
        H' ถูกขับจาก tubular cell เข้ามาใน
        Iumen โดยการแลกเปลี่ยนกับ Na
        
        H ถูกขับจาก tubular cell เข้ามาใน
        umen โดยการแลกเปลี่ยนกับ Na*
        
        CO, ที่ได้จะกลับเข้าสู่ tubular cell และ
        รวมกับ H0 เป็น H.CO, และแตกตัวเป็น H'+ HCO;
        
        การขับกรด (H') ออกมาในปัสสาวะที่
        distal tubule และ collecting duct
        
        การขับ bicarbonate จาก distal tubule และ collecting duct ออกมาในปัสสาวะกรณีที่ร่างกายมีภาวะเป็นด่าง
  - - - กรณีไม่มีการชดเชย (non compensation) ค่ PaC02, HC03* คำใดค่หนึ่งเปลี่ยนอีกคำปกติ แปลผลรวมเป็นไปในแนวทางของ pH (acidosis, alkalosis) ตามสาเหตุ
      - กรณีมีการชดเชย
        
        ชดเชยบางส่วน (partly compensation) pH ผิดปกติละค่า PaC02 , HC03" เปลี่ยนแปลงตรงข้ามกัน คือ
        ค่าหนึ่งเป็นกรดอีกค่าเป็นด่าง
        
        ชดเชยสมบูรณ์ (completely compensation) pH อยู่ระหว่าง 7.35 -7.45 ใช้เกณฑ์ 7.40 ตัด หากคำ pH< 7.4 = acidosis , pH > 7.4 = alkalosis