ยาทีออกฤทธิ์ต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด
ยารักษาอาการแองไจนา
ยารักษาอาการหัวใจเต้นผิดจังหวะ
ยารักษาอาการหัวใจล้มเหลว(Drugs used in congestive heart failure)
อาการ Angina Pectoris เป็นกลุ่มอาการที่เกิดจากการที่กล้ามเนื้อ หัวใจบางส่วนได้รับเลือด ด และออกซิเจนไปเลี้ยงไม่เพียงพอกับความต้องการในขณะนั้น
แองไจนาชนิดไม่คงที่ (Unstable angina: ลักษณะ ความถี่ สาเหตุ
เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม)
แองไจนาชนิดคงที่ (Stable angina: อาการเพียงไม่กี่นาที และมีสาเหตุเช่น เครียด หลังอาหาร)
การรักษา
เป็นการรักษาตามอาการเท่านั้น
แบ่งยาเป็น3กลุ่ม
- ยาในกลุ่ม beta adrenergic antagonists(BB)
- ยาในกลุ่ม calcium channel blockers(CCB)
1.ยาในกลุ่มไนเตรท
คำกำจัดความ
การให้ยาเพื่อช่วยให้หัวใจทํางานมีประสิทธิภาพดีขึ้น
คือความผิดปกติของอัตราหรือจังหวะการเต้นของหัวใจ (เร็วเกินไป , ช้าเกินไป หรือไม่มีจังหวะ
สาเหตุ
ยา Isosorbide dinitrate
มีกลุ่ม nitrite ion ซึ่งจะถูกเปลี่ยนเป็น nitric oxide (NO)
ที่เป็นตัวออกฤทธิ์ จับกับเอนไซม์ guanylyl cyclase ->c GMP เพิ่มขึ้น ทำให้หลอดเลือดขยายตัว
กลไกการออกฤทธิ์
ขยายหลอดเลือดทั้งหลอดเลือดดําและหลอดเลือดแดง ส่งผลให้ความ
ต้องการออกซิเจนของหัวใจลดน้อยลง
อาการข้างเคียง
ความดันโลหิตต่ำขณะเปลี่ยนอิริยาบท
เกิดการดื้อยา
แก้ไขได้โดย
ให้สารที่มีกลุ่มซัลไฮดริล เช่น acetylcysteine
มีช่องว่างที่ร่างกายไม่ได้รับการสัมผัสไนเตรท
Atenolol, metoprolol, propranolol
ลดอัตราการเต้นและแรงบีบตัวของหัวใจ ผลคือ
ลดความต้องการ ออกซิเจน ทําให้การทํางานของหัวใจลดลง
ผู้ป่วยที่ไม่แนะนำให้ใช้
ผู้ป่วย Prinzmetal’s angina
เพราะยา BB จะทําให้เพิ่มการหดเกร็งของหลอดเลือดได้
ผู้ป่วยเบาหวาน เนื่องจากยาในกลุ่ม BB จะบดบังอาการหัวใจเต้นเร็ว ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ผู้ป่วยจะไม่รู้ตัว
diltiazem, verapamil, nifedipine
มีการขยายหลอดเลือดทําให้หลอดเลือดไปเลี้ยงหัวใจเพิ่มมากขึ้น
K CHANNEL OPENERS
Nicorandil
แบ่งเป็น2ชนิด
กลไก
ATP activated (กล้ามเนื้อหัวใจ & เบต้าเซลล์ของตับอ่อน)
voltage gated (หลอดเลือด & กล้ามเนื้อเรียบอื่นๆ )
การเปิดช่อง K : ไฮเปอร์โพลาไร และกล้ามเนื้อเรียบของหัวใจคลายตัว
เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดและเนื้อเยื่อต่างๆ
ตัวยาอื่นๆ
Metabolic modulators
If channel inhibitor
Trimetazidine
Ranolazine
Ivabradine
โครงสร้างหรือการทำหน้าที่ของหัวใจ ทำให้หัวใจไม่สามารถสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงร่างกาย ทำให้หายใจลำบาก เกลือคลั่งในร่างกาย บวม
ใช้ยาไปลดการเก็บสะสมนํ้า ตัวอย่างเช่น ยาขับปัสสาวะ
ใช้ยาไปลดการทํางานของหัวใจ ตัวอย่างเช่น ยาขยายหลอดเลือด
ให้ยาเพื่อเพิ่มการหดรัดตัวของหัวใจ
ยาที่ทําให้เกิดการหดตัวของกล้ามเนื้อหัวใจอื่น ๆ (Other Inotropic Agents)
Beta-Blockers
Mineralocorticoid receptor Antagonists, MRA
ยาในกลุ่ม digitalis และ cardiac glycosides อื่น ๆ
ยับยั้ง Na+, K+ ATP ase ผลคือ จะเพิมแรงบีบตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ
ได้จากพืชหลายชนิด เช่น Digitalis lanata ,Digitalis purpureaและในสัตว์ พบในต่อมที่ผิวหนังของคางคก
ระดับของโปตัสเซียมจะมีผลต่อฤทธิ์ของ cardiac glycoside
คือในภาวะโปตัสเซียมในเลือดต่ำพบการเพิ่มฤทธิ์ของ cardiac glycoside
การดูดซึมของ digoxin จะมีความแตกต่างของ bioavailability ทําให้เกิด
ปัญหาทางคลินิกได้
ความเป็นพิษ
การรักษาอาการพิษ
ประมาณร้อยละ 25
เป็นไข้ อาเจียน ถ่ายท้อง เวียนศีรษะ การมองเห็นภาพผิดปกติ
ปัจจัยที่มีผลต่อความเป็นพิษของ
การให้ยาในขนาดสูง
ให้ร่วมกับยาขับปัสสาวะทีมีผลทําให้โปตัสเซียมในเลือดต่ำ
วินิจฉัยให้ถูกต้องก่อนว่าอาการพิษจาก digitalis glycoside
หยุดให้ digitalis glycoside หรือยาขับปัสสาวะที่ทําให้
โปตัสเซียมในเลือดลดลง
ใช้ digoxin specific antibody (DigibindR)ไม่มีในไทย
ใช้ในกรณีฉุกเฉินเท่านั้น
amrinone dopamine dobutamine
ข้อจํากัดของยาในกลุ่มนี้คือ การให้ยาต้องให้ยาทางหลอดเลือดดํา
ยาในกลุ่มอนุพันธ์ของbipyridines
กลไกการออกฤทธิ์
ในการรักษาภาวะหัวใจล้มเหลวแบบเฉียบพลัน ในระยะสั้น ๆ
Amrinone, milrinone
ยับยั้งเอนไซม์phosphodiesterase
ยาในกลุ่ม
sympathomimetic agents
เพิ่มแรงบีบตัวของหัวใจทําให้ cardiac output เพิ่มขึ้น
ยามีผลทําให้หัวใจเต้นเร็ว และต้องการออกซิเจนมากขึ้น
Dopamine, dobutamine
(ขนาดยาต่างกัน มีผลต่างกัน)
spironolactone, eplerenone
ผลข้างเคียง
S/E: gynecomastia เต้านมโตในเพศชาย
Aldosterone antagonist, AA
ลดอัตราการตายใน ผป NYHA class III-IV (Monitor Cr< 2.5. serum K < 5)
Bisoprolol, metoprolol, carvedilol, nebivolol
กลไก
ต้านฤทธิ์
ของ Sympathetic nervous system
ให้ร่วมกับยาอื่นเช่น ACEI, digoxin
ลดอัตราการตายในการศึกษาต่างๆ /ลดอัตราการอยู รพ
ข้อดี
ข้อเสีย
ห้ามใช้ใน ผป หืด, COPD
เพิมอัตราการรอดชีวิต
หัวใจทํางานดีขึ้น
หัวใจเต้นช้า
Ivabradine
ยาขยายหลอดเลือด (Vasodilators)
ยาขับปัสสาวะ (diuretics)
The Natriuretic Peptide System
Angiotensin converting enzyme inhibitors (ACEI)
Angiotensin receptor/neprilysin
inhibitors: ARNIs
Arginine vasopressine receptor antagonists
ยับยั้งเฉพาะเจาะจงที่ If channel ที่ sinus node cardiac pacemaker
ใช้รักษา USFDA (2015): Tx HFrEF
ผลข้างเคียง
ผู้ป่วยจะเห็นแสงแวบๆ
Tolvaptan
ใช้ในผู้ป่วยน้ำในร่างกายเยอะ แต่โซเดียมต่ำ ให้ยาขับปัสสาวะไม่ได้
ลด afterload โดยการยับยั้ง angiotensin ที่ทําให้เกิดเส้นเลือดหดตัว
ลด preload ลดปริมาตรของเหลวในร่างกาย (ยับยั้งผลของ aldosterone)
ช่วยให้หัวใจบีบตัวดีขึ้น(ฤทธิ์โดยอ้อม)
ANP BNP
ใช้ร่วมกับ other HF therapies แต่ต้องแทนที่ ACEI or ARBS
ห้ามใช้ใน ผป มีประวัติ ACEI/ARB induced angioedema
Furosemide
เร่งการขับโซเดียมและนํ้าทางไต ลดปริมาตรของเลือด
บรรเทาอาการคั่งของนํ้าตามที่ต่างๆและลดอาการบวมได้
ขยายหลอดเลือดดํา : ลด preload
ขยายหลอดเลือดแดง:ลด afterload
CCB สามารถลด afterload ได้แต่ไม่มีการนํามาประยุกต์ใช้เนื่องจากยาในกลุ่ม CCB จะมีฤทธิ์negative inotropic effects ยกเว้น CCB ตัวใหม่ๆ เช่น amlodipine
ความผิดปกติของการเกิด impulse
หรือทั้ง 2 กรณี
ความผิดปกติของการนํา impulse
หลอดเลือดหัวใจขาดออกซิเจน/เนื้อเยื่อขาดออกซิเจน การเสียสมดุลย์ ของอิเลคโตรไลท์ การกระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก ยาเหนี่ยวนํา
ยารักษาอาการหัวใจเต้นผิดจังหวะ
ต้องมีการวินิจฉัยชนิดของหัวใจเต้นผิดจังหวะให้ถูกต้อง
พยายามยับยั้งหรือหลีกเลี่ยง precipitating factor
จุดประสงค์
แก้ไขการนําไฟฟ้าที่ผิดปกติ โดยอาจจะกระตุ้นหรือยับยั้ง
พยายามลด pacemaker activity (ลด ectopic foci) ที่
ผิดปกติออกไป ให้เหลือเฉพาะผลของ SA node
Class I Sodium channel-blocking drugs
บล็อกที่โซเดียม
Class IB: lidocaine, phenytoin, tocainide,
mexiletine
Class IC : encainide, lorcainide, flecainide
Class IA: quinidine, procainamide, disopyramide
Class II Beta adrenoceptor-blocking drug
Class III Drug that prolong effective refractory period by
prolonging action potential
Class IV Calcium channel blocker
ออกฤทธิ์ปิดกั้น beta-receptor และผลโดยตรงต่อ
membrance
ต้องระวังผลในการกดแรงบีบตัวของหัวใจ
propranolol , acebutolol และ esmolol
Amiodarone
เป็นยาที่มีคุณสมบัติของทั้ง class IA, II, III และ IV แต่ผลในการขยายAPD เด่น
ข้อจํากัดของการใช้ยา คือ การที่ยาไปสะสมในเนื้อเยื่อต่าง ๆ โดยเฉพาะในcornea เป็นสีนํ้าตาลเหลือง
verapamil, diltiazem
มีผลทําให้การสร้างไฟฟ้า และการนําไฟฟ้าของ SA node และ
A.V.node ลดลง หัวใจบีบตัวลดลง และหลอดเลือดขยายตัว
Conclusion
Antiarrhythmic drugs แต่ละตัวมีกลไกการออกฤทธิ์มากกว่า 1อย่าง การจัดกลุ่มของยาเป็นเพียงการดูจากฤทธิ์หลัก
Amiodarone (class III)จัดเป็นยาที่มีประสิทธิภาพและความ
ปลอดภัยสูงที่สุดในปัจจุบัน
Antiarrhythmic drugs ส่วนใหญ่อาจทําให้เกิดภาวะหัวใจเต้น ไม่เป็นจังหวะได้ การใช้ยาในกลุ่มนี้จึงค่อนข้างมีข้อจํากัด