การใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลมารดา
และทารกที่มีความผิดปกติของปัจจัยการคลอด
Abnormal powers
เเรงเบ่งผิดปกติ
มดลูหดรัดตัวผิดปกติ
Hypertonic uterine dysfunction
•ไม่สามารถทําให้ปากมดลูกเปิดหรือส่วนนํา
เคลื่อนตํ่า
•หดรัดตัวแรง บ่อย ไม่สมํ่าเสมอและไม่สัมพันธ์
กัน
•แรงดันขณะหดรัดตัว>50 mmhg หดรัดตัวแต่ละ
ครั้งห่างกัน<2 นาที
Incoordinated uterine cootraction
(มดลูกหดรัดไม่ประสานกัน)
Abnormal passage
Bony passages
เชิงกรานแคบที่ช่องเข้า(inlet contraction)
A-p diameter <10 ซม
A-p diameter <10 ซม
เชิงกรานแคบที่ช่องกลาง(midpelvic contraction)
•Interspinous diameter<9 cm
•คลําพบ ischial spines นูน แหลม
•การรักษา
หลีกเลี่ยงยากระตุ้น,ถ้า mid pelvic แคบมา c/s
เชิงกรานแคบที่ช่องออก(outlet contraction)
•เมื่อปากมดลูกเปิดหมดเบ่งศีรษะทากรกเคลื่อน
ตํ่าแต่เมื่อหยุดเบ่งศีรทารกถอยกลับขึ้นไป
•การรักษา
ตัดฝีเย็บให้กว้าง
เชิงกรานแคบทุกส่วน (general contracted pelvis)
มักสิ้นสุดด้วย c/s
ผลกระทบต่อมารดา
ผลกระทบต่อทารก
•มดลูกแตก
•ติดเชื้อ
•คลอดยาวนานเด็กอาจ
เสียชีวิตได
การพยาบาล
•ระยะที่2
•ระยะที่3
•ระยะที่1
1ประเมิน contraction cx
2พบเชิงกรานแคบมาก เด็กตัวโต+ภาวะ CPD รายงานแพทย์ c/s
3ประเมินปกติลอง trial labor
-NPO+IV
-ถุงนํ้าครํ่าไม่แตกเดินได้หากแตกนอนพักบนเตียง
-ไม่มีข้อห้าม ARM ทํา ARM
กระตุ้นให้เบ่งถูกวิธี
ประเมิน bbleeding
Soft passage
ความผิดปกติของปากช่องคลอด
ความผิดปกติของช่องคลอด
ความผิดปกติของปากมดลูก
ความผิดปกติของมดลูก
1.vaginal stenosis
การช่วยเหลือ:คลอดทางช่องคลอดได
2.saptate vagina
การช่วยเหลือ: ผนังกั้นหนา ช่วยตัด หากผนังกั้นกว้าง c/s
1.ช่องคลอดตีบตัน/ส่วนล่างตีบตัน
2.Rigid perineum (ฝีเย็บแข็ง)
การรักษา:ตีบตันบางส่วน คลอดVg+ตัดฝีเย็บให้กว้าง
ตีบมากc/s
การช่วยเหลือ:ตัดฝีเย็บให้กว้าง
3.ปากช่องคลอดบวม/มีก้อนเลือดคั่ง
การช่วยเหลือ:นอนพักบนเตียง,ผ่าตัดระบายก้อน,ABO
4.การอักเสบ/เนื้องอก
1.cervical stenosis
การช่วยเหลือ:vg และ c/s
2.Rigid cervix
เมื่อตั้งครรภ์ปากมดลูกจะนั่มขึ้นและเปิดขยายเอง
3.Edematous cervix
การช่วยเหลือ:นอนตะแคงซ้ายหนุนก้นสูง
4.มะเร็งปากมดลูก
c/s
1.มดลูกควํ่าหน้ามาก
สาเหตุจาก ท้องหย่อนยาย
การช่วยเหลือ: ผันผ้าหน้าท้องเพื่อให้ตําแหน่งมดลูกอยู่ปกต
2.มดลูกควํ่าหลัง
3.มดลูกหย่อน
4.เนื้องอกมดลูก มักทําให้แท้ง
Abnormal passenges
Abnormal attitude
Abnormal engagement
Abnormal posterior
Abnormal presentation
1.Breech presentation
•ชนิดBreech presentation
•สาเหตุและปัจจัย
-ผ่านการคลอดหลายครั้ง
-มดลูกหย่อน
_กระดูกเชิงกรานแคบ ตั้งครรภ์แฝดนํ้า
•การวินิจฉัย
1.ตรวจหน้าท้อง กลม เรียบ นุ่ม FSH สูงกว่า
ระดับสะดือ
2.ตรวจภายใน
3.u/s
•ผลกระทบ
•ผลกระทบต่อมารดา
-ถุงนํ้าครํ่าแตกนาน ติดเชื้อ
-สายสะดือพลัดตํ่า
•ผลกระทบต่อทารก
-ขาดO2
•การพยาบาล
-ถุงนํ้าครํ่าแตก ฟังFHS+pv ทันทีดูสายสะดือ
พลัดตํ่า
-NPO+IV
-เตรียมอุปกรณ์ช่วยคลอดท่าก้น
2.should presentation
•สาเหต
-หน้าท้องหย่อน รกเกาะตํ่า
-มดลูกมีความผิดปกต
•การวินิจฉัย
1.ตรวจหน้าท้อง ฟังFHS ได้สูงหรือตํ่ากว่าระดับสะดือเล็กน้อย
2.ตรวจภายใจ พบขอบกระดูกซี่โครง+หน้าอก ขอบกระดูกสะบัก
•ผลกระทบต่อมารดาและทารก
-เกิดสายสะดือพลัดตํ่า
-มีโอกาสเกิดการคลอดล่าช้า
-อาจเสียชีวิตได้
•แนวทางการรักษา
-ถุงนํ้ายังไม่แตกไม่เจ็บครรภ์ลองทํา ECV ถ้าทําแล้วไม่คลอด c/s
-ส่วนใหญ่ c/s
3.compound presentation
(แขน มือ ยื่นมาพร้อมส่วนนํา)
•แนวทางกานรักษา c/s
•การพยาบาล
-นอนพักที่เตียง ประเมิน FHS
-เตรียม c/s
c/s
ความก้าวหน้าปกติ Vg
แต่ส่วนใหญ่ c/s
c/s
- OPPท้ายทอยอยู่ด้านหลัง
•สาเหตุ
-มีสิ่งกีดขวาง ทําให้ศีรษะทารกหมุนไม่เป็นตามปกต
•ผลกระทบ
-ผู้คลอดเจ็บปวด อ่อนเพลีย เหนื่อยล้า
•แนวทางการรักษา
-รอให้ศีรษะหมุนท่า OA ใช้เวลานาน
-ตัดฝีเย็บให้เฉียง กว้าง ลึก ถ้าส่วนนําอยู่สูง c/s
2.POPP ท้ายทอยอยู่หลังช่องเชิงกราน
•สาเหตุ -มีสิ่งกีดขวาง มดลูกรัดตัวไม่ดีเเรงเบ่งน้อย
•การรักษา เช่นเดียวกับ opp
3.OTP ท้ายทอยอยู่ด้านหลัง
- Incoordinated uterine cootraction
(มดลูกหดรัดไม่ประสานกัน)
มดลูกหดรัดตัวไม่สัมพันธ์กัน
• พบใน CPD แม่อายุมาก วิตกกังวล
การวินิจฉัย
การหดรัดตัวของกน.มดลูกส่วนกลางและล่างแรงกว่าส่วนบน > 60 mmHg มดลูกคลายตัวไม่เต็มที่ เจ็บครรภ์ตลอดเวลา ไม่มีความก้าวหน้า
Treat
CPDให้ C/S ถ้าไม่มี CPD ให้ยาระงับปวด ให้IV contracปกติให้ N/D ได้แต่หาก contract ผิดปกติอยู่ให้ C/S
- Tetanic contraction : มดลูกหดรัดตัวไม่คลาย
สาเหตุ
• คลอดติดขัด (obstructed labor) >> ทําให้เกิด Bandl’s ring เกิดมกลูกแตก
• Non-obstructed labor จากการได้ยากระตุ้นมดลูกมากเกินหรือเร็วเกิน
การวินิจฉัย
เจ็บครรภ์มาก Duration >90 วินาที Interval < 2 นาที stationไม่เคลื่อน
Treat
คลอดติดขัด >> C/S ,ได้ยากระตุ้น >> ลด/off/ยาคลายมดลูก รกลอกตัวก่อนกําหนด >> C/S (ทารกมีชีวิต) N/D (ทารกตาย)
- Constriction ring : มดลูกหดรัดตัวเป็นวงแหวน
สาเหตุ
ได้รับยากระตุ้น, internal version ,หลังคลอดทารกครรภ์แฝด, นํ้าครํ่าน้อย
การวินิจฉัย
มดลูกหดรัตัวแรง ไม่สมํ่าเสมอ เจ็บปวดมาก PVพบผนังมดลูกเป็นวงตึงรัดรอบคอทารกหรือเกิดจากรกค้าง
ผลต่อมารดาและทารก
ตกค้าง PPH Acidosis ทารกขาดO2 เสียชีวิต
Treat
• ในระยะรอคลอด >> ลดปวด ถ้าวงแหวนไม่คลายให้ C/S
• ในระยะคลอด >> ให้ยาสลบ ทําคลอดใช้สูติศาสตร์หัตถการ
• ในระยะรกคลอด+เลือดออกมาก >> ดมยาสลบ+ล้วงรก
การพยาบาล
อธิบายระบาย ครส. , ประเมินcontrac&FHS ,ให้ยาลดปวด ,จัดท่านอนตะแคงศีรษะสูง IV fluid ,กพ.ปสว ว่าง เตรียมสูติศาสตร์หัตถการ
• ผู้คลอดที่มีการหดรัดตัวไม่คลาย >> ได้ยากระตุ้นให้หยุดยา นอนตะแคงซ้าย ให้ออกซิเจน รายงานแพทย์ประเมินภาวะมดลูกแตก bandl’s ring ภาวะรกลอกตัวก่อนกําหนด ภาวะคลอดติดขัด C/S ด่วน
• ผู้คลอดที่มีการหดรัดตัวไม่ประสานกัน >> ประเมิน contrac ให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก หากไม่ได้ผล C/s
• ผู้คลอดที่มีการหดรัดตเป็นวงแหวน >> หยุดยากระตุ้น ยาระงับความเจ็บปวด ประเมิน contraction หากวงแหวนไม่คลายให้ C/S หรือร้วงรก
สาเหตุ
เบ่งไม่ถูกหรือไม่กล้าเบ่ง ดิ้นไปมา ได้รับยาบรรเทาปวดหรือยาชาทางไขสันหลังหมดสติอัมพาต อ่อนเพลีย โรคหัวใจ HT Anemia เกล็ดเลือดตํ่า
วินิจฉัย
ท่านอนหงายราบ บิดตัวไปมาขณะเบ่ง ท่า lithotomy ไม่มีแรงเบ่ง
ผลกระทบ
acidosis ทารกขาดO2และเสียชีวิต ประสบการณ์คลอดไม่ด
Treat
สอนเบ่งให้ถูกวิธีถ้าผู้คลอดหมดแรงให้ใช้สูติศาสตร์หัตถการ
การพยาบาล
• สอนวิธีลดลมเบ่ง >> หายใจเข้าลึกๆทางจมูกและออกทางปากช้าๆ
หายใจแบบเร็ว ตื้นและเป่าออก
• สอนเบ่งอย่างถูกวิธี
• จัดท่าในการเบ่งคลอดที่เหมาะสม
• ถ้าได้รับยาระงับความรู้สึกทางไขสันหลัง กระตุ้นให้เบ่งตอนมดลูกหดตัว
• ประเมิน contraction และ FHR
นางสาวนภัสกร ไชยมงคล เลขที่ 55
รหัสนักศึกษา 61120301057