Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบทางเดินหายใจ((Drugs used in respiratory system) -…
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบทางเดินหายใจ((Drugs used in respiratory system)
1.ยารักษาโรคหืด(antiasthmatic drugs)
ยาต้านการอับเสบ(Anti-inflammatory drugs)**ยา 3กลุ่มนี้ไม่มีฤทธิ์ขยายหลอดลม/ใช้ป้องกันไม่ให้เป็นซ้ำ
ยากลุ่มยับยั้งleukotrienes (leukotriene pathway
inhibitors)
ยับยั้งการทำงานของ leukotrienes เกี่ยวกับกระบวนการอับเสบ
**ยาmontelukast ยับยั้งไม่ให้ leukotrienes จับกับตัวรับ(leukotriene receptor antagonist)
ยากลุ่มป้องกันการแตกของ mast cells (mast cell
stabilizers)
ยาที่ใช้
**ยาcromolyn sodium;
**ยาcromoglicic acid
**ยาdisodium
cromoglycate
การออกฤทธิ์ ป้องกันการแตก mast cell /ยับยั้งการหลั่ง histamines/leukotriene(หลอดลมหดตัว)
ผลข้างเคียง ไอ จาม ระคายคอ หลอดลมหดเกร็ง
ยากลุ่มเสตียรอยด์(glucocorticoids)
การออกฤทธิ์ ยับยั้งกระบวนการอับเสบ/ลดความไวของหลอดลม/ยาพ่น(ติดเชื้อราคราบขาว/ปากแห้ง/คอแห้ง
ยาที่ใช้
**ยาFlunisolide
**ยาTriamcinolone
**ยาBeclometasone,
การออกฤทธิ์ ลดการอับเสบ
ผลข้างเคียง ผื่นคัน/เจ็บคอ/ผิวหนังอับเสบ/เลือดออกจมูกติดเชื้อรา
ข้อควรระวัง สังเกตอาการติดเชื้อ(มีไข้/ฝ้าขาวในปาก)บ้วนปากบ่อยๆ
ยาขยายหลอดลม(Bronchodilators)
ลดอาการหดเกร็งของหลอดลม เช่น โรคหืด/ภูมแพ้/หลอดลมอักเสบ/โรคหลอดลมอุดกั้นเรื้อราง
ใช้ยา 3 กลุ่ม
methylxanthhines
**ยาที่ใช้
**ยาtheophylline
**ยาaminophylline
การออกฤทธิ์ ยับยั้ง enzyme phosphodiesterase เพิ่ม cAMP หลอดลมขยายตัว
อาการไม่พึงประสงค์
ฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง,มาก CNS(นอนไม่หลับ/สั่น/ชัก)
ฤทธิ์ต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด(หัวใจเต้นเร็ว/บีบตัวแรง)
หายใจเร็วผิดปกติ/หน้าแดง/ BP ต่ำ
anticholinergic drugs
ยาที่ใช้
**ยาipratropium
การออกฤทธิ์ ยับยั้งacetylcholineจับกับ muscarinic receptors ที่หลอดลม/ลดการเกร็งของหลอดลม
อาการไม่พึงประสงค์
ระคายเคียงคอ/หลอดลมอักเสบ/ไอ/ปากแห้ง
ปัสสาวะคั่ง/ปัสสาวะอุดตัน
เพิ่มความดันภายในลูกตา/โรคต้อหิน
พ่นจมูก/จมูกแห้ง/เลือดกำเดาไหล
sympathomimetic agents
เป้าหมายกระตุ้น bata2 receptors/-กระตุ้น bata1 receptor ที่หัวใจ
หัวใจเต้นเร็ว/-กระตุ้น bata2 receptor ที่กล้ามเนื้อ
สั่น
*กระตุ้น receptor ที่กล้ามเนื้อเรียบหลอดลม-หลอดลมขยาย
ยาขยายหลอดลม
**ยาAdrenaline (epinephrine)
การออกฤทธิ์- กระตุ้น alpa-receptor and bata-receptor
ข้อบ่งใช้-รักษาภาวะหดเกร็งของหลอดลม
side effect- BP สูง/ชีพจรเต้นเร็ว
**ยาBambuterol
side effect เพิ่มอัตราเต้นหัวใจ มือสั่น กล้ามเนื้อเกร็ง
ข้อควรระวัง Pt.โรคหืด/หัวใจ/ไทรอยด์ hormone /เบาหวาน
การออกฤทธิ์ กระตุ้นbata2-receptor ฤทธิ์ยาว
**ยาSalbutamo
การออกฤทธิ์ กระตุ้นbata2-receptor ฤทธิ์สั้น
side effect มือสั่น/ปวดหัว/หัวใจเต้นเร็ว/ตะคิว**ไม่อยู่นิ่งในเด็ก
**ยาSalmeterol
การออกฤทธิ์ กระตุ้นbata2-receptor ฤทธิ์ยาว
side effect ปวดหัว/ไอ/มือสั่น/คอแห้ง/ระคายคอ
**ยาTerbutaline
การออกฤทธิ์ กระตุ้นbata2-receptor -กล้ามเนื้อมดลูกคลายตัว
side effect ชีพจรเต้นเร็ว/หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะ
**ยาFenoterol
การออกฤทธิ์ กระตุ้นbata2-receptor
side effect กระสับกระส่าย/มึนงงเหนื่อยล้า/ตะคิด/ปากแห้ง
**ยาProcaterol
การออกฤทธิ์ กระตุ้นbata2-receptor ฤทธิ์ยาว
side effect หัวใจเต้นเร็ว/มือสั่น/กล้ามเนื้อเกร็ง
โรคหืดจะมีอาการแน่นหน้าอกหายใจวี๊ด
สรุป ยาที่ใช้รักษาโรคหืด(ยาควบคุมอาการ (controller)ลดการอักเสบ -ยาบรรเทาอาการ (reliever)-รักษาอาการที่เกิดขณะนั้น(ยาขยายหลอดลม)
ยาแก้แพ้และยาต้านฮีสตามีน (ตัวรับHistamine-1
(H1 receptors) ระวังใช้ใน ผป โรคหัวใจ/หลอดเลือด
ยาต้านฮีสตามีน(antihistamines)
ทำให้ง่วงนอนออกฤทธิ์ ประสาทกลางและปลาย
ลดน้ำมูก/แก้แพ้/ลมพิษ/เมารถ
ง่วงนอน/ปากแห้ง/คอแห้ง/ในเด็กตื่นตัว
**ยาHydroxyzine
**ยาDimenhydrinate
ข้อบ่งใช้
แก้คลื่นไส้/อาเจียน/เมารถ**ยาdimenhydrinate
แก้ผื่น/คัน/ลมพิษ**ยาhydroxyzine
เพิ่มความอยากอาหาร**ยาcyproheptadine
แก้ไอ**ยาdiphenhydramine
ลดน้ำมูก**ยาchorpheniramine (CPM), brompheniramine
คลายเคลียด/ช่วยในการนอนหลับ**ยาhydroxyzine,
diphenhydramine
2.ยาเสมหะ
ยาละลายเสมหะ(mucolytics)
เปลี่ยนแปลงโครงสร้าง/ความเหนียวลดลง/กำจัดจ่าย/ไอแบบมีเสมหะ
**ยาAcetylcysteine
**กล้ามเนื้อหลอดลมหดเกร็ง/หนาวสั่น/มีไข้
ระวังใช้ใน ผป โรคหอบหืด
**ยาCarbocysteine
ความผิดปกติทางเดินอาหาร อาการไม่รุนแรง
ห้ามใช้กับ ผป โรคกระเพาะที่มีอาการของโรค
**ยาBromhexine
ทำลายโครงสร้างเสมหะ
คลื่นไส้/ผื่นแดงแบนราบ
ระวัง ผป มีประวัติโรคเยื่อบุกระเพาะอาหาร
**ยาAmbroxal
ทำลายโครงสร้างเสมหะ
คลื่นไส้/อาเจียน/ปวดหัว/ท้องเสีย/จุกเสียด
สรุป ยาระงับการไอ+ยาขับเสมหะ+ยาละลายเสมหะ(มักให้ร่วมกัน)
ยาระงับการไอ(antitussive drugs)
2 กลุ่ม
ออกฤทธิ์ระบบประสาทส่วนกลาง(สมอง)/
ยาระงับไอที่ไม่เกิดการเสพติด(non-narcotic antitussives)/
*ยาระงับไอที่เกิดการเสพติด(narcotic antitussives)
**ยาCodeine
กดศนย์การไอในสมอง/ระงับการไอ/
อาการไม่พึงประสงค์ กดศนย์หายใจ/ง่วง/มึนงง/การดื้อยา/ติดยา
ข้อระวัง
กดการหายใจ/ฟังเสียงหายใจ
ระวัง ผป หอบหืด/ทางเดินหายใจอุดกั้เรื้อราง
*ยาระงับไอที่ไม่เกิดการเสพติด(non-narcotic antitussives)
**ยาDextromethorphan
ไม่มีฤทธิ์แก้ปวด/ไม่เสพติด/ระงับไอน้อยกว่า codeine
อาการไม่พึงประสงค์ ได้รับขนาดมาก/ซึม/ง่วง/กดการหายใจ
**Diphenhydramine
กลุ่มยาต้าน ฮีสตามีน
ระงับไอ/ร่วมกับอาการคัดจมูก/จาม/แพ้
ง่วง/ซึม/ปากแห้ง/คอแห้ง/มึนงง
ทางเดินหายใจแห้งนำแนะ ผป ดื่มน้ำเยอะๆ/ระวังอุบัติเหตุ
ออกฤทธิ์ระบบประสาทส่วนปลาย
ยาขับเสมหะ(expectorants)
กระตุ้นขับเสมหะ/เพิ่มการหลั่ง/ใช้แบบไอมีเสมหะ
**ยาAmmonium chloride
ห้ามใช้กับ ผป โรคตับ/ขนาด(6-6 กรัม)ร่างกายมีภาวะกรด
ระคายเคืองทางเดินอาหาร/ง่วง/ชีพจรเต้นช้า
สังเกตการหายใจ/ประเมินภาวะกรดในเลือด
**ยาGuaifenesin (glyceryl guaiacolate)
อาการไม่พึงประสงค์พบน้อย/มึนงง/ปวดหัว/ท้องเสีย/ไม่สบายท้อง
สิ่งกระตุ้นการเกิดการไอ/สารเคมี/ควัญบุหรี่/ฝุ่น/มลพิษทางอากาศ/อาหารระคายคอ (การไอมี 2 ประเภท)
ไอแห้ง/ไม่มีเสมหะ(ระคายเคืองทางเดินหายใจ/ยาระงับการไอ((antitussive)
ไอแบบมีเสมหะ(เมือกเหนียวข้น อุดกั้นทางเดินหายใจ)
ยาละลายเสมหะ(mucolytics)
ยาขับเสมหะ(expectorants)
ยาลดอาการคัดจมูก((nasal decongestants)
อาการหายใจทางจมูกลำบาก/เยื่อบุจมูกบวม
การรักษา 2 แบบ
ลดอาการคัดจมูก/ยาลดอาการคัดจมูก(nasal decongestants)
Sympathomimetic drugs(ทำให้หลอดเลือดหดตัว)
ออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย(ยากิน)
ออกฤทธิ์ช้ากว่าเฉพาะที่/หัวใจเต้นเร็ว/นอนไม่หลับ/ปลาายมือเท้า-เย็น/ระวังใน ผป ความดันโลหิตสูง/เบาหวาน/ต้อหิน/โรคหัวใจ
ออกฤทธิ์เฉพาะที่(ยาพ่น/หยอดจมูก)
ห้ามใช้ติดต่อกันเกิน 7วัน/คัดจมูกมาก/เยื่อบุจมูกแห้งเกิน
ยาที่ใช้
**ยา phenylephrine(นิยมใช้/ผลข้างเคียงน้อย)
**ยาPseudoephedrine(ใช้ใน รพ เท่านั้น 3/4/2555
**ยาNaphazoline (ความแรงมากกว่ายาphenylephrine/ไม่ควรใช้กับเด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี
เสรียรอยด์
ลดอักเสบในโพรงจมูก/เยื่อบุจมูกแห้งเกิดการระคายเคืองง่าย
ยาที่ใช้
**ยาFluticasone
อาการไม่พึงประสงค์น้ำเดาไหล/แผลเยื่อบุจมูกปวด/ระวังใช้ในเด็กต่ำกว่า 2 ปี/ภายนอกเฉพาะที่
**ยาBeclomethasone
จมูก ลำคอระคายเคืองง่าย/เลือดกำเดาไหล/ภายนอกเฉพาะที่
**ยาBudesonide
เลือดกำเดาไหล/ภายนอกเฉพาะที่/จมูกแห้ง/จาม
**ยาTriamcinolone
เลือดกำเดาไหล/ภายนอกเฉพาะที่/จมูกแห้ง/จาม
ลดน้ำมูก(ถ้ามีอาการร่วมด้วย)ยาลดน้ำมูก
กลุ่มยาต้านฮีสตามีนHistamine 1 receptors