Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 9 โรคอารมณ์แปรปรวน - Coggle Diagram

- - - - อาการและอาการแสดง
        
        อารมณ์เศร้า
        
        หมดความสนใจหรือความสุข
        
        อาการเบื่ออาหาร
        
        นอนไม่หลับ
        
        เชื่องช้าลงหรือกระวนกระวาย
        
        อ่อนเพลียง่ายและไม่มีแรง
        
        ความรู้สึกไร้ค่าหรือรู้สึกผิด
        
        ไม่มีสมาธิหรือมีความลังเลใจ
        
        มีความคิดอยากตายหรือคิดฆ่าตัวตาย
      - สาเหตุ
        
        พันธุกรรมเป็นสาเหตุที่สําคัญของโรค
        
        ความผิดปกติทางชีวเคมีของสมอง
        
        สาเหตุทางด้านจิตใจ
        
        พฤติกรรมการเรียนรู้ผิดปกติ
      - การรักษา
        
        จิตบําบัด
        
        พฤติกรรมบําบัด
        
        ครอบครัวบำบัด
        
        การรักษาด้วยยา
    - - อาการทางคลินิก
        
        ผู้ป่วยมีอารมณ์เศร้าเรื้อรังติดต่อกันเป็นเวลาอย่างน้อย 2 ปี ร่วมกับอาการอื่น เช่น นอนไม่หลับ เบื่ออาหาร และรู้สึกไม่มีค่า อาการต่าง ๆ คล้ายกันใน major depressive disorder แต่ความรุนแรงน้อยกว่า
      - สาเหตุ
        
        พันธุกรรม พบโรคนี้ได้บ่อยในญาติสนิทของผู้ป่วยโรคซึมเศร้า
        
        สาเหตุทางด้านจิตใจ ความเครียดเรื้อรังเป็นสาเหตุอย่างหนึ่งของโรค
      - การรักษา
        
        จิตบําบัด พฤติกรรมบําบัดและครอบครัวบําบัดมีหลักการเดียวกับโรคซึมเศร้า
        
        ยาแก้เศร้า อาจใช้เวลา 6 – 8 สัปดาห์ จึงเห็นผลการรักษา และต้องให้ไปนานอย่างน้อย 2 ปี
  - - - ผู้ป่วยมีหรือเคยมีอาการแมเนีย (Manic episodes) อาการแบบผสม (Mixed episodes) หรืออาการไฮโปแมเนีย (Hypomanic episodes) และมักมีหรือเคยมีอาการของโรคซึมเศร้า
    - - พันธุกรรม
      - ความผิดปกติของชีวเคมีของสมอง เช่น norepinephrine, serotonin และ dopamine
      - สาเหตุทางด้านจิตใจ ความเครียดเป็นสาเหตุซึ่งทําให้อาการของโรคกําเริบขึ้นได้
    - - โรคไบโพลาร์ I (Bipolar I Disorder)
        
        ลักษณะทางคลินิก ผู้ป่วยมีอาการแมเนียหรืออาการแบบผสมและมักมีอาการของโรคซึมเศร้าร่วมด้วย
        
        อาการแมเนีย (mania episoderes)
        
        ผู้ป่วยมีอารมณ์รื่นเริงสนุกสนานผิดปกติหรืออารมณ์หงุดหงิดโกรธเป็นอย่างน้อย 1 สัปดาห์
        
        มีอาการต่อไปนี้ 3 อย่างหรือมากกว่า แต่ถ้าอารมณ์หงุดหงิดต้องมีอาการอย่างน้อย 4 อย่าง
        
        (1) รู้สึกว่าตัวเองมีความสําคัญผิดปกติ (grandiosity)
        
        (2) นอนน้อยกว่าธรรมดา เช่น นอนหลับ 3 ชั่วโมงก็พอแล้ว
        
        (3) พูดมาก
        
        (4) ความคิดเปลี่ยนเรื่องเร็ว
        
        (5) มีอาการ distractibility เช่นเปลี่ยนความสนใจไปอย่างรวดเร็ว
        
        (6) มีกิจกรรมมากผิดปกติ เช่น การพบปะสังสรรค์
        
        อาการดังกล่าวไม่เข้าเกณฑ์การวินิจฉัยอาการแบบผสม
        
        อาการดังกล่าวทําให้ผู้ป่วยเกิดปัญหาทางด้านอาชีพการงาน
        
        อาการไม่ได้เกิดจากสารเสพติด ยารักษาโรคหรือโรคทางกาย
        
        อาการแบบผสม (mixed episodes)
        
        ลักษณะที่สําคัญคือผู้ป่วยจะมีอาการแมเนีย และอาการซึมเศร้าผสมกันเป็นเวลาอย่างน้อย 1 สัปดาห์ อารมณ์ของผู้ป่วยจะเปลี่ยนแปลงเร็ว เช่น หงุดหงิดง่าย กระวนกระวาย นอนไม่หลับ
      - โรคไบโพลาร์ II (Bipolar II Disorder)
        
        ลักษณะที่สําคัญของโรคนี้คือ ผู้ป่วยเคยมีอาการของโรคซึมเศร้า 1 ครั้งหรือมากกว่าและมีอาการไฮโปแมเนีย (hypomanic episodes) อย่างน้อย 1 ครั้ง และต้องไม่เคยมีอาการแมเนียหรืออาการแบบผสม
        
        อาการไฮโปแมเนีย
        
        (1) ผู้ป่วยมีอาการรื่นเริงสนุกสนานผิดปกติหรือหงุดหงิดง่าย เป็นเวลาอย่างน้อย 4 วัน
        
        (2) มีอาการต่อไปนี้ 3 อย่างหรือมากกว่า แต่ถ้าอารมณ์หงุดหงิดโกรธง่ายต้องมีอาการอย่างน้อย 4 อย่างเหมือนโรคไบโพลาร์ I
        
        (3) มีการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับประสิทธิภาพของผู้ป่วย
        
        (4)อาการดังกล่าวไม่มีความรุนแรงเพียงพอที่จะทําให้เกิดความบกพร่องทางด้านกิจกรรมทางสังคม และไม่มีอาการโรคจิต
        
        (5) อาการไม่ได้เกิดจากโรคทางกายยารักษาโรคหรือสารเสพติด
    - - การใช้ยา มียารักษาอารมณ์เศร้า (Antidepressants) ยาควบคุมอารมณ์ (Lithiumcarbonate) และยาอื่นๆ
      - การรักษาด้วยไฟฟ้า (electroconvulsive therapy) ส่วนมากเป็นทางเลือกที่นํามาใช้ร่วมกับการใช้ยา
      - การรักษาด้วยจิตบําบัดสําหรับผู้ป่วยที่มีความผิดปกติทางอารมณ์ในระดับรุนแรงการรักษาด้วยจิตบําบัดอาจยังกระทําได้ยาก แต่ควรมีสัมพันธภาพที่ดีกับผู้ป่วยตั้งแต่แรกเริ่ม
      - การจัดสิ่งแวดล้อม กรณีผู้ป่วยเข้ารักษาในโรงพยาบาล การกระตุ้นให้ผู้ป่วยเข้าร่วมกิจกรรมรักษาต่างๆ จะช่วยให้ผู้ป่วยมีแรงจูงใจทางด้านสังคม ในการที่ได้พบและสร้างสัมพันธภาพกับผู้อื่นมากขึ้น