Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลสตรีที่ได้รับการช่วยคลอดด้วย สูติศาสตร์หัตถการ - Coggle Diagram
การพยาบาลสตรีที่ได้รับการช่วยคลอดด้วย สูติศาสตร์หัตถการ
Forceps Extraction delivery
หมายถึง การใช้คีมจับที่ศีรษะทารกให้กระชับและเหมาะสม เพื่อช่วยคลอดศีรษะทารกโดยไม่ทำให้เกิดการบาดเจ็บต่อผู้คลอดและทารก เป็นการใช้แทนแรงเบ่งของผู้คลอด
ข้อบ่งชี้
ด้านผู้คลอด
ไม่มีแรงเบ่งจากอาการอ่อนล้า ได้รับยาบรรเทาอาการปวด หรือ ได้รับการทำ Epidural block
มีภาวะแทรกซ้อนหากมีการเบ่งคลอด เช่น โรคหัวใจ PIH / Chronic hypertension
Prolong 2nd stage of labor (ครรภ์แรกนาน > 2 ชม. , ครรภ์หลังนาน > 1 ชม. กรณีทำ Epidural block ครรภ์แรกนาน > 3 ชม. , ครรภ์หลังนาน > 2 ชม.)
ด้านทารก
Abnormal FHS
ศีรษะทารกอยู่ในท่าผิดปกติ เช่น occiput transverse ซึ่งต้องหมุนศีรษะทารกเป็นท่า occiput anterior เพื่อสะดวกในการคลอด
ใช้คลอดศีรษะทารกท่าก้น (after coming head)
ห้ามรายที่มีการผิดสัดส่วนของศีรษะทารกกับช่องเชิงกราน (CPD) / เนื้องอกในอุ้งเชิงกราน :!:
ชนิดของคีม (ที่ใช้บ่อยในปัจจุบัน)
Simpson forceps : นิยมใช้มากที่สุด เหมาะกับศีรษะทารกที่มี molding
Tucker-Mclean forceps : ใช้ในการหมุนศีรษะทารกได้
Piper forceps : ใช้คลอดศีรษะทารกที่เป็นท่าก้น
Kielland forceps : เหมาะสำหรับการหมุนศีรษะทารก
ภาวะแทรกซ้อนของการช่วยคลอดด้วยคีม
ผู้คลอด
การฉีกขาดช่องทางคลอด
อันตรายต่อกระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ
การแยกของกระดูกหัวหน่าวและ sacroiliac joint ทำให้ปวดหัวหน่าวหรือหลังส่วนล่าง
การหย่อนของกล้ามเนื้อ ส่งผลให้เกิดมดลูกหย่อนได้
PPH
Infection
ทารก
อันตรายต่อสมองทารก
อันตรายต่อศีรษะทารก ทาให้กะโหลกแตกหรือเลือดออกในชั้นหนังศีรษะ (cephal hematoma)
อันตรายต่อเส้นประสาทบริเวณหน้า เช่น facial palsy , Erb palsy
Vacuum Extraction delivery
หมายถึง การทำคลอดโดยใช้เครื่องดูดสุญญากาศ โดยผู้ทำคลอดออกแรงดึงบนถ้วยที่เกาะติดกับหนังศีรษะทารกด้วยระบบสุญญากาศ เป็นการเสริมแรงเบ่งผู้คลอด
ข้อบ่งชี้
ผู้คลอดไม่มีแรงเบ่งเพียงพอ
มดลูกหดรัดตัวไม่ดี
Prolong 2nd stage of labor
ผู้คลอดมีโรคประจาตัว หรือ ถาวะแทรกซ้อนที่ไม่ควรออกแรงเบ่ง เช่น ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ
ศีรษะทารกอยู่ในท่าผิดปกติ (OP)
ข้อห้าม :red_cross:
ภาวะ CPD
ส่วนนาทารกอยู่สูง
ทารกอยู่ในท่าผิดปกติ เช่น ท่าขวาง ท่าก้น หรือท่าหน้า
ทารกมีภาวะ macrosomia
ทารก preterm
ทารกได้รับการเจาะเลือดศีรษะก่อนคลอด (fetal scalp blood sampling)
ทารกมีภาวการณ์แข็งตัวของเลือดผิดปกติ
ทารกมีภาวะ fetal distress
ข้อพิจารณาก่อนทำ
ถุงน้าคร่ำแตกแล้ว
กระเพาะปัสสาวะไม่เต็ม
ไม่มีก้อนเนื้องอกมาขวางช่องทางคลอด
ทราบท่าทารกและระดับส่วนนำ
ปากมดลูกเปิดหมด
ได้รับยาระงับความรู้สึกเฉพาะที่เพียงพอ
ภาวะแทรกซ้อนของการช่วยคลอดด้วยเครื่องดูดสุญญากาศ
ผู้คลอด
การฉีกขาดของปากมดลูก ช่องคลอด ฝีเย็บ
PPH
Infection
ทารก
Cephalhematoma
Caput succedaneum
Scalp abrasion/laceration
Scalp necrosis
Alopecia
Intracranial hemorrhage
Neonatal juandice
Cesarean section
หมายถึง การผ่าตัดเพื่อคลอดทารกออกทางรอยผ่าที่หน้าท้อง (laparotomy) และรอยผ่าที่ผนังมดลูก (hystrotomy)
ข้อบ่งชี้
การคลอดติดขัด (mechanical dystocia)
การคลอดไม่ก้าวหน้า ( failure to progress in labor) เช่น ภาวะ CPD
รกเกาะต่ำ
ทารกมีภาวะ fetal destress
ภาวะสายสะดือพลัดต่ำ
มาดาที่เคยผ่าตัดคลอดครรภ์ก่อน
โรคแทรกซ้อนทางอายุรกรรม เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน
ครรภ์แฝดที่ทารกไม่อยู่ท่าศีรษะทั้งคู่
มีประวัติคลอดยาก
ติดเชื้อเริม ที่อวัยวะสืบพันธ์ ระยะใกล้คลอด
ข้อห้าม :red_cross:
ทารกตายในครรภ์ เว้น มีข้อบ่งชี้ทางมารดา เช่น ภาวะ PPH
ทารกพิการ ไม่สามารถรอดชีวิตได้หลังคลอด
ชนิดของการผ่าตัดคลอด
การลงมีดผ่าตัดที่ผนังหน้าท้องหรือผิวหนัง (skin incision)
การลงมีดในแนวตั้งกลางตัว (vertical midline incision)
การลงมีดในแนวขวาง transverse incision)
การลงมีดผ่าตัดที่ผนังมดลูก (uterine incision)
การผ่าตัดที่บริเวณส่วนล่างของมดลูก (low segment cesarean section)
การผ่าตัดที่บริเวณส่วนบนของมดลูกตามแนวตั้ง ( classical cesarean section)
ภาวะแทรกซ้อน
ด้านมารดา
ภาวะแทรกซ้อนจากการได้รับยาระงับความรู้สึก
ด้านทารก
ขาดออกซิเจน
อันตรายจากการผ่าตัด
Version
การหมุนเปลี่ยนท่าทารก (version) เป็นหัตถการที่ทำมานาน แต่ปัจจุบันไม่นิยมทำ ทำเมื่อกรณีเด็กเป็นท่าก้น และแพทย์ประเมินอย่างละเอียดแล้วว่าช่องเชิงกรานและศีรษะทารกไม่มีการผิดสัดส่วน
การหมุนเปลี่ยนท่าทารกจากภายนอก (externalcephalic version : ECV)
ข้อบ่งชี้
อายุครรภ์มากกว่า 37 สัปดาห์
ครรภ์เดี่ยวที่ทารกอยู่ในท่าก้น/ท่าขวาง ไม่มีภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์
ข้อห้าม :red_cross:
ครรภ์แฝด
สตรีมีครรภ์ที่อ้วนมาก
มีความผิดปกติของมดลูก / มีแผลผ่าตัดที่มดลูก
ทารกท่าก้น ที่ก้นเคลื่อนที่ลงสู่เชิงกรานแล้ว
Abnormal FHS
Uteroplacenta insufficiency
Macrosomia
Fetal anormoly
สตรีตั้งครรภ์มีภาวะแทรกซ้อนทางอายุรกรรม เช่น หัวใจ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง
สตรีมีครรภ์มีภาวะแทรกซ้อนทางสูติกรรม เช่น รกเกาะต่ำ เลือดออกระหว่างตั้งครรภ์
ภาวะแทรกซ้อน
มดลูกแตก
ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
รกลอกตัวก่อนกำหนด
เลือดทารกรั่วเข้าสู่เลือดมารดา
น้ำคร่ำอุดกลั้นเส้นเลือดในปอด
fetal distress
Fetal bradycardia
คลอดก่อนกำหนด
DFIU
การหมุนเปลี่ยนท่าทารกภายใน (Internal podalic version)
ข้อบ่งชี้
การคลอดแฝดคนที่สอง (ท่าขวางหรือท่าศีรษะ) มีปัญหาต้องคลอด่วน เช่น fetal distress สายสะดือย้อย หรือมีเลือดออกมาก เป็นต้น
ทารกท่าขวางที่ปากมดลูกเปิดหมดแล้ว
ข้อห้าม :red_cross:
เคยผ่าตัดบริเวณมดลูก
ส่วนนำทารกเคลื่อนลงมาต่ำมาก
ตกเลือดก่อนคลอด หรือ มีภาวะรกเกาะต่ำ
มีอาการและอาการแสดงของภาวะมดลูกแตกคุกคาม
ภาวะแทรกซ้อน
การบาดเจ็บต่อทารก เช่น กระดูกหัก การคลอดติดศีรษะ
ช่องทางคลอดฉีกขาด
มดลูกแตก
รกลอกตัวก่อนกำหนด
ทารกเสียชีวิต
Placenta removal
การล้วงรก (manual removal of placenta) เป็นหัตถการสำคัญช่วยผู้คลอดจาการตกเลือดจากปัญหารกค้างได้
สาเหตุ
ภาวะ cervical clamp
มดลูกหดรัดตัวไม่ดี
ภาวะรกลอกตัวช้า ลอกตัวไม่สมบูรณ์ หรือไม่ลอกตัว
รกฝังตัวลึกผิดปกติ (placenta adherens)
ข้อบ่งชี้
ภายหลังทารกคลอดครบ ระยะที่ 3 นานกว่า 30 นาที และเลือดออกไม่เกิน 400 มิลลิลิตร
มีเลือดออกมากกว่า 400 มิลลิลิตร ภายหลังทารกคลอดโดยไม่คานึงถึงระยะเวลาที่รกค้าง
สายสะดือขาดและหดกลับเข้าไปในช่องคลอด โดยไม่สามารถเข้าไป Clamp จุดที่ขาดได้
ข้อห้าม :red_cross:
ผู้คลอดอยู่ในภาวะช็อค
ภาวะแทรกซ้อน
มดลูกปลิ้น
มดลูกทะลุจากการเซาะ
มีการฉีกขาดของ fornix
PPH
Infecttion
Breech assisting :
การคลอดทารกท่าก้น ต้องใช้ความเชียวชาญและความระมัดระวังสูง พบได้ร้อยละ 3 – 4 ของการคลอด
วิธีการคลอดท่าก้น
Spontaneous breech delivery
ผู้คลอดออกแรงเบ่งคลอดทารกออกมาเอง ผู้ทำคลอดช่วยพยุงลำตัวทารกตามกลไกธรรมชาติ
ให้ผู้คลอดช่วยเบ่งทารก โดยผู้ทำคลอดช่วยจับพยุง
Tsovjanov’s method
Bracht’s method
Breech assisting delivery (partial breech extraction
การทำคลอดท่าก้นโดยผู้ทำคลอดช่วยดึงทารกออกมา
ให้ผู้คลอดเบ่งจนทารกคลอดออกมาจนถึงระดับสะดือ หลังจากนั้นช่วยทำคลอดไหล่ ตามด้วยการทำคลอดศีรษะทารก
Mauriceau – Smellie – Veit method
forceps to after coming head : นิยมใช้ piper forceps
Total breech extraction
การช่วยคลอดทุกส่วนของทารกท่าก้น โดยการดึงทารกทั้งตัวออกมาทางช่องคลอด ตั้งแต่ก้นยังอยู่ในระดับ pelvic floor หรือ สูงกว่านี้
Breech decomposition
Simple breech decompression
Pinard maneuver
Groin extraction
การใช้นิ้วสอดเข้าไปในช่องคลอดเกี่ยวดึงที่ขาหนีบ (groin) ทั้งสองข้าง ดึงให้สะโพกทากเคลื่อนมาเรื่อยๆ จนก้นพ้นช่องคลอดถึงระดับสะดือ
ภาวะแทรกซ้อน
ต่อผู้คลอด
Laceration of perineal
Uterine rupture
Dystocia
PPH
Infection
อันตรายจากการได้รับยาดมสลบ
ต่อทารก
Fetal distress จากการคลอดติดขัด ล่าช้า
ข้อเคลื่อนหรือกระดูกหัก
การบาดเจ็บของอวัยวะภายในช่องท้อง
การบาดเจ็บต่อสมอง
เส้นประสาทที่แขนได้รับบาดเจ็บ
อัตราการตายของทารกเพิ่มขึ้นกว่าการคลอดปกติ 3 – 5 เท่า
Induction of labor
การชักนำการคลอดหรือการกระตุ้นคลอด หมายถึง การทำให้เกิดการเจ็บครรภ์คลอดโดยเทคนิคต่างๆ ในขณะที่ยังไม่มีการเจ็บครรภ์คลอดเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
ข้อบ่งชี้
Postterm pregnancy
Premature rupture of membrane
Preeclampsia, eclampsia
Gestational hypertension
Chorioamnionitis
Fetal demise
Abruption placenta
Maternal medical conditions
Diabetes mellitus
chronic hypertension
Fetal compromise
oligohydramnios
Severe fetal growth restriction
ข้อห้าม :red_cross: และภาวะแทรกซ้อน
Vasa previa
Placenta previa
Transverse fetal lie
Umbilical cord prolapse
Previous classical cesarean delivery
Previous myomectomy entering the endometrial cavity
Active genital herpes infection
การชักนาการคลอดต้องมีการประเมินความพร้อมของปากมดลูก เพราะสามารถนำมาใช้ทำนายความสำเร็จของการชักนำการคลอดได้ โดยใช้ Bishop score
คะแนนเต็ม 13 คะแนน หากได้ 9 คะแนนขึ้นไปโอกาสในการชักนำการคลอดจะสำเร็จมากขึ้น
ในรายที่คะแนนน้อยกว่า 4 คะแนน ถือว่าปากมดลูกไม่มีความพร้อมในการชักนำการคลอด
วิธีการชักนำการคลอด
การใช้ prostaglandin
การใช้ Oxytocin
Amnitomy
Membrane stripping/sweeping
Breast stimulation
การพยาบาลสตรีที่ได้รับการช่วยคลอดด้วยสูติศาสตร์หัตถการ
การเตรียมผู้คลอด
จัดท่า Lithotomy
ทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธ์ภายนอก + ฝีเย็บ ด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ
ปูผ้าสะอาดปราศจากเชื้อ
สวนปัสสาวะให้กระเพาะปัสสาวะว่าง
ตรวจภายในยืนยันท่าทารกและระดับของส่วนนำ ยกเว้นการผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
การพยาบาลก่อนทำ
อธิบายให้ทราบเกี่ยวกับแผนการช่วยคลอด เหตุผล และภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น เพื่อลดความวิตกกังวลและให้ความร่วมมือ
จัดท่าผู้คลอดท่า Lithotomy ทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธ์ภายนอก + ฝีเย็บ ด้วยน้ายาฆ่าเชื้อ ปูผ้าสะอาดปราศจากเชื้อ และสวนปัสสาวะ
เตรียมอุปกรณ์ช่วยคลอด
ให้สารน้าทางหลอดเลือดดา + ยากระตุ้นการหดรัดตัวมดลูกตามแผนการรักษา
การพยาบาลขณะทำ
ฟัง FHS ทุก 5 นาที / On EFM เพื่อประเมินการเต้นของหัวใจอย่างต่อเนื่อง
ให้กำลังใจผู้คลอด อยู่เป็นเพื่อน + รายงานความก้าวหน้าของการคลอดให้ทราบเป็นระยะ
ให้ผู้คลอดผ่อนคลายไม่เกร็ง (ให้ผู้คอดหายใจเข้าออกลึกๆ)
ดูแลความสุขสบาย โดยการเช็ดหน้าด้วยผ้าเย็น ให้ผู้คลอดพักขณะมดลุกคลายตัว เมื่อมดลูกหดรัดตัวกระตุ้นให้เบ่งพร้อมดึง
ประเมิน V/S เป็นระยะ
การพยาบาลหลังทำ
ประเมิน V/S , การหดรดตัวของมดลูก, กระเพาะปัสสาวะ และ การฉีกขาดของช่องทางคลอด เพื่อระวังการเกิดภาวะ PPH
ติดตามผลการตรวจร่างกายมารดาทารก เกี่ยวกับการได้รับบาดเจ็บหรือความผิดปกติจากการใช้เครื่องมือช่วยคลอด
แนะนำการคลึงมดลูก ไม่กลั้นปัสสาวะ เพื่อป้องกันการตกเลือด
แนะนำการสังเกตอาการและอาการแสดงของการตกเลือด และอาการปวดแผลฝีเย็บจากการเกิด hematoma
แนะนำเกี่ยวกับการทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธ์ภายนอกทุกครั้งหลังการขับถ่าย และเปลี่ยนผ้าอนามัยเพื่อป้องกันการติดเชื้อ
ดูแลการได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูกต่อ อย่างน้อย 2 ชั่วโมงหลังคลอด
นางสาวชัชชญา ทับทิมหิน เลขที่ 34
รหัสนักศึกษา 61120301035ชั้นปีที่ 4 รุ่นที่ 29 :star: