Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบทางเดินหายใจ - Coggle Diagram
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบทางเดินหายใจ
ยารักษาโรคหืด
ยาขยายหลอดลม
Bronchodilators
Sympathomimetics agents
Adrenaline (epinephrine)
การออกฤทธิ์
กระตุ้น α-receptors และβ-receptors
ข้อบ่งใช้
รักษาภาวะหดเกร็งของหลอดลม การแพ้ชนิด anaphylaxis
ผลข้างเคียง
ความดันสูง ชีพจรเต้นเร็ว หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะ ใจสั่น ปวดศีรษะ
Bambuterol
การออกฤทธิ์
กระตุ้น β2-receptors มีฤทธิ์ยาว
ผลข้างเคียง
อาจเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ มือสั่น ปวดศีรษะ กล้ามเนื้อเกร็ง
Salbutamol
การออกฤทธิ์
กระตุ้น β2-receptors ออกฤทธิ์สั้น
ผลข้างเคียง
มือสั่น ปวดศีรษะ หัวใจเต้นเร็ว ตะคริวที่กล้ามเนื้อ
Salmeterol
การออกฤทธิ์
กระตุ้น β2-receptors มีฤทธิ์ยาว
ผลข้างเคียง
ปวดศีรษะ ไอ มือสั้น เวียนศีรษะ คอแห้ง
Fenoterol
การออกฤทธิ์
กระตุ้น β2-receptors
ผลข้างเคียง
กระสับกระส่าย มึนงงเหนื่อยล้า หัวใจเต้นเร็ว
Procaterol
การออกฤทธิ์
กระตุ้น β2-receptors ที่มีฤทธิ์ยาว
ผลข้างเคียง
อาจเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ มือสั่น ปวดศีรษะ
Methylxanthines
theophylline, aminophylline
กลไกการออกฤทธิ์
ยับยั้งเอนไซม์ phosphodiesterase →เพิ่ม cAMP →หลอดลมขยายตัว
อาการไม่พึงประสงค์
ฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลางมาก
ฤทธิ์ต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด
Anticholinergic drugs
ipratropium
การออกฤทธิ์
ยับยั้ง acetylcholine จับกับ muscarinic receptors ที่หลอดลม
อาการไม่พึงประสงค์ ระคายเคืองคอ หลอดลมอักเสบ หัวใจเต้นผิดปกติ ไอ ปากแห้ง ท้องผูก คลื่นไส้ อาเจียน
ยาต้านการอักเสบ
ยากลุ่มเสตียรอยด์
Beclometasone, Flunisolide, Triamcinolone
การออกฤทธิ์
ลดการอักเสบ
ผลข้างเคียง
ผื่นคัน ผิวหนังอักเสบเจ็บคอ เลือดออกในจมูก
ข้อควรระวัง
สังเกตอาการติดเชื้อ เช่นมีไข้ มีฝาขาวในปาก
หมั่นบ้วนปากบ่อยๆหลังให้ยา
ยากลุ่มยับยั้ง leukotrienes
ยับยั้งการทำงานของ leukotrienes ซึ่งเป็นสารหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการอักเสบ
montelukast ยับยั้งไม่ให้ leukotrienes จับกับตัวรับ
ยากลุ่มป้องกันการแตกของ mast cells
cromolyn sodium, cromoglicic acid, disodium cromoglycate
กลไกการออกฤทธิ์ ป้องกันการแตกของ mast cells →ยับยั้งการหลั่ง histamines, leukotriene และสารอื่นที่มีฤทธิ์ทำให้หลอดลมหดตัว
ผลข้างเคียง ไอจาม ระคายคอ เสียงแหบ หลอดลมหดเกร็ง คลื้นไส้ อาเจียน เวียนศีรษะ
ยาขับเสมหะ ยาละลายเสมหะ
และยาระงับอาการไอ
ยาระงับอาการไอ
ยาระงับอาการไอที่ทำให้เกิดการเสพติด
Codeine
กดศูนย์การไอในสมอง ยาในขนาดต่ำ สามารถใช้บรรเทาอาการปวดแบบปานกลาง
อาการไม่พึงประสงค์ กดศูนย์การหายใจ ง่วงนอน มึนงง ท้องผูก หัวใจเต้นช้า ความดันโลหิตต่ำเมื่อเปลี่ยนท่าทาง
ยาระงับอาการไอที่ไม่ทำให้เกิดการเสพติด
Dextromethorphan
กดศูนย์การไอในสมอง ขนาดยาปกติไม่ทำให้เกิดการเสพติด
อาการไม่พึงประสงค์ หากได้รับยาขนาดสูงๆจะมีอาการซึม มึนงง ง่วงนอน กดการหายใจ
Diphenhydramine
จัดอยู่ในกลุ่มยาต้านฮีสตามีน H1-receptor
อาการไม่พึงประสงค์ ง่วง ซึม ปากแห้ง คอแห้ง มึนงง
ยาขับเสมหะ
Ammonium chloride
ห้ามใช้ในผู้ป่วยโรคตับ
อาการไม่พึงประสงค์ ระคายเคืองทางเดินอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ ซึมเศร้า
Guaifenesin (glyceryl guaiacolate)
อาการไม่พึงประสงค์ พบน้อย คลื่นไส้ อาเจียน มึนงง ปวดศีรษะ ผื่นแพ้ ท้องเสีย ไม่สบายท้อง
ยาละลายเสมหะ
Acetylcysteine
ทำลายพันธะไดซัลไฟด์ของเสมหะ
อาการไม่พึงประสงค์ กล้ามเนื้อหดเกร็ง ไม่สบายท้อง เยื่อบุช่องปากอักเสบ
Carbocysteine
ทำลายพันธะไดซัลไฟด์ของเสมหะ
อาการไม่พึงประสงค์ ความผิดปกติทางเดินอาหารแบบไม่รุนแรง เช่น ปวดท้อง ท้องเสีย
Bromhexine
เหนี่ยวนำเอนไซม์ภายในร่างกายให้ไปทำลายโครงสร้างของเสมหะ
อาการไม่พึงประสงค์ คลื่นไส้ โรคผิวหนังที่เกิดจากการแพ้ยา
Ambroxal
เหนี่ยวนำเอนไซม์ภายในร่างกายให้ไปทำลายโครงสร้างของเสมหะ
อาการไม่พึงประสงค์
ขนาดสูงๆ อาจพบอาการคลื่นไส้ อาเจียน
ขนาดปกติ พบอาการน้อยมาก
ใช้ติดต่อกันนานๆอาจพบอาการแน่นท้อง ท้องเสรย
ยาลดอาการคัดจมูก
กลุ่มเสตียรอยด์
Fluticasone
อาการไม่พึงประสงค์ เลือดกำเดาไหล แผลเยื่อบุจมูก ปวดหัว
รูปแบบยาใช้ภายนอกเฉพาะที่
Beclomethasone
อาการไม่พึงประสงค์ จมูก ลำคอแห้ง ระคายเคืองง่าย จาม เลือดกำเดาไหล ปวดหัว แผลเยื่อบุจมูก
รูปแบบยาใช้ภายนอกเฉพาะที่
Budesonide
อาการไม่พึงประสงค์ เลือดกำเดาไหล จมูกแห้ง จาม
รูปแบบยาใช้ภายนอกเฉพาะที่
Triamcinolone
อาการไม่พึงประสงค์ เลือดกำเดาไหล เยื่อบุจมูกแห้ง จาม ปวดหัว น้ำมูกไหล ระคายเคืองภายในจมูก
รูปแบบยาใช้ภายนอกเฉพาะที่
Sympathomimetic drugs
รูปแบบยาออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย
ออกฤทธิ์ช้ากว่ารูปแบบยาใช้เฉพาะที่
อาการไม่พึงประสงค์ หัวใจเต้นเร็ว นอนไม่หลับ มึนงง ปวดศีรษะ กระสับกระส่าย ปลายมือ-เท้าเย็น
รูปแบบยาออกฤทธิ์เฉพาะที่
ออกฤทธิ์เร็วกว่ารูปแบบยาออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย
ห้ามใช้ติดต่อกันนานเกิน7วัน ทำให้เกิดอาการข้างเคียงคือ คัดจมูกมากขึ้น
อาการไม่พึงประสงค์ rebound congestion เจ็บ คัน แสบร้อน เยื่อบุภายในจมูกแห้งเกินไป
Phenylephrine
นิยมใช้ ผลข้างเคียงน้อยกว่ายาอื่นในกลุ่มเดียวกัน
Pseudoephedrine
มีใช้เฉพาะในโรงพยาบาลเท่านั้น
มีการนำไปใช้ในทางที่ผิด นำไปเป็นสารตั้งต้นในการผลิตยาบ้า
Naphazoline
ความแรงมากกว่าpseudoephedrine
เกิดการคัดจมูกเพิ่มมากขึ้นง่ายกว่าชนิดอื่น
ยาแก้แพ้และยาต้านฮีสตามีน
กลุ่มที่มีฤทธิ์ทำให้ง่วงนอน
ยาจับกับH1-receptors ทั้งภายในระบบประสาทส่วนกลางและภายนอกระบบประสาทส่วนกลาง
ข้อบ่งใช้ ยาทุกตัวในกลุ่มมีฤทธิ์ลดน้ำมูก แพ้ ผื่น คัน ลมพิษได้ แต่บางตัวมีฤทธิ์เด่นบางอย่างเช่น แก้ไอ: diphenhydramine แก้คลื่นไส้ เมารถ: dimenhydrinate
อาการไม่พึงประสงค์ ง่วงนอน ปากแห้ง คอแห้ง มึนงง ในเด็กอาจให้ผลตรงข้าม คือ ตื่นตัว
กลุ่มที่ไม่มีฤทธิ์ทำให้ง่วงนอน
ยามีความจำเพาะต่อการจับH1-receptorsภายนอกระบบประสาทส่วนกลางมากกว่าภายในระบบประสาทส่วนกลาง
ข้อบ่งใช้ ลดน้ำมูก แก้แพ้ ลมพิษ
ตัวอย่างยา cetirizine, loratadine, fexofenadine,
desloratadine, levocetirizine