Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สมดุลน้ำ อิเล็คโตรไลท์ กรด-ด่างในร่างกาย Electrolyte Imbalance - Coggle…
สมดุลน้ำ อิเล็คโตรไลท์ กรด-ด่างในร่างกาย
Electrolyte Imbalance
ภาวะไม่สมดุลของโปตัสเซียม (patassium imbalance) :recycle:
ภาวะโปตัสเซียมในเลือดต่ำ (Hypokalemia) K <3.5 mEq/L :check::
สาเหตุ สูญเสีย K ออกจากร่างกาย เช่น ท้องเดิน การรับประทานยาระบาย
อาการ CO↓ BP↓เมื่อเปลี่ยนท่า Pulse เบา แขนขาอ่อนแรง คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ปัสสาวะมาก กระหายน้ำ
การรักษา ทดแทน K และแก้ไขสาเหตุ
การพยาบาล ให้Elixir KCL แล้วดื่มน้ำตามเนื่องจากระคายเคืองทางเดินอาหาร ดูแลให้ได้รับ digitalis และยาขับปัสสาวะ แล้วประเมินการทํางาน
ภาวะโปตัสเซียมในเลือดสูง (Hyperkalemia) K>5.5 mEq/L :check::
ภาวะโปตัสเซียมในเลือดสูง (Hyperkalemia) K>5.5 mEq/L
อาการ กล้ามเนื้ออ่อนแรง มีอาการชาที่หน้า ส้นเท้าและมือ
การรักษา ลดระดับ K ให้เร็วที่สุด ให้ยาขับปัสสาวะชนิดที่กําจัด K รักษาสาเหตุที่ทําให้ K สูง
การพยาบาล ดูแลให้ได้รับยา Kayexalate โดยระวังภาวะโซเดียมสูงและภาวะ ล้มเหลว ดูแลให้ได้รับ insulin และ glucose ตามแผนการักษา แนะนําให้หลีกเลี่ยงอาหารที่ K เช่น กล้วย ส้ม กาแฟ
ความไม่สมดุลกรดด่าง (Acid-Base Imbalance) :recycle:l:
metabolic acidosis
*
pH<7.3 ร่วมกับไบคาร์บอเนตในเลือด< 22 mEq/L :check::
สาเหตุ มีการคั่งและสะสมของกรดในร่างกาย เช่น diabetic acidosis, lactic acidosis มีการเผาผลาญโปรตีน และไขมันที่สะสมใน ร่างกาย มีการสูญเสียด่างหรือไบคาร์บอเนตออกจากร่างกาย เช่น อุจจาระร่วง
อาการ หายใจหอบลึก (Kussmaul breathing) เมื่ออาการรุนแรงผู้ป่วยจะมีอาการซึม ไม่รู้สึกตัว เขียว
การรักษา ปรับระดับกรด (H+) ในเลือดให้ลดลง
การพยาบาล ให้โซเดียมไบคาร์บอเนต, โซเดียมแลคเตตหรือโซเดียมซิเตรตเพื่อให้pH ในเลือดเพิ่ท ขึ้นเป็น 7.2 ซึ่งระดับนี้ทําให้หัวใจทํางานดีขึ้น
metabolic alkalosis pH>7.45 ร่วมกับไบคาร์บอเนตในเลือด>26 mEq/L :check::
สาหตุ เสียกรดเกลือทางกระเพาะอาหาร จากการอาเจียน การดูดน้ำย่อยจากกระเพาะ อาหาร (nasogastric suction) เสียกรดทางไตเช่น hyper aldosteronism, Cushing syndrome จากการใช้ยาเช่น diuretics, corticosteroid มีด่างเพิ่มขึ้นโดยได้รับจากภายนอก เช่น โซเดียมไบคาร์บอเนต จากการกินหรือทางหลอดเลือดดํา ได้รับ lactate, citrate จากการถ่ายเลือด
อาการ อ่อนเพลีย muscle cramp กล้ามเนื้อไม่มีแรง ปัสสาวะบ่อย ชาตามมือและเท้า
การรักษา เพิ่มระดับกรด (H+) ในเลือดให้สูงขึ้น
การพยาบาล ให้NSS ทางหลอดเลือดดํา ให้โปตัสเซียมคลอไรด์ลดการขับH+ และขับHCO3 ออกทางปัสสาวะ เพิ่ม ขึ้น และให้sparing diuretic เช่น aldosterone antagonist ถ้ารักษาแล้วไม่ได้ผลต้องหา peritoneal dialysis ด้วยน้ำยาที่มีacetate ต่ำ
respiratory acidosis PaCO2 เพิ่มขึ้นมากกว่า 45 มมปรอท และมีค่า pH ต่ำ :check:
สาเหตุ การระบายอากาศในถุงลมน้อยกว่า ความต้องการทางเมตาบอลิสมของร่างกาย เกิดการคั่ง ของแรงดันคาร์บอนไดออกไซด์ในหลอดเลือดแดง ศูนย์ควบคุมการหายใจในเมดุลลาถูกกด จากการได้รับ ยาสลบ มอร์ฟิน ยาแก้ปวดบาร์บิตูเรต alc เกินขนาด โรคปอดเช่น ปอดบวม หืด มีความบกพร่องในระบบประสาทและกล้ามเนื้อเช่น โรคโปลิโอ มีความผิดปกติในโครงสร้างของกระดูกทรวงอก
อาการ ปวดศรีษะ ตามัว กระวนกระวาย มือสั่นง่วงซึม ความดันของ CSF สูง
การรักษา ให้ออกซิเจน
การพยาบาล ให้ออกซิเจนสําหรับผู้ป่วยที่มีภาวะ chronic respiratory acidosis และมีค่า pO2 น้อยกว่า 45-50 มมปรอท ให้ออกซิเจนขนาดต่ำๆ ช่วยการหายใจ ทําให้ทางเดินหายใจสะดวก ไม่มีเสมหะอุดตัน ให้อาหารและน้ำอย่างเพียงพอ เพื่อแก้ภาวะขาดน้ำและ Ketosis ให้ด่าง โดยใช้ glucose-bicarbonate infusion
ในเลือดแดงเพิ่มขึ้น :check::
สาเหตุ การระบายอากาศเข้าออกในปอดเพิ่มขึ้นเกินความต้องการ ศูนย์ควบคุมการหายใจในระบบประสาทกลางถูกกะตุ้น เช่น ความวิตกกังวล โรคของระบบประสาท เช่น สมองอักเสบ เนื้องอกในสมอง พยาธิสภาพที่ peripheral chemoreceptor โดยมีการกระตุ้นศูนย์หายใจ Chemo receptor Primary hyperventilation ไม่ทราบสาเหตุการใช้ เครื่องช่วยหายใจที่ปรับ ไม่เหมาะสม ทําให้หายใจเร็ว (hyperventilation)
อาการ วิงเวียน สับสน หน้ามืด ชา เป็นลม และอาจเกิดการชัก จากการขาดเลือดที่ไปเลี้ยงสมอง คลื้นไส้อาเจียนจากสมองขาด เลือด หัวใจเต้นผิดจังหวะเกิดในกรณีที่เป็นรุนแรง ตรวจรีเฟล็กซ์จะพบว่า มี รีเฟล็กซ์ไวกว่า ปกติChrostek’s sign และ Trousseau’s sign ให้ผลบวก
การรักษา ควบคุมการหายใจให้ลึกเพื่อเพิ่มระดับ PaCO2
การพยาบาล อาจไม่จําเป็นหากผู้ป่วยมีอาการไม่มากและ pH น้อยกว่า 7.50 อาจใช้การหายใจในถุงกระดาษเพื่อช่วยควบคุมการหายใจลึกและเร็วผิด ปกติหากผู้ป่วยใช้เครื่องช่วยหายใจอยู่ให้แก้ไขโดยการปรับลดอัตราเร็วต่อนาที
ภาวะไม่สมดุลของแคลเซียม (calcium imbalance) :recycle:
ภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำ (Hypocalcaemia) Ca<9 มก/ดล :check::
สาเหตุ ร่างกายได้รับแคลเซียมจากอาหารน้อย มีภาวะขาดสารอาหาร ขาดวิตามินเอ หรือ ขาดวิตามินดีทําให้ลําไส้ดูดซึมแคลเซียมได้น้อยลง มีฮอร์โมนพาราไทรอยด์ต่ำ รับประทานอาหารที่มีphytate หรือ oxalate ซึ่งขัดขวางการดูดซึมแคลเซียม
อาการ หากมีระดับ Ca ในเลือดต่ำแบบเรื้อรังมักไม่ทราบสาเหตุจนกว่า จะมีปัญหากระดูกพรุนส่วนภาวะ Ca ในเลือดต่ำแบบเฉียบพลันมักเกิดขึ้นหลังผ่าตัดหรือโรคตับอ่อนอักเสบจะ มีอาการหัวใจเต้นเร็วไม่สม่ำเสมอ ระดับความรู้สึกเปลี่ยนแปลง รีเฟล็กซ์ไว ท้องเดิน เป็นตะคริว
การรักษา แก้ไขระดับ Ca ในเลือดให้เร็วที่สุดในรายที่เกิดเฉียบพลันแก้ไขโดยให้calcium gluconate/calcium chloride ในรายเรื้อรังจําเป็นต้องให้ Vit D เพื่อช่วยให้มีการดูดซึมดีขึ้นรับประทานก่อนอาหาร 30 นาที
การพยาบาล ประเมินสภาพผู้ป่วยเพื่อระบุให้ได้ทันว่า ผู้ป่วยมีภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำหรือสูง ช่วยเหลือผู้ป่วยเพื่อแก้ไขภาวะความไม่สมดุลของแคลเซียมโดย ผู้ป่วยที่มีภาวะแคลเซียมในเลือดำตรวจการทํางานของหัวใจเสมอในกรณีที่ระดับแคลเซียมในเลือดต่ำมาก และดูแลให้ได้รับแคลเซียมเสริม เช่น แคลเซียมกลูโคเนต หรือยาเสริม แคลเซียม หรือให้ได้รับ อาหารที่มีแคลเซียมสูง
ภาวะแคลเซียมในเลือดสูง (Hypercalcemia) Ca>11 มก/ดล :check::
สาเหตุ ได้รับแคลเซียมมากเกินไป ได้รับ วิตามินเอ หรือวิตามินดีมากเกินไป มีฮอร์โมนพาราไทรอยด์มากเกินไป ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ มะเร็งกระดูก นอนบนเตียงตลอดเวลาขาดการลงน้ำหนักที่กระดูก
อาการ ตุ HR↑ BP↑ ความจําเสื่อม พูดไม่เป็นคํา คลื่นไส้อาเจียน ปัสสาวะมาก กระหายน้ำ ท้องผูกรุนแรง สับสน ซึม หมดสติ
การรักษา ลดละดับ Ca ในเลือด ให้ดื่มน้ำมากๆเพื่อขับ Ca ออกทางไต ให้ iv ร่วมกับให้ยาขับปัสสาวะเพื่อลดการดูดซึมของ Ca กลับ ทําให้ขับ Ca ออกได้มากขึ้น
การพยาบาล ประเมินสภาพผู้ป่วยเพื่อระบุให้ได้ทันว่า ผู้ป่วยมีภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำหรือสูง ช่วยเหลือผู้ป่วยเพื่อแก้ไขภาวะความไม่สมดุลของแคลเซียมโดย ผู้ป่วยที่มีภาวะแคลเซียมในเลือดสูง ดูแลให้ได้รับ ยาขับปัสสาวะ เพื่อขับแคลเซียมออก หรือฮอร์โมน แคลซิโตนิน เพื่อลดระดับแคลเซียมในเลือดตามแผนการรักษา และ/หรือกระตุ้นใหผู้ป่วยได้ออกกําลังกายเพื่อฟื่นนฟูสภาพโดยเร็ว เพื่อลดการสลายแคลเซียมออกจากกระดูกจากการนอนป่วยเป็นเวลานาน
ภาวะไม่สมดุลของแมกนีเซียม (magnesium imbalance) :recycle::
ภาวะแมกนีเซียมเกิน (Hypermagnesemia) Mg>2.5 mEq/L :check::
สาเหตุRenal failure, Excessive intake
อาการ BP↓, Absent reflexs, Muscles weakness, Bradycardia
การรักษา ลดละดับ Mg ในเลือดให้อยู่ในระดับปกติ
การพยาบาล ดูแลให้ยาตามแผนการรักษา ประเมินการเปลี่ยนแปลงของกล้ามเนื้อหัวใจ ประเมินการหายใจ ประเมินอาการทางระบบประสาท ติดตามผล lab
ภาวะแมกนีเซียมต่ำ (Hypomagnesemia) Mg<1.5 mEq/L :check:
สาเหตุ ได้รับสารอาหารที่มีแมกนีเซียมน้อยไปหรือมีการสูญเสียแมกนีเซียมทางไตมากเกิน การได้รับ ยาบางชนิดเช่น ยาขับปัสสาวะ ยาในกลุ่ม aminoglycoside, amphotericin B, Digitalis
อาการ คลื่นไส้อาเจียน อ่อนแรง เบื่ออาหารอ่อนเพลีย สับสน เวียนศีรษะอย่างรุนแรง เหน็บชา เป็นตะคริวกล้ามเนื้ออ่อนแรง เกร็ง สั่น กระตุก หรือหดเกร็ง จังหวะการเต้นของหัวใจผิดปกติ
การรักษา เพิ่ม ละดับ Mg ในเลือดให้อยู่ในระดับปกติ
การพยาบาล ดูแลให้ยาตามแผนการรักษา ประเมินการเปลี่ยนแปลงของกล้ามเนื้อหัวใจ ประเมินการหายใจ ประเมินอาการทางระบบประสาท ติดตามผล lab
ภาวะไม่สมดุลของสารน้ำ fluid imbalance :recycle:
ภาวะขาดน้ำ (dehydration/hypovolemia/fluid deficit) :check:
สาเหตุ เกิดจากการสูญเสียน้ำและอิเล็กโทรไลต์จากทางเดินอาหาร เช่น อาเจียน การสูญเสียปัสสาวะเป็นจํานวนมาก เช่น ได้รับ ยาขับปัสสาวะ โรคไต โรคเบาหวาน (ภาวะ ketosis) โรคเบาจืด
อาการ dry mouth, fatique, rapid breathing, rapid heartbeat, BP↓
การรักษา แก้ไขสาเหตุที่ทําให้ขาดน้ำให้สารน้ำทดแทน ปาก/iv
การพยาบาล ดูแลให้ได้รับสารน้ำตามแผนการรักษา จิบ ORS บ่อยๆ
ภาวะน้ำเกินและภาวะพิษของน้ำ (water excess/water intoxication) :check:
สาเหตุ ได้รับน้ำมากเกินไป/ไตสูญเสียหน้าที่
อาการ pulmonary edema, perphera edema, BP↑ , RR↑, หายใจลําบาก คลื่นไส้อาเจียน ซึม ชักหมดสติ
การรักษา รักษาตามสาเหตุเช่น จาก หัวใจล้มเหลว ให้ยาขับปัสสาวะ จํากัดน้ำ โซเดียม จากการขาดโปรตีนก็ให้กินโปรตีนมากขึ้น
การพยาบาล ดูแลให้ออกซิเจนเพียงพอ
ภาวะไม่สมดุลของโซเดียม (sodium imbalan Normal range) 135-145 mEq/L :recycle:
ภาวะโซเดียมสูง (Hypernatremia) Na>145 mEq/L :check::
สาเหตุ เกิดจากการสูญเสียน้ำ เช่น ปัสสาวะมากจากโรค เบาหวาน เบาจืด หรือกินอาหารที่มีโซเดียมมากเกินไป
อาการ กระหายน้ำ ลิ้นแห้งและบวม ผิวหนังแดง ปัสสาวะออกน้อย ซึม ชัก หมดสติ
การรักษา เพิ่มความเข้มข้นของสารน้ำและปริมาณน้ำกลับสู่ภาวะปกติ (hypotonic solution)
การพยาบาล ดูแลผู้ป่วยให้ได้รับสารน้ำอย่างเพียงพอ ติดตามการเปลี่ยนแปลงของ Na บันทึก I/O ทุก 8 hr ชั่งน้ำหนักทุกวัน ประเมินระดับความรู้สึกตัวทุก 2 hr
ภาวะโซเดียมต่ำ (Hyponatremia) Na<135 mEq/L :check::
สาเหตุ ได้รับน้ำมากเกินไป/มีการสูญเสีย Na เช่น การดื่มน้ำมาก โรคหัวใจล้มเหลว โรคตับ โรค nephrotic syndrome
อาการ ความดันในสมอง↑ คลื่นไส้อาเจียน อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร สับสน ซึม ชัก หมดสติตระคริว ท้องเดิน
การรักษา รักษาสาเหตุและแก้ไขภาวะ Na ต่ำตมความรุนแรง ( hypertonic solution )
การพยาบาล ดูแลให้ผู้ป่วยมีภาวะโวเดียมในเลือดสมดุล กระตุ้นให้รับประทานอาหารที่มีโซเดียมสูง