Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 7 ระบบทางเดินปัสสาวะการเสียสมดุลน้ำและเกลือแร่ - Coggle Diagram

- - - - นิ่วหรือการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ
      - Incomplete emptying of bladder
      - ปัสสาวะไหลย้อนกลับ Vesicles-ureteral reflux (VUR)
      - เบาหวาน อายุ พฤติกรรม การสูบบุหรี่
      - Chatheterization
    - - ลักษณะส่วนประกอบของปัสสาวะ
      - ความสามารถในการดูแลตนเองในการขับถ่ายปัสสาวะว่ามีความผิดปกติหรือปัญหาในการขับถ่ายปัสสาวะ
      - ปริมาณน้ำปัสสาวะที่ออกในแต่ละครั้งและตลอดทั้งวัน
      - ความผิดปกติของอวัยวะหรืออื่นๆที่สัมพันธ์กันกับการขับถ่ายถ่ายปัสสาวะ
      - ช่วงเวลาในการขับถ่ายปัสสาวะและจำนวนครั้งในการขับถ่ายปัสสาวะโดยเปรียบเทียบกับปริมาณน้ำที่ได้รับเข้าสู่ร่างกาย
      - การทำงานของระบบการขับถ่าย
      - อาการและอาการแสดงที่ผิดปกติอื่นๆ
    - - การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะส่วนบน
        
        มีอาการเช่นเดียวกันกับ Lower tract infection รวมถึงปวดบั้นเอว มีไข้ คลื่นไส้ อาเจียน และอ่อนแรงร่วมด้วย
      - การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง
        
        ปัสสาวะขัด กลั้นปัสสาวะไม่อยุ่ ปัสสาวะถี่ ปวดหน่วงบริเวณท้องน้อย อาจพบมีเลือดปนมาในปัสสาวะ
    - - ใช้แถบวัด Nitrite (indirect dipstick tests)
        
        Nitrite เป็นบวก
      - การเพาะเชื้อจากปัสสาวะ (Urine culture)
        
        10 CFU/ml
      - เก็บปัสสาวะ (Urine Analysis UA)
        
        WBC สูง
        
        RBC สูง
        
        มีสีขุ่น
  - - - ปัสสาวะมีเลือดปนออกมา ปวดท้องนอย
      - ปัสสาวะออกน้อย สีขุ่นและกลิ่นเหม็นผิดปกติ
      - ปวดปัสสาวะบ่อย รู้สึดปวดแสบขณะปัสสาวะ
    - - ประวัติการเจ็บป่วย
      - ตรวจร่างกาย
      - การส่องกล้อง (Cystoscope)
      - การตรวจปัสสาวะ
      - การถ่ายภาพรังสี (Imaging Teats)
    - - การติดเชื้อแบคทีเรียในระบบทางเดินปัสสาวะโดยเฉพาะเชื้อแบคทีเรีย Escherichia coli (E.Coli)
    - - รักษาด้วยการรับประทานยาปฏิชีวนะตามแพทย์สั่ง
  - - - กรวยไตอักเสบชนิดชนิดเฉียบพลัน(Acute Pyelonephritis)
      - กรวยไตอักเสบชนิดเรื้อรัง(Chronic Pyelonephritis)
    - - ซักประวัติอาการ
      - ตรวจร่างกาย
      - ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
    - - ปวดบริเวณสีข้างหรือบั้นเอวขึ้นอย่างเฉียบพลัน โดยจะปวดมากที่ข้างใดข้างหนึ่งและอาจจะปวดร้าวมาที่บริเวณขาหนีบพร้อมกับมีไข้สูงร่วมกับมีอาการหนาวสั่นเป็นพักๆ
      - ปัสสาวะมีสีขาวขุ่น บางครั้งอาจเป็นเลือด
      - มีอาการปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียนและบางรายอาจมีอาการขัดเบาร่วม
    - - อาการไม่รุนแรง
        
        แพทย์จะให้การรักษาประคับประคองไปตามอาการ
      - อาการรุนแรง
        
        ถ้ารับประทานยาไม่ได้ อาจต้องให้ยาทางหลอดเลือดดำ
  - - - เกิดตามหลังการติดเชื้อแบคทีเรียที่มีชื่อว่า บีตาฮีโมไลสติกสเตรปโตค๊อกคัส กลุ่มเอ
    - - ปัสสาวะออกมาเป้นสีแดงเหมือนน้ำล้างเนื้อหรือน้ำหมาก จำนวนปัสสาวะออกน้อยกว่าปกติ บวมที่หน้า หนังตา เท้า ท้อง มักมีอาการปวดศรีษะ มีไข้ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ถ้าเป็นรุนแรง ปัสสาวะออกน้อย หอบเหนื่อย หรือชัก
    - - มีเม็ดเลือดแดงและโปรตีนมากผิดปกติในปัสสาวะ
      - การคั่งของเกลือและนำในร่างกาย
      - ของเสียไนโตรเจนคั่งในเลือด
    - - ให้ยาขับปัสสาวะ (เช่น ฟูโรซีไมด์ และยาลดความดันโลหิต
      - ถ้ามีอาการหอบหรือชัก ให้ฉีดไดอะซีแพมและฟูโรซีไมด์ เข้าหลอดเลือดดำ
      - ให้นอนพักผ่อน งดอาหารเค็ม
  - - - มีอาการบวมบริเวณรอบดวงตา แขน ขา ท้อง ข้อเท้าและเท้า
      - น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น ปัสสาวะเป็นฟอง ปวดปัสสาวะน้อยมาก อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ท้องเสีย
    - - ตรวจร่างกาย
      - ตรวจปัสสาวะโดยเก็บตัวอย่างปัสสาวะใน 24 ชั่วโมง
      - ซักประวัติการเจ็บป่วย
      - ตรวจเลือดเพื่อหาระดับโปรตีนในเลือด
      - เก็บตัวอย่างชิ้นเนื้อไปส่งตรวจ
    - - กลุ่มอาการอะมีลอยโดซิส
      - โรคภูมิแพ้ตัวเอง (SLE)
      - เยื่อบุผิวภายในกรวยไตหนาตัวขึ้น
      - โรคไตจากเบาหวาน
      - กรวยไตเป็นแผล
      - ลิ่มเลือดอุดตั้นในหลอดเลือดไต
      - การกรองไตผิดปกติ
      - การใช้ยาบางชนิด
    - - รักษาตามอาการ
        
        ยาควบคุมความดันโลหิต
        
        ยาขับปัสสาวะ
        
        ยาต้านการแข็งตัวของเลือด
        
        ยากดภูมิคุ้มกัน ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์
        
        ยาลดคลอเลสเตอรอล กลุ่มยาสแตติน
- - - - Blunt injury เป็นการบาดเจ็บจากการกระแทกโดยตรงจากแรงเฉื่อยหรือการกระชากตัวอย่างรุนแรง
      - Penetrating injury เป็นการบาดเจ็บจากการถูกยิงหรือถูกแทงตำแหน่งของบาดแผลเข้าและบาดแผลทางออกชนิดของอาวุธ
    - - Hematuria
      - Hypotension
  - - - STAGE B1 เป็นระยะที่เนื้องอกลุกลามไปถึงครึ่งในของชั้นกล้ามเนื้อ (SUPERFICIAL)
      - STAGE B2 เป็นระยะที่เนื้องอกแทรกลึกไปถึงคึ่งนอกของกล้ามเนื้อ
      - STAGE C เป็นระยะที่เนื้องอกลุกลามออกนอกชุ้นของกล้ามเนื้อไปถึงขั้น SEROSA
      - STAGE O เป็นเนื้องอกในระยะเริ่มแรกซึ่งเกิดขึ้นที่ชั้น MUCOSA
      - STAGE D เป็นระยะสุดท้ายของเนื้องอกที่ลุกลามออกนอกผนังกระเพาะปัสสาวะ
      - STAGE A เป็นระยะที่เนื้องอกลุกลามไปถึงชั้น SUBMUCOSA
    - - ถ่ายปัสสาวะบ่อย
      - ถ่ายปัสสาวะลำบาก
      - ปัสสาวะปนเลือดโดยไม่เจ็บปวด
      - ปวดบั้นเอว
    - - สารก่อมะเร็ง (CARCINOGEN) ในน้ำปัสสาวะ
    - - การรักษาโดยการผ่าตัด
        
        PARTIAL OR SEGMENTAL CYSTECTOMY เป็นการตัดกระเพาะปัสสาวะออกบางส่วน
        
        TOTAL CYSTECTOMY เป็นการตัดกระเพาะปัสสาวะออกทั้งหมด
        
        TRANSURETHRAL RESECTION AND FULGURATION เป็นการผ่าตัดโดยใช้ RESECTOSCOPE สอดเข้าไปทางหลอดปัสสาวะ แล้วตัดเนื้องอกในชั้นของ SPERFICIAL ออกเป็นชิ้นเล็กๆ
        
        BILATERAL CUTANEOUS URETEROSTOMY การผ่าตัดเอาหลอดไตมาเปิดที่หน้าท้องทั้งสองข้างเป็นการรักษาแบบ PALLIATIVE
      - การรักษาด้วยเลเซอร์
      - การใช้เคมีบำบัด (CHEMOTHERAPY)
      - การรักษารังสี (RADIATION THERAPY)
  - - - อาการระคายเคืองทางเดินปัสสาวะ Irritative symptoms
        
        อาการปัสสาวะเร่งรีบ
        
        อาการที่ต้องตื่นมาปัสสาวะตอนกลางคืน
        
        อาการปัสสาวะบ่อย
      - อาการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ Obatructive symptoms
        
        ลำปัสสาวะสะดุด
        
        ปัสสาวะหยุดตอนท้าย
        
        ปัสสาวะไม่พุ่ง
        
        เบ่งปัสสวะ
        
        ปัสสาวะออกช้า
        
        ปัสสาวะ
    - - ถ้าแพทย์ประเมินอาการพบมีอาการเพียงเล็กน้อยไม่จำเป็นต้องรักษาอาจจะใช้วิธีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
      - การรักษาโดยการใช้ยา
        
        ยาช่วยลดขนาดต่อต่อมลูกหมาก (5-alpha reductase inhibitor)
        
        ยาในกลุ่มสมุนไพร
        
        ยาคลายกล้ามเนื้อเรียบในต่อมลูกหมากให้คลายตัวลง (alpha-blockers)
      - รักษาโดยการผ่าตัดด้วยการส่องกล้องคว้านต่อมลูกหมาก (TransUrethral Resection of
        Prostate : TURP)
  - - - ปัสสาวะลำบากหรือแสบขัด ปัสสวาะไม่ออกหรือมีเลือดปน
      - ปวดบริเวรบั้นเอวหรือท้องขึ้นอยู่กับตำแหน่งของนิ่ว
    - - การสลายนิ่วโดดยการใช้คลื่นกระแทก (ESWL:
        Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy)
      - การรับประทานยาละลายนิ่ว เหมาะสำหรับนิ่วชนิดยูริกที่สามารถละลายได้โดยการให้ยา
    - - ความผิดปกติของระบบทางเดินปัสสาวะ
      - การดื่มน้ำน้อยหรือการสูญเสียน้ำจากร่างกาย
      - ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์
      - การรับประทานอาหารที่มีกรดยูริกหรือสารออกซาเลตมากเกินไป
      - กรรมพันธุ์
      - การอักเสบติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ
- - - - มีภาวะไตผิดปกตินานติดต่อกันเกิน 3 เดือน มีอัตราการกรองของไตผิดปกติ
        
        ตรวจพบ albuminuria
        
        ตรวจพบความผิดปกติของเหลือแร่
        
        ตรวจพบ Hematuria
        
        มีประวัติได้การผ่าตัดปลุกถ่ายไต
      - ผู้ป่วยมีระดับ eGFR น้อยกว่า 60 มล./นาที/1.73 ตร.เมตร ติดต่อกันเกิน 3 เดือน
    - - การติดเชื้อ
      - ความผิดปกติของหลอดเลือดไตฝอย
      - โรคหลอดเลือด
      - ความผิดปกติของไตตั้งแต่กำเนิดหรือจากพันธุ์กรรม
      - กรวยไตและหน่วยไตอักเสบเรื้อรัง
      - ความผิดปกติที่เกิดจากการอุดตันในระบบทางเกินปัสสาวะ
      - ความผิดปกติของเมตาบอลิสึม
    - - ระยะที่ 3 GFR 30-60 , Cr 1.8 ไตเสื่อม อัตราการกรองของไตลดลงปานกลาง
      - ระยะที่ 4 GFR 15-30 , Cr 3.6 ไตเริ่มวาย อัตราการกรองของไตลดลงมาก
      - ระยะที่ 2 GFR 60-90 , Cr 1.2 ไตเริ่มถูกทำลายอัตราของไตลดลงเล็กน้อย
      - ระยะที่ 5 GFR <15 ไตวายระยะสุดท้าย (ESRD)
      - ระยะที่ 1 GFR>90 ไตเริ่มเสื่อม (มีโปรตีนในปัสสาวะ)
    - - ป้องกันและรักษาผลแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น
      - เตรียมผู้ป่วยสำหรับกรณีไตวายเรื้อรัง
      - ชะลอการเสื่อมของไต
      - การรักษาบำบัดทดแทน
      - ประเมินและรักษาโรคหรือภาวะอย่างอื่นที่พบร่วมด้วย
      - ป้องกันและรักษาโรคหัวใจและหลอดเลือด
      - รักษาเฉพาะเจาะจงตามชนดของโรคโตเรื้อรัง
  - - - การล้างไตทางหน้าท้อง (peritoneal dialysis)
      - การผ่าตัดปลูกถ่ายไต (kidney
        transplantation)
      - การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม hemodialysis
  - - - ภาวะไตบาดเจ็บโดยตรง
      - ภาวะอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะ
      - ภาวะที่ทำให้เลือดไปเลี้ยงไตไม่เพียงพอ
    - - Post renal AKI ไตวายเฉียบพลันที่เกิดจากการอุดตันของระบบทางเดินปัสสาวะ
      - Intrinsic AK ไตวายเฉียบพลันที่เกิดจากโรคที่มีพยาธิสภาพที่ไต
        
        Acute glomerulonephritis(AGN)
        
        Renal vascular diseases
        
        Acute interstitial nephritis(AIN
        
        Intratubular cyystal obstruction
        
        Acute tubular necrosis (ATN
      - Pre renal AKI ไตวายเฉียบพลันที่เกิดจากการที่เลือดมาเลี้ยงไตน้อยลง
    - - Post renal AKI โดยการแก้ไข้การอุดตันของระบบ KUB
      - Intrinsic AKI ป้องกันไม่ให้ไตสูญเสียการทำงานเพิ่มเติมป้องกันโรคแทรกซ้อนและส่งเสริมให้เกิดการฟื้นตัวของไต
      - Pre renal AKI การให้สารน้ำและเกลือแร่ทดแทนจนกว่า volume status ของร่างการจะเข้าสู่ภาวะปกติ