Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลแบบองค์รวมในทารกแรกเกิดที่มีภาวะเสี่ยงและปัญหาสุขภาพ - Coggle…
การพยาบาลแบบองค์รวมในทารกแรกเกิดที่มีภาวะเสี่ยงและปัญหาสุขภาพ
การบาดเจ็บจากการคลอด
ทารกที่เสี่ยง ได้แก่ ทารกที่คลอดท่าก้น มีขนาดตัวโต ได้รับการช่วยคลอดด้วยคืม เครื่องดูดสูญญากาศ
กระดูกไหปลาร้าหัก(Fracture clavicle)
อาการและอาการแสดง
.....
มีอัมพาตเทียม (pseudoparalysis)
ไม่เคลื่อนไหวแขนข้างที่กระดูกไหปลาร้าหัก (ไม่มี moro reflex)
คลำบริเวณที่หักได้ยินเสียงกรอบแกรบ (crepitus) และไม่เรียบ
กล้ามเนื้ออก กล้ามเนื้อไหปลาร้าและกล้ามเนื้อกกหู
(sternocleidomastiod muscle) หดเกร็ง
การรักษา
....
อยู่นิ่ง อย่างน้อย 2 - 4 สัปดาห์
กระดูกไหปลาร้าหักโดยให้แขนและไหล่ด้านที่กระดูกไหปลา
ร้าหักอยู่นิ่ง พยายามไม่ให้เคลื่อนไหว
กระดูกต้นแขนเดาะใช้ผ้าตรึงแขนติดลำตัว
กรณีที่หักอย่างสมบูรณ์รักษาโดยใช้ผ้าพันรอบแขนและลำตัวหรือใส่เผือกอ่อนจากหัวไหล่ถึงสันหมัด
1.ก้อนบวมโนที่ศีรษะ
(Caput succedaneum)
เกิดจากการคั่งระหว่างชั้นหนังศีรษะกับชั้นเชื่อหุ้มกระดูกกะโหลกศีรษะของของเหลวก้อนบวมโนนี้จะข้ามรอยต่อ ( suture )ของกระดูกศีรษะมีขอบเขตไม่แน่นอน
การวินิจฉัย
โดยการคลำ ศีรษะทารกแรกเกิด พบก้อนบวมในลักษณะนุ่ม กดบุ๋ม กดไม่เจ็บ เคลื่อนไหวได้ ขอบเขตไม่ชัดเจน ข้ามแนวรอยต่อของกระดูกกะโหลกศีรษะ พบทันทีภายหลังคลอด
อาการและอาการแสดง
ก้อนบวทบริเวณข้างศีรษะ หายเองได้ไม่กี่ชั่งโมงหลังคลอดหรือ 3 วันถึง 2-3 สัปดาห์ตามขนาด
2.ก้อนโนเลือดที่ศีรษะ
(Cephalhematoma )
เกิดจากการคั่งระหว่างชั้นหนังศีรษะกับชั้นเชื่อหุ้มกระดูกกะโหลกศีรษะก้อนเลือดโนนี้จะไม่ข้ามรอยต่อ ( suture )ของกระดูกศีรษะมีขอบเขตแน่นอน
การวินิจฉัย
คลำพบก้อนเลือดโนนี้จะไม่ข้ามรอยต่อ ( suture )ของกระดูกศีรษะมีขอบเขตแน่นอน
จากประวัติพบว่าระยะคลอดมารดาเบ่งคลอดนานหรือได้รับการช่วยคลอดด้วยเครื่องสูญญากาศ
ภาวะแทรกซ้อน
หากก้อนในเลือดมีขนาดใหญ่ จะเกิดภาวะระดับบิลิรูบินในเลือดสูง(hyperbilirubinemia) อาจเกิดการติดเชื้อจากการดูดเลือดออกจากก้อนโนเลือด
อาการและอาการแสดง
เห็นชัดใน 24 ชม.หลังเกิด บวมมีขอบเขตชัดเจน พบก้อนโนเลือดมีสีดำหรือนำ้เงินคลำ้
เลือดออกใต้เยื่อบุนัยต์ตา (Subconjunctivalhemorrhage)
สาเหตุ
มารดาคลอดยาก ศีรษะทารกถูกกด
แนวทางการรักษา
หายได้เอง ใช้เวลา 2-3 สัปดาห์
เส้นประสาทที่เลี้ยงใบหน้าบาดเจ็บ (Facial nerve palsy ) คู่ที่ 7
พยาธิสรีรวิทยา
เส้นประสทคู่ที่ 7 เสียหายกล้ามเนื้อใบหน้าและรอบดวงตาทำงานผิดปกติถ้ารุนแรงอาจเกิดอัมพาตได้
ภาวะแทรกซ้อน----> corneal ulcer
อาการและอาการแสดง
กล้ามเนื้อใบหน้าข้างที่่่่่่เส้นประสาทเป็นอัมพาตอ่อนแรง หน้าผากไม่ย่น ไม่สามารถปิดตาได้ ร้องไห้มุมปากไม่เคลื่อนไหว ใบหน้าไม่สมมาตรกัน
แนวทางการรักษา
หายเอง แต่ควรหยอดนำ้ตาเทียม อาจใช้เวลา 2-3 วันหรือหลายเดือน
อัมพาตที่แขน (Brachial plexus palsy)
เส้นประสาทที่มาเลี้ยงแขนได้รับบาดเจ็บจากการคลอด เกิดจากทารกขนาดใหญ่(macrosomia)
Erb – Duchenne paralysis เส้นประสาทคอคู่ที่ 5-6 ไดรับบาดเจ็บ ทำให้กล้ามเนื้อแขน(deltoid) biceps และ brachioradialisบาดเจ็บ
แขนอ่อนแรงทั้งแขน ไม่สามารถขยับได้ ต้นแขนอยู่ในทางชิดลำตัวบิดเข้าด้านใน ข้อศอกเหยียด แขนส่วนล่างคว่ำ ข้อมืองอ
ไม่มีอาการผวา(moro reflex) ยังกำมือได้อยู่(grasp reflex)
Klumpke’ s paralysis เส้นประสาทคอคู่ที่ 7,8 - T1 บาดเจ็บ ทำให้ทารกข้อมืองอ มือบิดเข้า Horner's syndrome (รูม่านตาหด mosis, หนังตาตก ptosis, ตาลึก enopthalmos, ต่องเหงื่อใบหน้าไม่ดี)
ล้ามเนื้อด้านใน (intrinsic muscles) ของมือข้างที่ประสาทได้รับบาดเจ็บอ่อนแรง ทำให้
ไม่สามารถกำมือได้ มีอาการผวาbiceps และ radialมีปฏิกิริยาสะท้อนกลับ (reflex) ได้
Combined หรอื Total brachial plexus injury เส้นประสาทคู่ที่ C5 - T1 และถ้าเส้นประสาทคู่ที่ C3 - C4 ถูกทำลายด้วยทำให้กระบังลมอัมพาต
กล้ามเนื้อทั้งแขนและมือของทารกจะอ่อนแรงไม่มีปฏิกิริยาสะท้อนกลับ (reflexs) ทั้งหมด
ภาวะแทรกซ้อน
กล้ามเนื้อลีบ
การวินิจฉัย
moro reflex ทารกยกแขนได้ข้างเดียว
การรักษา
......
ให้เริ่มทำ passive movement เมื่อเส้นประสาทยุบบวมโดยทั่วไปจะรอจนกว่าทารกอายุ 7 - 10 วันให้แขนอยู่นิ่ง (partial immobilization)ให้อยู่ในท่าที่เหมาะสมโดยให้ยึดแขนไว้ในท่าหัวไหล่ทำมุม 90องศากับลำตัวหมุนแขนออกด้านนอกแขนส่วนล่างอยู่ในท่าหงายและฝ่ามือหันเข้าหาใบหน้า
ในกรณีที่ทารกมีอัมพาตของแขนส่วนล่างหรือมือต้องดามแเขนส่วนนั้นในท่าปกติและให้กำผ้านุ่ม ๆ ไว้ถ้าเป็นอัมพาตทั้งแขนให้การรักษาเช่นเดียวกัน แต่ควรนวดเบา ๆ และให้ออกกำลังแขนแต่ไม่ควรทำด้วยความรุนแรง
ข้อสะโพกเคลื่อน (hip dislocation)
อาการและอาการแสดง
......
หัวกระดูกขาหลุดออกจากเบ้ากระดูกสะโพกเส้นเย็นถูกยืดออกเป็นผลทำให้หัวกระดูกต้นขาถูกดึงรั้งสูงขึ้น
มีอาการบวม เวลาทำ passive exercise ทารกจะร้องเนื่องจากเจ็บปวด,ทารกที่มีการเคลื่อนของข้อสะโพกจะพบว่าทารกมีขาบวม,ขายาวไม่เท่ากัน มีข้อจำกัดในการเคลื่อนไหวหรือไม่มีการเคลื่อนไหวขาข้างที่มีการเคลื่อนของข้อสะโพก และเมื่อจับให้เคลื่อนไหวหรือหมุนขาทารกจะร้อง
การตรวจวินิจฉัย
โดยการทำให้ทารกผวาตกใจ (moro reflex) จะพบว่าทารกไม่มีเคลื่อนไหวแขนข้างที่หัก
ทารกมีการเคลื่อนของกระดูกข้อสะโพกหรือไม่นั้น ทำโดยวิธีOrtolani maneuverคือวางหัวแม่มือให้อยู่บริเวณต้นขาด้านในอีกสี่นิ้วอยู่ด้านนอกจับเข่าทารกงอแล้วกางขาออกถ้ได้ยินเสียง "click"และรู้สึกว่ามีแรงต้านต่อการกางขาออกแสดงว่ามีการเคลื่อนของกระดูกข้อสะโพก
การรักษา
ถ้าหักไม่สมบูรณ์(incompletefracture)รักษาโดยการใส่เผือกขา
ถ้าหักแยกจากกัน(completefracture)รักษาด้วยวิธีการใช้แรงดึงกระทำบนผิวหนังโดยตรง(skinfracture)โดยการดึงให้ขาเหยียดตรงห้อยขาให้กันและสะโพกลอยจากพื้นเตียง (Bryant' traction)นาน 2- 3 สัปดาห์
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
......
ภาวะแลกเปลี่ยนแก๊สบกพร่อง เนื่องจาก ร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอเนื่องจากขาคออกซิเจนขณะอยู่ในครรภ์การคลอดลำบาก ได้รับการบาดเจ็บจากการคลอด
ภาวะเสี่ยงต่อการติดเชื้อเนื่องจากการบาดเจ็บจากการคลอด
ภาวะเสี่ยงต่อการบาดเจ็บเนื่องจากเนื้อเยื่อบาดเจ็บเนื่องจากการคลอดยาก คลอดฉับพลัน