Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรภาพระบบหัวใจเเละหลอดเลือด - Coggle Diagram
พยาธิสรีรภาพระบบหัวใจเเละหลอดเลือด
ระบบไหลเวียนโลหิตประกอบด้วย
หัวใจ (heart)
หลอดเลือดแดง (artery)
หลอดเลือดด า (vein)
หลอดเลือดฝอย (blood capillary)
คำศัพท์ที่ควรทราบ
Afterload = แรงต้านการบีบตัวของหัวใจห้องล่างซ้าย
Aneurysm = การป่งพองของผนังหลอดเลือด
Atherosclerosis = การแข็งตัวของหลอดเลือดแดง
Congestion = การคั่งของน้ าหรือเลือดในส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย
Embolus = ลิ่มเลือด ฟองอากาศ ไขมัน ที่ลอยอยู่ในหลอดเลือด
Infarction = การตายของเนื้อเยื่อจาการขาดออกซิเจน
Ischemia = การได้รับเลือดไปเลี้ยงไม่พอ
Orthopnea = เหนื่อยนอนราบไม่ได้
Paroxysmal nocturnal dyspnea = หายใจล าบากขณะนอนหลับเมื่อนอนราบปกติ
Plaque = แผ่นนูนที่เกิดขึ้นบนพื้นผิวของอวัยวะต่างๆ
Preload = แรงดันในหัวใจห้องล่างซ้าย เมื่อหัวใจคลายตัวเต็มที่
Septum = ผนังกั้น
Stenosis = การตีบแคบของส่วนที่เป็ นท่อ หรือรู
Varicose = การพองตัวและคดงอ
ส่วนประกอบของหัวใจ
ห้องรับเลือด เรียกว่า เอเตรียม (Atrium) หรือ ออริเคิล (auricle) ได้แก่
ห้องบนขวา รับเลือดดำ (มีออกซิเจนต่ำ) จากศีรษะแขนขาทั้งสองข้างและลำตัว
ห้องบนซ้าย รับเลือดแดง (มีออกซิเจนสูง) จากปอด
ห้องสูบฉีดเลือด เรียกว่า เวนทริเคิล (ventricle) ได้แก่
ห้องล่างขวา สูบฉีดเลือดดำไปปอด
ห้องล่างซ้าย สูบฉีดเลือดแดงไปยังส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย
ลิ้นหัวใจ
หัวใจห้องบนซ้าย – ล่างซ้าย จะมีลิ้นไบคัสพิด คั่นอยู่ และห้องบนขวา ล่างขวาจะมีลิ้นไตรคัสพิด คั่นอยู่ ซึ่งลิ้นหัวใจทั้งสองจะทำหน้าที่ป้องกันไม่ให้เลือดไหลย้อนกลับ
ความผิดปกติของหลอดเลือด
การหนาตัวของผนังหลอดเลือดแดง
(Artherosclerosis)
อวัยวะที่ได้รับผลกระทบมากที่สุด คือ หัวใจ สมอง ไต ลำไส้เล็ก
และ lower extremities
ซึ่งเกิดพยาธิสภาพ
Abdominal aorta/Terminal aorta : เลือดไปเลี้ยงส่วนของ lower extremities น้อยลงอาจจะพบ gangrene ที่นิ้วหัวแม่เท้า
Coronary artery : Angina pectoris , Myocardial infarction
Carotid และ Vertebral artery : CVA หรือ Stroke
Renal artery : Hypertension Renal ischemia
Mesenteric artery : Intestinal Ischemia ,Peritonitis
ระดับของ enzyme ต่าง ๆ จะสูงขึ้น enzyme เหล่านี้เป็น enzyme ในกระบวนการcatabolism ในร่างกาย ดังนั้นเมื่อมีการท าลาย cell มากขึ้น เนื่องจากขาดเลือดมาเลี้ยงก็จะมีenzyme เหล่านี้เพิ่มมากขึ้นในกระแสเลือด ปริมาณของ enzyme จะเป็นตัวบ่งชี้ได้ว่า ของ ร่างกายถูกท าลายไปมากน้อยเพียงไร enzyme
AST (Aspatate Aminotransferase)
• ALT (Alanine Aminotransferase)
• LDH (Lactate dehydrogenase)
• Creatine kinase
วิธีการประเมินการท างานของหัวใจที่ควรทราบ
การฟังเสียงหัวใจ
การจับชีพจร
การวัดความดันโลหิต
หลักการรักษาพยาบาล
หลักการรักษาภาวะ atherosclerosis คือการทำให้ผนังหลอดเลือดบางลงเพื่อเพิ่มงวดของหลอดเลือด โดยการท าผ่าตัดเพื่อดูดเอา plaque ออก (endarterectomy) หรือ ทำการตัดต่อเส้นเลือด(Surgical bypass) การทำBalloon angioplasty และ การท า endovascular stent
ผู้ที่มีแนวโน้มว่าจะ มีโอกาสเกิดภาวะ atherosclerosis เนื่องจากมีระดับไขมันในเลือดสูงการแนะนำให้ปรับพฤติกรรมสุขภาพใหม่เป็นบทบาทของพยาบาล โดยเน้นการออกกำลังกาย การลดปัจจัยเสี่ยง ต่างๆ เช่น การสูบบุหรี่การรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง และแนะนำการควบคุมน้ำหนัก เป็นต้น
ความผิดปกติในระบบหัวใจและหลอดเลือดที่สำคัญ
ภาวะความดันโลหิตสูง
ความดันโลหิตตัวบน ( Systolic Pressure ) สูงกว่า 140 มิลลิเมตรปรอท
ความดันโลหิตตัวล่าง ( diastolic Pressure ) สูงกว่า 90 มิลลิเมตรปรอท
ชนิดของความดันโลหิตสูง
Primary hypertension หรือ Essential hypertension เป็นความความดันโลหิตสูงชนิดไม่ทราบสาเหตุ ซึ่งพบเป็นส่วนใหญ่ของผู้ป่วยที่เป็นความดันโลหิตสูง (ประมาณร้อยละ 90) และพบว่ามีปัจจัยส่งเสริมต่าง ๆ ที่ชักน าให้เกิดความดันโลหิตสูงชนิดนี้
Secondary hypertension เป็นความดันโลหิตสูงชนิดที่ทราบสาเหตุ ซึ่งมีสาเหตุจากโรคไต เช่น โรคหลอดเลือดแดงของไตตีบ (renal artery stenosis) สาเหตุจากโรคของระบบต่อมไร้ท่อ เช่น Cushing's syndrome, Pheochromocytomaสาเหตุจากระบบประสาทผิดปกติเช่น เนื้องอกในสมองที่สร้าง catecholamine สาเหตุจากเลือดออกในสมอง และสาเหตุจากการได้รับยาหรือสารกระตุ้นจากภายนอกท าให้ความดันโลหิตสูง เช่น ยาคุมก าเนิด corticosteroid, caffeine,narcotic cocaine และ amphetamine เมื่อแก้ไขสาเหตุได้ความดันโลหิตจะกลับมาปกติ
พยาธิสรีรภาพ
ความดันโลหิตสูงชนิดนี้ไม่ทราบกลไกการเกิดแน่นอน แต่มีการศึกษาหลายทฤษฎี
(1) Genetic defect มีความผิดปกติของไตเองตั้งแต่ก าเนิด ไม่สามารถ excrete sodium และน้ำได้
(2) Sympathetic nervous system มี overactivity เพิ่มการหลั่งของสาร adrenaline และ Noreadrenaline มากกว่าปกติ
(3) Renin angiotensin system ปัจจัยนี้ได้มีผู้พยายามศึกษาระดับเรนินในพลาสม่า ผู้ป่วยที่มีความดันโลหิตสูงชนิดไม่ทราบสาเหตุ โดยแบ่งตามระดับเรนินว่าสูง ปกติหรือต่ า พบว่ากลุ่มที่มีระดับเรนินต่ ามีร้อยละ 27 ส่วนกลุ่มเรนินปกติมีร้อยละ 57 และกลุ่มเรนินสูงมี ร้อยละ 16 ได้มีผู้หาความสัมพันธ์ของระดับเรนินกับความรุนแรงจากความดันโลหิตสูงพบว่า กลุ่มเรนินสูงโอกาสเกิดพยาธิสภาพของระบบหัวใจและหลอดเลือดจะมีมากกว่าพวกเรนินต่ำ
พยาธิสรีรภาพ
การที่ไตถูกท าลาย หรือ หลอดเลือดแดงไปเลี้ยงที่ไตตีบลง จะกระตุ้น renin angiotensin aldosteroneSystem คือ renin enzyme ถูกหลั่งออกมาจาก Juxtaglomerular cell ของ renal afferentarteriole มากขึ้น ท าปฏิกิริยาต่อ Renin substrate จากตับ เป็น Angiotensin I แล้ว Angiotensinconverting enzyme จากปอดจะเปลี่ยน Angiotensin I เป็น Angiotensin II ซึ่งเป็นตัวท าให้หลอดเลือดหดตัว และ Angiotensin ยังกระตุ้นให้ Adrenal gland หลั่ง Aldosterone ซึ่งเป็น hormone ที่เพิ่มความสามารถในการดูดซึมโซเดียมและน้ าที่ distal tubule เพื่อแลกเปลี่ยนโปแตสเซี่ยม ท าให้มีการเพิ่มปริมาณในระบบ ไหลเวียนโลหิตเพิ่มขึ้นมีผลให้ความดันโลหิตสูงขึ้น
ความผิดปกติอื่น ๆ ของหลอดเลือดที่ควรทราบ
Venous thrombosis
Thromboangitis obliterans
Aortic aneurysm
Kawasaki’s disease
Raynaud’s syndrome
Takayasu’s disease
