Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ - Coggle Diagram
ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ
อาณาจักรใกล้เคียง
พม่า
1.ส่วนใหญ่เป็นการเผชิญหน้าทางทหาร โดยเริ่มในสมัยสมเด็จพระชัยราชาธิราช อยุธยาได้ช่วยเมืองเชียงกรานที่เป็นประเทศราชของพม่า
2.สมัยสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช พระนเรศวรทรงประกาศอิสรภาพที่เมืองแครง
3.หลังจากทำสงครามยุทธหัตถีอยุธยาเว้นการทำสงครามกับพม่า จนกระทั่งพม่ากลับมาทำสงครามและยึดกรุงศรีอยุธยาได้ใน พ.ศ.2310
4.พม่ายกทัพมาตีอยุธยา 24 ครั้ง
หัวเมืองมอญ
1.ความสัมพันธ์การเมือง การค้า การผูกสัมพันธไมตรี
2.ในระยะแรกผู้นำพยายามขยายอิทธิพลให้เหนือมอญ เมื่ออยุธยามีความเจริญด้านการค้า อยุธยาได้ขยายอำนาจเข้าครอบครองเมืองท่าแถบชายฝั่งทะเลอันดามันเพื่อผลประโยชน์ทางการค้า
3.อยุธยาเป็นที่พึ่งพิงของชาวมอญที่หนีภัยสงครามจากพม่า ทั้งนี้เพื่ออยุธยาใช้เมืองมอญเป็นด่านหน้าปะทะกับพม่าก่อนจะเข้าถึงอยุธยา
ล้านนา
1.การเผชิญหน้าทางทหาร
2.สมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่1เป็นต้นมา
อยุธยารบกับล้านนาเพื่อให้มาอยู่ในอำนาจแต่ไม่สำเร็จ
3.สมัยสมเด็จพระชัยราชาธิราช
อยุธยาได้ยึดล้านนาเป็นเมืองประเทศราช
4.สมัยสมเด็จพระเนรศวรมหาราช
อยุธยาได้ล้านากลับมาเป็นเมืองประเทศราช
5.หลังจากสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
ล้านนาก็เริ่มแยกตัวเป็นอิสระบ้าง
เป็นประเทศราชของพม่าบ้างอยุธยาบ้าง
เขมร
2.สมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่1 ได้มีการยกทัพไปตีเขมรและกวาดต้อนชาวเขมรบางส่วนมาในเขตไทย ทำให้อยุธยาได้รับอิทธิพลวัฒนธรรมเขมร
1.ความสัมนพันธ์ด้านการเมืองและวัฒนธรรม
การเผชิญหน้าทางการทหาร
3.สมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่1 ยกทัพไปตีเขมร
4.สมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่2 ยึดราชธานีที่นครธม ทรงแต่งตั้งพระนครอินทร์ไปครองเขมร ปกครองได้ไม่นานก็ถูกลอบปลงพระชนม์
5.สมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ไทยติดพันสงครามกับพม่า เขมรถือโอกาสยกทัพมาตีไทย
6.สมัยสมเด็จพระนเรศมหาราชทรงยกทัพไปตีเมืองละแวก ราชธานีของเขมรได้ หลังจากนั้นเขมรเริ่มตั้งตัวเป็นอิสระ ในตอนปลายสมัยอยุธยาเขมรได้อ่อนน้อมต่ออยุธยาบ้าง ญวนบ้าง จนกระทั่งเสียกรุงใน พ.ศ.2310 เขมรจึงเป็นอิสระ
สุโขทัย
2.อยุธยาใช้การเผชิญหน้าทางทหารกับสุโขทัยมาตั้งแต่สมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1
3.สร้างความสัมพันธ์ทางเครือญาติ โดยให้เจ้าสามพระยาอภิเษกกับเจ้าหญิงเชื้อสายราชวงศ์พระร่วง
1.นโยบายการสร้างไมตรีและนโยบายการสร้างคสามสัมพันธ์ทางเครือญาติ
4.สมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงผนวกรวมสุโขทัยให้เป็นส่วนหนึ่งของอยุธยา
ล้านช้าง
1.ความสัมพันะ์ด้ารการผูกสัมพันธไมตรี
2.สมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่1 ไทยมีความสัมพันธ์อันดีกับพระเจ้าฟ้างุ้มแห่งล้านช้าง
3.สมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิไทยกับล้านช้างมีความสนิทแนบแน้น จนกระทั่งเสียกรุงครั้งที่1 ทำให้ความสัมพันธ์ลดน้อยลง
ญวน
1.ความสัมพันธ์ส่วนใหญ่เกิดในสมัยอยุธยาตอนปลาย โดยจะเป็นการเผชิญหน้าทางการทหาร
2.สมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้านสระ เกิดเหตุการณืแตกแยกภายในราชวงศ์เขมร อยุธยาและญวนสนับสนุนคนละฝ่าย ความขัดแย้งภายในทำให้ไทยกับญวนต้องทำสงครามระหว่างกัน
มลายู
2.สมัยอยุธยาตอนต้น อยุธยาได้มะละกาเป็นเมืองขึ้น ซึ่งอยุธยาควบคุมหัวเมืองมลายูผ่านทางเมืองนครศรีธรรมราช
1.ความสัมพันธ์ด้านการค้า
การเผชิญหน้าทางการทหาร
และการผูกสัมพันธไมตรี
ชาติเอเชีย
ญี่ปุ่น
1.ความสัมพันธ์การค้าและการเมือง
2.สมัยสมเด็จเอกาทศรถ มีการติดต่อกับญี่ปุ่นอย่างเป็นทางการ
3.สมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง ได้มีการปราบปรามชาวญี่ปุ่นที่คิดก่อการร้าย ทำให้ชาวญี่ปุ่นจำนวนมากอพยพออกจากอยุธยา ในภายหลังอยุธยาได้ส่งทูตไปเจรจาสัมพันธไมตรีและค้าขาย แต่ก็ไม่สำเร็จ
ลังกา
1.ทางลังกาได้ส่งทูตมาขอพระสงฆ์
เพื่อไปฟื้นฟูพระพุทธศาสนาที่ลังกา
เปอร์เซีย
1.ความสัมพันธ์ด้านการค้า
2.สันนิษฐานว่าเริ่มมีความสัมพันธ์
ด้านการค้าในสมัยสมเด็จพระเอกาทศรถ
3.สมัยสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม พ่อค้านามว่า เฉกอะหมัด
ไดรับราชการมีความดีความชอบได้เป็นเจ้ากรมท่าขวา
4.สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เปอร์เซียได้ส่งทูตมาเข้าเฝ้า หลังจากนั้นก็ไม่ปรากฏหลักฐานการเดินทางเชื่อสัมพันธ์ระหว่างเปอร์เซียและอยุธยาอีก
จีน
1.ลักษณะความสัมพันธ์แบบรัฐบรรณาการ
มีความเกี่ยวข้องกับการเมืองและการค้า
2.พระมหากษัตริย์ที่ขึ้นครองราชย์มักจะแต่งตั้งคณะทูตนำเครื่องบรรณาการไปยังจีน เพื่อให้จีนรับรองผลประโยชน์ทางการค้าและเพื่อความชอบธรรมในการขึ้นครองราชย์ ความสัมพันธ์จะหยุดชะงักเมื่อมีการทำสงครามภายนอกหรือปัญหาทางการเมืองภายใน
ชาติตะวันตก
อังกฤษ
2.สมัยสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม ทรงอนุญาตให้อังกฤษเข้ามาตั้งสถานีการค้าได้ แต่ถูกฮอลันดาขัดขวางจนต้องปิดกิจการ
1.ลักษณะความสัมพันธ์เป็นด้ารการค้า และมีด้ารการเมืองในบางช่วง
3.สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชได้เริ่มฟื้นฟูความสัมพันธ์อีกครั้ง แต่อังกฤษไม่ประสบความสำเร็จในการแข่งขันกับฮอลันดา จนเมื่อเรือค้าขายของอังกฤษถูกปล้นในน่านน้ำเมืองมะริดจนต้องสู็รบกับอยุธยา ทำให้ความสัมพันธ์ห่างเหินกัน
ฝรั่งเศส
2.สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงต้องการให้ฝรั่งเศสมาถ่วงดุลอำนาจกับฮอลันดา ต่อมาฝรั่งเศสเข้ามาก่อตั้งสถานีการค้า และภายหลังได้ส่งคณะทูตเดินทางมาอยุธยาเพื่อเจริญสัมพันธไมตรี
3.ภายหลังฝรั่งเศสเข้ามามีอิทธิพลทางการเมืองและการทหาร จนต้องมีการข้บไล่ฝรั่งเศส ทำให้ความสัมพันธ์ห่างเหินกันไป
1.ลักษณะความสัมพันธ์เป็นด้ารการค้า ศาสนา การเมือง
ฮอลันดา
3.สมัยสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม
ฮอลันดาและอยุธยาได้ทำสัญญาการค้า
2.สมัยสมเด็จพระนเรศวร ฮอลันดาส่งทูตมาเจรจา
และขอตั้งสถานีการค้าที่ปัตตานี
4.สมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง ฮอลันดาส่งเรือรบปิดท่าเรือตะนาวศรี อยุธยาจึงตัดสิทธิพิเศษทางการค้า
5.สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เกิดความขัดแย้งระหว่างฮอลันดากับอยุธยา
1.ลักษณะความสัมพันธ์ด้านการค้าและการเมือง
โปรตุเกส
2.ในสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่2 โปรตุเกสยึดมะละกาได้ แต่มะละกาเป็นประเทศราชของอยุธยา โปรตุเกสจึงส่งทูตมาเจรจาทำสนธิสัญญาระหว่างกัน
3.อยุธยาซื้อปืนจากโปรตุเกสและจ้างทหารโปรตุเกสมาเป็นทหารอาสา และยังได้รับวัฒนธรรมขนมหวานมาด้วย
1.ลักษณะความสัมพันธ์ด้ารการค้า การเมือง วัฒนธรรม
สเปน
2.สมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ข้าหลวงใหญ่ของสเปนได้ส่งทูตมาเชื่อมสัมพันธไมตรีและเจรจาการค้า
3.สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีเรือสินค้าสเปนเดินทางจากเมืองมะนิลาเข้ามาค้าขายที่อยุธยา แต่ปริมาณการค้าไม่มากนัก
1.ลักษณะความสัมพันธ์ส่วนใหญ่เป็นเรื่องการค้า
4.สมัยพระเจ้าอยู๋หัวท้ายสระ สเปนได้ตั้งสถานีการค้าขึ้นใหม่
แต่ปริมาณการค้าก็ไม่ได้ขยายตัวและผลตอบแทนไม่คุ้มค่า ความสัมพันธ์ระหว่างสเปนและอยึธยาจึงห่างหายกันไป