Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคข้อเข่าเสื่อม Knee Osteoarthritis, ทำให้เดินและใช้ชีวิตท - Coggle…
โรคข้อเข่าเสื่อม Knee Osteoarthritis
ปัจจัยที่ทำให้เกิดข้อเสื่อม
เพศหญิงจะเป็นโรคเข่าเสื่อมมากกว่าผู้ชาย2เท่า
นำ้หนัก ยิ่วนำ้หนักตัวมากข้อเข่ายิ่งจะเสื่อมเร็ว
การใช้ข้อเข่า ผู้ที่นั่งยองๆ นั่งขัดสมาธิ หรือนั่งพับเพียบนานๆจะพบข้อเข่าเสื่อมเร็ว
ผู้ที่ออกกำลังกายอย่างสมำ่เสมอและได้รับอุบัติเหตุที่ข้อเข่าไม่ว่าจะกระดูกข้อเข่าแตกหรือเอ็นฉีก จะเกิดข้อเข่าเสื่อมได้ ตวามแข็งแรงของกล้ามเนื้อและกระดูก
ผู้ที่ออกกกำลังกายอย่างสมำ่เสมอและได้รับแคลเซียมในปริมาณที่พอเพียงจะชะลอการเสื่อมของเข่า
อายุ อายุมากมีโอกาสเป็นมากเนื่องจากอายุการใช้งานมาก
สาเหตุ
เป็นผลจากความเสื่อมและการใช้เข่าที่ไม่ถูกต้องมานาน
ความอ้วน นำ้หนักตัวมากๆ ทำให้เข่าต้องรับนำ้หนักเพิ่มขึ้น
เคยได้รับอุบัติเหตุบริเวณเข่ามาก่อน เช่น กระดูกบริเวณเข่าหัก ข้อเข่าเคลื่อนหลุด เส้นเอ็นฉีกขาด หรือหมอนรองเข่าฉีกขาด
โรคข้ออะกเสบ เช่น โรคเก๊าท์ หรือโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ เป็นต้น
อาการ
อาการระยะแรก เริ่มปวดเข่าเวลามีการเคลื่อนไหว เช่น เดิน ขึ้นลงบันได หรือนั่งพับเข่า อาการจะดีขึ้นเมื่อหยุดพักการใช้ข้อร่วมกับมีอาการข้อฝืดขัด โดยเฉพาะเมื่อหยุดการเคลื่อนไหวเป็นเวลานานเมื่อขยับข้อจะรู้สึกถึงการเสียดสีของกระดูกหรือมีเสียงดังในข้อ
อาการเมื่อมีภาวะข้อเสื่อมรุนแรง อาการปวดจะรุนแรงมากขึ้น บางครั้งปวดเวลากลางคืน อาจคลำส่วนกระดูกงอกได้บริเวณด้านข้างข้อเมื่อเกร็งกล้ามเนื้อต้นขาเต็มที่จะมีอาการปวดหรือเสียวบริเวณกระดูกสะบ้า หากมีอาการอักเสบจะมีข้อบวม ร้อนและตรวจพบนำ้ในช่องข้อ ถ้ามีข้อเสื่อมมานานจะพบว่าเหยียดหรืองอข้อเข่าได้ไม่ค่อยสุด กล้ามเนื้อต้นขาลีบ ข้อเข่าโก่ง หลวม หรือบิดเบี้ยวผิดรูป ทำให้เดินและใช้ชีวิตประจำวันลำบากและมีอาการปวดเวลาเดินหรือขยับ
การป้องกัน
การป้องกันเบื้องต้นคือการดูแลตนเองให้มากขึ้น เช่น ออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ รักษานำ้หนักให้ได้ตามมาตรฐาน นอกจากนี้ยังมีการป้องกันด้วยวิธีอื่นๆที่สามารถทำได้ที่บ้าน เช่น เมื่อมีอาการปวดสามารถประคบร้อนและเย็นรวมถึงทาครีมหรือเจลเพื่อบรรเทาอาการปวดได้ ยิ่งเราดูแลสุขภาพให้ดีตั้งแต่เนิ่นๆ จะสามารถส่งผลให้มีอาการเจ็บป่วยเกี่ยวกับกระดูกน้อยลงในอนาคต เนื่องจากปัญหาข้อเข่าเหล่านี้มีโอกาสเกิดมากขึ้นตามอายุด้วยนั่นเอง
ภาวะแทรกซ้อน
อาจเกิดอาการทางกระดูกและกล้ามเนื้อได้ เช่น ภาวะกระดูกตาย เกิดความผิดปกติบริเวณข้อ เช่น เลือดออก ติดเชื้อ เป็นต้น นอกจากนี้ยงสามารถเกิดผลข้างเคียงจากการผ่าตัดได้ เช่น การติดเชื้อหลังการผ่าตัด ดังนั้นจึงควรปรึกษาแพทย์ และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัดด้วย
โรคข้อเสื่อมคือ ภาวะที่กระดูกอ่อนผิวข้อเข่ามีการสึกหรอและเสื่อมอย่างช้าๆ และจะเป็นมากขึ้นตามเวลาที่ผ่านไปพบได้บ่อยในผู้สูงอายุทำให้เกิดอาการปวดเข่า เข่าบวม ข้อยึดติด มีเสียงดังในเข่า เข่าผิดรูปไม่สามารถประกอบกิจวัตรประจำวันได้ตามปกติ
เกณฑ์วินิจฉัยโรคข้อเข่าเสื่อม
มีอาการปวดเข่า
ภาพรังสีและกระดูกงอก
มีข้อสนับสนุน 1 ข้อ ดังต่อไปนี้-อายุเกิน 50 ปี- มีอาการฝืดแข็งในตอนเช้านานน้อยกว่า 30 นาที-มีเสียงกรอบแกรบขณะเคลื่อนไหวเข่าจากการเสียดสีของเยื่อภายในข้อ
การรักษาที่ไม่ผ่าตัดช่วยบรรเทาอาการปวดและช่วยให้เข่าเคลื่อนไหวได้ดีขึ้น ได้แก่
ปรับเปลี่ยนรูปแบบการใช้ชีวิต ได้แก่ รับประทานอาหารที่เหมาะสมเพื่อควบคุมนำ้หนักตัว ออกกำลังกายชนิดส่งแรงกระแทกข้อเข่าน้อยเป็นประจำ เช่น ว่ายนำ้ ขี่จักรยาน เดินเพื่อส่งเสริมให้ข้อเข่าแข็งแรงขึ้น
ลดนำ้หนักหากมีนำ้หนักมากเกินไปเพื่อลดแรงกดบนข้อเข่า
รับประทานยาแก้ปวดและยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์
การฉีดยาหล่อเลี้ยงข้อเข่าในกรณีที่มีอาการปวดเฉียบพลันที่รุนแรงและเป็นครั้งคราว
การฝึกกล้ามเนื้อต้นขาและ กายภาพบำบัด
การรักษาด้วยการผ่าตัด
การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมทั้งข้อ (Total Knee Replacement: TKR)
การผ่าตัดด้วยวิธีมาตรฐาน
การผ่าตัดด้วยการใช้คอมพิวเตอร์นำวิถี
การผ่าตัดโดยใช้แขนกลลหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด (MAKOplasty) -กำลังอยู่ระหว่างการพัฒนา
การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมด้านเดียว (Unicompartmental Knee Replacement: UKR)
การผ่าตัดด้วยวิธีมาตรฐาน
การผ่าตัดเปลี่ยนผิวข้อเข่าเทียมเฉพาะด้านในชนิด OXFORD
การผ่าตัดโดนใช้แขนกลหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด (MAKOplasty)
กลไก
เมื่อเกิดเข่าเสื่อมมากขึ้นกระดูกอ่อน (cartilage) จะมีขนาดบางลง ผิวจะขรุขระจะมีการงอกของกระดูกขึ้นมาที่เรีกว่า osteophytes เมื่อมีการอักเสบเยื่อหุ้มขึ้นก็จะสร้างนำ้หล่อเลี้ยงเพิ่มขึ้นทำให้ข้อเข่ามีขนาดใหญ่ เอ็นรอบข้อจะมีขนาดใหญ่ขึ้นกล้ามเนื้อจะลีบลง การเปลี่ยนแปลงของข้อจะเป็นไปอย่างช้าๆโดยที่ผู้ป่วยไม่ทราบในรายการที่เป็นรุนแรงกระดูกอ่อนจะบางมาก ปลายกระดูกจะมาชนกันเวลาขยับข้อจะเกิดเสียงเสียดสีในข้อ
หากข้อเข่าที่เสื่อมมีการอักเสบก็จะมีการสร้างนำ้ข้อเข่าเพิ่มทำให้เกิดอาการบวม ตึงและปวดของข้อเข่า เมื่อมีการเสื่อมของข้อเข่ามากขึ้นข้อเข่าก็จะมีอาการโก่งงอทำให้เกิดอาการ ปวดเข่าทุกครั้งที่มีการเคลื่อนไหวและขนาดของข้อเข่าก็จะมีขนาดใหญ่ขึ้นในที่สุดผู้ป่วยต้องใช้เท้าช่วยเดินน้อยลงทำให้กล้ามเนื้อต้นขาลีบลงข้อจะติดเหมือนมีสนิมเกาะเหยียดขาได้ไม่สุด
เข่าของคนเราเป็นข้อที่ใหญ่และต้องทำงานมากทำให้เกิดโรคที่เข่าได้ง่ายโรคเข่าเสื่อมหมายถึง การที่กระดูกิ่ินของข้อมีการเสื่อมสภาพทำให้กระดูกอ่อนไม่สามารถเป็นเบาะรองรับนำ้หนัก และมีการสูญเสียคุณสมบัติของนำ้หล่อเลี้ยงเข่าเมื่อมีการเคลื่อนไหวของเข่าก็จะเกิดการเสียดสีและเกิดการสึกหรอของกระดูกอ่อน ผิวของกระดูกอ่อนจะแข็งผิวไม่เรียบเมื่อเคลื่อนไหวข้อเข่าก็จะเกิดเสียงดังในข้อเกิเอาการเจ็บปวด
พยาธิสรีรวิทยา
พยาธิของโรคเกิดทั้งที่กระดูกอ่อนผิวข้อ (anticular cartilage) และกระดูกใต้กระดูกอ่อน (ukhu wilral bene) ปกติแล้วกระดูกอ่อนผิวข้อกระดูกจะขาวใสและเรียบเมื่อมีการเสื่อมเกิดขึ้นจะกลายเป็นสีเหลืองขุ่นผิวข้อจะเริ่มขรุขระและมีรอยแตกระยะหลังของการเสื่อมรอยแตกนี้จะเกิดถึงเนื้อกระดูกอ่อนและเนื้อบริเสณกระดูกอ่อนจะหลุดลอกเป็นเศษกระดูกอ่อนและหลุดเข้าไปในนำ้ไขข้อทำให้เยื่อบุข้อเกิดการอักเสบส่วนกระดูกอ่อนบริเวณรอบๆจะมีการสร้างกระดูกอ่อนใหม่และมีกระดูกงอก (osterophte หรือ spur) เกิดขึ้นที่ขอบของข้อทำให้ขัดขวางการเคลื่อนไหวของข้อและมีอาการปวดข้อตามมา
ข้อแนะนำในการดูแลตนเอง
ออกกำลังกายกล้ามเนื้อเข่าเป็นประจำ เพื่อให้กล้ามเนื้อและเอ็นรอบเข่าแข็งแรง เพิ่มความทนทานในการใช้งานช่วยป้องกันและลดความพิการที่อาจเกิดขึ้นกับข้อเข่า
มีอาการปวดเข่าจากข้อเสื่อมควรใช้กระเป๋านำ้ร้อนประคบรอบๆเข่า นาน 15-30 นาที วันละ2 ครั้ง เช้าและเย็น
ไม่ควรนั่งพับเพียบ นั้งขัดสมาธิ นั่งคุกเข่า นั่งยองๆ เพราะท่าดังกล่าวจะทำให้ข้อเข่าเสียดสีกันและเสื่อมเร็วขึ้น
หลีกเลี่ยงการยืนหรือนั่งในท่าเดียวนานๆถ้าจำเป็นควรเปลี่ยนท่าหรือขยับ เหยียด-งอข้อเข่าอยู่เรื่อยๆ
ที่นอนบนเตียงควรมีความสูงระดับเข่าซึ่งเมื่อนั่งห้อยขาที่ขอบเตียงแล้วฝ่าเท้าจะเเตะพื้นพอดี ไม่ควรนอนบนพื้นเพราะต้องงอเข่าเวลาจะนอนหรือจะลุกขึ้น ทำให้ผิวข้อเสียดสีกันมากขึ้น
ควรนั่งถ่ายบนโถชักโคลก หรือ ใช้เก้าอี้ที่มีรูตรงกลางวาง ไว้เหนือคอห่าน แทนการนั่งยองๆ ควรทำที่จับบริเวณด้านข้างโถนั่งหรือใช้เชือกห้อยจากเพดาน เพื่อใช้จับพยุงตัวเวลาจะนั่งหรือลุกขึ้นยืน
ลดนำ้หนักตัว เพราะจะทำให้เข่าแบกรับนำ้หนักน้อยลงการเสื่อมของเข่าก็จะช้าลงด้วย
ไม่ควรเดินบนทางเดินที่ขรุขระเพราะจะทำให้นำ้หนักตัวลงไปที่นั้นเข่าเพิ่มมากขึ้น และอาจจะเกิดอุบัติเหตุหกล้มได้ง่าย
ทำให้เดินและใช้ชีวิตท