Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 7 การขับถ่ายปัสสาวะการเสียสมดุลน้้าและเกลือแร่ - Coggle Diagram
บทที่ 7 การขับถ่ายปัสสาวะการเสียสมดุลน้้าและเกลือแร่
โครงสร้างระบบทางเดินปัสสาวะ
ไต (kidney) ทำหน้าที่กรองของเสียออกจากเลือด
ชั้น Cortex เป็นส่วนที่มีสีแดงจาง เมื่อผ่าซีกไตแบ่งครึ่งตามยาว อยู่ติดกับเปลือกไต บริเวณ คอร์เท็กซ์ที่ยื่นไปแทรกระหว่างชั้นพีรามิดของชั้น Medulla เรียกว่า renal column
ชั้น Medulla มีสีเข้มกว่าชั้น Cortex ประกอบด้วยรูปโครงสร้างสามเหลี่ยมกรวยยาว เรียกว่า Medulla pyramid ประมาณ 10-18 อัน
เนื้อเยื้อของไต (Parenchyma) ของไตประกอบด้วยระบบท่อที่เป็นทางเดินปัสสาวะ
ขับสารหรือของเสียจากการเผาผลาญออกจากร่างกาย (excretory function) สารต่างๆ ที่ เป็นผลของการเมตาบอลิซึมของร่างกาย
ขับเอาน้้าและเกลือแร่ เพื่อรักษาสมดุลของร่างกายและภาวะความเป็นกรด-ด่างของร่างกาย รวมทั้งหากร่างกายได้รับยาบางชนิด ก็ยังขับออกทางไตด้วย
หลั่งสารหรือฮอร์โมน (secretory function) ได้แก่ เรนิน (rennin), อิริโทรโปอิติน (erythropoietin), พรอสตาแกรนดิน (prostaglandin), ช่วยในการเผาผลาญคาร์โบไฮเดรต ไขมัน พลาสมาโปรตีน โดยการหลั่งฮอร์โมน เปบไตด์ (peptide hormone), อินซูลิน (insulin) และกลูคา กอน (glucagon)
ท่อไต (ureter) เป็นท่อที่ออกมาจากไตในแต่ละข้างไปสู่กระเพาะปัสสาวะ
กระเพาะปัสสาวะ (bladder) สามารถบรรจุน้้าปัสสาวะได้ประมาณ 500–1,000 มิลลิลิตร
ความผิดปกติของการขับถ่ายปัสสาวะ
ลักษณะความผิดปกติของการขับถ่ายปัสสาวะ (ปัสสาวะมาก-ปัสสาวะน้อย) ผลกระทบ ปัจจัย ที่เป็นสาเหตุ การประเมิน และการพยาบาล
ปัญหาการกรองผิดปกติ
Acute renal failure
จำแนกตามพยาธิสภาพได้ 3 ระดับ
Prerenal acute renal failure
Intrinsic acute failure
Post renal acute renal failure
การดำเนินของพยาธิสภาพได้ 3 ระยะ
ระยะเริ่มแรก (initial phase)
ระยะที่มีการท้าลายของเนื้อไต (maintainance)
ระยะที่ไตเริ่มฟื้นตัว (recovery phase)
การรักษาภาวะไตวายเฉียบพลัน
การรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะไตวายเฉียบพลันจากสาเหตุก่อนไต
การรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะไตวายเฉียบพลันจากสาเหตุที่ไต
1 การรักษาแบบประคับประคอง (Conservative treatment)
สารน้้าและสารอิเลคโตรลัยท์ (Fluid and Electrolytes)
อาหาร (Diet)
2 การรักษาด้วยการทำไดอะลัยสิส
Chronic renal failure
สาเหตุของไตวายเรื้อรัง
กลุ่มอาการเนฟโฟติคกลายเป็นหลอดเลือดฝอยไตอักเสบเรื้อรัง (chronic glomerulonephritis)
กรวยไตอักเสบเรื้อรัง (chronic pyelonephritis)
โรคหลอดเลือด ได้แก่ หลอดเลือดแดงที่ไตตีบ (renal artery stenosis) ความดันโลหิตสูงไม่ ทราบสาเหตุ (essential hypertension)
มีความผิดปกติของไตแต่ก้าเนิด (polycystic kidney)
การอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ เช่น นิ่วในไต, ภาวะแคลเซียมสูงในกระแสเลือด ต่อมลูกหมากโต 6. โรคที่มีผลทั่วระบบ (systemic disease) เช่น SLE Glomerulosclerosis, meloidosis, multiplemyeloma, hypokalemic nephropathy เป็นต้น
ไตวายเรื้อรังแบ่งออกเป็น 4 ระยะ
การทำงานของไตลดลง (diminished renal reserve)
ไตเสื่อมสมรรถภาพ (renal insufficiency)
ไตวาย (renal failure)
ไตวายระยะสุดท้ายหรือยูรีเมีย (uremia)
รักษาแบบประคับประคอง (conservative treatment)
อาหาร (diet intervention)
การจำกัดน้้า (fluid restriction)
ยา (Medication therapy)
ปัญหาการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ
Cystitis
Pyelonephritis
Urinary Tract Infection (UTI)
Upper urinary tract infection
Lower urinary tract infection
พยาธิสรีรภาพของผู้ป่วยที่มีความผิดปกติในการขับถ่ายปัสสาวะ
การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นเหนือต้าแหน่งการอุดกั้น โดยการพองตัวออก (hypertrophy)
การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นเพราะมีความดันเพิ่มขึ้น เนื่องจาก การอุดกั้นของระบบทางเดินปัสสาวะ
1 ถ่ายปัสสาวะเป็นเลือด (hematuria)
2 ไม่ถ่ายปัสสาวะเลย (anuria)
3 ปัสสาวะน้อย (oliguria)
4 ถ่ายปัสสาวะบ่อย (frequency of urine)
5 การปวดถ่ายปัสสาวะ (painful urination)
6 การถ่ายปัสสาวะล้าบาก (difficulty urination)
7 การถ่ายปัสสาวะไม่ออก (retention of urine)
การรักษา
การแก้ไขเหตุของการอุดกั้นและการคั่งค้างของน้้าปัสสาวะ
การผ่าเอานิ่วออกจากไต (nephrolithotomy)
การผ่าตัดเอานิ่วออกจากกรวยไต (pyelolithotomy)
การผ่าตัดเอานิ่วออกจากหลอดไต (ureterolithotomy)
การผ่าตัดไตออกบางส่วน (partial nephrectomy) หรือตัดออกทั้งหมด (total nephrectcmy)
การผ่าตัดนิ่วจากกระเพาะปัสสาวะออกทางเหนือหัวเหน่า (suprapubic cystolithotomy)
การผ่าตัดเอานิ่วออกจากท่อปัสสาวะ (urethrolithotomy)
การผ่าตัดต่อมลูกหมาก (Transurethral resection of the prostate หรือ TUR-P)
ระบายน้้าปัสสาวะออกจากระบบทางเดินปัสสาวะ
การใส่สายยางเข้าทางรูเปิดของท่อปัสสาวะ
การผ่าตัดเปลี่ยนทางใหม่ให้ปัสสาวะออกมาภายนอก
ท่อจากไต (nephrostomy)
ท่อต่อจากกรวยไต (pyelostomy)
ท่อจากหลอดไต (ureterostomy)
ท่อต่อเข้าไปในกระเพาะปัสสาวะ โดยผ่าเหนือหัวเหน่าเข้าไปในกระเพาะ ปัสสาวะ (suprapubic cystostomy)
การพยาบาลผู้ป่วยบาดเจ็บทางเดินปัสสาวะ
การบาดเจ็บของไต
การบาดเจ็บต่อหลอดไต
การบาดเจ็บต่อกระเพาะปัสสาวะ
การบาดเจ็บต่อท่อปัสสาวะ