บทที่ 5 พยาธิสภาพของกล้ามเนื้อและกระดูก
บทนำ
- กระดูก ข้อ กล้ามเนื้อ เอ็น ระบบประสาท เป็นเนื้อเยื่อที่มีความแตกต่างกัน แต่มีการทำงานเกี่ยวข้อง ประสานกัน
- กระดูกช่วยในการคงรูปร่างของร่างกาย
- กระดูกสำคัญต่อการเคลื่อนไหวของร่างกาย น้ำหนักเบา
- กระดูกยาว(Tubular bone) ทำหน้าที่ในการรับน้ำหนักและการเคลื่อนไหวของร่างกาย กระดูกแบน(Flat bone) ทำหน้าที่ป้องกันอวัยวะสำคัญที่อยู่ภายใน
- เซลล์กระดูก จะไม่สามารถมีชีวิตอยู่ได้ถ้าอยู่ห่างจากเส้นเลือด 0.1 มม.
- เยื้อหุ้มกระดูก(Periosteum) เป็นเนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่ห่อหุ้มรอบกระดูก และendosteum ซึ่งอยู่ส่วนในกระดูกจะทำหน้าที่เชื่อมต่อเมื่อมีกระดูกหัก
เซลล์ที่เป็นส่วนประกอบของกระดูก
- Osteoprogenator cells
- Osteoblast
- Osteocytes
- Osteoclast
การเปลี่ยนแปลงของกระดูกและการควบคุม
- กระดูกเป็นแหล่งสะสมแคลเซียมของร่างกาย
- Calcium ใน Plasma ลดลง
พยาธิสภาพของกระดูก Pathology of Skeletal
ความหมาย : เป็นความผิดปกติที่เกิดขึ้นแล้วส่งผลทำให้ระบบกระดูกทำหน้าที่บกพร่อง
หน้าที่ของกระดูก
- เป็นแหล่งสะสมของ Calcium
- ช่วยการเคลื่อนไหว
- สร้างเม็ดเลือด
- ปกป้องอวัยวะที่สำคัญภายในร่างกาย
- เป็นที่ยึดเกาะของเส้นเอ็นกล้ามเนื้อ
สาเหตุการเกิดพยาธิสภาพของกระดูก
- ความผิดปกติทางพันธุกรรม
- การติดเชื้อ
- ไม่ใช่การติดเชื้อ
3.1 ได้รับแรงกระแทก แตก หัก
3.2 ความเสื่อมตามวัย
3.3 ความเสื่อมจาพฤติกรรม
- ความผิดปกติขององค์ประกอบอื่นที่สัมพันธ์กัน ได้แก่ กล้ามเนื้อ ข้อต่อ เส้นเอ็น ระบบประสาท
พยาธิสรีรวิทยา Osteoarthitis (OA)
- พยาธิสภาพของโรคเกิดทั้งที่กระดูกอ่อนผิวข้อ (articular cartilage) และกระดูกใต้กระดูกอ่อน เกิดขึ้นที่ขอบของข้อ ทำให้ขัดขวางการเคลื่อนไหวของข้อและมีอาการปวดข้อตามมา
สาเหต Osteoarthritis (OA)
- Primary osteoarthritis เกิดจากการสึกหรอหรือการเสื่อมของข้อ โดยไม่มีสาเหตุนำมาก่อน โดยพบบ่อยในผู้สูงอายุ และพบมากในเพศหญิง
- Secondary osteoarthritis เกิดจากมีความผืดปกติของข้อมาก่อน สามารถเกิดได้กับทุกคนทุกเพศ และทุกวัย
ข้ออักเสบรูมาตอยด์ Rheumatoid arthritis ; RA
พยาธิสรีรและสาเหตุ
- Infectious agents : การติดเชื้อแบคทีเรียหรือไวรัสบางชนิด เช่น Diptheroid bacili , Mycoplasma เป้นต้น
- Autoimmune defects : ร่างกายมีปฏิกิริยาต่อต้านสารกระตุ้นที่เกิดขึ้นภายในร่างกายตนเอง
Ostemyelitis การติดเชื้อของกระดูก
- เป็นการอักเสบติดเชื้อของกระดูกทุกชั้น ตั้งแต่ bone marrow , cortex จนถึงขั้น periosteum ตำปหน่งที่พบว่ามีการติดเชื้อบ่อยในวัยผู้ใหญ่คือกระดูกสันหลัง เท้าและกระดูกต้นขา
การรักษา
- จัดให้อวัยวะส่วนที่มีพยาธิสภาพอยู่นิ่ง(immobilize) มากที่สุด
- การให้ยาปฏิชีวนะ
- ให้น้ำเกลือ กรณีเกิดภาวะขาดดุลของน้ำและเกลือแร่
- ให้อาหารพวก high protein, high calories และ high vitamin c
- ทำการผ่าตัดเอาหนองออก
Non-Infectious orthopedics disease ไม่ใช่การติดเชื้อที่กระดูก
- โรคกระดูกพรุน osteoporosis
- กระดูกหัก fracture
- เก๊าท์ gout arthritis
- มะเร็งกระดูก bone arthritis
- วัณโรคกระดูก bone tuberculosis
พยาธิสภาพของกล้ามเนื้อ Pathology of Muscle
- กล้ามเนื้อ มีความทนต่อสิ่งที่มารบกวนหรือทำให้เกิดอันตราย โดยเฉพาะเมื่อเส้นประสาท และเส้นเลือดที่มาเลี้ยงอยู่ในสภาพสมบูรณ์ ปกติ
- กล้ามเนื้อจะมีการปรับตัวให้ใหญ่ขึ้นหรือเล็กลงตามขนาดการใช้งาน
- กล้ามเนื้อลีบ Atrophy มักมาจากความผิดปกติของระบบประสาทที่เกี่ยวข้อง
- การอักเสบของกล้ามเนื้อ myositis อาจมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อไวรัส แบคทีเรีย เชื้อฯลฯ
- polymyositis เป็นคำที่จะได้ยินบ่อยๆ บ่งบอกถึงสภาวะที่มีอาการและอาการแสดงของผู้ป่วยที่เกิดขึ้นขากกล้ามเนื้ออักเสบ
- dermatomyositis น่าจะมีสาเหตุมาจาก autoimmune
โรคกล้ามเนื้อลีบ duchenne muscular dystrophy
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง เกิดภาวะหายใจล้มเหลว respiratory failure จะทำให้หัวใจวายได้
พยาธิสภาพของโรคทางกระดูก ข้อต่อ กล้ามเนื้อ เส้นเอ็น
กล้ามเนื้ออ่อนแรงจากความผิดปกติของระบบผลิตพลังงานและต่อมไร้ท่อ
กล่ามเนื้ออ่อนแรงเนื่องจากความไม่สมดุลของ Electrolyte