Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
PATHOPHYSIOLOGY OF RENAL SYSTEM/พยาธิสรีรภาพของไตและระบบทางเดินปัสสาวะ,…
PATHOPHYSIOLOGY OF RENAL
SYSTEM/พยาธิสรีรภาพของไตและระบบทางเดินปัสสาวะ
ANATOMY OF KIDNEY
ไตมี 2 ข้าง ซ้ายและขวา
อยู่บริเวณต าแหน่ง T12-L3, ขนาด 6
11
3cm
เป็ นRetroperitoneal organ
ชั้นของไต
oผนังหุ้มไต (Renal capsule)
oไตชั้นนอก (Cortex)
oไตชั้นใน (Medulla)
oCalyx/calyces
หน่วยไต (NEPHRON)
เป็ น anatomical unit of kidney function
ประกอบด้วย
Glomerulus
Renal corpuscle
Bowman capsule
Afferent & efferent arteriole
Renal tubule
Proximal tubule
loop’s of Henle
Distal tubule
ANATOMY OF URETER, BLADDER AND URETHRA
ท่อไต (Ureter)
•เป็ น retroperitoneal structures ที่ต่อจาก renal
pelvis ถึงกระเพาะปัสสาวะ(bladder)
•มีความยาวประมาณ 25-30cm
ANATOMY OF URETER, BLADDER AND URETHRA
กระเพาะปัสสาวะ (Urinary Bladder)
•เป็นอวัยวะมีลักษณะเป็นถุง ประกอบด้วยชั ้นกล้ามเนื ้อ วางในช่องท้องส่วนล่าง
มีลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยมพีระมิด
•ขนาดความจุ 400-600ml
ท่อปัสสาวะ (Urethra)
Prostatic urethra (3-4 cm) ส่วนที่ออกจาก
กระเพาะปัสสาวะ ผ่านเข้าไปอยู่ในเนื ้อต่อมลูกหมาก
(prostate gland)
หน้าที่ของไต (KIDNEY FUNCTION)
กรองของเสียออกจากร่างกาย
กำจัดน้ำสวนเกินออกจากร่างกาย
เป็ นต่อมไร้ท่อ (Hormonal regulation)
ควบคุมความดันโลหิต ผ่านระบบ Renin angiotensin
กระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดง ผลิด erythropoietin
ควบคุมปริมาณแคบเซียม ผ่านhormone
PATHOLOGY OF RENAL SYSTEM
นิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ
(STONE/CALCULI)
นิ่ว สามารถเกิดในระบบทางเดินปัสสาวะ ได้หลายรูปร่างและต าแหน่ง เช่น นิ่วรูปร่างเขากวาง (staghorn) มีทั ้งประเภททึบ
แสงและ ไม่ทึบแสง ซึ่งไม่สามารถเห็นได้ด้วยX-ray
เกิดจากการตกผลึกของสารก่อนิ่วในปัสสาวะ ท าให้เยื่อบุไตอักเสบ รวมกับสารก่อนิ่วเป็นผลึกนิ่ว
การติดเชื้ อในระบบทางเดินปัสสาวะ
(URINARY TRACT INFECTION)
พบเป็ นอันดับสองของการติดเชื้ อ รองจากURI
พบในผญ > ผช เนื่องจากท่อปัสสาวะสั้นกว่า
Anatomy of Renal system
ไต (Kidney)
ท่อไต (ureter)
กระเพราะปัสสาวะ (Bladder)
ท่อปัสสาวะ (urethra)
เส้นเลือดดำเส้นเลือดแดงและระบบท่อน ้าเหลือง
(Renal a., vein, lymphatic
drainage)
Anatomy of Kidney
ไตมี 2 ข้าง ซ้ายและขวา
อยู่บริเวณตำแหน่ง T12-L3, ขนาด 6
11
3cm
ชั้นของไต
ผนังหุ้มไต (Renal capsule)
oไตชั้นนอก (Cortex)
o ไตชั้นใน (Medulla)
o Calyx/calyces
o กรวยไต (Renal pelvis)
ปัสสาวะมาก ( Polyuria )
ปัสสาวะมากผิดปกติ
ค่าเฉลี่ยของปริมาณปัสสาวะในแต่ละวันจะไม่เกิน 3 ลิตรในวัยผู้ใหญ่
และไม่ควรเกิน 2 ลิตรในวัยเด็ก
ไม่เกี่ยวว่าจํานวนครั้งที่ปัสสาวะต่อวันจะมากหรือน้อย วัดเฉพาะปริมาณเท่านั้น
ปัสสาวะมากเกิดจากอะไร
มีภาวะโรคเบาจืด : เป็นโรคเกี่ยวกับการเสียสมดุลของนํ้าในร่างกาย ซึ่งมีอัตราการเกิดน้อยมาก นานๆ
ครั้งจึงจะพบผู้ป่ วยที่เป็นโรคเบาจืดสักทีหนึ่ง
มีภาวะ Psychogenic polydipsia : เป็นความผิดปกติในด้านพฤติกรรม คือ ติดนิสัยการทาน
นํ้าปริมาณมาก เป็นพฤติกรรมที่บางครั้งเชื่อมโยงกับระบบประสาท
มีโรคเบาหวาน : อันที่จริงตัวโรคเบาหวานเองไม่ได้มีอะไรที่เป็นอันตรายจนน่าวิตกกังวลนัก แต่สิ่งที่แทรก
ซ้อนเข้ามาต่างหากที่อันตราย อาการปัสสาวะมากก็เป็นหนึ่งในภาวะแทรกซ้อนเหล่านั้น
โรคเกียวกับไต ่ : ประเด็นนี้เน้นหนักไปที่โรคอะไรก็ตาม ที่ทําให้ไตไม่สามารถเก็บนํ้าเอาไว้ได้ เมื่อเก็บ
ไม่ได้ก็ต้องปล่อยออกเท่านั้นเอง
ประเภทของอาการปัสสาวะมาก
อาการปัสสาวะมาก จําพวก Polyuria ออกเป็นส่วนย่อยๆ ตามองค์ประกอบของปัสสาวะได้ 2 กลุ่ม
ได้แก่
กลุ่ม Solute diuresis : เป็นภาวะปัสสาวะมากที่มีต้นตอมาจาก เกิดปริมาณสารบางอย่างที่ดึงนํ้า
ออกจากร่างกาย แล้วกลายเป็นปัสสาวะ โดยที่จะเป็นสาร electrolyte หรือ nonelectrolyte ก็ได้
กลุ่ม Water diuresis : เป็นภาวะที่ปัสสาวะถูกขับออกมาเร็วกว่าปกติ ลักษณะจะเป็นของเหลวที่เจือ
จางมาก หากพูดให้เข้าใจง่ายก็คือ นํ้าผ่านกระบวนการดูดซึมน้อยเกินไปนั่นเอง
ความสําคัญของค่า ADH
เป็ นฮอร์โมนต้านการขับปัสสาวะเราอาจเคยได้ยินชื่ออื่นๆ
นอกจากนี้มาบ้างเช่นเวโซเพรสซิน
การตรวจวินิจฉัยอาการปัสสาวะมาก
อาการปัสสาวะมากนี้จะไม่ได้มีอันตรายร้ายแรงในระยะสั้น แต่ก็ไม่ควรปล่อยปละละเลยจนกลายเป็น
ปัญหาใหญ่ เมื่อรู้สึกว่ามีปริมาณปัสสาวะมากกว่าปกติจนผิดสังเกต ก็ให้เก็บข้อมูลด้วยตัวเองเบื้องต้นก่อน
เข้าพบแพทย์ดังนี้
การตรวจวินิจฉัยอาการปัสสาวะมาก
การซักประวัติเป็นขั้นตอนแรกของการรักษาทุกโรค มีรูปแบบและวิธีการที่ไม่ตายตัว ขึ้นอยู่กับประสบการณ์และ
ทักษะของแพทย์ผู้ดูแล อย่างไรก็ตามนี่เป็นขั้นตอนที่สําคัญ ยิ่งเก็บข้อมูลได้มากและถูกต้องเท่าไร ก็ยิ่งดําเนินการแก้ไขได้อย่าง
ตรงจุดมากเท่านั้น ต่อไปนี้เป็นรูปแบบการซักประวัติที่จําเป็นต่อผู้ป่ วยที่มาด้วย อาการปัสสาวะมาก
การตรวจวินิจฉัยอาการปัสสาวะมาก
ตรวจเลือด
แม้ว่าจะดูเหมือนไม่ค่อยเกี่ยว แต่จริงๆ แล้วเลือดนั้นเป็นเสมือนกุญแจที่ไขความลับทุกอย่างในร่างกายของแต่ละคน
Serum sodium : เป็นการตรวจวัดค่าโซเดียมที่อยู่ในนํ้าเลือด ซึ่งเชื่อมโยงไปถึงสมดุลของนํ้าในร่างกาย และ
ค่า ADH ค่าที่วัดได้สามารถใช้เพื่อแยกแยะสาเหตุได้
แนวทางการรักษาภาวะปัสสาวะมาก
กรณีผู้ป่ วยมีภาวะ Center DI หรือมีภาวะเบาจืดที่เกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมน ADH ซึ่งเป็นโรคเกี่ยวกับการเสียสมดุลของ
นํ้าในร่างกาย ใจความสําคัญในการรักษาก็จะเป็นการลดปริมาณปัสสาวะด้วย 3 แนวทาง ต่อไปนี้
กรณีผู้ป่ วยที่มีภาวะ Nephrogenic DI หรือภาวะเบาจืดจากความผิดปกติของหน่วยไต
Low sodium, Low protein diet
ใช้ยาในกลุ่ม amiloride ซึ่งเป็นยาขับปัสสาวะชนิดหนึ่ง โดดเด่นในเรื่องของการลดปริมาณนํ้าและเกลือแร่ในปัสสาวะ
ปัสสาวะออกน้อย ( Oliguria and Anuria )
เราจะให้ความสําคัญกับปริมาณ มีเกณฑ์มาตรฐานอยู่ที่ 400 มิลลิลิตรต่อ 24
ชั่วโมงในวัยผู้ใหญ่ และ100 มิลลิลิตรต่อ 24 ชั่วโมงในวัยเด็ก
AKI คืออะไร
อนจะไปถึงตัวอยางของสาเหตุที่พบได้บอย
ในส่วนของอาการปัสสาวะออกน้อย
ผลกระทบที่เห็นได้ชัดเจนจากภาวะปัสสาวะน้อย
มีอาการบวมของร่างกาย เพราะไม่สามารถขับของเสียออกไปได้ตามปกติ
ประเภทโรคกลั้นปัสสาวะไม่อยู่
โรค/กล่มอาการปัสสาวะกลั้นไม่อย ุ ่ แบ่งออกได้ดังต่อไปนี้
ปัสสาวะรดที่นอน (Bed Wetting Enuresis)
ปัสสาวะเล็ดเมื่อออกแรงเบ่ง (Stress Urinary Incontinence)
ปัสสาวะเล็ดและราดร่วมกน ั (Mixed Incontinence) หมายถึงอาการข้อ 4 และข้อ 5 เป็ นร่วมกนั
การตรวจวินิจฉัยทางการแพทย์
ตรวจปัสสาวะเพื่อตัดปัญหาการอักเสบ
ตรวจสอบความแรงของสายปัสสาวะ (Uroflowmetry, Residual Urine)
ตรวจระบบประสาททางเดินปัสสาวะ ถ้าจําเป็น (Urodynamic)
ปัสสาวะคั่งค้าง(Urinary Retention)
ภาวะที่ไม่สามารถขับปัสสาวะได้ตามปกติแม้ว่ารู้สึกปวดปัสสาวะมากหรืออาจต้องใช้
เวลาเบ่งปัสสาวะนานกว่าจะออก
วิธีการตรวจโปรตีนในปัสสาวะ
ผู้ป่ วยโรคเบาหวานทั้งชนิดที่ 1และชนิดที่ 2 การตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะ
ผู้ป่ วยโรคความดันโลหิตสูง
ผู้ป่ วยโรคไตอักเสบ
ปาริชาติ ไตรยสุทธิ์ UDA6380066
