Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
"คำสำคัญและแนวทางแก้ปัญหา" (Concept Mapping) - Coggle Diagram
"คำสำคัญและแนวทางแก้ปัญหา"
(Concept Mapping)
ชุมชนใหม่
ลักษณะของชุมชนในรูปแบบใหม่
อาจเรียกได้ว่าเป็น “ชุมชนเหมือนจริง” (Virtual Community)
เป็นชุมชนที่ กลุ่มคนอาจจะได้พบกันโดยตรงหรือไม่ก็ตาม แต่มีโอกาสสื่อสารกันด้วยคำภาษาและความคิดผ่านเครือข่ายคอม
พิวเตอร์
มีข้อดีกว่าชุมชนแบบอื่นตรงที่ว่าไม่มีอคติเกี่ยวกับเพศ อายุ เชื้อชาติ สีผิว เผ่าพันธุ์ รูปร่างหน้าตา เสียงพูด
อากัปกิริยาของสมาชิกชุมชนเสมือนจริง เป็นเครื่องมือที่เชื่อมโยงผู้ที่มีความสนใจร่วมกันเข้าด้วยกัน
ชุมชนประเภทนี้ สามารถเข้าถึงแหล่งที่สนใจได้อย่างทันที นอกจากนี้ ยังมีข้อดี คือ ช่วยคัดสรรกลั่นกรองข้อมูลที่จำเป็นและทันสมัย โดยไม่ต้องเก็บรวบรวมไว้มากมายเช่นแต่ก่อน (Rheingold, 1998.)
องค์ประกอบของชุมชน
ความผูกพันร่วม (Commonties / Connection)
การปะทะสังสรรค์ทางสังคม (Social interaction)
สถานที่ (Place)
คนหรือสมาชิกในชุมชน (People)
ความหมาย
ชุมชนที่ยังคงต้องมีการอาศัยความเป็นชุมชนเดิมอยู่บ้าง แต่ลักษณะ ความสัมพันธ์มีการเปลี่ยนแปลงไป สิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นในสังคมที่ซับซ้อน โดยผ่านเทคโนโลยีสารสนเทศ ซึ่งที่มีรูปแบบที่กว้างขวางขึ้นทั้งในระดับชาติและในระดับโลก กล่าวคือ สิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นถ้าเป็นปัญหา ปัญหาหรือ สิ่งนั้น ๆ ก็จะเชื่อมโยงไปในระดับที่กว้างขึ้นได้ และในทางตรงกันข้ามก็จะเป็นประโยชน์หรือมีผลต่อความ รับผิดชอบร่วมกันในฐานะเป็นชุมชนรูปแบบใหม่ที่มีจิตสำนึกร่วม มีหลักการและจุดหมายร่วมกัน
การศึกษาชุมชน
หมายถึง การสำรวจและศึกษาวิเคราะห์ความจริงในข้อมูลต่างๆ ของชุมชน
ข้อมูลในการศึกษาชุมชน
ข้อมูลทั่วไปของชุมชน
ข้อมูลพื้นฐานของชุมชน
1.2 สภาพอากาศ
1.1 ที่ตั้งของชุมชน
1.3 สิ่งแวดล้อม
ข้อมูลด้านประชากร
โครงสร้างประชากร : เพศ อายุ เชื้อชาติ ศาสนา การศึกษา อาชีพ
ความหนาแน่นของประชากร : จำนวนปนะชากรต่อพื้นที่อาศัย
วัฒนธรรม ความเชื่อ ค่านิยมของชุมชน
ข้อมูลด้านสุขภาพ
-อัตราป่วย อัตราตาย อัตราผู้ป่วยตายจำแนกตามสาเหตุสำคัญ 10 อันดับแรกของชุมชน
-อัตราความพิการและสาเหตุของความพิการ
-สัดส่วนเด็กที่ได้รับภูมิคุ้มกันโรคครบตามอายุ
-จำนวนและร้อยละของมารดา จำแนกตามการได้รับการดูแลระยะตั้งครรภ์ คลอดและหลังคลอดครบเกณฑ์ อัตราการคลอดผิดปกติ
-อัตราการตายทารกเเละมารดาต่อเกิดมีชีพ 1000 คน
ข้อมูลด้านพฤติกรรมสุขภาพ
จำนวนและร้อยละของประชากรตามกลุ่มอายุและเพศที่มีพฤติกรรมการสูบบุหรี่ดื่มเหล้า
จำนวนและร้อยละของประชากรตามกลุ่มอายุและเพศที่มีพฤติกรรมการใช้ถุงยางอนามัยการซื้อ
จำนวนและร้อยละของประชากรตามกลุ่มอายุเพศที่มีพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพ
ข้อมูลด้านอนามัยสิ่งเเวดล้อมเกี่ยวกับน้ำดื่ม
แหล่งน้ำสะอาดสำหรับบริโภคของชุมชนเช่นน้ำประปา น้ำบาดาล หรือใช้น้ำจากแม่น้ำลำคลอง บ่อน้ำชุมชน
จำนวนและร้อยละของครัวเรือนจำแนกตามวิธีการปรับปรุงน้ำดื่ม น้ำใช้
จำนวนและร้อยละของครัวเรือนจำแนกตามวิธีการกำจัดและบำบัดน้ำทิ้ง ขยะมูลฝอย และสิ่งสกปรกของชุมชน
จำนวนและร้อยละของครัวเรือนจำแนกตามสัตว์เลี้ยง
ความชุกชุมของแมลงสัตว์นำโรคและ / หรือสร้างความรำคาญ
ปริมาณลักษณะและวิธีการกำจัดขยะมูลฝอยของชุมชน
มลพิษของสิ่งแวดล้อมในชุมชน ฝุ่นในอากาศ กลิ่นเน่าเหม็น เสียงดังรบกวน สารเป็นพิษจากการเกษตร สถานประกอบการโรงงานในชุมชนหรือใกล้เคียง
ข้อมูลด้านเศรษฐกิจและสังคม
• ระบบการศึกษา : จำนวนสถานศึกษา ระดับการศึกษา
• ระบบเศรษฐกิจ : รายได้ อัตราการหมุนเวียนเงิน กลุ่มออมทรัพย์ กองทุนต่างๆ
• ระบบสาธารณสุข : การจัดบริการสุขภาพ จำนวนสถานบริการสุขภาพ
• ระบบสวัสดิการ : การตัดบริการพื้นฐาน สถานเลี้ยงเด็ก
ระบบการเมืองและการปกครอง : ผู้นำ การมีส่วนร่วม ศักยภาพชุมชน
• ระบบการสื่อสาร : การกระจายข่าวสาร การติ่ดต่อสัมพันธ์
• ระบบวัฒนธรรมและแบบแผนการดำเนินชีวิต : ความเชื่อ ค่านิยม การยอมรับยาแก้ปวด
ข้อมูลด้านบริการสุขภาพ
จำนวนและลักษณะร้านขายยาแผนปัจจุบันและยาแผนโบราณ หมอพื้นบ้าน
ความนิยม ความพอใจของชุมชนต่อบริการนั้นๆ เหตุผลที่พอใจหรือไม่พอใจ
วิธีการศึกชุมชน
การสังเกต
การสัมภาษณ์
การสนทนากลุ่ม
การใช้ข้อมูลเอกสาร
การเข้าสนาม
การศึกษาแบบผสมผสาน
เครื่องมือศึกษาชุมชนทั้ง 7 ชิ้น
แผนที่เดินดิน
ผังเครือญาติ
โครงสร้างองค์กรชุมชน
ระบบสุขภาพชุมชน
ปฏิทินชุมชน
ประวัติชีวิต
ประวัติศาสตร์ชุมชน
เครื่องมือในการเปิดศักยภาพชุมชน
ชุดที่ 1 ข้อมูลชุดโครงสร้างหลัก
ข้อมูลทุนที่แสดงศักยภาพของชุมชน
การดูแลสุขภาพปัญหาสุขภาพและการบริการ
การสื่อสาร
สิ่งแวดล้อมเศรษฐกิจชุมชน
ประชากร
การเมืองการปกครอง
ชุดที่ 2 ข้อมูลชุดวิเคราะห์
ปัญหาสุขภาวะของคนในชุมชน
กลุ่มคนและจำนวนคนที่เป็นเป้าหมายในการแก้ปัญหา
การใช้ทรัพยากรและแหล่งประโยชน์ในการแก้ปัญห
กิจกรรมหรือกระบวนการจัดการปัญหา
ชุดที่ 3 ข้อมูลชุดจัดการ
ข้อมูลที่แสดงให้เห็นกระบวนการเสริมสร้างชุมชนเข้มแข็ง ในแง่การจัดการ
บทบาทหน้าที่ วิธีการ เวทีการสื่อสาร กลไกการจัดการ
แนวทางการจัดการ
การจัดการทรัพยากร และแหล่งประโยชน์
ชุดที่ 4 ข้อมูลชุดผลลัพธ์
ข้อมูลภาวะสุขภาพและการเจ็บป่วยพฤติกรรมเสี่ยง การเข้าถึงบริการสุขภาพ สิ่งแวดล้อมที่คุกคามสุขภาพ
ผลลัพธ์สุขภาวะประชาชน เช่น เรื่องเดือดร้อนถูกจัดการ ความทุกข์ลดลง
การมีส่วนร่วมที่เป็นรูปธรรม
การเกิดนวัตกรรมหรือสิ่งใหม่ เช่น กติกา วิธีการใหม่ กลุ่มหรือเครือข่ายใหม่ ผู้นำใหม่
การใช้กลไกการจัดการภาครัฐ และท้องถิ่น เช่น สภาชุมชน เวทีสาธารณะ
ประเภทของข้อมูลสุขภาพชุมชน
ประเภทที่ 1 ข้อมูลเชิงปริมาณ
ประเภทที่ 2 ข้อมูลเชิงคุณภาพ
ประเภทที่ 3 ข้อมูลเชิงเวลา
ประเภทที่ 4 ข้อมูลเชิงภูมิศาสตร์
การเก็บรวบรวมข้อมูล
การเก็บข้อมูลทุติภูมิ
คือ การนำข้อมูลที่มีอยู่แต่เดิม ซึ่งเป็นข้อมูลที่เรียบเรียง จัดหมวดหมู่แล้ว สามารถเลือกนำมาใช้ประโยชน์ได้เลย
การเก็บรวบรวมข้อมูลปฐมภูมิ
เป็นการเก็บรวบรวมข้อมูลใหม่แต่อาจมีข้อมูลที่ต้องเสียค่าใช้จ่าย ใช้เวลา ใช้กำลังคนมากน้อยตามวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล
ยุทธศาสตร์ที่ 1 เร่งการเสริมสร้างสุขภาพคนไทยเชิงรุก
ยุทธศาสตร์ที่ 2 สร้างความเป็นธรรมลดความเลื่อมล้ำในระบบบริการสุขภาพ
ยุทธศาสตร์ที่ 3 พัฒนาและสร้างกลไกเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการกำลังคนด้านสุขภาพ
ยุทธศาสตร์ที่ 4 พัฒนาและสร้างความเข้มแข็งในการอภิบาลระบบสุขภาพ
ความสำคัญและประโยชน์ของการศึกษาชุมชน
เพื่อกำหนดลักษณะและขอบเขตของปัญหาชุมชนเป็นประโยชน์ต่ออการวางแผนพัฒนาชุมชน
ช่วยให้ได้ทราบว่าปัญหามีผลกระทบหรือก่อให้เกิดความเดือดร้อนต่อชุมชนเพียงใด
ช่วยให้ทราบถึงความยุ่งยากสลับซับซ้อนของปัญหาและจะได้หาแนวทางในการพิจารณาแก้ไขปัญหาแต่ละปัญหา ตามขีดความสามารถของชุมชน
ช่วยให้ทราบว่า บุคคลใดที่สนใจให้การสนับสนุนหรือคัดค้านในการแก้ปัญหานั้นๆ ของ ชุมชน
ได้ทราบปัญหาและได้ค้นหาวิธีแก้ไขที่ปฏิบัติได้และสามารถนํามาใช้ได้เป็นอย่างดีและมีประสิทธิภาพ
ได้ทราบถึงทรัพยากรในท้องถิ่นที่จํานํามาแก้แปัญหา
เพื่อเป็นข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการเตรียมการสำหรับการแก้ไขปัญหาไว้ล่วงหน้า ขั้นตอนในการแก้ปัญหาในชุมชน ในการดําเนินงานเพื่อ ปรับปรุงแก้ไขชุมชน ก่อนที่จะกําหนดแนวทางทําอะไรต่อไป
การนำเสนอข้อมูล
การนำเสนอเป็นรูปแบบตาราง
ตารางทางเดียว
ตารางสองทาง
ตารางหลายทาง
เหมาะกับใช้กับข้อมูลส่วนใหญ่ของชุมชน
นำเสนอเป็นกราฟ
แผนภูมิรูปเเท่ง (Bar Chart)
กราฟเส้น (Line Graphic)
ฮิสโตเเกรม (Histogram)
กราฟรูปเจดีย์ (Pyramid Digram)
แผนภูมิวงกลม (Pie Diagram)
ปิรามิดประชากร
แผนภาพ
เหมาะกับการเสดงข้อมูลต่อเนื่องของข้อมูล 2 ด้าน
ปัญหาเร่งด่วน
ความหมาย
ปัญหาที่ต้องการแก้ไขในทันทีหรือในระยะเวลาอันใกล้ พิจารณาจากจำนวนหรืออัตราของคนที่ได้รับผลกระทบจากปัญหาและความรู้สึกหรือความวิตกกังวลของคนในชุมชนต่อปัญหานั้นๆ(ศิวพร อึ้งวัฒนา,2560)
การพิจารณาปัญหาเร่งด่วน
วิธีการกระบวนการกลุ่ม (Nominal group process)
วัตถุประสงค์
ประชาชนในชุมชนได้เข้าร่วมวิเคราะห์ปัญหาและตัดสินใจเลือดปัญหา
Listing Technique
ประชาชนแสดงความเห็นหรือบ่งชี้ตัวปัญหาว่าในชุมชนมีปัญหาอะไรบ้าง
Ranking technique
ช่วยกันลงคะแนนเพื่อตัดสินใจเลือกปัญหาที่ต้องแก้ไขที่สำคัญที่สุดเป็นอันดับแรก
Standhope และ Lancaster (2015)
การรับรู้ปัญหาของชุมชน
ความตั้งใจของชุมชนที่จะแก้ไขปัญหานั้นๆ
ควมสามารถของพยาบาลในการแก้ไขปัญหา
ผู้ชำนาญการที่มีอยู่
ความรุนแรงของปัญหาถ้าไม่ได้รับการแก้ไข
ความรวดเร็วที่จะแก้ไขปัญหานั้นเพื่อให้เกิดผลดี
วิธีการของแฮนลอน
องค์ประกอบ A:ขนาดของปัญหา (Size of probler)
องค์ประกอบ B:การคุกคามของปัญหานั้น (Serious of the problem)
ความรุนแรง (Severity)
การสูญเสียทางด้านเศรษฐกิจ (economics loss)
ความเร่งด่วน (Urgency)
การแพร่กระจายไปสู่บุคคลอื่น (involvement at other people)
องค์ประกอบ D: ข้อจำกัด (Linnitation)
องค์ประกอบ C:ประสิทธิภาพของการปฏิบัติงาน (effectiveness of the intervention)
วิธีการของคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
ความรุนแรงของปัญหา
ความเป็นไปได้ในการแก้ไขปัญหา
ขนาดของปัญหา
ความตระหนัก/ความวิตกกังวลในปัญหาของชุมชน
วิธีการพิจารณาจาก 5D
Disability
ให้ความสนใจจำนวนที่เกิดความพิการจากปัญหาโรคหรือปัญหาสุขภาพนั้นๆ รวมถึงแนวโน้มของโรคที่จะเกิดโรคที่เป็นสาเหตุของความพิการหลงเหลือในชุมชนนั้นๆ
Discomfort
พิจารณาถึงปัญหาสุขภาพที่ก่อให้เกิดความไม่สุขสบายของคนในชุมชน
Disease
พิจารณาจากจำนวนผู้ป่วยจากโรคหรือปัญหานั้นๆ
Dissatisfaction
ให้ความสำคัญกับความรู้สึกไม่พึงพอใจของประชาชนต่อปัญหาสุขภาพที่เกิดขึ้นและต้องการที่จะแก้ไข
Death
พิจารณาจำนวนคนที่เสียชีวิตจากโรคหรือปัญหานั้นหรืออัตราการตายในชุมชน