Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทอัตโนมัติ (ANS) - Coggle Diagram

- - - - 1.Reversible antiChE
        ยับยั้งเเบบผันกลับได้ จับกับ
        เอนไซม์เเล้วปล่อยออกมาได้
        
        ได้เเก่
        
        ยา Neostigmine เเละ ยา Physostigmine มีประจุไม่เข้าสมอง
        
        ยา Donepezil เเละ Rivastigmine เพิ่ม Acetylcholine ในสมองได้ ช่วยเพิ่มความจำ ใช้ในผู้ป่วยอัลไซเมอร์
      - 2.Irreversible antiChE
        ยับยั้งเเบบผันกลับไม่ได้ ส่วนใหญ่จะเป็นพวกยาพิษเเก๊สพิษ ยาฆ่าเเมลง ดูดซึมผ่านผิวหนังได้ดี มีพิษสูง เรียกยากลุ่มนี้ว่า Organophosphates
        
        ได้เเก่
        
        Parathion (paraoxon = active form)
        
        Malathion (maloxon = active form)
        
        Nerve gases (Taban, Sarin, Sorman)
    - - ใช้ในผู้ป่วยปัสสาวะไม่ออก พึ่งผ่าตัดหน้าท้อง
      - รักษาผู้ป่วยหัวใจเต้นเร็ว
      - รักษาโรคที่ผิดปกติทางพันธุกรรมบางอย่างได้
      - ใช้เป็นยาทดเเทนสาร Nicotine ในบุหรี่
      - ใช้รักษาโรคอัลไซเมอร์
    - - Natural alkaloids and synthetic analogs
        สารที่สังเคาระห์ตามธรรมชาติ
        
        Nicotinic agonists ได้เเก่ Nicotine ตัวเดียวกับใบยาสูบ
        ใช้เป็นยาอดบุหรี ทดเเทนสาร Nicotine ในบุหรี่
        
        Muscarinic agonists ได้เเก่ ยาMuscarine ยาPilocarpine เจอในรูปเเบบยาหยอดตา ลดความดันในลูกตาได้ในผู้ป่วยที่เป็นต้อหิน
      - ยา Acetylcholine สารสื่อประสาท ไม่ถูกใช้เป็นยา
        ถูกทำลายได้โดยเอนไซม์ acetylcholinesterase
        หมดฤทธิ์เร็ว กระตุ้นทั้ง Muscarinic เเละ Nicotinic
      - ยา Bethanechol ไม่ถูกทำลายโดยเอนไซม์ acetylcholinesterase ออกฤทธิ์ได้นาน ไม่จับกับ Nicotinic ไม่มีผลข้างเคียงหรือผลข้างเคียงจะน้อย นิยมใช้บ่อย จับเฉพาะ Muscarinic ที่กระเพาะเเละทางเดินอาหารเท่านั้น
- - - - ยา Ipratropium รักษาหอบหืด
      - ยา Atropine สังเคราะห์จากดอกลำโพง
      - ยากลุ่ม Anticholinergic drugs
      - ยา Benztropine รักษาโรคพากินสัน
    - - ใช้เป็นยาพ่นทำให้หลอดลมคลายตัวได้เเก่ ยา ipratropium, tiotropium สำหรับคนที่เป็นโรคหอบหืด
      - ใช้รักษาโรคพากินสัน
      - ใช้ในผู้สูงอายุที่ไม่สามารถกลั้นปัสสาวะได้(ยาoxybutynin)
      - ใช้เป็นยาเเก้เมารถ เมาเรือ
      - ใช้รักษาการท้องเสีย เป็นยาหยุดถ่าย
      - ใช้ atropine เป็นยาเเก้พิษของกลุ่มยา anticholinesterase
      - ใช้เป็นยาตรวจตา เพราะหยอดไปเเล้วม่านตาจะขยายตัว ผลที่ตามมาคือตาพร่า ยาที่ใช่คือ ยา atropine
      - มักใช้ยาก่อนการผ่าตัด เพื่อช่วยในการวางยาสลบให้การผ่าตัดทำได้ง่ายขึ้น เพราะการให้ยาที่มีฤทธิ์Anticholinergic จะลดการหลั่งของสารต่างๆ
      - รักษาภาวะหัวใจเต้นช้า
- - - - Ephedrine กระตุ้นเพิ่มการหลั่ง Norepinephrine,
        Alpha, Beta ได้ กระตุ้นสมอง เป็นสารเสพติด
    - - Selective
        
        a-Agonists ได้เเก่ Phenylephrine กระตุ้น a1receptors mที่หลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดหดตัว ใช้เป็นยาคัดจมูก
        
        b-Adrenoceptor Agonists
        Dobutamine กระตุ้น b1เป็นยากระตุ้นหัวใจ ทำให้หัวใจที่หยุดเต้นกลับมาเต้นได้ ความดันสูงขึ้น เป็นยากู้ชีพ
        
        b2-Selective Adrenergic Agonists
        กระตุ้น b2 เป็นยาขยายหลอดลม ได้แก่ ยา Salbutamol, Terbutaline, Salmeteral, Formoterol ยากลุ่มนี้ทำให้มดลูกคลายตัวได้ช่วยยับยั้งการคลอดได้
      - Non-Selective
        
        Epinephrine (Adrenaline) ถ้าให้ขนาดต่ำจะกระตุ้น alpha และ beta receptors ทำให้หลอดเลือดคลายตัวความดันลดลง ถ้าให้ในขนาดปกติหรือสูงจะทำให้หลอดเลือดหดตัว ความดันเพิ่มขึ้น ส่วนใหญ่ใช้เป็นยาช่วยชีวิต ทำให้ความดันเพิ่ม หลอดลมคลายตัว
        
        Norepinephrine กระตุ้น alpha 1,2 และ beta 1
        
        กระตุ้น alpha 1 ที่หัวใจ ทำให้หัวใจเต้นเเรงเร็วขึ้น
        
        Dopamine เป็นสารก่อนที่จะมาเป็น Norepinephrine กระตุ้นDopamine receptor กระตุ้น b 1 ที่หัวใจ เเละกระตุ้น a 1 ที่หลอดเลือดได้(เมื่อใช้ในขนาดสูง)
        
        กระตุ้น alpha ที่หลอดเลือด 1 ทำให้หลอดเลือดหดตัวความดันสูงขึ้น
        
        Isoproterenol กระตุ้น beta 1,2
        
        กระตุ้น beta 2 ที่หลอดเลือด หลอดเลือดคลายตัว
        ความต้านทานหลอดเลือดลดลง ความดันจะต่ำลง
        
        กระตุ้น beta 2 ที่หัวใจทำให้หัวใจเต้นเร็วเเรงขึ้น
    - - ยากลุ่ม b2-adrenoceptor agonists ทำให้เกิดอาการกล้ามเนื้อเเละใจสั่นได้
      - ใช้มากกระสับกระส่ายนอนไม่หลับ
      - ใช้ยากลุ่มนี้มากสมองอ่อนล้า
    - - Uptake inhibitor ยับยั้งการ Uptake ของ Norepinephrine ทำให้ปริมาณของ Norepinephrine ที่ปลายประสาทมีปริมาณเพิ่มขึ้น
        ได้เเก่ สาร cocaine เป็นสารกระตุ้นประสาท
      - ยับยั้งเอนไซม์ MAO/COM inhibitors ที่ทำลายNorepinephrine ได้เเก่ ยา entacapone
      - Reieasing Agents เพิ่มการหลั่งของ Norepinephrine ได้เเก่ ยา amphetamine หรือ tyramine
        
        Amphetamines ยาบ้าหรือยาม้า มีผลทำให้ความดันสูงขึ้น
        กระตุ้นสมองให้รู้สึกตื่นตัวตลอดเวลา ทำให้ไม่ง่วง ใช้ลดนำ้หนักได้
    - - ใช้ในภาวะช็อค หัวใจหยุดทำงาน
      - ใช้ยา Anaphylacticในคนที่มีอาการภูมิเเพ้อย่างรุนเเรง
      - ใช้เป็นยาลดอาการคัดจมูก
      - รักษาโรคไฮเปอร์ในเด็กได้
      - ใช้ควบคู้กับยาชาเฉพาะที่ ทำให้หลอดเลือดหดตัว
- - - - a-blockers ถ้ากระตุ้น a-receptors จะทำให้หลอด
        เลือดหดตัว เเต่ถ้าบล็อก a-receptors หลอดเลือด
        จะคลายตัว ความดันลด ใช้เป็นยาลดความดันได้
        
        ยา tamsulosin
        
        ยา Prazosin tamsulosin
        
        นำไปใช้ช้รักษาโรคต่อมลูกหมากโต คือ
        ยา Terazosin, Doxazosin, Tamsulosin
        
        ยา doxazosin
    - - ให้มากลดความดันทำให้หัวใจเต้นช้าหรือหยุดเต้นได้
      - ถ้าหยุดกินยากลุ่มนี้อาจจะทำให้ความดันสูงเฉียบพลันได้
      - การใช้ propranolol อาจทำให้หนาวตาม
        เเขนขา ฝันร้าย ร่างกายอ่อนเพลียได้
      - ระวังการใช้ยา propranolol ในผู้ป่วยหอบหืด
      - ในผู้ป่วยเบาหวานมีการกินยากลุ่ม b-blockers
        ร่วมด้วยจะมีภาวะน้ำตาลตกไม่รู้ตัว
    - - b-blockers ถ้าบล็อก b ที่หัวใจ หัวใจจะเต้น
        ช้าลง ความดันลด เเต่ถ้าบล็อก b2 ที่หลอดลม
        หลอดลมจะหดตัวมีปัญหาคนที่เป็นหอบหืด
        
        มี 2 ประเภท
        
        b1 selective b blockers เรียกว่า cardioselective
        ได้เเก่ยา Atenolol ,Metoprolol
        
        Nonselective blockers คือกลุ่มยาที่ block b1 เเละ b2
        ได้เเก่ ยา Propranolol ไม่ควรใช้ในผู้ป่วยหอบหืด เพราะ
        block b2 ทำให้หลอดลมหดตัวได้ ทำให้หายใจขัดข่อง
        
        มีผลทำให้หัวใจเต้นช้าลง ขยายหลอดเลือด
        ลดความดัน ได้เเก่ ยา Carvediol, Nebivolol
    - - ใช้ยา propranolol ในการป้องกันไมเกรน
      - ใช้รักษาโรคความดันโลหิตสูง
      - ใช้ในการรักษาโรคหัวใจ
      - ใช้รักษาโรคต่อหินได้ ได้เเก่
        ยา topical ลดการสรางน้ำในลูกตา
      - ในคนที่เป็น Hyperthyroid รักษาอาการมือสั่น ใจสั่นได้
      - รักษาอาการตื่นเต้น ตกใจได้