Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
มารดาที่มีความผิดปกติของการหายใจ - Coggle Diagram
มารดาที่มีความผิดปกติของการหายใจ
การเปลี่ยนแปลงทางกายวิภาค
ช่วงที่มีการตั้งครรภ์
มดลูดดันกระบังลมให้เคลื่อนสูงขึ้นประมาณ 4 cm.
เส้นผ่านศูนย์กลางรอบอกเพิ่ม 2 cm. และเส้นรอบวงเพิ่ม 6 cm.
เมื่อ GA 24 wk.
เปลี่ยนมาใช้กล้ามเนื้อช่องอกแทนกล้ามเนื้อหน้าท้อง
ทำให้รู้สึกหายใจลำบาก
มีการเพิ่มขึ้นของปริมาณออกซิเจนที่ร่างกายต้องการใช้ (Total body oxygen consumption)
50% เพิ่มไปที่มดลูกและทารกในครรภ์
30% ไปที่หัวใจและไต
18% ไปที่กล้ามเนื้อที่ช่วยในการหายใจ
ที่เหลืออีก 2% ไปยังเนื้อเยื่อเต้านม
มีการลดลงของ Residual volumn และ functional recidual capacity
RR ไม่เปลี่ยนแปลง
Tidal volumn และ minute ventilation เพิ่มขึ้น 30-40% และ respiratory capacity เพิ่มขึ้น 5%
หอบหืดในหญิงตั้งครรภ์
อาการแะอาการแสดง
ไอเรื่อรัง (มากกว่า 8 wk.)
หายใจลำบาก แน่นหน้าอก
ส่วนใหญ่เกิดในช่วง 24-36 wk.
หายใจมีเสียง wheezing
หายใจเร็ว RR > 35 ครั้ง/นาที
PR > 120 bpm
การวินิจฉัย
จากการซักประวัติและสิ่งกระตุ้นให้เกิดอาการ
ประวัติภูมิแพ้
ประวัติสมาชิกในครอบครัวเป็นโรคหอบหืด
ไอเรื้อรัง โดยเฉพาะไอหลังเป็นหวัด
การตรวจร่างกาย
ได้ยินเสียง Wheezing หรือ rhonchi ที่ปอดทั้ง 2 ข้าง
ตรวจครรภ์อาจพบ HF ไม่สัมพันธ์กับอายุครรภ์
ตรวจเสมหะเพาะเชื้อ, CXR
ผลของโรคต่อการตั้งครรภ์
ด้านมารดา
Asthmatic attack
ตกเลือด
Preeclampsia
ด้านทารก
IUGR
ตายปริกำเนิด ทารกพิการแต่กำเนิด
Low birth weight
พร่องออกซิเจน
Preterm birth
มีโอกาสเป็นโรคหอบหืดจากการถ่ายทอดทางพันธุกรรม
ผลของการตั้งครรภ์ต่อโรค
ช่วงแรกของการตั้งครรภ์
หัวใจทำงานหนักมากขึ้น
พบอาการหายใจลำบากได้โดยเฉพาะเวลานอน
สาเหตุ
ปริมาณน้ำ/เลือดในร่างกายเพิ่มมากขึ้น
Na ในร่างกายเพิ่ม
น้ำหนักตัวที่มากขึ้น
ช่วงท้ายขอการตั้งครรภ์
ปริมาตรอากาศเหลือค้างในปอดทำให้เนื้อที่ในปอดบางส่วนไม่สามารถแลกเปลี่ยนออกซิเจนได้อย่างสมบูรณื
อาจทำให้อาการหอบหืดเป็นมากขึ้น
การพยาบาล
ระยะคลอด
ดูแลให้ได้รับยาตามแผนการรักษา
ประเมิน PR, RR สีเล็บ เยื่อบุตาและผิวหนังว่ามีสีเขียวหรือไม่
จัดท่านอนศีรศะสูงและให้ออกซิเจนทันทีเมื่อมีอาการหอบ
ระยะหลังคลอด
ดูแลเหมือนมารดาหลังคลอดทั่วไป เน้นป้องกันการตกเลือด
ส่งเสริมการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา
ดูแลให้ได้รับยารักษาโรคหอบหืดอย่างต่อเนื่องและใช้ยาได้อย่างปลอดภัยขณะให้นมบุตร
ระยะตั้งตั้งครรภ์
หลีกเลี่ยงสารที่แพ้ ไม่อยู่ในที่ที่มีอากาศร้อนหรือเย็นจนเกินไป
รับประทานยาหรือพ่นยาตามแผนการรักษา
ตรวจ BP, Urine protein และการบวม
รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง ดื่มน้ำมากๆ พักผ่อนให้เพียงพอ
ให้มาฝากครรภ์ทุกครั้ง
ติดตามการนับและบันทึกลูกดิ้น
วัณโรคปอดในหญิงตั้งครรภ์
ความหมาย
โรคติดต่อทางเดินหายใจผ่านทางอากาศ
ติดต่อได้โดยการสูดหายใจเอาเชื้อวัณโรคที่ปนออกมากับละอองน้ำลายหรือเสมหะเมื่อผู้ป่วยไอหรือจาม
ประเภทของการติดเชื้อ
ผู้ติดเชื้อวัณโรคระยะแฝง (Latent TB infection)
ได้รัลเชื้อแต่ไม่มีอาการผิดปกติใดๆ และไม่สามารถแพร่เชื้อสู่ผู้อื่นได้
ผู้ป่วยวัณโรค หรือวัณโณคระยะแสดงอาการ (TB disease หรือ Active TB)
ได้รับเชื้อและติดเชื้อแฝงอยู่ในร่างกาย สามารถแพร่กระจายเชื้อไปสู้ผู่อื่นได้
ผู้ที่น่าจะเป็นวัณโรค (Presumtive TB)
มีอาการแสดงเข้าได้กับวัณโรค
น้ำหนักตัวลดผิดปกติ
มีไข้ เหงื้อออกมากผิดปกติตอนกลางคืน
ไอทุกวันเกิด 2 สัปดาห์ ไอเป็นเลือด
การวินิจฉัย
ตรวจ Tuberculin skin test แต่ไม่แนะนำหญิงที่ให้นมบุตร
CXR
ซักประวัติอาการและอาการแสดง
การส่งตรวจเสมหะ
culture for mycobacterium tuberculosis
PCR
Acid fast bacilli straining
ผลต่อการตั้งครรภ์
ผลต่อมารดา
Preterm birth
Preeclampsia
แท้งเอง
ผลต่อทารก
Preterm birth
น้ำหนักน้อย
เสียชีวิตในครรภ์
ติดเชื้อวัณโรคแต่กำเนิด
พร่องออกซิเจนแต่กำเนิด
การพยาบาล
ขณะคลอด
ดูแลให้ได้รับสารน้ำและยาตามแผนการรักษาของแพทย์
ประเมินสุขภาพทารกในครรภ์และความก้าวหน้าของการคลอด
ดูแลอยู่ในห้องแยก ให้ผู้คลอดพักผ่อนให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงร่างกายอ่อนเพลีย
หลังคลอด
กรณีไม่สามารถแยกทารกจากมารดาได้ แนะนำมารดาไม่ไอ จาม หรือหายใจรดทารก ควรสวมผ้าปิดปากปิดจมูกป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ
ทารกแรกเกิดควรได้รับการตรวจ Tuberculin skin test พร้อมให้ยา Isoniazid และ Rifanpicin ทันทีหลังคลอด
แยกทารกออกจากมารดาจนกระทั่งการเพาะเชื้อจากเสมหะของมารดาได้ผลลบ
ฉีด BCG ให้กับทารก เพื่อป้องกันวัณโรคชนิดแพร่กระจายหลังคลอด
ขณะตั้งครรภ์
ให้ยารับประทานตามแผนการรักษาของแพทย์
2 เดือนแรก
Pyrazinamide
Ethambutol
Rifanpicin
Isoniazid
4 เดือนถัดไป
Isoniazid
Rifanpicin
แนะนำให้รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง เน้นปลา นม ไข่ เพิ่มอาหารที่มีธาตุเหล็กและวิตามิน
งดเว้นสิ่งเสพติด เช่น เหล้า บุหรี่
จัดสิ่งแวดล้อมให้อากาศถ่ายเทสะดวก เปิดหน้าต่างให้มีแสงสว่างเข้าถึง
สวมผ้าปิดปากป้องกันการแพร่เชื้อ ไม่ไอจามรดผู้อื่น
ไม่ใช้ของส่วนตัวร่วมกับผู้อื่น เช่น ผ้าเช็ดตัว ผ้าเช็ดหน้า
แนะนำมามากครรภ์ตามนัดเพื่อประ้มินการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์และประเมินภาวะสุขภาพทารกในครรภ์