การพัฒนาอาชีพ
ผู้อำนวยการพยาบาล
การวางแผน
(Planning)
ความหมาย
- การคิดกำหนดการล่วงหน้า ว่าจะทำอะไร
ที่ไหน เมื่อไร อย่างไร ใครทำ และทำเพื่อ
อะไร (What Where When How Who
and Why)
หลักการ
- การวางแผนควรกระทำเมื่อใด โดยปกติการวางแผนนั้นควรจะได้เริ่ม
ปฏิบัติจัดทำขณะที่เริ่มดำเนินงานเป็นอันดับแรก - วัตถุประสงค์ นโยบาย จะต้องศึกษาและทำความเข้าใจให้ถ่องแท้
ชัดเจน - ปัจจัยต่างๆ ที่จำเป็นต้องใช้ในการวางแผนที่สำคัญได้แก่ ข้อมูล
ข่าวสารต่างๆ คน เงิน วัสดุสิ่งของ เป็นต้น - วิธีดำเนินงานตามแผน กล่าวคือ เมื่อได้วางแผนขึ้นแล้ว จะต้อง
พิจารณาหาลู่ทาง - คำนึงถึงสภาพภูมิศาสตร์ สภาวะแวดล้อม ดินฟ้าอากาศ คุณค่าทาง
สังคม พฤติกรรมของบุคคล ตลอดจนขนบธรรมเนียมประเพณี
ขั้นตอน
- ขั้นดำเนินการก่อนการวางแผน (Preparation)
- ขั้นปฏิบัติตามแผน (Implementation)
- ขั้นการติดตามประเมินผล (Follow up and
Evaluation)
ลักษณะที่ดี
- เปิดโอกาสให้ผู้ร่วมงานได้มีส่วนร่วม
ในการวางแผนด้วย - ปรับปรุงแก้ไขได้เมื่อจำเป็น
- มีวัตถุประสงค์แน่นอน ชัดแจ้ง เข้าใจง่าย
- นำไปปฏิบัติได
ประโยชน์
- ประหยัดแรงงาน วัสดุ และเวลา
- ถ้าทุกฝ่ายได้ร่วมวางแผน จะเกิดความรู้สึกเป็นเจ้าของงานนั้นๆ
- ผู้นิเทศสามารถควบคุม ติดตาม และประเมินผลงานได้ดี
- เกิดระเบียบในการปฏิบัติงาน
ประเภท
- แบ่งตามระยะเวลา ได้แก่ แผนระยะยาว แผนระยะกลาง
และแผนระยะสั้น - แบ่งตามลักษณะความสำคัญ ได้แก่ แผนใหญ่ (Master
Plan) แผนรอง หรือแผนละเอียด - แบ่งตามกิจกรรมหรือประเภทของแผน ได้แก่ แผนทาง
เศรษฐกิจ แผนทางสังคม และแผนทางการคลัง
การวางแผนกลยุทธ์
(strategic planning)
การจัดการ
เชิงกลยุทธ์
- เป็นการตัดสินใจในการปฏิบัติการเพื่อให้องค์การประสบผลสำเร็จในการดำเนินงานระยะยาว
ความหมาย
- การบัญชาการกองทัพ (Generalship)
ด้วยจุดหมายต้องการพิชิตศัตร
ความสำคัญ
- ช่วยให้องค์การมีกรอบและทิศทางที่ชัดเจน
- ช่วยให้ผู้บริหารคิดอย่างเป็นระบบ
- ช่วยสร้างความพร้อมให้องค์การ
- ช่วยสร้างประสิทธิภาพในการแข่งขัน
- ช่วยให้การทำงานเกิดความสอดคล้องในการปฏิบัติหน้าที่
- ช่วยให้องค์การมีมุมมองที่ครอบคลุม
ลักษณะสำคัญ
- เป็นการบริหารที่มุ่งเน้นถึงอนาคต (Future - Oriented)
- เป็นการบริหารที่มุ่งเน้นการจัดการต่อการเปลี่ยนแปลงของ
องค์การ (Change - Oriented) - เป็นการบริหารองค์การแบบองค์รวม (Holistic Approach)
- เป็นการบริหารองค์การแบบองค์รวม (Holistic Approach)
- เป็นการบริหารที่ให้ความสำคัญต่อผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกับองค์การ
(Stakeholder - Oriented) - เป็นการบริหารจัดการที่มุ่งเน้นการวางแผนระยะยาว (Long –
Range Planning)
ขั้นตอน
- การวิเคราะห์เชิงกลยุทธ์ (Strategic Analysis)
- การกำหนดกลยุทธ์(Strategic Formulation)
- การนำกลยุทธ์ไปสู่การปฏิบัติ (Strategic Implementation)
- การประเมินและควบคุมกลยุทธ์ (Strategic Evaluation and Control)
การจัดการงบประมาณ
(Budget)
ความหมาย
- แนวทางการพิจารณาและช่วงเวลาของงบประมาณ
แสดงให้ทราบถึงรูปแบบความรับผิดชอบที่ชี้ให้เห็น
ถึงความสัมพันธ์ของอำนาจทางเมือง
ชนิด
- งบบุคลากร หมายถึง รายจ่ายที่กำหนดให้จ่ายเพื่อการบริหารงานบุคคลภาครัฐ
- เงินเดือน (salary)
- ค่าจ้างประจำ
- ค่าจ้างชั่วคราว
- งบดำเนินการ หมายถึง รายจ่ายที่กำหนดให้จ่ายเพื่อการบริหารงานประจำ
- ค่าตอบแทน
- ค่าใช้สอย
- ค่าวัสด
- ค่าสาธารณูปโภค
- งบลงทุน หมายถึง รายจ่ายที่กำหนดไว้ให้จ่ายเพื่อการลงทุน
- งบเงินอุดหนุน หมายถึง รายจ่ายที่กำหนดจ่ายเป็นค่าบำรุง
- งบเงินสด เป็นการจัดทำงบเงินเพื่อให้ทราบถึงกระแสเงินสดทั้งที่เป็นรายรับและรายจ่าย
- งบแผนงาน เป็นงบที่หน่วยงาน องค์กรได้วางแผนในแต่ละปีตามแผนการปฏิบัติงาน
ขั้นตอนสำคัญ
- ขั้นเตรียมงบประมาณ (Budget preparation)
- ขั้นตอนอนุมัติงบประมาณ (Budget adoption)
- ขั้นการบริหารงบประมาณ (Budget execution)
หลักการสำคัญ
- เพื่อประสิทธิภาพในการบริหารงบประมาณ
- เพื่อไม่ให้เกิดความชะงักในการปฏิบัติงาน
- เพื่อธำรงไว้ซึ่งเจตนารมณ์ของฝ่ายบริหารที่อนุมัติงบประมาณ
- เพื่อให้มีการใช้จ่ายเงินงบประมาณเป็นไปตามเงื่อนไข
- เพื่อความยืดหยุ่นของงบประมาณ
- เพื่อให้การใช้จ่ายเงินงบประมาณสอดคล้องเป็นไปตามแผนงาน
- เพื่อให้มีความยืดหยุ่นได้ในทุกระดับของการบริหาร
บทบาทผู้บริหารการพยาบาล
ในการจัดงบประมาณ
- ร่วมกำหนดพันธกิจ นโยบาย เป้าหมายในการจัดทำและจัดสรรงบประมาณ
- จัดทำงบประมาณของกลุ่มการพยาบาล
- ร่วมเป็นคณะกรรมการพิจารณางบประมาณ
- บริหารงบประมาณ ควบคุมค่าใช้จ่าย
- จัดทำคู่มืองบประมาณ
- วางแผน/จัดให้มีการพัฒนาความรู้เกี่ยวกันการเงินและงบประมาณ
การจัดอัตรากำลังคน
(Staffing)
ความหมาย
- เป็นการจัดคน เพื่อให้หน่วยงานมีกำลังคนทำงาน
อย่างเพียงพอ คนมีคุณภาพ มีความรู้ ความสามารถ
ที่จะปฏิบัติงานเพื่อให้ผู้รับบริการหรือผู้ป่วยปลอดภัย
โดยได้รับบริการพยาบาลที่มีคุณภาพ
หลักการ
- แบบแผนหรือรูปแบบในการจัดอัตรากำลัง และการจัดบริการพยาบาล
ไม่ขึ้นกับประเภทหรือกลไกของการจ่ายค่ารักษาพยาบาล แต่ขึ้นอยู่กับชนิด - การจัดอัตรากำลัง ต้องอยู่บนพื้นฐานการมุ่งผลสัมฤทธิ์ด้านประสิทธิภาพ
- การประเมินผลการจัดอัตรากำลัง ต้องประเมินทั้งด้านคุณภาพการดูแลผู้ป่วย
และคุณภาพชีวิต - มีระบบการจัดเตรียมบุคลากรทดแทนให้เพียงพอในกรณีบุคลากรป่วย
วัตถุประสงค์
- เพื่อกำหนดปริมาณอัตรากำลังให้มีบุคลากรทางการพยาบาลดูแล
ผู้ป่วยและให้บริการสุขภาพอย่างเพียงพอ - เพื่อสรรหาบุคลกรทางการพยาบาลที่มีคุณสมบัติตามที่กำหนด
- เพื่อออกแบบการจัดตารางเวลาการปฏิบัติงานของบุคลากร
ทางการพยาบาลให้เหมาะสม
กระบวนการ
- การวางแผนอัตรากำลัง (Staffing plan)
- การจัดตารางการปฏิบัติงาน (Scheduling)
- การกระจายอัตรากำลัง (Staff allocation)
การบริหารการเปลี่ยนแปลง
(Change Management)
ความหมาย
- การจัดการกับเหตุการณ์ทั้งภายในและภายนอกองค์กรเพื่อให้สอดคล้องกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างเหมาะสม และทำให้เกิดการพัฒนาองค์กรทั้งเชิงประสิทธิภาพและประสิทธิผล
รูปแบบ
- การเปลี่ยนแปลงเชิงรุก (Proactive) เป็นการเปลี่ยนแปลงตนเองก่อนที่
จะได้รับการเปลี่ยนแปลงจากผู้อื่นซึ่งต้องอาศัยการวิเคราะห์สถานการณ์ - การเปลี่ยนแปลงเชิงรับ (Reactive) เป็นการถูกเปลี่ยนแปลงโดยผู้อื่น
อาจจะเป็นในเชิงจากหน่วยงานต้นสังกัด หรือเป็นนโยบายระดับองค์กร
กระบวนการ
- ช่วงละลายพฤติกรรม (Unfreezing) เป็นความพยายามละลายระบบ
- ช่วงการเปลี่ยนแปลง (Changing) เป็นช่วงที่เป็นการเรียนรู้เพื่อ
เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมใหม - ช่วงตกผลึกอีกครั้ง (Refreezing) เป็นช่วงที่พฤติกรรมใหม่ที่ได้จาก
การเรียนรู้
องค์ประกอบหลัก
- โครงสร้างของการบริหารงานในองค์กร (Structure)
- กระบวนการในการทำงาน (Process)
- บุคลากร ซึ่งปัจจัยแห่งความสำเร็จในการบริหารการเปลี่ยนแปลง
การตอบสนองของมนุษย์
ต่อการเปลี่ยนแปลง
- การต่อต้านการเปลี่ยนแปลง
- การไล่ตามการเปลี่ยนแปลง
- การนำการเปลี่ยนแปลงมาใช้ให้เกิดประโยชน์
ลักษณะการต่อต้าน
มีทั้งหมด 3 รูปแบบ
- การปฏิเสธการเปลี่ยนแปลง (Denial)
- การต่อต้านเงียบ (Passive Resistance)
- การต่อต้านอย่างเปิดเผย (Active Resistance)
การมอบหมายงานและความรับผิดชอบ
(Delegation and Responsibility)
- การมอบหมายงาน เป็นการกำหนดความรับผิดชอบ
อำนาจ ภายในขอบเขตที่กำหนด โดยตัวผู้บังคับ
บัญชาให้แก่ผู้ร่วมงาน
ระดับของผู้บริหาร
- ผู้บริหารระดับต้น ได้แก่ หัวหน้างาน หัวหน้ากลุ่ม หัวหน้าแผนก
- ผู้บริหารระดับกลาง ได้แก่ หัวหน้าฝ่าย หัวหน้ากอง
- ผู้บริหารระดับสูง ได้แก่ หัวหน้าหน่วยงานที่สูงกว่ากองขึ้นไป
ผู้อำนวยการโรงพยาบาลศูนย์ รองผู้อำนวยการ รองอธิบดี
อธิบดี รองปลัดกระทรวง ปลัดกระทรวง
บทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบ
ของบุคลากรที่มีต่อองค์กร
- ทำความกระจ่างชัดกับวิสัยทัศน์ พันธกิจ กลยุทธ์และเป้าหมายขององค์กร
- คิดว่างานที่ได้รับมอบหมายเป็นงานที่ท้าทายความรู้ ความสามารถและ
ศักยภาพของตนเอง - ช่วยกันดูแลทรัพยากรที่มีอยู่ให้นำไปใช้ประโยชน์ต่อส่วนรวมให้มากที่สุด
ไม่ฉวยโอกาสจากองค์กร - ร่วมกันสร้างบรรยากาศแห่งการเรียนรู้ การสร้างสรรค์ร่วมกัน ส่งเสริมให้มี
การกล้าคิด กล้าแสดงออก กล้าลงมือทำ - พัฒนาตนเองในงานที่ได้รับมอบหมายอย่างเต็มที่
ลักษณะการ
มอบหมายงาน
- การมอบหมายงานเป็นหน้าที
- ข้อดี สามารถพัฒนาทักษะจนชำนาญในเรื่องนั้น ประหยัด
เวลาอุปกรณ์ ใช้บุคลากรน้อยลงแต่สามารถให้บริการผู้ป่วย
จำนวนมาก อาจจะเหมาะสำหรับการปฏิบัติงานในระยะสั้นๆ - ข้อเสีย อาจไม่ได้บูรณาการเป็นองค์รวม มีการขาดตอนตาม
งาน มุ่งงานมากกว่ามุ่งคน เกิดผิดพลาดได้ง่ายเพราะรับผิด
ชอบลำพังคนเดียว เป็นการทำตามหน้าที่ของตนเองเท่านั้น
สัมพันธภาพกับผู้ป่วยไม่ดีทำให้ขาดการเรียนรู้ของใหม่
- การมอบหมายงานเป็นรายบุคคล (case method)
- ข้อดี พยาบาลได้ใกล้ชิดผู้ป่วย โดยเฉพาะผู้ป่วยหนัก สามารถช่วย
เหลือได้ทันท่วงทีเข้าใจปัญหาของผู้ป่วย มีความไว้วางใจต่อกันมากขึ้น - ข้อเสีย ต้องใช้พยาบาลและเจ้าหน้าที่ค่อนข้างมาก จะรู้จักเฉพาะผู้
ป่วยที่รับผิดชอบเท่านั้น อาจมีข้อจำกัดสำหรับนักศึกษาพยาบาลและ
พยาบาลจบใหม่ตลอดจนเจ้าหน้าที่พยาบาล ที่ไม่สามารถดูแลผู้ป่วย
หนักได้ทั้งราย
- การมอบหมายงานแบบทีม (Team Method)
- ข้อดี สามารถให้การพยาบาลได้ครบถ้วนและมีคุณภาพ ได้ใช้ความรู้ความ
สามารถตรงตามศักยภาพและมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นร่วมกัน
ช่วยให้บรรลุวัตถุประสงค์ได้ดี - ข้อเสีย หากลืมหรือเกิดความไม่ทั่วถึงในการให้การบริการพยาบาลแก่ผู้
ป่วยอาจหาคนที่ต้องรับผิดชอบในงานนั้นๆ ได้ยาก ส่วนใหญ่วิธีการนี้มีผล
เสียน้อยหากทุกคนรู้บทบาทของตนเองเป็นอย่างดีและมีความรับผิดชอบสูง
- การมอบหมายงานแบบเจ้าของไข้ (Primary Nursing)
- ข้อดี พยาบาลได้เข้าใจปัญหาของผู้ป่วยและสามารถให้การพยาบาลได้อย่างต่อ
เนื่องและสมบูรณ์แบบ มีการทำงานประสานกับวิชาชีพอื่นๆ ในทีมสุขภาพ - ข้อเสีย ต้องใช้พยาบาลจำนวนมากจึงจะเพียงพอกับผู้ป่วย มีความยุ่งยากในการ
จัดเวรดูแลผู้ป่วย
- การมอบหมายงานแบบผสม (Multiple Method)
เป็นการผสมผสานกันหลายๆ แบบ เช่น แบบทีมร่วมกันกับแบบตามหน้าที่
แบบรายบุคคลร่วมกับแบบทีม ซึ่งอาจแก้ปัญหาพยาบาลไม่เพียงพอได้
การวางแผนเชิงปฏิบัติการ
(operational planning)
ความหมาย
- สิ่งที่ผู้บริหารใช้เป็นสิ่งหนึ่งในหน้าที่รับผิด
ชอบของตัวเองและพาองค์กรไปสู่ความ
สำเร็จ
รูปแบบ
1 แผนแบบใช้ครั้งเดียว
2.แผนที่ต้องใช้ต่อไป
ขั้นตอน
1.กำหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์
- วิเคราะห์และประเมินสภาพแวดล้อม
- กำหนดทางเลือก
- ประเมินทางเลือกที่มีอยู่
- คัดเลือกแผนการทำงานที่ดีที่สุด
- การจัดเตรียมเครื่องมือสำหรับแผนการที่วางไว้
- ควบคุมแผนงานและประเมินผล
PBL ครั้งที่ 4
นางสาวจินดารัตน์ สยามประโคนธนายุ
61101440