Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ลำไส้กลืนกัน (Intussusception) - Coggle Diagram
ลำไส้กลืนกัน (Intussusception)
ความหมาย
เป็นภาวะฉุกเฉินทางช่องท้องที่พบบ่อยในทารกและเด็ก มักพบในทารกอายุ 2 ปีแรก
สาเหตุ
ส่วนใหญ่ไม่ทราบสาเหตุที่แน่นอน อาจเกิดจากการที่ลำไส้ถูกกระตุ้นให้มีการเคลื่อนไหวมากกว่าปกติ
1.การติดเชื้อไวรัส ที่พบมากได้แก่ Adenovirus ทำให้ลำไส้อักเสบและนำไปสู่ลำไส้กลืนกัน
มีพยาธิสภาพที่จุดเริ่มต้น เช่น มีถุง Meckel เนื้องอก ที่ลำไส้เล็ก เป็นต้น
ภายหลังผ่าตัดช่องท้อง เมื่อพ้นระยะท้องอืด อาจเกิดภาวะลำไส้กลืนกันได้
ภาวะที่ลำไส้ถูกกระตุ้นจาการเปลี่ยนแปลงอาหารเข้มข้น ย่อยยาก เช่น การเริ่มอาหารเสริมแก่ทารก ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวบีบรัดตัวของลำไส้มากขึ้น
พยาธิสรีรวิทยา
1.เมื่อลำไส้กลืนกันที่ส่วนใด ทำให้เกิดอาการ เฉียบพลัน
2.มีการเคลื่อนไหวของลำไส้อย่างรุนแรง
3.ลำไส้ส่วนต้นถูกกลืนเข้าไปในส่วนปลาย
จุดที่ลำไส้เริ่มม้วนเรียกว่า จุดนำ (Leading point)
ลำไส้ที่ถูกกลืน เรียกว่า Intussusceptum
ลำไส้ส่วนปลายที่ถูกหุ้ม เรียกว่า Intussuscipiens
มี 2 ประการ
ช่องลำไส้ (Lumen) แคบลงจนสนิท ทำให้ทางเดินอาหารอุดตันทางเดินอาหารส่วนต้นต่อจากที่อุดตันโป่งพอง ก๊าซและของเหลวไม่สามารถผ่านได้
มีปัญหาเรื่องการไหลเวียนของเลือด มีการคั่งของเลือดที่ผนังลำไส้ให้เซลล์ที่มีเยื่อบุทำงานหลั่งมูกออกพร้อมกับเม็ดเลือดแดงบางส่วนแทรกหลอดเลือดฝอยออกมาอยู่ภายนอกหลอดเลือด ทำให้ผู้ป่วยถ่ายเป็นมูกเลือดปน
อาการและอาการแสดง
ปวดท้อง จะเกิดขึ้นทันที ปวดมากจนมีอาการเกร็ง ซีด เหงื่อออก จากการปวดแบบโคลิก (Colicky Pain)
อาเจียน อาเจียนติดต่อกันหลายครั้ง อาหารเก่า ระยะหลังสีน้ำดีปน คล้ายอุจจาระ
คลำได้ก้อนในท้อง ชายโครงด้านขวา ก้อนเป็นลำยาวคล้ายไส้กรอก
ถ่ายเป็นมูกปนเลือด
การรักษา
แบบไม่ผ่าตัด
โดยทำ pneumatic reduction ใช้ความดันของอากาศ ทารก 88 mmHg เด็กเล็ก 110mmHg
โดยทำ hydrostatic reduction ใช้การส่วนแบบเรียมเข้าไปทางทวารหนัก หรือใช้สารอื่นแทน หม้อสูงจากตัวเด็กไม่เกิน 2.5-3.5 ฟุต เพื่อป้องกันการทะลุของลำไส้ ยกเว้น รายที่มีการทะลุของทางเดินอาหาร และเยื่อบุช่องท้องอักเสบ เป็นมานาน 24 hr.
การรักษาโดยการผ่าตัด
• เปิดหน้าท้อง ใช้มือบีบรูดลำไส้ที่กลืนกันจากด้านปลาย
• ในกรณีดันไม่ออกให้ตัดส่วนที่กลืนกันออก แล้วเชื่อมส่วนปลายทั้งสองข้างเข้าหากัน
• ถ้าพบพยาธิสภาพที่จุดนำก็ให้รักษา
การวินิจฉัย
1.การซักประวัติ ประกอบด้วย สุขภาพดีมาตลอด และมีอาการอาการแสดงดังกล่าว
คลำทางหน้าท้อง พบคลำได้ก้อน ลักษณะคล้ายไส้กรอก
การตรวจแบเรียนทางทวารหนักและถ่ายภาพรังสี จะพบแบเรียมจะหยุดตรงจุดนำ
การอัลตร้าซาวด์ ทำได้ง่าย รวดเร็ว แม่นยำ เป็นก้อนเนื้อเยื่อนุ่ม
การพยาบาล
ข้อวินิจฉัย
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อน หลังผ่าตัด เช่น ทางเดินหายใจอุดกั้น สำลักการเสียเลือดจากแผลผ่าตัดแผลติดเชื้อ
กิจกรรมการพยาบาล
จัดท่านอนหงาย ศีรษะสูง หรือนอนตะแคง หันศีรษะไปด้านใดด้านหนึ่ง เพื่อป้องกันการสำลัก หรือลิ้นตกไปอุดทางเดินหายใจ
ดูดเสมหะ น้ำลายในปาก และคอ
วัด และบันทึกสัญญาณชีพ สีผิว อาการแสดงของภาวะขาดออกซิเจนทุก 15 นาทีในชั่วโมงแรก ทุก 30 นาที ในชั่วโมงต่อมา และทุก 1 ชั่วโมงจนกระทั่งอาการไม่เปลี่ยนแปลง ดูแลให้On O2hood 5 l/min keep O2 sat ≥95%
เสี่ยงต่อภาวะช็อคการการเสียเลือดระหว่างผ่าตัด
กิจกรรมการพยาบาล
สังเกตอาการแสดงของภาวะช็อค
ตรวจสอบแผลผ่าตัด ว่ามีเลือดออกผิดปกติหรือไม่
วัด และบันทึกปริมาณน้ำที่ร่างกายได้รับ ปริมาณ urine และปริมาณเลือดที่ออกจากแผลผ่าตัดน้ำย่อยจาก NG Tube และอาเจียน