Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การรักษาพยาบาลแบบพื้นบ้านชาวมอญบ้านบางกระดี่ - Coggle Diagram
การรักษาพยาบาลแบบพื้นบ้านชาวมอญบ้านบางกระดี่
ลักษณะทั่วไป
ชุมชนชาวมอญบ้านบางกระดี่ เป็นชุมชนชาวมอญขนาดใหญ่ ตั้งอยู่ตามแนวขนานริมสองฝั่งคลองสนามไชยในแนวเหนือ-ใต้
จัดแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 3 หมู่ คือ หมู่ที่ 2 หมู่ที่ 8 และหมู่ที่ 9 แขวงแสมดำ เขตบางขุนเทียน กรุงเทพมหานคร
สภาพภูมิอากาศ
ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่ช่วงกลางเดือนมิถุนายนถึงช่วงปลายเดือนตุลาคม จะมีฝนตกหนาแน่นในช่วงระหว่างเดือนสิงหาคมถึงเดือนตุลาคม
ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่ช่วงกลางเดือนพฤศจิกายนถึงช่วงต้นเดือนกุมภาพันธ์ โดยทั่วไปอากาศจะไม่หนาวเย็นมากนัก
ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่ปลายเดือนกุมภาพันธ์ถึงต้นเดือนมิถุนายน
ความสัมพันธ์ทางระบบสังคม
ลักษณะความสัมพันธ์ทางเครือญาติเป็นสำคัญ
ระบบความสัมพันธ์ทางครอบครัวที่ให้ความสำคัญกับญาติผู้ใหญ่ ด้วยการแสดงความเคารพ
มีความเชื่อเรื่องผีบรรพบุรุษ ที่ช่วยประสานความสัมพันธ์ของบุคคลในครอบครัวให้มีความสนิทสนมกัน
วัฒนธรรมการแต่งกาย
ชาวมอญวัยหนุ่มสาวแต่งกายตามสมัยนิยมทั่วไป
ผู้หญิงวัยสาวและวัยผู้ใหญ่ยังนิยมนุ่งผ้าซิ่นเมื่ออยู่กับบ้าน
ผู้ชายสูงอายุยังนิยมนุ่งผ้าโสร่งลายขวางหรือนุ่งกางเกงจีน หรือกางเกงขาก๊วย สวมเสื้อคอกลมหรือเสื้อเชิ้ตเมื่ออยู่กับบ้าน
ผู้หญิงสูงวัยมักนุ่งผ้าซิ่น สวมเสื้อคอกลมและเสื้อแขนกระบอก
วัฒนธรรมด้านภาษา
ติดต่อสื่อสารในชีวิตประจำวันกันในชุมชนและในครอบครัวกันด้วยภาษามอญเป็นภาษาหลัก
ภาษาไทยเป็นภาษาที่สองส่วนผู้ใหญ่ที่อายุ 45 ปีขึ้นไป ส่วนใหญ่จะมีความสามารถในการอ่านและเขียนภาษามอญได้
ปัจจุบันทุกวันอาทิตย์ยังมีการเรียนการสอนภาษามอญให้แก่เยาวชนและผู้ที่สนใจทั่วไปที่วัดบางกระดี่
ความเชื่อเกี่ยวกับสาเหตุการเกิดโรคตามทัศนะของหมอพื้นบ้าน
ชาวมอญบ้านบางกระดี่หากมีอาการเจ็บป่วยขึ้นโดยไม่ทราบสาเหตุ มีความเชื่อว่าเกิดจากการผิดผีขึ้น
หากผู้ใดไม่ปฏิบัติตามกฎข้อห้ามและหลักปฏิบัติตนต่าง ๆ ก็จะส่งผลให้เกิดการเจ็บป่วยหรือเกิดสิ่งร้าย ๆ
ความเจ็บป่วยที่เกิดขึ้น 3 เกิดจากผลทางธรรมชาติ
เกิดจากผลแห่งกรรม หมอพื้นบ้านชาวมอญบ้านบางกระดี่เชื่อว่า เมื่อเกิดการเจ็บป่วยแล้วรักษาไม่หาย มีผลทำให้เกิดการเสียชีวิตหรือเป็นโรคที่รุนแรงและหลีกเลี่ยงไม่ได้ ก็จะมองว่า เป็นผลมาจากกรรมเก่าที่กระทำเอาไว้
การเรียนรู้ของหมอพื้นบ้าน
หมอเปลี่ยน ประเสริฐ
เป็นหมอเป่า รักษาเฉพาะโรคผิวหนัง อาทิ งูสวัด ไฟลามทุ่ง คางทูม น้ำร้อนลวก โดยใช้ ปูน หมาก พลู ตำให้ละเอียดแล้วเคี้ยวและนำไปพ่น พร้อมกับสวดคาถากำกับ
นางเนย สาแหรกทอง
รับหน้าที่เป็นร่างทรงให้กับ "ปะจุ" คือ เจ้าพ่อบางกระดี่ เจ้าแม่หัวละหาน และ "ปะโหนก" คือ ผีบ้าน ผีเรือน ของแต่ละบ้าน
นางลูกจัน สมบูญ
รับประกอบพิธีกรรมการเสียกบาลหรือภาษามอญเรียกว่าการ "เทาะฮะแนม" เพื่อขอขมาและขับไล่ผีต่าง ๆ ที่เข้ามาอยู่ในตัวผู้ป่วย
การรักษาพยาบาลแบบพื้นบ้านของหมอพื้นบ้านบางกระดี่
การรักษาโรคโดยใช้พิธีกรรมการเสียกบาลหรือการเทาะฮะแนม
ผู้ทำพิธี "เทาะฮะแนม" หมอจะซักประวัติและเหตุการณ์ในอดีตช่วง 2-3 วันที่ผ่านมา
การประกอบพิธีกรรม การเสียกบาลหรือเทาะยะแนมของชาวมอญบางกระดี่จะประกอบพิธี ในช่วงก่อนตะวันตกดินเท่านั้นและงดทำพิธีในวันพระ
การรักษาอาการเจ็บป่วยด้วยการทรงเจ้าผีบรรพบุรุษและผีประจำหมู่บ้าน
การทำพิธีเทาะฮะแนมใหญ่นั้น เป็นการช่วยรักษาอาการเจ็บป่วยให้หาย โดยร่างทรงปะโหนกเป็นผู้แนะนำให้กระทำพิธี
การรักษาโดยประกอบพิธีรำผี
ความเชื่อเกี่ยวกับสาเหตุการเกิดโรคในทัศนะของชาวบ้าน
เมื่อชาวบ้านเกิดอาการเจ็บป่วยขึ้น
ก็ไปซื้อยาแผนปัจจุบันมารับประทาน หากอาการยังไม่ดีขึ้น ก็จะเข้ารับการรักษาจากแพทย์แผนปัจจุบัน
การรักษาพยาบาลแผนปัจจุบัน ควบคู่กับการรักษาพยาบาลแบบพื้นบ้าน
ชาวมอญบางกระดี่มีความเชื่อว่า โรคบางโรคหรืออาการเจ็บป่วยบางอย่าง ใช้วิธีการรักษาในแบบแผนปัจจุบันไม่ได้
ชาวมอญบางกระดี่ มีวิธีการช่วยเหลือตัวเองในเบื้องต้น จากการเรียนรู้จากบรรพบุรุษโดยการบอกเล่าสืบต่อกันมา
ทัศนคติต่อความเชื่อมั่นในประสิทธิภาพการรักษาพยาบาลแบบพื้นบ้านของหมอพื้นบ้านและชาวบ้าน
หมอพื้นบ้านและชาวบ้านมีทัศนคติในเชิงบวกต่อความเชื่อมั่นในประสิทธิภาพของการรักษาพยาบาล แบบพื้นบ้าน โดยเฉพาะมีความเชื่อมั่นในกระบวนการรักษาที่เป็นแบบแผนของชาวมอญ
ทฤษฎีการพยาบาลข้ามวัฒนธรรม
สมรรถนะด้านการรับรู้ความแตกต่างทางวัฒนธรรม
พยาบาลมีการเคารพสิทธิ์ของผู้ป่วย และมีความเข้าใจด้านความเชื่อของผู้ป่วย
สมรรถนะด้านการติดต่อสื่อสาร
พยาบาลไม่สามารถสื่อสารกับผู้ป่วยได้ เนื่องผู้ใช้ภาษามอญในการสื่อสาร พยาบาลจึงสื่อสารกับญาติผู้ป่วย
สมรรถนะด้านการบริหารความเสี่ยง
พยาบาลสามารถวิเคราะห์ปัญหาและแก้ไขปัญหาอุปสรรคได้
สมรรถนะด้านกระบวนการพยาบาล
พยาบาลได้มีการอธิบายการรักษาให้ที่ถูกต้องให้กับผู้ป่วย
สมรรถนะด้านจริยธรรม
พยาบาลมีการให้เกียรติและเคารพในความเชื่อของผู้ป่วย โดยมีการให้ข้อมูลและอธิบายการรักษา