Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สรุปบทที่ 1-5 - Coggle Diagram
สรุปบทที่ 1-5
บทที่ 5
การวางแผนและปฏิบัติการภาคสนามการศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่น
หลักในการเลือกสนามปฏิบัติการ
ส ารวจเครือข่ายในพื้นที่ครั้งแรกที่ท ากิจกรรมนี้ ประสานบุคลากรที่รู้จักในหน่วยงาน
สอบถามนักศึกษาที่มีภูมิล าเนาอยู่ในหมู่บ้านใดบ้าง และต้องการให้ไปจัดกิจกรรมให้
ความรู้กับนักเรียนในโรงเรียนที่อยู่ในหมู่บ้านของตนเอง
สิ่งสำคัญที่ต้องเตรียมก่อนเข้าสู่สนาม
การเตรียมตัว/ความพร้อมก่อนที่จะเข้าไปในสนาม
การวางแผนการปฏิบัติการภาคสนาม
การเตรียมตัวในด้านการเรียนรู้ทางภาษาและวัฒนธรรม: ส าหรับนักศึกษาและทีม
การเตรียมความพร้อมของคณะหรือทีมภาคสนาม: เตรียมพร้อมสู่การปฏิบัติจริง
หนังสือราชการเพื่อขอความอนุเคราะห์ปฏิบัติงานสนาม
การแต่งกายและกิริยามารยาทเมื่ออยู่ในสนาม
การลงพื้นที่เก็บข้อมูลและหลักฐานกับแหล่งข้อมูล
การจัดเก็บรักษาข้อมูลที่ได้จากสนาม
เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล
แนวประเด็นสัมภาษณ์เจาะลึก (Indept Interview)
แนวประเด็นการสนทนากลุ่ม (Focus Group)
การสังเกต
แบบส ารวจข้อมูล
เส้นประวัติศาสตร์
แผนผังชุมชน
ปฏิทินวัฒนธรรม
ผังทรัพยากร
แผนภาพตัดขวางภูมิประเทศของชุมชน
แผนภูมิฤดูกาลและปฏิทินการผลิตทางการเกษตร
แผนผังเครือญาติ
การเก็บรวบรวมข้อมูล
การบันทึกข้อมูล
ขั้นตอนส าคัญของการรวบรวมข้อมูล
การรวบรวมข้อมูลจากเครื่องมือที่ใช้
การประเมินผลข้อมูล
การวางแผนการประเมินคุณภาพของข้อมูล
การทดสอบตัวแทนของข้อมูล
การวิเคราะห์ข้อมูล
การวิเคราะห์ข้อมูลแบบสร้างข้อสรุป ในการศึกษาเชิงคุณภาพ
การวิเคราะห์เนื้อหา
แนวทางดำเนินการปฏิบัติที่ส่งผลต่อความสำเร็จการปฎิบัติการภาคสนาม
การจดบันทึก
การรายงานความก้าวหน้า
การถอดบทเรียนรู้
บทที่ 1 วิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น
วิทยาศาสตร์ในท้องถิ่น
วิทยาศาสตร์ในท้องถิ่นคือความรู้ที่ได้มาจากประสบการณ์สืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น
วิทยาศาสตร์และภมูิปัญญาชาวบ้านต้องการความรู้ กระบวนการ จิตวิทยาศาสตร์
ความสัมพันธ์ของวิทยาศาสตร์และภูมิปัญญา ความแตกต่างระหว่างความจริงกับความรู้พื้นบ้าน
ลักษณะธรรมชาติของวิชาวิทยาศาสตร์
เนื้อหาเป็นความรู้ที่แตกต่างจากวิชาอื่น
กระบวนการ สังเกต การค้นคว้า การทดลอง การตั้งสมมติฐาน
ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
ทักษะขั้นพื้นฐาน 8 ทักษะ
การสังเกต
การวัด
การจำแนกประเภท
การหาความสัมพันธ์
การคำนวณ
การสื่อความหมายข้อมูล
การลงความเห็นข้อมูล
การพยากรณ์
ทักษะการบูรณาการ 5 ทักษะ
การตั้งสมมติฐาน
กำหนดนิยามเชิงปฏิบัติการ
การกำหนดควบคุมตัวแปร
การทดลอง
การตีความ
วิธีการทางวิทยาศาสตร์
1.การสังเกต
2.การตั้งสมมติฐาน
3.การทดลอง
4.การสรุปผลการทดลอง
นวัตกรรมภูมิปัญญาท้องถิ่น
การเรียนรู้ ผลิต ใช้ประโยชน์จากความคิดใหม่
การประยุกต์นวัตกรรมมาเป็นสินค้า อาศัยความรู้จากประสบการณ์
ช่วยสร้างโอกาสความสำเร็จให้ผู้ประกอบการ
บทที่ 3 การสืบเสาะหาความรู้
ความหมายการสืบเสาะหาความรู้
สร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง คือการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ เป็นการสอบสวน การค้นพบ และการแก้ปัญหา
ประเภทการสืบเสาะ มี 4 ประเภท
1.Structure Inquiry ผู้เรียนมีความรู้ในการสืบเสาะระดับเริ่มต้นผู้สอนมีบมบาทส่วนร่วมสูงเหมาะกับห้องเรียนขนาดใหญ่
2.Guided Inquiry บทบาทของผู้สอนลดลงผู้เรียนเริ่มทำกิจกรรม ออกแบบการทดลองเองได้
3.Collaborative Inquiry บทบาทของผู้สอนและผู้เรียนเท่ากันเหมาะกับผู้เรียนที่มีประสบการณ์ในการเรียนรู้แบบสืบเสาะมาบ้างแล้ว
4.Open Inquiry มีผู้สอนให้คำแนะนะปรึกษาเหมาะสำหรับผู้เรียนระดับสูงๆ เช่น ปริญณาโท
ธรรมชาติของการสืบเสาะความรู้ทางวิทยาศาสตร์
ธรรมชาติของการสืบเสาะความรู้ทางวิทยาศาสตร์ธรรมชาติของการสืบเสาะความรู้ทางวิทยาศาสตร์มีการสืบเสาะหาความรู้อย่างเป็นกระบวนการ
การจัดการเรียนรู้แบบการสืบเสาะหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์ ผู้เรียนเข้าใจในแนวคิดทางวิทยาศาสตร์มากขึ้น มีเจตคติที่ดีต่อการเรียนวิทยาศาสตร์
ข้อดีของการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้
พัฒนาศักยภาพ มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์
ฝึกผู้เรียนให้ค้นพบ และแก่ปัญหาด้วยตนเองจดจำความรู้ได้นาน ถ่ายโยงความรู้ได้
พัฒนาแนวคิดและเจตคติต่อวิทยาศาสตรืทางบวกมากขึ้นนำความรู้ไปประยุกต์เชื่อมโยงในชีวิตประจำวันได้
ข้อจำกัดของการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์
ใช้เวลานานมากในการสอนแต่ละครั้งผู้เรียนบางคนอาจหลีกเลี่ยงงานกลุ่ม
ถ้าผู้สอนกำหนดวางแผนกิจกรรมไม่ดี ทำให้ นร.เบื่อหน่าย
ครูใช้เวลาในการวางแผนนาน
บทที่4
ศึกษาและวิเคราะห์บริบทของแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น
*ความหมายของแหล่งการเรียนรู้
แหล่งเรียนรู้หมายถึง แหล่งข้อมูลข่าวสาร สารสนเทศ วิทยากร ภูมิปัญญาชาวบ้านและประสบการณ์ที่สนับสนุนส่งเสริมให้ผู้เรียนใฝ่เรียน ใฝ่รู้ แสวงหาความรู้และเรียนรู้ด้วยตนเองตามอัธยาศัยอย่างกว้างขวางและต่อเนื่อง
วัตถุประสงค์ของการจัดแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น
เป็นแหล่งการศึกษาตลอดชีวิตที่ประชาชนสามารถหาความรู้ได้ด้วยตนเองตลอดเวลา
2.เพื่อส่งเสริมให้ชุมชนและสังคมมีแหล่งการเรียนรู้เพื่อการศึกษาที่หลากหลาย สามารถเรียนรู้ได้ตามอัธยาศัย
เป็นเครื่องมือที่สำคัญของบุคคลแห่งการเรียนรู้ ในการแสวงหาความรู้เพื่อพัฒนาตนเอง
ลักษณะและประเภทของแหล่งเรียนรู้
ลักษณะและประเภทของแหล่งเรียนรู้
จัดตามลักษณะของแหล่งเรียนรู้
จัดตามแหล่งที่ตั้งของแหล่งเรียนรู้
ประเภทของแหล่งการเรียนรู้ที่อยู่รอบตัวผู้เรียนประกอบด้วย
ความสำคัญของแหล่งเรียนรู้
เป็นแหล่งที่รวบรวมขององค์ความรู้อันหลากหลายและสื่อที่หลากหลายพร้อมที่จะให้ผู้เรียนได้ศึกษาค้นคว้า
เป็นแหล่งเชื่อมโยงให้สถานศึกษามีส่วนร่วมในองค์กร ท้องถิ่น บุคคล และครอบครัวในการพัฒนาท้องถิ่น
ทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้จากการที่ได้คิดเอง ปฏิบัติเอง และสร้างความรู้ด้วยตนเอง
เป็นแหล่งสร้างความรู้ เสริมสร้างจินตนาการและความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ เสริมสร้างการพัฒนาการคิด
เป็นแหล่งข้อมูลที่ทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้อย่างมีความสุข เกิดความสนุกสนานและมีความสนใจที่จะเรียนรู้
เห็นความสำคัญของการอนุรักษ์และพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่น วัฒนธรรม ทรัพยากร และสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น
ทำให้ผู้เรียนได้รับการปลูกฝังให้รู้และรักท้องถิ่นของตน มองเห็นคุณค่าและตระหนักถึงปัญหาในท้องถิ่น
ประโยชน์จากแหล่งการเรียนรู้
สามารถมีการเชื่อมโยงและแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างกัน
สามารถตอบสนองการเรียนรู้ที่เป็นกระบวนการ
สามารถเผยแพร่ข้อมูลแก่ผู้เรียนในเชิงรุกเข้าสู่กลุ่มเป้าหมายอย่างทั่วถึง
เป็นแหล่งกิจกรรม แหล่งทัศนศึกษาแหล่งฝึกงาน และแหล่งประกอบอาชีพของผู้เรียน
เป็นแหล่งสร้างกระบวนการเรียนรู้ให้เกิดขึ้นโดยตรง
เป็นห้องเรียนธรรมชาติเป็นแหล่งค้นคว้า วิจัย และฝึกอบรม
บทที่ 2
ภูมิปัญญาท้องถิ่น
ความเป็นมาของภูมิปัญญาท้องถิ่น
จาก "ความคิด" นำไปสู่ "ภูมิปัญญา"
ความคิด สิ่งที่นึกรู้ขึ้นในใจความรู้ที่เกิดขึ้นภายในใจ
ก่อให้เกิดการแสวงหาความรู้สติปัญญาที่จะทําสิ่งใดสิ่งหนึ่งอย่างถูกต้องและสมควร
ความรู้ชุมชนสิ่งที่สั่งสมมาจากการศึกษาเล่าเรียน การ
ค้นคว้าหรือประสบการณ์รวมทั้งความสามารถเชิงปฏิบัติและทักษะสิ่งที่ได้รับมาจากการได้ยินได้ฟัง
ภูมิปัญญา
ภูมิปัญญาชาวบ้าน
องค์ความรู้ที่ได้พบเห็นโดยทั่วไปในชีวิตประจําวัน
พฤติกรรมที่ชาวบ้านได้มี
การประพฤติปฎิบัติเป็นปกตินิสัยอยู่เป็นประจํา
สอดคล้องกับบริบทและสภาพการณ์เพื่อให้สามารถที่จะบรรลุผลตามเป้าหมายที่
ต้องการได้อย่างมีประสิทธิภาพ
. ภูมิปัญญาสั่งสม
ภูมิปัญญาชุมชน องคค์วามรู้ ที่ได้มีการ
สั่งสมและสืบทอดติดต่อกันมาอย่างต่อเนื่องจากรุ่นสู่รุ่นจนกลายเป็นบรรทัดฐาน
ภูมิปัญญาท้องถิ่น องคค์วามรู้ที่ได้มีการสั่งสมและสืบทอดติดต่อกัน
มาอย่างต่อเนื่องในบริเวณพื้นที่แห่งนั้นตั้งแต่ครั้งในอดีตจนถึงปัจจุบัน
ภูมิปัญญาสากล
ภูมิปัญญาองค์ความรู้ที่มีการสังสมและถ่ายทอดกันมาอย่างเป็นระบบ ด้วยกระบวนกลั่นกรอง
ทางสังคม
ภูมิปัญญามีลักษณะเป็นพลวัต มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงและสร้างสรรค์เมื่อสภาพทางสังคม
สิ่งแวดล้อมและวิถีแห่งการดําเนินชีวิตเปลี่ยนไป
องค์ประกอบของภูมิปัญญาท้องถิ่น
1.ความคิดเป็นสิ่งที่ติดตัวมาแต่กําเนิด ที่เรียกว่า Cognitive system
ความรู้มีการนํามาใช้ในลักษณะ เช่น องค์ความรู้ ภูมิรู้ ปรากฏอยู่ในแนวคิด ทฤษฏีญาณวิทยา
ความเชื่อเป็นพื้นฐานสําคัญยิ่งของสังคมมนุษย์ มนุษย์แต่ละกลุ่มมีความเชื่อแตกต่างกันไป ซึ่ง
ความเชื่อก็คือความศรัทธาหรือยึดมั่นถือมั่น
ค่านิยมคือ สิ่งที่คนสนใจ ความปรารถนาอยากจะมี อยากจะเป็น ที่ยกย่องสรรเสริญ หรือเป็น
สิ่งที่บังคับต้องทํา ต้องปฏิบัติ
ความเห็นคือ ภาวะที่เกิดขึ้นหลังจากบุคคลหรือชุมชน ได้พิจารณาและใคร่ครวญโดยรอบคอบ
แล้วจึงลงมติตัดสินใจ
ความสามารถหมายถึง ศักยภาพและประสิทธิภาพที่มีอยู่ภายในบุคคล
ความฉลาดไหวพริบหมายถึง ทักษะที่ปรากฏอยู่ภายในจิตใจ หรือจิตวิญญาณ
ประเภทของภูมิปัญญาท้องถิ่น
ความเชื่อและศาสนา
ประเพณีและพิธีกรรม
ศิลปะพื้นบ้าน
อาหารและผักพื้นบ้าน
การละเล่นพื้นบ้าน
ศิลปวัฒนธรรม
เพลงพื้นบ้าน
สมุนไพรและตํารายาพื้นบ้าน
ประดิษฐกรรม
การดํารงชีวิตตามสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ
ความสำคัญของภูมิปัญญาท้องถิ่น
ความสําคัญในด้านเศรษฐกิจ
เป็นสิ่งที่ช่วยในเรื่องการลดรายจ่าย
เป็นสิ่งที่ช่วยในเรื่องการสร้างเป็นรายได้
เป็นสิ่งที่ช่วยในเรื่องการสร้างเป็นโอกาสหรือทางเลือกใหม่
ความสําคัญในด้านสังคม
เป็นสิ่งที่ช่วยให้มีชีวิตอยู่รอดได้อย่างเป็นปกติสุข
เป็นสิ่งที่ช่วยให้ได้มีปฏิสัมพันธ์ทางด้านสังคม
เป็นสิ่งที่ช่วยให้เกิดเป็นเอกลักษณ์
ความสําคัญในด้านการเมืองการปกครอง
เป็นสิ่งที่ช่วยทําให้ได้มีสภาพชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
เป็นสิ่งที่ช่วยทําให้สังคมและประเทศชาติเกิดความมั่นคง
ความสําคัญในด้านสิ่งแวดล้อม
เป็นสิ่งที่ช่วยทําให้สภาพแวดล้อมได้เกิดเป็นความสมดุลได้อย่างเหมาะสม
เป็นสิ่งที่ช่วยทําให้ระบบนิเวศได้มีความยั่งยืนและมีเสถียรภาพ