Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การประเมิน การคัดกรอง และการส่งต่อมารดาและทารก - Coggle Diagram
การประเมิน การคัดกรอง และการส่งต่อมารดาและทารก
การประเมิน
1.ปัจจัยทั่วไป (General risk)
ปัจจัยด้านชีวฟิสิกส์ (biophysical factor)
1.ปัจจัยทางพันธุกรรม (genetic Considerations) Ex. ตั้งครรภ์แฝด, มีประวัติผิดปกติทางพันธุกรรมในครอบครัว
2.ปัจจัยโภชนาการ (nutrional status) Ex. ขาดสารอาหารในตั้งครรภ์วัยรุ่น การสูบบุหรี่ โลหิตจาง
3.ปัจจัยความผิดปกติทางด้านการแพทย์และสูติศาสตร์ (Medical and obstetric disorders) Ex. การเจ็บป่วยเนื่องจากการตั้งครรภ์, การแท้ง
ก่อนตั้งครรภ์ : มีความพิการจากโรคอายุรกรรม
ขณะตั้งครรภ์ : ได้รับ teratogens ในระยะไตรมาสแรก
ระยะคลอด : มีการเสียเลือดมาจากการฉีกขาดแผลฝีเย็บ รกค้าง
ปัจจัยด้านจิตใจ (psychological factor)
ก่อนตั้งครรภ์ : ประวัติติดยา ถูกทำร้ายร่างกาย มีความเครียดวิตกกังวล
ขณะตั้งครรภ์ : ขาดการสนับสนุนจากครอบครัวและสามี ไม่ยอมรับการตั้งครรภ์
ระยะคลอด : กลัวการคลอด ไม่สามารถเบ่งคลอดได้
คัดกรอง stress ที่มีความเครียดสูงมีความสัมพันธ์กับการตายคลอด
คัดกรองdepression
คะดกรองคู่สมรส
ปัจจัยส่วนบุคคล (sociodemographic)
เป็นปัจจัยที่อาจนำไปสู่ความพิการแต่กำเนิดของทาคกในครรภ์
รายได้, อายุ, เชื้อชาติ
ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม (environmental)
คัดกรองการดพเนินชีวิตและการทำงาน
สามีที่ทำงานสัมผัสสารก่อมะเร็งมีความสัมพันธ์การแท้งของสตรีตั้งครรภ์
2.ปัจจัยเสี่ยงเฉพาะประเด็น (Specific risk)
ภาวะเสี่ยงเฉพาะการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
ภาวะเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานในระยะตั้งครรภ์
ความเสี่ยงในระยะคลอด
1.Screen Risk Factor เหมือนระยะตั้งครรภ์
2.อายุครรภ์ที่เหมาะสมในการคลอด 28-42 สัปดาห์
3.ทารกที่คลอดก่อนกำหนด ด้านกานหาจใจ
4.ตั้งครรภ์เกินกำหนด ทารกจะเกิดปัญหาขาดออกซิเจน
อาการที่ควรนำส่งโรงพยาบาล
มีเลือดสดๆออกทางช่องคลอด
ปวดท้องมาก
บวมมาก
ปวดศีรษะ ตาพร่ามัว จัดเสียดแน่นใต้ลิ้นปี่
ชักเกรง
การคัดกรอง
คัดกรองเบื้องต้น
1.แบบประเมินความเสี่ยงของสตรีตั้งครรภ์ (Classsifying foam)
แบบประเมินซักประวัติ 20 ข้อในเล่มสีชมพู โดยประเมินทุกรายเมื่อฝากครรภ์ครั้งแรก
• ในรายใดที่มีประวัติเสีย่งให้แพทย์ตรวจวินิจฉัยภาวะเสี่ยง และรักษา
• หากไม่พบความเสี่ยงให้ตรวจนัดการฝากครรภ์ตามองค์ประกอบพื้นฐานได้เลย
2.เกณฑ์เสี่ยงทั่วไปทางสูติศาสตร์ของบุญปรีดี ศิริวงค์
• เป็นแบบคัดกรองความเสี่ยงของ Coopland
คะแนน 0-2 กลุ่มเสี่ยงต่ำ
คะแนน 3-6 เสี่ยงปานกลาง
คะแนน > 7 เสี่ยงสูง
3.แบบประเมินสตรีตั้งครรภ์เสี่ยงสูงของเมอร์ค (Marck manual)
• เป็นแบบประเมินเพื่อคัดกรองการตั้งครรภ์เสีย่งสูง
• คะแนนตั้งแต่ 10 ขึ้นไป ต้องส่งต่อสูติแพทย์
คัดกรองโรค
1.แบบประเมินสภาวะสุขภาพสำหรับการตัดกรองโรค
• แบบประเมินสุขภาพจิต 3 ส่วน
ส่วนที่ 1 เป็นการประมเมินคงามเครียด ST-5
-ส่วนที่ 2 คัดกรองโรคซึมเศร้า
-ส่วนที่ 3 ประเมินปัญหาดื่มสุรา
• แบบประเมินวัดระดับการติดนิโคติน แลบคัดกรองและส่งต่อผู้ป่วยที่ใช้ส่รเสพติดเพื่อรับการบำบัดรักษา
2.การประเมินครรภ์เสี่ยงสูงที่จะเกิดการคลอดก่อนกำหนด
คะแนนตั้งแต่ 10 ขึ้นไป เป็น High risk
3.การตัดกรองกลุ่มเสี่ยงสูงต่อโรคทางพันธุกรรม
• เบาหวานโรคตับอักเสบบี
• นิยมใช้เกณฑ์คัดกรองความเสี่ยงเฉพาะปัญหาเพื่อประเมินและตรวจคัดกรองทางห้องปฏิบัติการต่อไป
แนวทางการคัดกรองเบาหวานในระยะตั้งครรภ์
1.เสี่ยงต่ำ
-อายุน้อยกว่า 25 ปี
-น้ำหนักก่อนตั้งครรภ์อยู่ในเกณฑ์ปกติ
-ไม่มีประวัติความผิดปกติของน้ำตาลกลูโคส
-ไม่มีประวัติของผลการตั้งครรภ์
2.เสี่ยงปานกลาง (ควรตรวจคัดกรองเบาหวาน 24-28 สัปดาห์)
-กลุ่มที่มีสมบัตินอกเหนือจากลุ่มที่มีความเสี่ยงต่ำและสูง
3.เสี่ยงสูง ต้องคัดกรองเมื่อฝากครรภ์ครั้งแรก ถ้าปกติตรวจซ้ำ 24-28 สัปดาห์
•BMI มากกว่าหรือเท่ากับ 30 kg/m2
•มีประวัติเคยเป็นเบาหวานมาก่อน
•ตรวจพบน้ำตาลในปัสสาวะ
•ญาติสายตรงเป็นเบาหวาน
•น้ำหนักเพิ่ม 4 กิโล/เดือน
•เคยคลอดบุตรน้ำหนัก 4,000 กรัม
หลักการช่วยเหลือเบื้องต้นและการส่งต่อ
ใช้หลัก 3 risk approach
1.ค้นหาสตรีในระยะตั้งครรภ์ที่มีภาวะเสี่ยง
•คำนึงถึงความสามารถในการดูแล
2.ให้การดูแลรักษาอย่างเหมาะสมในแต่ละเกณฑ์เสี่ยง
• คำนึงถึงความพร้อมทั้งอุปกรณ์ บุคลากร และภาวะแทนกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น
3.การดูแลและส่งต่อสตรีตั้งครรภ์ที่มีภาวะเสี่ยงอย่างเหมาะสม
• ภาวะเสี่ยงจำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์
แนวทางการดูแลตามระดับความเสี่ยง
เสี่ยงต่ำ : ดูแลในระดับโรงพยาบาลประจำตำบลได้
เสี่ยงปานกลาง : โรงพยาบาลทั่วไปและควรส่งต่อหากมีคงามรุนแรงเพิ่มขึ้น
เสี่ยงสูง : โรงพบาบาลเฉพาะทาง/โรงพยาบาลศูนย์
บทบาทพยาบาลในการดูแลสตรีที่มีภาวะเสี่ยง
1.ระยะเริ่มแรก
รวบรวม วิเคราะห์หาภาวะเสี่ยงและระดับความนุนแรงของภาวะเสี่ยง
• แนะนำกานฝากครรภ์ก่อน 12 สัปดาห์
• วินิจฉัยการตั้งครรภ์ คาดคะเนอายุครรภ์
• ประเมินภาวะเสี่ยง
•ให้คำแนนำการปฏิบัติตัว การสังเกตอาการผิดปกติและเปลี่ยนแปลง อาการผิดปกติที่ควรมาพบแพทย์ก่อนนัด
• ประเมินสภาพทางด้านอารมณ์ จิตใจ และความต้องการของสตรีตั้งครรภ์ที่มีคงามเสี่ยงสูง
• บันทึกข้อมูลต่างๆ ให้ครอบคลุมเพื่อผู้ที่เกี่ยวข้องจะได้สามารถให้การดูแลอย่างต่อเนื่อง
การดูแลต่อเนื่อง
• Planning
• นัดตรวจอย่างสม่ำเสมอ
•ให้ความรู้เกี่ยวกับการดูแลตัวเองและการรักษา
• ส่งเสริมภาวะสุขภาพและป้องกันอ้นตรายที่อาจจะเกิดขึ้นกับสตรีตั้งครรภ์
• เตรียมคงามพร้อมสตรีตั้งครรภ์และครอบครัว
ให้การพยาบาลเพื่อลดคงามเครียด คงามวิตกกังวล
• วิเคราะห์ภาวะเครียด
• ประเมินการปรับตัวจากปัจจัย 4
• เปิดโอกาสให้สตรีตั้งครรภ์และครอบครัว ได้แสดงความรู้สึก ซักถามข้อสงสัย
• ประสานงานด้านค่าใช้จ่ายในโรงพยาบาล
•ให้ความรู้และเหตุผลของการพยาบาลด้วยคงามชัดเจนและยอมรับในการตัดสินใจของสตรีตั้งครรภ์
• อธิบายผลของภาวะเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์และผลของการตั้งครรภ์ต่อภาวะเสี่ยง
• ส่งต่อสตรีตั้งครรภ์และครอบครัวที่ไม่สามารถปรับตัวไปยังหน่วยงานหรือองค์กรที่เกี่ยวข้องเพื่อป้องกันภาวะแทนกซ้อนที่รุนแรงชึ้นจากการปรับตัวที่ไม่เหมาะสม
4.กานประเมิน
ประเมินผลลัพธ์ของการพยาบาลและมีวิเคาาะห์ผลลัพธ์เพื่อนการปรับเปลี่ยนแผนการพยาบาลตามความจำเป็น
การศึกษาวิจัย
ควรมีวิจัยใช้เป็นหลักฐานเลิงประจักษ์ในการพยาบาลเพื่อพัฒนาองค์ความรู้ทางการพบาบาลและผลลัพธ์ของการพยาบาล