Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรภาพของไตและระบบปัสสาวะ - Coggle Diagram
พยาธิสรีรภาพของไตและระบบปัสสาวะ
ประเภทของปัสสาวะ
อาการปัสสาวะ
-กลุ่ม solute diuresis เป็นภาวะปัสสาวะมากที่มีต้นตอมาจากเกิดปริมาณสารบางอย่างที่ดึงนำ้ออกจากร่างกาย แล้วกลายเป็นปัสาวะ
-กลุ่ม Water diuresis เป็นภาวะที่ปัสสาวะถูกขับออกมาเร้วกว่าปกติ ลักษณะจะเป้นของเหลวที่เจือจางมาก หากพูดให้เข้าใจง่ายก็คือนำ้ผ่านกระบวนการดูดซึมน้อยเกินไป
ปัสสาวะมากเกิดจากอะไร
-มีภาวะโรคเบาจืด
-มีภาวะ Psychogenic polydipsia
-มีโรคเบาหวาน
-โรคเกี่ยวกับไต
ความสำคัยของ ADH
ADH เป็นฮอร์โมนต้านการขับปัสสาวะเราอาจเคยได้ยินชื่ออื่นๆเช่น เวโวเพลสซินเป็นฮอร์โมนที่สร่างสมองส่วน"ฮโพทาลามัส แล้วส่งไปยังคลังเก็บที่งสมองส่วนหลัง เพื่อรอการดึงออกมาใช้งาน
การตรวจวินิจฉัยอาการปัสสาวะมาก
-บันทึกความถี่ในการปัสสาวะและวสิ่งที่ทำให้คิดว่าปริมาณปัสสาวะเพิ่มมากขึ้น
-อาการปัสสาวะนี้ไม่ได้มีความร้ายแรงในระยะสั้น แต่ก็ไม่ควรปล่อนปละละเลยจนกลายเป้นปัญหาใหญ่ เมื่อรู้สึกว่ามีปริมาณปัสสาวะมากกว่าปกติจนผิดสังเกต
-สังเกตสีและลักษณะอื่นๆของปัสสาวะass
-สังเกตอาการปวดปัสสาวะช่วงเข้านอน ว่าต้องตื่นและลุกมาเข้าห้องนำ้กลางดึกหรือไม่ บ่อยแค่ไหน
แนวทางการรักษาปัสสาวะมาก
กรณีผู้ป่วยมีภาวะ center DI หรือมีภาวะเบสาจืดที่เกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมน ADH ซึ่งเป็นโรคที่เกี่ยวกับการเสียสมดุลของนำ้ในร่างกาย
กรณีผู้ป่วยที่มีภาวะ Nephrogenic DI หรือภาวะเบาจืดความผิดปกติของหน่วยไต
3.กรณีผู้ป่วยที่มีภาวะ Primary polydipsia ก็สามารถรักษาเบื้องต้นได้ง่ายๆด้วยการจำกัดนำ้และอาจใช้การรักษาในทางจิตเวชร่วมด้วย
ปัสสาวะออกน้อย
อาการปัสสาวะออกน้อย
ปัสสาวะออกน้อยนี้ขจะทำให้เกิดนำ้คลั่งภายในร่างกายมากเกินไป ค่าโซเดียมและแร่ธาตุอื่นๆที่ควรขับออกก็ไม่ได้ถูกขับออก ร่างกายจึงบวมนำ้ ความดันโลหิตสูงกลายเป็นว่าค่อยสะสมสิ่งต่างๆอยู่ตลอดเวลา
AKI คืออะไร
-Pre-renal AKI
-Intrinsic AKI
-Post-renal AKI
-sepsis-associated AKI
-Bura and acute pancreatitis AKI
ผลกระทบที่เห็นได้ชัด
-มีอาการบวมของร่างกายเพราะไม่สามารถขับของเสียออกไปได้ตามปกติ
-ระดับฮอร์โมนนอดรีนัลเพิ่มขึ้นสูงกว่าปกติ
-มีการหลั่งสาวเรนินจากเวลล์ผนังหลอดเลือดในส่วนของไตมากขึ้น
-เกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะตามมาและถ้ารุนแรงเรื้อรังไปเรื่อยๆก็จะทำให้กลายเป็นปัสสาวะออกน้อยซึ่งต้องทำการรักษากันขนาดใหญ่
การรักษาอาการปัสสาวะออกน้อย
ทานนำ้ให้มากขึ้น
ป้องกันและลดอัตราการสูญเสียนำ้ของร่างกายในทุกกรณี
ดูแลเรื่องสารอาหารให้ดูสมดุลและลดในส่วนที่จะเพิ่มโซเดียมให้ร่างกาย
ฝึกวินัยในการปัสสาวะ ไม่อั้นปัสสาวะเป็นเวลานาน
การป้องกัน อาการปัสสาวะน้อย
ปรับแก้ที่ต้นเหตุคือการทานนำ้ให้มากเพียงพอกับความต้องการของร่างกาย และเข้าห้องนำ้ทุกครั้งที่รู็สึกปวดปัสสาวะ ไม่อั้นเอาไว้
โรคกลั้นปัสสาวะไม่อยู่
สาเหตุหลักที่สำคัญและเกี่ยวข้องโดยตรงในสตรีเพศเป็นเพราะว่า กล้ามเนื้ออุ้มเชิงกรานหย่อนลงบางทีเรียกว่า กระบังลม (เชิงกราน) หย่อน
ประเภทของโรค
-ปัสสาวะที่กลั้นไม่อยู่เป็นมาแต่กำเนิด
-ปัสสาวะรดที่นอน
-ปัสสาวะกลั้นไม่อยู่จากระบบปัสสาวะ
-ปัสสาวะปวดกลั้น
-ปัสสาวะบ่อยในช่วงเวลากลางคืน
การตรวจวินิจฉัย
-ตรวจปัสสาวะเพื่อตัดปัญหาการอักเสบ
-ตรวจสอบความแรงของสายปัสสาวะ
-ตรวจระบบทางเดินปัสสาวะ
-ตรวจส่องกล้องกระเพาะปัสสาวะ ถ้าจำเป้น
ปัสสาวะคั่งค้าง
อาการ
-ถ่ายปัสสาวะไม่สุด
-มีอาการแสบขัดขณะปัสสาวะ
-ปัสสาวสะบ่อยมากเกิน 8 ครั้งต่อวัน
-ปวดปัสสาวะแต่เบ่งปัสสาวะไม่ออก
-ปวดแน่นท้อง รู้สึกไม่สบายบริเวณท้องช่วงล่าง
-ต้องออกแรงให้ถ่ายปัสสาวะออก
สาเหตุ
ท่อปัสสาวะอุดตัน
ต่อมลูกหมากโต
อวัยวะภายในอุ้มเชิงกรานหย่อน
ท่อปัสสาวะตีบแคบ
นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
ไส้ตรงยื่นย้อย
การรักษา
การระบายนำ้ปัสสาวะ ใช้สำหรับผู้ป่วยที่ไมาสามารถถ่ายปัสสาวะออกได้ แพทย์อาจต้องใส่สายสวนเข้าไปยังกระเพาะปัสสาวะเพื่อนำนำ้ที่ปัสสาวะตกค้างออก
การใช้ยา มักใช้อาการฉี่ไม่ออกที่มีสาเหตุมาจากโรคต่อมลูกหมากโต ตัวยาจะไป การเจริญเติบโตของต่อมลูกหมากฟรือทำให้ต่อมลูกหมากหดตัวลง
การผ่าตัด หากการรักษาในข้างต้นไม่ช่วยให้อาการให้ดีขึ้นหรือผู้ป่วยมีอาการรุนแรงมาก แพทย์อาจแนะนำเข้ารับการผ่าตัดในหลายกรณี
การป้องกัน
อาการฉี่ไม่ออกเกิดได้จากหลายสาเหตุจึงยังไม่สามารถป้องกันได้เต็มที่แต่อาจลดความเสี่ยงวได้ด้วยการรักษาโรคต้นเหตุให้หายขาด
ภาวะโปรตีนในปัสสาวะ
ภาวะโปรตีนในปัสสาวะหมายถึง การตรวจพบ proteine หรือ albumin ในปัสสาวะซึ่งมักจะมีสาเหตุจากโรคไต การรับประทานยาบางชนิด
ปัจจัยที่มีผลต่อโปรตีนในปัสสาวะ
การออกกำลังกาย
ภาวะหัวใจวาย
การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
มีไข้
คนอ้วน
ความสำคัญของการตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะ
ผู้ที่มีโปรตันปัสสาวะปริมาณมากเวลาปัสสาวะลงในโถส้วมจะเป็นฟอง หากร่างกายสูญเสียโปรตีนมากจะทำให้เกิดอาการบวมบริเวณเท้า หนังตา
การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ
พบการติดเชื้อได้หลายตำแหน่ง
บริเวณกรวยไต
บริเวณกระเพาะปัสสาวะ
บริเวณท่อปัสสาวะ
อาการแสดง
ปวดท้องน้อย
กลั้นปัสสาวะไม่ได้
ปัสสาวะแสบขัด
ปัสสาวะขุ่น มีฟองปนเลือด
เบ่งปัสสาวะ
ปวดบั้นเอว มีไข้
การรักษา
ดื่มนำ้ให้เพียงพอ
รักษาความสะอาด ไม่สวมเสื้อผ้ารัดแน่น
เช็ดทำความสะอาดช่องคลอดจากหน้าไปยังหลัง
ล้างอวัยวะเพศและปัสสาวะก่อนมีเพศสัมพันธ์
การส่งตรวจทางปฏิบัติการ
Urine culture
Urine analysis
Film KUB
Pathophysiology of Renal system
Anatomy of Renal system
ไตKidney
ไตมี2ข้าง อยู่บริเวณตำแหน่ง T12-L3 หน่วยไตเป็นanatomical Unit of kidney function
Glomerulus
Afferent
Renalcorpuscle
Bowman capsufe
Vascular supply
กระเพาะปัสสาวะ Bladder
ขนาดความจุ 400-600
เป็นอวัยวะที่มีลักษณะเป็นถุงประกอบด้วยชั้นกล้ามเนื้อ วางในช่องท้องส่วนล่าง
เป็นรูปสามเหลี่ยมพีรมิด
ท่อปัสสาวะ Urethra
Prostatic urethra 3-4 ส่วนที่ออกจากกระเพาะปัสสาวะผ่านเข้าไปอยู่ในเนื้อต่อมลูกหมาก prostate
Membranous urethra 1m ส่วนเนื้อออกจากเนื้อต่อมลูกหมากผ่านเข้าไปใน urogenital และ pelvic ยาวประมาณ 15cm
penile urethra ยาวประมาณ 15cm ล้อมรอบด้วย corpus spongiosum ปลายสุดขยายกว่างเรียก fossa navicutaris
ท่อไต Ureter
intravesical or intramural ureter ใน the bladder wall
Abdominal ureter จาก renal pelvis สู่ the pelvic brim
pelvic ureter จาก the pelvic brim สู่ the bladder
นิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ
การรักษา
รักษาตามอาการ
การใช้ยาลดการเกิดนิ่ว
การผ่าตัด การไข้คลื่น
การส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ
Urine analysis ส่องกล้องพบผลึกในรูปต่าง
Film พบ abnormal opacity ใน Urinary tract
เกิดจากการตกผลึกของสารนิ่วในปัสสาวะ ทำให้บุไตอักเสบรวมกับสารก่อนิ่วเป็นผลึกนิ่ว
นิ่วสามารถเกิดในระบบทางเดินปัสสาวะได้หลายรูปร่างและตำแหน่ง เช่น นิ่วรูปร่างเขากวางมีทั้งประเภททึบแสงและไม่ทึบแสง ซึ่งไม่สามารถเห็นได้ด้วย X-ray
ข้อเสนอแนะสำหรับการป้องกันการเกิดนิ่วในไต
ลดการรับประทานอาหารบางประเภทที่มีสารหรือเกลือแร่มากเกินไป เช่น เครื่องในสัตว์ ชา นำ้อัดลม ผักบางชนิด
ดื่มนำ้ให้เพียงพอต่อการต้องการของร่างกาย
ไม่กลั้นปัสสาวะ เนื่องจากจะทำให้มีโอกาสเกิดตะกอนเกิดเป็นผลึกได้
อาการแสดง
ปัสสาวะเป็นทราย กรวด เม็ดหิน
ปวดตื้อบั้นเอว
ปัสสาวะสะดุด
หน้าที่ของไต
กรองของเสียออกจากร่างกาย
กำจัดนำ้ส่วนเกินออกจากร่างกาย
เป็นต่อมไร้ท่อ
ควบคุมความดันโลหิต
กระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดง
ควบคุมปริมาณแคลเซียม
สาเหตุ
Post renal cause
Prerenal cause
renal cause