Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 7 การพยาบาลเด็กจนถึงวัยรุ่นที่มีปัญหาการติดเชื้อ เรื่อง HIV -…
บทที่ 7 การพยาบาลเด็กจนถึงวัยรุ่นที่มีปัญหาการติดเชื้อ
เรื่อง HIV
ความหมาย
เป็นภาวะที่ร่างกายได้รับเชื้อเอชไอวี แล้วทำให้ T helper lymphocyte ถูกทำลายและมีจำนวนลดลง เป็นผลให้เกิดภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องและติดเชื้อต่างๆ ได้ง่าย โดยเฉพาะเชื้อฉวยโอกาส
สาเหตุ
การมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ใช้ถุงยางอนามัยกับผู้ที่ติดเชื้อเอชไอวี ซึ่งเป็นสาเหตุที่บ่อยและสำคัญที่สุด
การติดต่อทางเลือด โดยการใช้เข็มฉีดยาและกระบอกฉีดยาร่วมกับผู้ที่ติดเชื้อเอชไอวีหรือการได้รับเลือดจากผู้ติดเชื้อเอชไอวี
จากมารดาสู่ทารก ในระหว่างตั้งครรภ์ ระหว่างการคลอด และการให้นมบุตร
อาการและอาการแสดง
กลุ่มที่เกิดอาการเจ็บป่วยรวดเร็วและรุนแรง
มีอาการตั้งแต่ 2-3 เดือน ได้แก่
เลี้ยงไม่โต
มีเชื้อราในช่องปาก
อุจจาระร่วงเรื้อรัง
ปอดอักเสบ
ทารกกลุ่มนี้ได้รับเชื้อตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดาและไวรัสทำลายการพัฒนาของระบบภูมิคุ้มกัน เด็กมักเสียชีวิตภายใน 1-2 ปี
กลุ่มที่อาการดำเนินโรคแบบค่อยเป็นค่อยไป
ความรุนแรงของโรคน้อยกว่า มักปรากฏอาการเมื่อเด็กอายุหลายปี ได้แก่
น้ำหนักตัวน้อย
ตับ ม้าม โต
ปอดอักเสบ
ต่อมน้ำลายอักเสบ
ผื่นคันบริเวณผิวหนัง
การวินิจฉัย
การตรวจวัดภูมิคุ้มกันที่จําเพาะต่อเชื้อเอชไอวี (immunological assays)
วิธีการตรวจ
HIV antibody
ข้อดี : เทคนิคการตรวจไม่ซับซ้อน
มีใช่ในทุกโรงพยาบาล และราคาถูก
ข้อเสีย : แปลผลบวกในทารกอายุ 6-12 เดือนได้ยาก ว่าเป็น
ผลบวกเนื่องจากภูมิคุ้มกันของเด็ก หรือจากมารดา
Semiquantitative
HIV antibody
ข้อดี : เทคนิคการตรวจไม่ซับซ้อน ใช้ในทารกช่วงอายุ 6-12 เดือนได้การตรวจ 2 ครั้งขึ้นไปและดูแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงขึ้นหรือลงจะเพิ่ม ความแม่นยํามากขึ้น
ข้อเสีย : ความจําเพาะ(แยกทารกที่ไม่ติดเชื้อ) ในทารกช่วง อายุ 6-12 เดือนอยู่ในช่วงร้อยละ 53-100 โดยมีความจําเพาะมากขึ้นเมื่ออายุเข้าใกล้12 เดือน
HIV IgA
ข้อดี : ราคาไม่แพง
ข้อเสีย : มีความไวของการทดสอบตํ่าในทารกอายุตํ่ากว่า 6เดือน
การตรวจหาเชื้อไวรัส (virological assays)
วิธีการตรวจ
Boosted ICD p24
antigen*
ข้อดี : มีความไวและความจําเพาะร้อยละ 100 ตั้งแต่ ทารกอายุ1- 2 เดือน รายงานผลเป็นแบบ quantitative
ข้อเสีย : ยังไม่มีใช้แพร่หลายในประเทศไทย อยู่ในช่วงพัฒนาชุดทดสอบ
HIV DNA PCR*
ข้อดี มีความไวและความจําเพาะร้อยละ100 ตั้งแต่ทารกอายุ1- 2 เดือน รายงานผลเป็นแบบ qualitative
ข้อเสีย : เทคนิคการทําซับซ้อน
ราคา 2000-2500 บาทต่อการทดสอบ
Plasma HIV RNA
PCR
ข้อดี : มีความไวและความจําเพาะร้อยละ
100 ตั้งแต่ทารกอายุ1- 2 เดือน
รายงานผลเป็นแบบ quantitative
ข้อเสีย : เทคนิคการทําซับซ้อน ยังไม่มีใช่ในโรงพยาบาลทั่วไป
ราคา 3000-4000 บาทต่อการทดสอบ
การรักษา
การให้ยาต้านไวรัส
ให้ยากระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน
การรักษาโรคติดเชื้อหรือมะเร็งที่เกิดขึ้น
การให้ยาป้องกันการติดเชื้อฉวยโอกาส
ให้ยารักษาโรคอื่นๆ เช่น ยาแก้คัน ยารักษาโรคปวดข้อ
สเตรียรอยด์ ยากันชัก เป็นต้น
การวางแผนการพยาบาล
เสี่ยงต่อการติดเชื้อฉวยโอกาสและแพร่กระจายเชื้อ
เอชไอวี
กิจกรรมการพยาบาล
ประเมินอาการและอาการแสดงที่บ่งบอกถึงอาการติดเชื้อ เช่น การไอ ต่อมน้ำเหลืองโต เม็ดเลือดขาว เป็นต้น
วัด V/S ทุก 4 ชั่วโมง
ดูแลผู้ป่วยให้รับประทานยาสม่ำเสมอ และถูกต้องตามคำสั่งแพทย์ คอยสังเกตผลข้างเคียงที่เกิดจากยาตามคำแนะนำเพื่อจะได้รีบหยุดยาชั่วคราวก่อนที่จะเป็นรุนแรง ตามแผนการรักษา
ส่งเสริมให้ผู้ป่วยได้รับสารอาหารที่เหมาะสม โดยเฉพาะโปรตีนจากไข่ขาวเพื่อส่งเสริมภูมิต้านทานของร่างกาย
ส่งเสริมให้ผู้ป่วยได้นอนหลับพักผ่อนอย่างเต็มที่โดยร่วมมือกับผู้ป่วยในการทำกิจกรรมและการทำกิจกรรม
ในช่วงกลางวัน และลดสิ่งรบกวนการหลับของผู้ป่วย เช่น เสียงดัง เปิดไฟสว่างมากเกินไป เป็นต้น
ติดตามประเมินผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ โดยเฉพาะค่า CBC, CD4, VL
ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย เนื่องจากเบื่ออาหาร เหนื่อย ถ่ายเหลว มีการติดเชื้อราในช่องปาก
กิจกรรมการพยาบาล
ทำความสะอาดภายในช่องปากก่อนเพื่อกระตุ้นความอยาก อาหาร
จัด ให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารครั้งละน้อยๆ แต่บ่อยครั้ง
หากผู้ป่วยมีอาการอ่อนเพลียมาก ไม่สามารถรับประทาน ได้เอง พยาบาลควรป้อนอาหารให้
พยาธิสภาพ
1.เมื่อเชื้อไวรัสเอดส์เข้าสู่ร่างกาย จะไปจับกับเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิด CD+ (TLymphocytes)ซึ่งเป็นเซลล์เป้าหมาย โดยไวรัสใช้ gp120 บนผิวนอกเซลล์จับกับแอนติเจน
CD4 บนผิวของเซลล์เม็ดเลือดขาว หลังจากนั้นเชื้อไวรัสเอดส์จะเข้าไปในเซลล์ CD+ แล้วใช้เอนไซม์ reversetranscriptase ของตัวมันเองเปลี่ยน RNA ของมันให้เป็น DNA
เพื่อจะ integrate เข้าไปอยู่ใน DNA ของเซลล์เม็ดเลือดขาวนั้น ยีโนมของเชื้อไวรัสเอดส์จะแฝงตัวอยู่ในเซลล์เม็ดเลือดขาว จนกว่าเซลล์เม็ดเลือดขาวนั้นจะโดนกระตุ้น ก็จะแบ่งตัวเพิ่มจำนวน
4.จะทำให้ยีโนมของเชื้อไวรัสเอดส์มีการแบ่งตัวเพิ่มจำนวนตามไปด้วย เชื้อไวรัสเอดส์ที่สมบูรณ์จำนวนมากจะถูกสร้างขึ้นและถูกปลดปล่อยออกมาจากเซลล์เม็ดเลือดขาวเหล่านั้น เพื่อไปเข้า
เข้าไปในเซลล์ CD4+ อื่น ๆ ต่อ ๆ ไป ทำให้เซลล์ CD4+ ในร่างกายติดเชื้อและถูกทำลายลงในเวลาอันรวดเร็ว เป็นผลทำให้ร่างกายไม่สามารถกำจัดเชื้อโรคอี่นได้ ทำให้เกิดการติดเชื้อฉวยโอกาส หรือเป็นมะเร็งบางชนิดได้ง่าย