Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ราชภัฏเชียงใหม่ภายใต้วิถีล้านนา - Coggle Diagram

- - - - เรียกชื่อตนเองว่า ลื้อ แต่เดิมมีถิ่นฐานเดิมอยู่ในเขตสิบสองปันนา และได้ถูกกวาดต้อนมาตั้งแต่ยุค “เก็บผักใส่ซ้า เก็บข้าใส่เมือง” และตั้งถิ่นฐาน อยู่ในดินแดนล้านนาของประเทศไทยบริเวณจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย พะเยา แพร่ น่าน ลำปาง และ ลำพูน การแต่งกายและลักษณะบ้านเรือน ของไทลื้ออาจถือได้ว่าเป็นต้นแบบที่แสดงถึงเอกลักษณ์พื้นเมืองของชาวไทย ล้านนาแบบหนึ่ง เช่นเดียวกับ ไทยอง มิใช่ชื่อเรียกกลุ่มชาติพันธุ์ แต่เป็นชื่อ เรียกของเมืองคือ “เมืองยอง” ดังนั้น “ยอง” จึงมิใช่ชื่อเรียกชาติพันธุ์ ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มชาติพันธุ์ไทลื้อเช่นเดียวกัน
    - - มีถิ่นกาเนิดอยู่ท่ีรัฐฉาน สหภาพพม่า จากประวัติความเป็นมาไทใหญ่ เป็นสาขาหน่ึงของกลุ่มตระกูลไตหรือไท เรียกตนเองว่า “ไตโหลง” หมายถึง “ไตหลวง” อันเป็นท่ีมาของช่ือชนชาติท่ีเป็นทางการว่า “ไทใหญ่” เป็นตระกูลไทกลุ่มใหญ่ มากกว่าไทกลุ่มอื่น ๆ เนื่องจากพรมแดนท่ีแบ่งแยกแคว้นฉานกับล้านนาไทย ในอดีตกาลไม่ชัดเจน
    - - อาศัยอยู่ในเขตภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย โดยเฉพาะลุ่มแม่น้าปิงในเมืองเชียงใหม่ซึ่งถือเป็นศูนย์กลางของอาณาจักรล้านนา หลังจากได้อพยพ โยกย้ายมาจากเมืองเชียงแสน ชาวไทยวนมีเอกลักษณ์ด้านการแต่งกายท่ีมีความพิเศษแสดงให้ เห็นชัดในเครื่องแต่งกายของสตรีที่เรียกว่า “ผ้าซิ่น” ซึ่งเป็นเครื่องแต่งกาย หลักของสตรีในแถบภูมิภาคน้ี ผ้าซิ่นในชีวิตประจาวันของไทยวนส่วนใหญ่ เป็นซิ่นที่ประกอบจากผ้าร้ิวลายขวาต่อตีนด้วยผ้าสีแดงหรือดา และต่อหัว ซ่ินด้วยผ้าสีขาว สีแดงหรือดา และอาจจะเป็นผ้าสีเดียวก็ได้ โดยการเย็บ เข้าด้วยกัน เรียกซิ่นชนิดนี้ว่า “ซิ่นต๋า” หรือ “ซิ่นต่อตีนต่อเอว”
    - - ถิ่นอาศัยของลัวะในปัจจุบันมักอยู่บนภูเขาสูงของล้านนาไทย ลัวะเป็นชนเผ่าพื้นเมืองก่อนชาติพันธุ์ไท เป็นเจ้าของพื้นที่ดั้งเดิมก่อนการสร้างชาติรัฐล้านนา
    - - มีชื่อเรียกตัวเองว่า ไทขึน หรือ ไทเขิน คาว่า “ขึน” เป็นชื่อเรียกแม่น้า สายหนึ่งในเมืองเชียงตุง ประวัติความเป็นมากล่าวถึงการอพยพไทเขินจากเมือง เชียงตุงมาสู่ดินแดนล้านนาไทยเกิดข้ึนในสมัยพระเจ้ากาวิละ จนกลายเป็นชุมชน ไทเขินในเมืองเชียงใหม่ หลายแห่งด้วยกัน ในปัจจุบันการแต่งกายและการใช้ชีวิต ได้ผสมผสานกลมกลืนไปกับไทใหญ่และไทลื้อจนยากที่จะแยกลงไปให้ชัดเจน
- - - - 1.สมัยสร้างอาณาจักร(พ.ศ.1839-1898) เป็นผลมาจากการรวมแคว้นหริภุญชัยเข้ากับแคว้นโยนในสมัยของพระยามังรายปฐมกษัตริย์
      - สมัยอาณาจักรล้านนาเจริญรุ่งเรือง(พ.ศ.1898-2068) ในราวกลางราชวงศ์มังรายนับแต่สมัยพระยาคือนาเป็นต้นมาอาณาจักรล้านนาเจริญขึ้นอย่างเห็นได้ชัด และเจริญสูงสุดในสมัยเจ้าปิติโลกราชและพระยาแก้วหรือพระเมืองแก้ว
      - สมัยเสื่อมและอาณาจักรล้านนาล่มสลาย(พ.ศ.2068-2101) เกิดขึ้นในช่วงปลายสมัยราชวงศ์มังรายนับตั้งแต่พระญาเกสเชษฐราชขึ้นของราชย์จนกระทั่งตกเป็นเมืองขึ้นของพม่าในช่วงเวลา 33ปีในช่วงเวลานั้นมีระยะหนึ่งที่ว่างเว้นไม่มีกษัตริย์ปกครองถึง4ปีเพราะขุนนางขัดแย้งกันเอง ตกลงไม่ได้ว่าจะให้ใครเป็นกษัตริย์
- - - - สถาบันล้านนาศึกษา เป็นแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับกลุ่มชาติพันธ์ุและวิถีชีวิตชาวล้านนา เม่ือประกอบกับ ความหมายของพิพิธภัณฑ์ข้างต้นจึงทาให้สถาบันล้านนาศึกษาเป็น พิพิธภัณฑ์ท้องถ่ิน ที่ตั้งอยู่ในสถานศึกษา ดาเนินงานภายใต้ สานักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัย ราชภัฏเชียงใหม่ โดยมีวัตถุประสงค์ในการนาเสนอเรื่องราว
        ของกลุ่มชาติพันธุ์ในล้านนา ตลอดจนวิถีชีวิตและภูมิปัญญา ท้องถิ่นอันเป็นนโยบายท่ีสาคัญท่ีมุ่งพัฒนาแหล่งเรียนรู้ด้าน ศิลปวัฒนธรรมและเอกสารโบราณ เพ่ือให้ความรู้แก่อาจารย์ นักศึกษา และบุคคลทั่วไปที่สนใจ
      - สถาบันล้านนาศึกษา ต้ังอยู่ในอาคารเทพรัตนราชสุดา มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ สร้างข้ึนเพื่อใช้ ในการจัดแสดงองค์ความรู้และกิจกรรมทางด้านวัฒนธรรมล้านนาอันเป็นมรดกล้าค่า และยังปฏิบัติหน้าที่เป็น แหล่งส่งเสริมการเรียนรู้ภาษาต่างประเทศและภาษาไทย สู่สากล ประกอบด้วยนิทรรศการหลักๆดังนี้
      - หอจดหมายเหตุ ท่ีแสดงเอกสารทางประวัติศาสตร์ของล้านนา นิทรรศการแสดงวิถีชีวิตของกลุ่ม ชาติพันธ์ุล้านนาแปดจังหวัดภาคเหนือตอนบน ได้แก่ ไทยวน ไทล้ือ ไทเขิน ไทยอง ไทใหญ่ และชนเผ่าลัวะ นิทรรศการแสดงภูมิปัญญาพืนบ้าน อาทิ ภาษาและวรรณกรรมล้านนา ศิลปหัตถกรรม ดนตรี และนาฏศิลป์พื้นบ้าน นิทรรศการแสดงแพทย์แผนไทยล้านนา หรือที่เรียกกันว่า หมอเมือง นิทรรศการแสดงองค์ความรู้เกี่ยวกับพุทธศาสน์ และเครื่องสักการะแบบล้านนาจัดแสดงวัตถุทางพุทธศาสนาที่สาคัญของชาวล้านนา ห้องเกียรติคุณ แสดงรายช่ือ ของผู้มีอุปการคุณต่อมหาวิทยาลัยและศูนย์ล้านนาศึกษา หอ้ งสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ท่ีใช้จัดแสดงประวัติ ของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช และวัตถุที่มีความเก่ียวข้องกับพระองค์
      - สถาบันล้านนาศึกษา ต้ังข้ึนเพื่อส่งเสริมการพัฒนาศูนย์ศิลปวัฒนธรรม ให้เป็นหน่วยงานประสาน และสนับสนุนด้านศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นเพื่อบูรณาการด้านภาษา ศิลปะและวัฒนธรรม โดยการบริหารจัดการ การจัดกิจกรรมหรือการวิจัย เพื่อสร้างระบบการเรียนรู้ท่ีมีประสิทธิภาพ สามารถนาไปประยุกต์ใช้ทั้งภายใน มหาวิทยาลัยและในท้องถิ่น และเพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ท่ีมีความเป็นเลิศด้านภาษา ศิลปวัฒนธรรม ในระดับ ภูมิภาคลุ่มน้าโขง
      - กิจกรรมด้านศาสนา
        
        (1) ศูนย์ใบลานศึกษา มีหน้าที่ในการสารวจ รวบรวม ปริวรรต และเผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับคัมภีร์ใบ ลาน พับสา เอกสารหายาก และเอกสารโบราณ
        
        (2) ห้องศูนย์ข้อมูลภูมิปัญญาล้านนา มีหน้าที่ในการให้บริการข้อมูล องค์ความรู้ด้านศิลปวัฒนธรรม ตลอดจนบริการสืบค้นหนังสือเก่ียวกับศิลปะและวัฒนธรรมของล้านนา
        
        (3) โครงการเพชรราชภัฏ-เพชรล้านนา เพื่อสรรหาครูภูมิปัญญาปราชญ์ชาวบ้านที่มีความรู้ ความสามารถและความเช่ียวชาญทางด้านศิลปวัฒนธรรมในสาขาต่าง ๆ ยกย่องเชิดชูเกียรติเป็น “เพชรราชภัฏ- เพชรล้านนา” ได้มีกาลังใจในการสร้างสรรค์ผลงานทางด้านศิลปวัฒนธรรม
        
        (4) โครงการสืบสานประเพณีรดน้าดาหัวในเทศกาลสงกรานต์ เพื่อให้บุคลากรของมหาวิทยาลัย ราชภัฎเชียงใหม่ได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมเพื่อสร้างสัมพันธ์ระหว่างกัน
        
        (5) โครงการสืบสานประเพณีในการเข้าร่วมขบวนแห่พระพุทธสิหิงค์ในเทศกาลสงกรานต์ เพ่ือ ก่อให้เกิดการสืบทอด การอนุรักษ์ประเพณีอันดีงามของท้องถ่ิน
        
        (6) โครงการฝึกอบรมด้านศิลปวัฒนธรรมล้านนา เพื่อเป็นการอนุรักษ์สืบสานศิลปวัฒนธรรมพ้ืนบ้าน ล้านนา และร่วมกันสืบทอดองค์ความรู้เกี่ยวกับภูมิปัญญาท้องถิ่น
        
        (7) โครงการจัดทาวารสารทางวิชาการเก่ียวกับศิลปวัฒนธรรม “ข่วงผญา” เพ่ือเผยแพร่ผลงานทาง วิชาการด้านศิลปวัฒนธรรม สร้างความเข้าใจและความถูกต้องในข้อมูลด้านวัฒนธรรมท้องถ่ิน
        
        (8) โครงการบรรพชา อุปสมบท-เนกขัมมะ เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติแด่พระบาทสมเด็จพระบรม ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรในฐานะท่ีทรงเป็นพุทธศาสนิกชนและองค์เอกอัคร ศาสนูปถัมภก
        
        (9) โครงการธรรมศึกษา เพื่อส่งเสริมให้นักศึกษาปฏิบัติศาสนพิธีทางพระพุทธศาสนาได้อย่างถูกต้อง
        
        (10) โครงการหล่อเทียนและแห่เทียนเข้าพรรษา เพื่อเป็นการส่งเสริมสนับสนุนให้นักศึกษา คณาจารย์ และบุคลากร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมในฐานะสถาบันอุดมศึกษา เพื่อท้องถิ่น
- - - - เคยมีกวางเผือกสองตัวแม่ลูกเคยมาอาศัยอยู่ที่นี่และมีคนพากันมาสักการบูชาเป็นอันมาก
        
        มีฟาน(เก้ง)เผือกสองแม่ลูกมาอาศัยและได้ต่อสู้กับสูงสุนัขของผ่านซึ่งตามเสด็จพระเจ้ามังรายมา
        
        ได้เห็นหนูเผือกพร้อมด้วยบริวาร 4 ตัววิ่งเข้าโคนต้นไม้นิโครธ(ไม้สูง)
        
        4.พื้นที่สูงทางทิศตะวันตกเอียงลาดไปทางทิศตะวันออกเป็นทำเลที่ต้องด้วยลักษณะพื้นที่ที่จะสร้างเมือง
        
        5.มีน้ำตกไหลจากดอกสุเทพ โอบล้อมตัวเมืองไว้เป็นการสะดวกในการที่ชาวเมืองจะได้ใช้สอยบริโภค
        
        6.มีหนองน้ำใหญ่อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของตัวเมืองปรากฏว่า เคยเป็นที่เคารพสักการะของท้าวพระยาเมืองต่างๆ
        
        7.แม่น้ำระมิงค์ (แม่น้ำปิง) เป็นแม่น้ำที่เกิดจากเทือกเขาผีปันน้ำและบนเทือกเขามีดอยชื่อว่า “ดอยอ่างสลุง”