Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

กระดูกหัก ข้อเคล็ด ข้อเคลื่อน และสิ่งแปลกปลอมเข้าหู ตา คอ จมูก,…

- - - - ภาวะที่กระดูกได้รับแรงกระแทกมากเกินไป
        ส่งผลให้กระดูกไม่สามารถ
        รองรับน้ำหนักได้ และเกิดการหักขึ้น
    - - หักแบบปิด และแบบเปิด
        
        กระดูกหักแบบปิด หรือแบบไม่มีแผล (Closed fracture)
        
        กระดูกหักแบบเปิด หรือแบบแผลเปิด (Opened fracture)
      - หักแบบสมบูรณ์ และไม่สมบูรณ์
        
        กระดูกหักโดยสมบูรณ์ (Complete fracture)
        
        กระดูกหักไม่สมบูรณ์ (Incomplete fracture)
    - - เกิดจากอุบัติเหตุ เช่น อุบัติเหตุจราจร รถชน
      - เกิดจากพยาธิสภาพ (pathological fracture) เช่น ภาวะกระดูกพรุน (osteoporosis) มะเร็งกระดูก (primary bone tumor)
    - - การซักประวัติ
        
        ข้อมูลทั่วไป: ชื่อ-สกุล เพศ อายุ เพศ อายุ เชื้อชาติศาสนา อาชีพ
        
        อาการสำคัญ (Chief complaint: C.C.):
        อาการสำคัญ 1-3 อาการและระยะเวลาที่มีอาการ
        
        อาการเจ็บป่วยปัจจุบัน (Present Illness: PI)
        โดยใช้หลักของ OLDCART
        
        Onset: เริ่มเกิดอาการเมื่อไหร่ เช่น ค่อยๆปวดขึ้นเรื่อยๆ หรือเกิดแบบทันทีทันใด
        
        Location: ตำแหน่งที่มีอาการ
        
        Duration: ระยะเวลาที่มีอาการ,
        ความถี่ของอาการที่เป็น
        
        Characteristic: ลักษณะของอาการ เช่น
        ปวดแบบตื้อๆ ปวดเสียดแทง ปวดแสบ ปวดบิด
        
        Associated symptom: ลักษณะอาการร่วม
        
        Relieving factor: ปัจจัยที่ช่วยให้อาการบรรเทา หรือเป็นมากขึ้น เช่น ถ้าอยู่นิ่งจะปวดลดลง
        
        Treatment: การรักษาที่ได้รับมาก่อน เช่น การรับประทานยา หรือทายาลดปวด
      - ตรวจร่างกาย
        
        ประเมินสัญญาณชีพ ได้แก่ อุณหภูมิ ชีพจร การหายใจ ความดันโลหิต และความเข้มข้น
        ของออกซิเจนในเลือด (O2 saturation)
        
        ดู: อาการบวมบริเวณกระดูกที่ได้รับบาดเจ็บ มีรอยช้ำและเลือดออกจากผิวหนัง ดูภาวะซีด (pallor), อวัยวะผิดรูป (deformity)
        
        คลำ: จับกระดูกอาจได้ยินเสียงกระดูกหักเสียดสีกันกรอบแกรบ,
        ประเมินการไหลเวียนเลือดส่วนปลาย
        
        ขยับ: ประเมิน ROM ของผู้ป่วย
        
        วัด: กรณีที่เป็นกระดูกหักแบบปิด รยางค์ที่หักจะสั้นกว่าข้างที่ปกติ
      - ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        การทำ MRI หรือ X-Ray เพื่อดูตำแหน่งที่หัก และประเภทของการหัก
    - - ห้ามดึงข้อหรือจัดกระดูกให้เข้าที่ด้วยตัวเอง
      - หากจำเป็นต้องถอดเสื้อผ้า ควรใช้กรรไกรตัดตามตะเข็บผ้า
      - ใช้วัสดุที่พอหาได้หรือดามเฝือกชั่วคราว เพื่อให้บริเวณที่บาดเจ็บอยู่นิ่งๆ ในท่าที่สบาย
      - ห้ามเลือดผู้ป่วย โดยใช้ผ้าขนหนูแห้งสะอาดวางปิดแผล หากเลือดยังไม่หยุดไหล ให้กดห้าม เลือด
        ไปตรงบริเวณที่เลือดไหลออกมา
      - ประคบบริเวณที่บาดเจ็บด้วยความเย็น และยกอวัยวะที่ได้รับบาดเจ็บให้สูง เพื่อลดอาการปวดบวม
      - ทำความสะอาดแผล โดยใช้หลัก sterile technique
      - ประเมินการไหลเวียนเลือดของผู้ป่วย โดยกดเบาๆ เหนือบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บ
      - ส่งต่อโรงพยาบาลโดยเร็ว
      - การใส่เฝือกชั่วคราว
        
        ควรเลือกใช้วัสดุสำหรับทำเฝือกชั่วคราว เช่น ไม้กระดาน, กิ่งไม้
        
        มัดเฝือกกับอวัยวะที่หักให้แน่นพอที่จะประคองส่วนที่หักได้ อย่าให้แน่นจนเกินไปเพราะ
        จะส่งผลต่อการไหลเวียนของเลือด
        
        จัดวางตำแหน่งให้เหมาะสม ในกรณีกระดูกแขนหัก ควรให้มือยกสูงกว่าข้อศอกเสมอ
        
        บริเวณที่เข้าเฝือกจะต้องจัดให้อยู่ในท่าที่สบายที่สุด อย่าจัดกระดูกให้เข้ารูปเดิม ไม่ว่า
        กระดูกที่หักจะโค้ง โก่ง หรือ คด ก็ควรเข้าเฝือกในท่าที่เป็นอย
  - - - การที่ข้อต่อมีการเคลื่อนตัวมากเกินไป ท าให้เนื้ออ่อนๆ ที่อยู่รอบข้อต่อ เช่น เยื่อเอ็นหุ้มข้อ หรือ
        กล้ามเนื้อรอบๆ มีการฉีกขาด มักได้พบเสมอทุกข้อต่อ
    - - การหกล้ม ข้อบิด ถูกกระแทก ตกจากที่สูง หรือการยกของหนักอาจท าให้เส้นเอ็นหรือกล้ามเนื้อที่ยึด
        อยู่รอบๆ ข้อต่อฉีกขาด นอกจากนี้ยังมีสาเหตุอื่น เช่น การเล่นกีฬา/ การออกำลังกาย หรือน้ าหนักเกิน
    - - การซักประวัติ
        
        ข้อมูลทั่วไป: ชื่อ-สกุล เพศ อายุ เพศ อายุ เชื้อชาติศาสนา อาชีพ ลักษณะงาน
        
        อาการสำคัญ (Chief complaint: C.C.): อาการสำคัญ 1-3 อาการและระยะเวลาที่มีอาการ เช่น ปวดข้อมือ 5 นาทีก่อนมา
        
        อาการเจ็บป่วยปัจจุบัน (Present Illness: PI) โดยใช้หลักของ OLDCART เป็นกรอบใน
        การซักประวัติ
        
        Onset: เริ่มเกิดอาการเมื่อไหร่ เช่น ค่อยๆปวดขึ้นเรื่อยๆ หรือเกิดแบบทันทีทันใด โดยผู้ที่มี
        ข้อเคล็ดจะมีการปวดเล็กน้อยจนถึงปวดรุนแรงมาก และปวดทันทีทันใด ถ้ากดดูจะยิ่งเจ็บมาก
        
        Location: ตำแหน่งที่มีอาการ
        
        Duration: ระยะเวลาที่มีอาการ, ความถี่ของอาการที่เป็น
        
        Characteristic: ลักษณะของอาการ เช่น ปวดแบบตื้อๆ ปวดเสียดแทง ปวดแสบ ปวดบิด
        
        Associated symptom: ลักษณะอาการร่วม
        
        Relieving factor: ปัจจัยที่ช่วยให้อาการบรรเทา หรือเป็นมากขึ้น
        
        Treatment: การรักษาที่ได้รับมาก่อน เช่น การรับประทานยา หรือทายาลดปวด
      - ตรวจร่างกาย
        
        ประเมินสัญญาณชีพ ได้แก่ อุณหภูมิ ชีพจร การหายใจ ความดันโลหิต และความเข้มข้น
        ของออกซิเจนในเลือด (O2 saturation)
        
        ดู: อาการบวม หรือรอยฟกช้ำบริเวณที่มีข้อเคล็ด
        
        คลำ: ร้อนบริเวณที่มีข้อเคล็ด
        
        ขยับ: ประเมิน ROM ของผู้ป่วย เนื่องจากผู้ป่วยที่มีข้อเคล็ดจะเคลื่อนไหวข้อไม่ได้ เพราะ
        จะมีอาการเจ็บ อาจเกิดการชาไปทั่วบริเวณนั้น แสดงว่าเส้นประสาทถูกฉีกขาดไปด้วย
      - ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        X-Ray เพื่อดูตำแหน่ง และความรุนแรงของข้อเคล็ด
    - - พักการใช้ข้อ ให้ข้อนั้นอยู่นิ่งๆ ขยับเขยื้อนให้น้อยที่สุด ถ้าเป็นที่ข้อเท้าแพลงก็พยายามหลีกเลี่ยง
        การเดิน
      - ใช้ผ้าพันส่วนที่บวม เพื่อลดการบวม จำกัดการเคลื่อนไหว
      - ในกรณีที่เพิ่งได้รับบาดเจ็บในระยะ 48 ชั่วโมงแรก ให้ประคบด้วยน้ำแข็งหรือน้ำเย็น นาน 15-30 นาที วันละ 3-4 ครั้ง
      - ถ้าปวดมาก ให้ทานยาแก้ปวดพาราเซตามอล หรือIbruprofen เพื่อบรรเทาปวด
      - ในระยะหลังบาดเจ็บ 48 ชั่วโมง หรือเมื่อข้อบวมเต็มที่แล้ว ให้ประคบด้วยน้ำอุ่นจัดๆ นาน 15-30
        นาที วันละ 3-4 ครั้ง เพื่อลดอาการอักเสบ
      - ใช้ผ้ายืดพันยึดรอบข้อเท้า อาจให้ผู้ป่วยใช้อุปกรณ์แบบสวมพยุง
        ข้อเท้า (Brace)
      - ถ้าเป็นมากจนเคลื่อนไหวข้อนั้นไม่ได้เลย หรือสงสัยกระดูกแตกร้าว หรือเส้นเอ็นหรือกล้ามเนื้อขาด
        หรือดูแลตนเอง 2-3 วันแล้วไม่รู้สึกดีขึ้นให้รีบส่งต่อโรงพยาบาล
  - - - ภาวะที่หัวกระดูกหรือปลายกระดูกสองอัน ที่มาชนกันเป็นข้อเคลื่อนหรือหลุดออกจากต าแหน่งปกติ
    - - เกิดจากความพิการแต่กำเนิด พยาธิสภาพ
        หรือการกระแทกที่บริเวณข้อ
      - เกิดจากอุบัติเหตุ เช่น อุบัติเหตุทางรถยนต์
        รถจักรยานยนต์
      - เกิดจากกีฬาที่มีการปะทะกัน เช่น รักบี้ ฟุตบอล
      - เกิดจากการถูกตี หกล้ม หรือการเหวี่ยง การบิด
    - - การซักประวัติ
        
        ข้อมูลทั่วไป: ชื่อ-สกุล เพศ อายุ เพศ อายุ เชื้อชาติศาสนา อาชีพ ลักษณะงาน
        
        อาการสำคัญ (Chief complaint: C.C.): อาการสำคัญ 1-3 อาการและระยะเวลาที่มี
        อาการ เช่น ปวด บวมข้อศอก 15 นาทีก่อนมา
        
        อาการเจ็บป่วยปัจจุบัน (Present Illness: PI) โดยใช้หลักของ OLDCART เป็นกรอบใน
        การซักประวัติ
        
        Onset: เริ่มเกิดอาการเมื่อไหร่ เช่น ค่อยๆปวดขึ้นเรื่อยๆ หรือเกิดแบบทันทีทันใด
        
        Location: ตำแหน่งที่มีอาการ
        
        Duration: ระยะเวลาที่มีอาการ, ความถี่ของอาการที่เป็น
        
        Characteristic: ลักษณะของอาการ จะปวดมาก จากการฉีกขาดของเอ็น พังผืด
        
        Associated symptom: ลักษณะอาการร่วม
        
        Relieving factor: ปัจจัยที่ช่วยให้อาการบรรเทา
        
        Treatment: การรักษาที่ได้รับมาก่อน เช่น
        การรับประทานยา
      - ตรวจร่างกาย
        
        ประเมินสัญญาณชีพ ได้แก่ อุณหภูมิ ชีพจร การหายใจ ความดันโลหิต และความเข้มข้น
        ของออกซิเจนในเลือด (O2 saturation)
        
        ดู: ข้อมีรูปร่างผิดปกติไปจากเดิม สีของบริเวณข้อที่ได้รับบาดเจ็บเปลี่ยนไป มีอาการบวม
        รอบๆ ข้อ จากการฉีกขาดของเอ็น พังผืด
        
        คลำ: กดเจ็บ จากการฉีกขาดของเอ็น พังผืด และเนื้อเยื่อที่หุ้มรอบข้อต่อตรงตำแหน่งที่
        หลุด อาจคลำพบปลายหรือหัวกระดูกที่เคลื่อนออกมา
        
        ขยับ: ประเมิน ROM ของผู้ป่วย
      - ตรวจทางห้องปฏิบัติการ: MRI หรือ X-Ray
    - - ใช้วัสดุที่หาได้หนุนหรือประคองข้อ และกระดูกที่เคลื่อนให้อยู่ในท่าที่สบาย
      - ใช้ผ้าพยุงหรือดามไว้ ให้ส่วนนั้นให้อยู่ในท่าพัก ให้ข้อนั้นอยู่นิ่งๆ
      - ประคบด้วยน้ำแข็งบริเวณข้อ
      - ถ้าเป็นข้อเคลื่อนครั้งแรก อย่าพยายามดึงให้เข้าที่เอง เพราะอาจเกิดอันตรายถึงกระดูกหักได้
      - ส่งต่อโรงพยาบาล
      - ถ้าปวดมากให้ทานยา Ibuprofen (Advil) หรือ Acetaminophen (Tylenol)
      - NPO เผื่อกรณีที่จำเป็นต้องมีการรักษาโดยการผ่าตัด
    - - การพัก (Rest) หยุดพักการใช้งานโดยเฉพาะในช่วง 6 ชั่วโมงแรกของการบาดเจ็บ
      - การใช้ความเย็น (Ice) โดยการประคบเย็น
      - การพันผ้ายืด (Compression bandage)
      - การยก (Elevation) ส่วนของร่างกายที่ได้รับการบาดเจ็บ ให้สูงกว่าระดับหัวใจ
- - - - ความเผอเรอ
      - อายุของเด็ก สิ่งแปลกปลอมติดมากที่สุดในเด็กช่วงอายุ 1-10 ปี เป็นระยะที่เด็กชอบหยิบ ของทุก
        ชนิดที่ไม่ใช่อาหารเข้าปากจึงติดคอได้
      - อื่นๆ เช่น อุบัติเหตุระหว่างทำฟัน
        ผ่าตัดในช่องปาก ดมยาสลบ
    - - พูดไม่ได้ไปชั่วขณะ
      - เจ็บคอ
      - หายใจไม่ออก หอบ ริมฝีปากเขียวคล้ำ
        ตัวเขียว ทุรนทุราย
      - เจ็บคอ ไอ เสียงแหบ หรือหายใจมีเสียงดัง
      - อาการเริ่มแรกจะสำลัก ไออย่างรุนแรงเสียงดังกังวาน
    - - ซักประวัติเกี่ยวกับสิ่งแปลกปลอม ว่าคืออะไร
      - ถ้าเป็นก้างหรือกระดูกขนาดเล็ก ให้ดื่มน้ำมากๆ กลืนก้อนข้าวสุก
      - ให้ผู้ป่วยอ้าปากกว้าง ถ้าเห็นสิ่งแปลกปลอมชัดเจน ให้ใช้ไม้กดลิ้นที่พันผ้าก็อซ หรือผ้าสะอาด กดที่โคนลิ้นแล้วใช้ปากคีบ (forceps) คีบสิ่งแปลกปลอมออกมา
      - ห้ามใช้มือแคะ หรือล้วง เพราะจะท าให้เนื้อเยื่อบริเวณที่มีสิ่งแปลกปลอมฝังอยู่บวม แดง
      - ถ้ามองไม่เห็นสิ่งแปลกปลอมเลย ควรส่งต่อโรงพยาบาลทันที
      - หลังจากเอาสิ่งแปลกปลอมออก ให้ส่งต่อโรงพยาบาล
  - - - เคืองตา ปวดตา น้ำตาไหล ตาแดง
      - อาจติดเชื้ออักเสบเป็นหนอง
      - อาจทำให้กลายเป็นแผลที่กระจกตา หรือเชื้อโรคอาจลุกลามเข้าไปในลูกตา
    - - ระคายเคืองเล็กๆ น้อยๆ
        
        ควรหลีกเลี่ยงการขยี้ตา เพราะการขยี้ตาจะทำให้สิ่งแปลกปลอมที่เข้าตาสัมผัสกับข้างในตามากขึ้นจนอาจไปขูดกับเลนส์ตาได้
        
        กระพริบตาเร็วๆ เมื่อมีฝุ่นผง เศษผม หรือบางสิ่งที่มีขนาดเล็กเข้าไปติดในตา
        
        ล้างตาด้วยน้ำสะอาด ลืมตาและปล่อยให้น้ำจากก๊อกไหลผ่านตาเบาๆ
        
        ใช้สำลีหรือผ้าชุบน้ำหมาดๆ เช็ดตา ถ้ามองเห็นสิ่งแปลกปลอมได้
        
        ใช้น้ำตาเทียม (Artificial tears) เพื่อการล้างตาในกรณีที่ไม่มีน้ำตาหรือน้ำ
        
        ถ้าตาแดงอักเสบให้ป้ายหรือหยอดตาด้วยยาปฏิชีวนะ
      - มีขนาดใหญ่
        
        ล้างตาด้วยวิธีน้ำไหล (flowing water) ใช้0.9% Normal saline หรือ Boric acid 3% เป็นเวลา 15-30 นาที
        
        สังเกตสิ่งแปลกปลอมที่อยู่ในตา ถ้าสิ่งแปลกปลอมที่ติดอยู่ แทรกอยู่ในตาหรือเป็นสิ่งที่เป็น
        อันตราย เช่น เศษแก้ว, สารเคมี, หรือวัตถุมีคม/ เป็นพิษ ต้องรีบส่งต่อทันที
        
        เขี่ยเอาสิ่งแปลกปลอมออก
        
        ส่งต่อโรงพยาบาล
    - - ภาวะที่เศษวัตถุหรือสิ่งสกปรก เช่น ฝุ่น ผงดิน ทราย เส้นใย เศษเหล็ก เศษไม้เล็กๆ แมลง
        หรือขนตา เป็นต้น ปลิวหรือกระเด็นเข้าตา
  - - - ไม่มีอาการ ถ้าเป็นสิ่งที่ไม่มีชีวิต
      - เศษพืช หรือเมล็ดผลไม้ติดอยู่นานๆ ทำให้ช่องหูอักเสบ ปวด หนองไหล และหูตึง
      - สิ่งแปลกปลอมชิ้นโต อุดแน่น ทำให้หูตึง
      - สิ่งมีชีวิตคลานเข้าไปกระแทกช่องหูหรือแก้วหู รู้สึกรำคาญและเจ็บ หมัดสุนัขที่เกาะติดแน่นจะปวดมาก
      - สิ่งของอาจกลิ้งไปมา หรือแมลงดิ้นไปมา ทำให้มีเสียงในหู เวลาอ้าปาก หุบปาก หรือเคี้ยวอาหาร
        จะมีเสียงดังขลุกขลักในหู
      - เลือดออก พบในพวกที่ใส่ของแหลมเข้าไป หรือเกิดจากอุบัติเหตุ เศษเหล็ก เศษลูกระเบิดหรือ
        ลูกปืนที่เข้าในหูจะมีเลือดออกได้มาก
    - - ถ้าสังเกตเห็นสิ่งแปลกปลอมได้ด้วยตาเปล่าชัดเจน และไม่ได้เป็นของแข็ง ให้ใช้ปากคีบ คีบสิ่ง
        แปลกปลอมนั้นออกอย่างเบามือ
      - แนะนำผู้ป่วยห้ามใช้ไม้พันสำลี ก้านไม้ขีดไฟ
        หรือวัตถุอื่นใด เขี่ยวัตถุออกเอง
      - ให้ผู้ป่วยเอียงเอาหูข้างที่มีสิ่งแปลกปลอมลงต่ำ และค่อยๆโยกหรือเคาะศีรษะในแนวดิ่งเบาๆ
        เพื่อให้สิ่งแปลกปลอมหลุดออกมาเอง
      - หากเป็นแมลงเข้าหู ให้เอาศีรษะข้างที่มีสิ่งแปลกปลอมขึ้น และใช้น้ำอุ่น น้ำมันทาตัวเด็ก
        น้ำมะพร้าว น้ำมันมะกอก น้ำมันถั่วเหลือง กลีเซอรีนโบแรกซ์ยาหยอดหู
      - ห้ามใช้น้ำหรือน้ำมัน ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ หรือของเหลวอื่นๆ ใส่ไปในรูหู ในกรณีอื่น
        โดยเฉพาะถ้าสงสัยว่าผู้ป่วยมีการใส่ท่อระบายน้ำในหูหรือแก้วหูทะลุ เช่น มีเลือดออก มีน้ำไหล
      - การล้างออกด้วยน้ำ (ear irrigation)
      - การดูดออก (suction catheter) สำหรับสิ่งแปลกปลอมที่ไม่มีชีวิต มีขนาดเล็กและเบา
      - หลีกเลี่ยงการใช้น้ำหรือน้ำมันในการนำเอาวัตถุอื่น ๆ ที่ไม่ใช่แมลงออกจากใบหู
  - - - 1.น้ำมูกหรือหนองไหลจากจมูกข้างเดียว เป็นๆ หายๆ
      - จามระคายเคืองจมูก
      - จมูกมีกลิ่นเหม็น เนื่องจากมีหนองปน
      - คัดแน่นจมูก
      - ปวดจมูกข้างเดียวแบบเป็นๆ หายๆ และมักหายใจทางปากตลอดเวลา
      - มีเสมหะไหลลงคอ ไอบ่อยๆ
    - - ใช้มือปิดรูจมูกอีกข้างแล้วสั่งน้ำมูกแรงๆ
      - กสิ่งแปลกปลอมเหล่านั้นมีผิวที่ขรุขระ และหยิบจับด้วยเครื่องมือได้ง่ายก็สามารถใช้ forcepsคีบออกได้
      - กรณีที่สั่งน้ำมูกแล้วสิ่งแปลกปลอมไม่หลุดออกมา หรือสิ่งแปลกปลอมอยู่ลึก ให้รีบส่งต่อทันที
    - - สิ่งแปลกปลอมที่ไม่มีชีวิต
      - สิ่งแปลกปลอมที่มีชีวิต
      - สิ่งแปลกปลอมประเภท Rhinolith
        
        • Endogenous rhinolith
        
        • Exogenous rhinolith