Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Hypoglycemic agents - Coggle Diagram

- - - - ค่าระดับน้ําตาลในเลือด
        
        HbA1C
        
        OGTT
        
        FBS
        
        RPG
        
        การสุ่มวัดระดับน้ำตาลในเลือดโดยไม่มีกำหนดเวลาอดอาหาร
        
        ระดับน้ำตาลในเลือดตอนเช้าหลังจากงดน้ำและอาหารมาอย่างน้อย 8 ชั่วโมง
        
        ระดับน้ำตาลในเลือดหลังมื้ออาหารเมื่อเวลาผ่านไป 2 ชั่วโมงทดสอบโดยการกิน glucose เข้าไป 50 - 70 กรัม
        
        ตรวจ FBS แต่ปกติมีภาวะของโรคเบาหวาน
        
        ตรวจ FBS แล้วไม่สามารถวินิจฉัยได้ว่าเป็นเบาหวานแน่นอน
        
        ค่าที่แสดงถึงน้ำตาลที่ไปเกาะเม็ดเลือดเป็นค่าที่สะท้อนระดับน้ำตาลในเลือดเฉลี่ยในช่วง 3 เดือนที่ผ่านมา
  - - - เรียกอีกชื่อว่าเบาหวานที่ต้องพึ่งพา insulin
      - เกิดจากการขาด insulin เนื่องจากโรคทางภูมิคุ้มกันซึ่งก่อให้เกิดการทำลายตับอ่อนโดยตรง หรือตับอ่อนไม่ตอบสนองต่อตัวกระตุ้นในการหลั่ง insulin ได้ โดยผู้ป่วยจะเริ่มมีอาการตั้งแต่วัยเด็กและมักจะอายุสั้นถ้าไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง
    - - เกิดจากการที่ร่างกายมีภาวะดื้อต่อ insulin ทำให้การตอบสนองของร่างกายต่อ insulin น้อยลง
      - เรียกอีกชื่อว่าเบาหวานไม่พึ่ง insulin
      - ระดับ insulin ในร่างกายอาจจะปกติหรือต่ำ แต่มีความผิดปกติในการหลั่ง insulin
      - มีการสร้างท glucose เพิ่มขึ้น
      - ปัจจัยเสี่ยง
        
        อายุที่มากขึ้น
        
        ภาวะอ้วนลงพุง
        
        ขาดการออกกำลังกาย
        
        ภาวะ metabolic syndrome
        
        มักพบร่วมกับโรคความดันโลหิตสูง หรือโรคไขมันในเลือดสูง
  - - - คือโรคเบาหวานที่เกิดจากสาเหตุอื่นๆเช่น เบาหวานที่เกิดจากความผิดปกติของพันธุกรรม ความผิดปกติของ exocrine gland
    - - คือโรคเบาหวานที่พบในหญิงตั้งครรภ์และกลับไปเป็นปกติได้หลังคลอด
- - - - Short acting insulin
      - Intermediate acting insulin
      - Long acting insulin
      - Rapid acting insulin
      - ข้อควรปฏิบัติสำหรับผู้ป่วยที่ได้รับ insulin
        
        การเกิดภาวะ hypoglycemia
        
        เกิดจากการให้ insulin ในขนาดมากเกินไป, รับประทานอาหารน้อยเกินไป, รับประทานอาหารผิดเวลา, ออกกำลังกายหรือทำงานมากกว่าปกติ
        
        ผู้ป่วยมีอาการปวดหัว เหงื่อออก ใจสั่น กระสับกระส่าย อ่อนเพลีย ชาในปากหรือริมฝีปาก เดินเซ หงุดหงิด มองภาพ ไม่ชัด หน้ามืด ตาลาย ตัวเย็นเหมือนเวลาหิวข้าว
        
        การแก้ไข : ให้อาหารพวก carbohydrate ที่ดูดซึมเร็ว เช่น น้ำหวานหรือน้ำผลไม้ ผลไม้รสหวาน อาการจะดีขึ้น ภายใน 5 – 10 นาที ในรายที่หมดสติควรได้รับ IV destrose หรือ glucagon
- - - - โรคหัวใจและหลอดเลือด
      - โรคหลอดเลือดสมอง
      - โรคหลอดเลือดส่วนปลาย
    - - retinopathy
      - nephropathy
      - neuropathy
  - - - กระตุ้นความไวต่อ Insulin ที่เซลล์เป้าหมายต่างๆ
      - ใช้เดี่ยวๆไม่ทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
      - กลุ่ม Biguanide
        
        มีโครงสร้างเป็น guanidine 2 หมู่มาเชื่อมกัน
        
        metformin
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลง
        
        ลดการสร้าง glucose จากตับ
        
        ทำให้เซลล์กล้ามเนื้อและไขมันไวต่อ insulin มากขึ้น
        
        ลดระดับ glucagon ในเลือด
        
        เพิ่ม glycolysis ที่เนื้อเยื่อต่างๆ
        
        ลดการดูดซึม glucose จากทางเดินอาหาร
        
        เภสัชจลนศาสตร์
        
        ถูกดูดซึมจากทางเดินอาหารได้ดี
        
        ไม่จับกับ plasma protein
        
        ยาถูกขับออกทางไต
        
        การใช้ทางคลินิก
        
        ใช้เป็นยาเดี่ยวหรือร่วมกับยาตัวอื่นในการรักษา type 2 diabetes
        
        ใช้รักษา type 1 diabetes
        
        ข้อดี
        
        6 more items...
      - กลุ่ม Thiazolidinedione
        
        Pioglitazone
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        เภสัชจลนศาสตร์
        
        การใช้ทางคลินิก
        
        ผลข้างเคียง
        
        6 more items...
        
        รักษา type 2 diabetes โดยใช้เป็น second line ในการรักษา หรือใช้ร่วมกับ metformin,sulfonylurea หรือ insulin
        
        ถูกดูดซึมได้ดีในทางเดินอาหาร
        
        plasma protein binding สูง
        
        ถูกขับออกทางไต
        
        กระตุ้น peroxisome proliferator activated receptor (PPAR-γ) ให้เกิดการเพิ่มความไวของเซลล์ต่อ insulin
    - - acarbose, miglitol,volglibose
        
        กลไลการออกฤทธิ์
        
        ยับยั้งเอนไซม์ α-glucosidase (เอนไซม์ α-glucosidase ทำหน้าที่ย่อย oligosaccharide
        และ disaccharide ให้เป็น monosaccharide แล้วดูดซึม
        
        การใช้ทางคลินิก
        
        ผลข้างเคียง
        
        แน่นท้อง ท้องอืด
        
        มีลมในท้องมาก
        
        ผายลมบ่อย
        
        อุจจาระร่วง
        
        รักษา type 2 diabetes
    - - มีประโยชน์ในการรักษาโรคเบาหวานชนิดที่ 2
      - ได้ผลดีในผู้ป่วยที่มีอายุหลัง 40 ปีและมีประวัติโรคเบาหวานมานานน้อยกว่า 5 ปี
      - ไม่ควรให้ใน type 1 diabetes
      - tolbutamide,glibenclamide,
        glipizide, glimipiride
        
        ยากลุ่ม sulfonylurea
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        เภสัชจลนศาสตร์
        
        metabolism ที่ตับ
        
        ยาถูกขับออกทางตับและไต
        
        การใช้ทางคลินิก
        
        ใช้ในการรักษา type 2 diabetes
        
        ผลข้างเคียง
        
        7 more items...
        
        ปิด K + channel ทำให้เกิด membrane depolarlization กระตุ้น ให้ Ca2+channel เปิด Ca2+ เข้าสู่เซลล์ มากขึ้น จะกระตุ้นให้ insulin ถูกปลดปล่อยออกจาก beta cell
      - ยากลุ่ม meglitinide
        
        repaglinide, nateglinide
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ปิด K + channel ทำให้เกิด membrane depolarlization กระตุ้น ให้ Ca2+channel เปิด Ca2+ เข้าสู่เซลล์ มากขึ้น จะกระตุ้นให้ insulin ถูกปลดปล่อยออกจาก beta cell
        
        เภสัชจลนศาสตร์
        
        ถูกดูดซึมได้ดีในทางเดินอาหาร
        
        รับประทาน 1 - 30 นาที ก่อนอาหาร
        
        ยาถูก metabolite ที่ตับ
        
        การใช้ทางคลินิก
        
        ใช้ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดหลังอาหาร
        
        ใช้เป็นยาทางเลือกรองในกรณีที่ใช้กลุ่ม sulfonylurea
        ไม่ได้ผล
        
        netaglinide ทำให้เกิด hypoglycemia น้อยสุดและปลอดภัยในผู้ป่วยโรคไต
    - - เป็นฮอร์โมนจากทางเดินอาหารมีผลกระตุ้นการหลัง insulin ลดการหลัง
        glucagon
      - incretin ที่นํามาใช้ทางคลินิก คือ glucagon-like peptide-1 (GLP-1)
      - incretin anagon
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ออกฤทธิ์โดยการจับกับ GLP-1 receptor ซึ่งอยู่ที่ islet ของตับอ่อน ทางเดินอาหาร ทำให้ระดับ cAMP เพิ่ม จึงหลั่งออกมามากขึ้น
        
        การใช้ทางคลินิก
        
        ผลข้างเคียง
        
        อันตรกิริยา
        
        ทำให้การดูดซึมของยากินชนิดอื่นๆ ช้าลง
        
        รบกวนทางเดินอาหารทำให้คลื่นไส้ อาเจียน ท้องร่วง
        
        hypoglycemia
        
        ห้ามใช้ร่วมกับ insulin เพราะจะเสี่ยงต่อภาวะ
        hypoglycemia มากขึ้น
        
        ใช้ฉีดเข้าใต้ผิวหนังเพื่อรักษา type 2 diabetes
        ร่วมกับยาอื่นๆ
        
        ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดหลังอาหาร
      - incretin enhancer
        
        กลไกการออกฤทธิ์
        
        ผลข้างเคียง
        
        ทำให้เกิดการติดเชื้อที่ทางเดินหายใจส่วนบน
        
        ข้อดี
        
        ยากลุ่มนี้ไม่ทำให้เกิด hypoglycemia
        
        ออกฤทธิ์โดยการยับยั้งเอนไซม์ DPP-IV ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ทำลาย incretin
    - - ยาเป็น analog ของ amylin ซึ่งเป็น neurohormone
        ที่หลั่งจาก beta cell พร้อมกับ insulin ตอนหลังอาหาร
      - amylin ทำงานร่วมกับ insulin ในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
      - ผู้ป่วยเบาหวานขาด amylin เช่นเดียวกับขาด insulin
      - กลไกการออกฤทธิ์
        
        ออกฤทธิ์เหมือนกับ amylin คือ จับกับ amylin receptor แล้วทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลงโดย
        
        ลดการหลั่ง glucagon หลังอาหาร
        
        ทำให้อาหารถูกส่งผ่านจากกระเพาะอาหารสู่ลำไส้ ช้าลง
        
        ลดความอยากอาหารลง โดยกระตุ้น satiety center ใน hypothalamus
        
        การใช้ทางคลินิก
        
        ใช้เป็นยาฉีดเข้าใต้ผิวหนัง
        
        ใช้ร่วมกับ insulin ในการรักษา type 1 diabetes
        และ type 2 diabetes
        
        อันตรกิริยา
        
        ทำให้กินยาชนิดอื่นๆถูกดูดซึมช้าลง
        
        ผลข้างเคียง
        
        รบกวนทางเดินอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
        
        เพลีย มึนศีรษะ
        
        ส่งเสริมให้เกิดภาวะ hypoglycemia เมื่อใช้ร่วมกับ insulin