Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การดูแลมารดาและทารกในระยะที่ 2, 3 และ 4 ของการคลอด Jaotourlek-435, Brant…

- - - - Interval 1.5-2 นาที
        
        Duration 60-90 วินาที
        
        Intensity +3
      - ความรู้สึกอยากเบ่งเมื่อมดลูกมีการหดรัดตัวเป็น Pushing reflex
      - การยืดขยายของพื้นเชิงกราน เมื่อส่วนนำเคลื่อนต่ำลงมามากๆ จะทำให้ฝีเย็บโป่งตึง บาง ผิวเป็นมัน
      - การเปลี่ยนแปลงที่ตัวทารก = ถุงน้ำจะแตก ผนังมดลูกสัมผัสกับทารกมากขึ่น แรงดันจากส่วนยอดมดลูกจะกดลงไปที่ตัวทารกตามแนวยาวของลำตัว เพิ่ม Fetal axis pressure ทารกอยู่ในทรงก้ม
    - - การรับรู้ของผู้คลอด: ผู้คลอดจะเริ่มรู้สึกผ่อนคลายลงในช่วงระยะเวลาหนึ่ง
      - ผู้คลอดจะมีความเจ็บปวดและตึงเครียดสูงสุด เพื่อพยายามเบ่งทารกออกมา จะเกิดอาการทุรนทุราย เหนื่อย และอ่อนเพลีย
  - - - ประเมินการหมุนภายในของศีรษะทารกโดยการตรวจภายใน
        ในท่า LOA หรือ ROA ควรหมุนอีก 45 องศา
        ในท่า LOP หรือ ROP จะต้องหมุนมาอีก 135 องศา
        ในท่า OPP จะต้องหมุนมาอีก 180 องศา
      - ประเมินระยะเวลาของการคลอด (Length of second stage)
        (1) Stage of descent :ครรภ์แรกใช้เวลาประมาณ 30 นาที ครรภ์หลัง ไม่เกิน 15 นาที
        (2) Stage of perineum ระยะนี้ใช้เวลาประมาณ 15 นาที ไม่ควรนานเกิน 45 นาที
        :star: ครรภ์แรกจะใช้เวลา 1 -2 ชั่วโมง ไม่ควรเกิน 2 ชั่วโมง และครรภ์หลังจะใช้เวลา 30 นาที – 1 ชั่วโมง ไม่ควรเกิน 1 ชั่วโมง
      - ประเมินการเคลื่อนต่ำของส่วนนำ
        ครรภ์แรก การเคลื่อนต่ำของส่วนนำไม่น้อยกว่า 1 cm/hr
        ครรภ์หลัง การเคลื่อนต่ำของส่วนนำไม่น้อยกว่า 2 cm/hr
      - ประเมินการเบ่งของผู้คลอด
        ผู้คลอดเบ่งเมื่อมดลูกหดรัดตัว
        คางชิดอก สูด ลมหายใจเข้าเต็มที่แล้ว กลั้น หายใจก่อนออกแรง เบ่ง
        ขณะเบ่งทวารหนักตุงและถ่างขยาย
        มองเห็นส่วนนำปรากฏทางช่องคลอดมากขึ้นเรื่อย ๆ
      - ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก : ในรายที่ได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก ต้องคอยสังเกตเกี่ยวกับ
        การหดรัดตัวของมดลูกตลอดระยะเวลาพัก (Tetanic contraction)
        Bandl’s ring
      - ประเมินสภาพทั่วไปของผู้คลอด
        ความอ่อนเพลีย ความเหนื่อยล้า
        ความสะอาดของอวัยวะสืบพันธุ์
        สภาพกระเพาะปัสสาวะ
    - - การฟัง FHS
        ควรฟังทุก 5 นาที
        ควรฟังในขณะที่มดลูกเริ่มคลายตัว
        FHS ที่ช้าลง แปลว่า ทารกมีภาวะขาดออกซิเจน
        หาก FHS < 110 ครั้ง/นาที = FHS pattern เป็น late หรือ FHS> 160 ครั้ง/นาที = FHS pattern เป็น variable deceleration
        :star: ควรรายงานแพทย์
      - การสังเกตน้ำคร่ำ
        Thick meconium = ลักษณะสีเขียวเหนียวข้นมาก
        Moderate meconium = ลักษณะข้นปานกลาง
        Thin meconium = ลักษณะใส
        :star: น้ำคร่ำที่มีขี้เทาปนมาแบบเหนียวข้นมาก = ทารกเสี่ยงต่อการขาดภาวะออกซิเจนมากเท่านั้น
    - - สภาพกระเพาะปัสสาวะ
        ถ้ากระเพาะปัสสาวะเต็ม กระตุ้นให้ผู้คลอดถ่ายปัสสาวะ
        ในกรณีที่ผู้คลอดไม่สามารถถ่ายปัสสาวะเองได้ เนื่องจากส่วนนำเคลื่อนลงมากดบริเวณท่อปัสสาวะและบริเวณคอกระเพาะปัสสาวะ ควรให้การพยาบาลโดยการสวนปัสสาวะให้อย่างปราศจากเชื้อ
        :star: หากกระเพาะปัสสาวะเต็ม จะส่งผลให้การคลอดไหล่เป็นไปได้ยาก (Shoulder dystocia)
      - ประเมินความอ่อนเพลีย : ผู้คลอดต้องใช้พลังงานในการเบ่งและต้องงดน้ำงดอาหารในระยะที่ 1 หากมีอาการอ่อนเพลียมาก ควรปรึกษาแพทย์เพื่อพิจารณาการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ และการใช้ผ้าเย็นเพื่อให้ผู้คลอดสดชื่นขึ้น
      - ประเมินสัญญาณชีพ : ถ้า PR>100 ครั้ง/นาที , BP> 130/90 mmHg/BP < 90/60mmHg ควรประเมินทุก 15 นาที และรายงานแพทย์
      - ประเมินการขาดสารน้ำ : สังเกตอาการและอาการแสดง เช่น การสังเกตจากความชุ่มชื้นของริมฝีปาก การคลื่นไส้อาเจียน เหงื่อออกเป็นจำนวนมาก และการงดน้ำงดอาหาร
      - ประเมินความเจ็บปวด
  - - - ใส่แว่นตา mask ใส่ผ้ายางกันเปื้อน และสวมรองเท้าบูท
        
        ล้างมือ 7-8 ขั้นตอน ยกมือและแขนให้สูงกว่าระดับเอว
        
        เช็คมือด้วยผ้านึ่งสะอาดปราศจากเชื้อ
        
        สวมเสื้อกาวน์ และถุงมือ sterile
    - - การทำคลอดไหล่
        
        เมื่อดูดเมือกจากปากและจมูกของเด็กหมดแล้ว ให้หมุนหน้าทารกให้ท้ายทอยอยู่ด้านเดียวกับหลังทารก เพื่อให้สอดคล้องกับการหมุนของไหล่
        
        ทำคลอดไหล่หน้า/ไหล่บนก่อน โดยใช้มือจับทั้ง 2 ข้างจับศีรษะทารก แล้วค่อยๆ โน้มศีรษะลงข้างล่าง เห็นไหล่บนเคลื่อนต่ำลงจนเห็นซอกรักแร้ ทำคลอดไหล่ล่าง ยกศีรษะทารกขึ้น 45 องศากับแนวดิ่ง
        :star: การทำคลอดไหล่ล่าง ต้องคอยดูบริเวณฝีเย็บว่ามีการฉีกขาดหรือไม่
        
        :explode:ข้อควรระวังในการทำคลอดไหล่ :explode:
        ก่อนการทำคลอดไหล่ควรตรวจดูว่ามีสายสะดือพันคอหรือไม่
        ห้ามใช้นิ้วเกี่ยวล็อคคอทารกขณะดึง เพราะจะทำให้คอทารกถูกยืดออกมาก ทำให้เกิดการบาดเจ็บต่อ Brachial plexus
      - การทำคลอดศีรษะ
        
        เมื่อศีรษะถูกผลักดันออกมา จนส่วนที่กว้างที่สุดของศีรษะทารก (Biparietal eminences) ผ่านพ้นปากช่องคลอดมาแล้ว หรือศีรษะมี Crowning แล้ว บอกให้ผู้คลอดหยุดเบ่ง
        
        มือซ้ายที่กดศีรษะเด็กอยู่ เปลี่ยนมาโกยศีรษะให้เงยขึ้นอย่างช้าๆ มือขวารวบบริเวณฝีเย็บแล้วดันสองข้างรูทวารหนัก ผลักคางทารกให้เงยขึ้น หน้าผากทารกผ่านฝีเย็บออกมาแล้ว มือขวา Safe perineum ช่วยรูดฝีเย็บลง
        
        ภายหลังศีรษะทารกคลอดแล้ว
        เช็ดตาทารกด้วยสำลีชุบน้ำต้มสุก/สำลีชุบน้ำเกลือ
        ช่วยทำ Restitution และ External rotation ช่วยจับศีรษะของทารกหมุนตามท่าของทารก
        
        การหมุนศีรษะทารก เพื่อให้สามารถสอดลูกสูบยางแดงเข้าไปในปากทารกได้สะดวกขึ้น โดยผู้ทำคลอดใช้นิ้วชี้ของมือข้างที่ไม่ถนัดสอดเข้าไปในปากทารก เพื่อถ่างให้สอดลูกสูงบางแดงได้ง่ายขึ้น
      - การตัดฝีเย็บ
        
        1. Medio-lateral episiotomy
        
        เป็นการตัดเฉียงไปด้านซ้ายหรือขวา โดยจะเริ่มบริเวณกลาง Fourchette แล้วเฉียงประมาณ 45 องศา ก่อนตัดให้สอดนิ้วชี้และนิ้วกลางของมือซ้ายเข้าไปอยู่ระว่างศีรษะทารกกับฝีเย็บ เพื่อป้องกันไม่ให้ตัดถูกศีรษะทารก
        
        เมื่อเปรียบเทียบกันกับการตัดฝีเย็บแบบ Median episiotomy พบว่า
        ซ่อมแซมยากกว่า
        แผลหายแล้วมีลักษณะไม่ค่อยสวย
        มีอาการเจ็บแผลหลังคลอด และ Dyspareunia พบได้มากกว่า
        เสียเลือดมากกว่า
        มีการฉีกขาดต่อถึง Third degree ได้น้อยกว่า
        
        2. Median episiotomy
        
        เป็นการตัดจากแนวกลางของ Fourchette ลงไปตรงๆ ยาวประมาณ 2.5-3 ซม.
        
        เมื่อเปรียบเทียบกันกับการตัดฝีเย็บแบบ Medio-lateral episiotomy พบว่า
        ซ่อมแซมง่ายกว่า
        แผลติดและสวยกว่า
        ไม่ค่อยเจ็บแผลและ Dyspareunia พบได้น้อย
        เสียเลือดน้อยกว่า
        มีการฉีกขาดต่อถึง Third degree ได้บ่อย
      - การทำคลอดลำตัว
        
        ดึงตัวทารกออกมาช้า ๆ โดยมือขวาจับศีรษะบริเวณท้ายทอยและลำคอ มือซ้ายรองรับลำตัวที่จะผ่านปากช่องคลอดออกมา ระวังไม่ให้สายสะดือตึง
        
        เวลาที่ทารกคลอดพ้นออกมาทั้งลำตัว ต้องบันทึกเวลาที่ทารกเกิดไว้ด้วย
        
        รีบเช็ดตัวทารกให้แห้ง ดูดเมือกออกจากปากและจมูกอีกครั้งจนหมด
      - การตัดสายสะดือ
        
        ก่อนตัดเช็ดสายสะดือด้วยทิงเจอร์ไอโอดีน
        
        มือที่ถนัดถือกรรไกร โดยสอดกรรไกรหันปลายเข้าหาอุ้งมือ กำมือไว้ขณะตัด เพื่อป้องกันไม่ตัดโดนนิ้วของทารกขณะทารกดิ้น
        
        ควรตัดห่างจากบริเวณ Clamp ประมาณ 1 cm.
        
        ให้ใช้สำลีเช็ดอีกครั้งภายหลังการตัดสะดือ และบีบใต้บริเวณที่ตัด เพื่อตรวจสอบว่าสายสะดือถูกรัดแน่นหรือไม่
      - การผูกสายสะดือ
        
        ทำทันทีภายหลังคลอด ทารกไม่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะตัวเหลือง (Hyperbilirubinemia)
        
        ทำภายหลังทารกคลอด 1 นาที ทารกจะได้รับเลือดจากมารดาผ่านสายสะดือ ช่วยให้ทารกได้รับเหล็กเพิ่มขึ้น
        :star: สรุป ควรผูกสายสะดือภายหลังจากดูดเสมหะและเช็ดตัวทารกให้แห้ง ใช้เวลาประมาณ 30 วินาที ภายหลังทารกคลอด
    - - ท่าเบ่งคลอดที่นิยม ได้แก่ ท่านอนหงายราบชันเข่า (Dorsal recumbent) และ ท่านอนหงายขาพาดขาหยั่ง (Lithotomy)
        :star: ข้อดี : สะดวกสำหรับผู้ทำคลอดในการฟังเสียงหัวใจทารก ประเิมนการหดรัดตัวของมดลูก และการทำคลอด โดยเฉาพะการช่วยคลอดแบบใช้สูติศาสตร์หัตถการ
        :star: ข้อเสีย : แรงเบ่งคลอดไม่ดี เนื่องจากแรงเบ่งต้านกับแรงโน้มถ่วงของโลก และกระดูกก้นกบถูกกดทับกับเตียงตลอดเวลา
  - - - วัตถุประสงค์: เพื่อให้ผู้คลอดมีความสุขสบายและบรรเทาอาการเจ็บปวด
        
        ดูแลไม่ให้มีกระเพาะปัสสาวะเต็ม
        
        สังเกตอาการขาดน้ำ ถ้ามีดูแลให้ได้รับสารน้ำทางเส้นเลือด
        
        ดูแลพักผ่อนในระหว่างที่มดลูกคลายตัว เหยียดเท้าเพื่อคลายความเครียด เพื่อสงวนกำลังไว้เบ่ง
        
        ดูแลบรรเทาความเจ็บปวดของผู้คลอด นอนตะแคงเมื่อมดลูกคลายตัว ช่วยนวด พูดปลอบโยนให้กำลังใจ
        
        ดูแลความสุขสบายทั่วไป โดยเช็ดหน้า-แขนด้วยน้ำเย็น และวางผ้าเย็นที่หน้าผากหรือคอ
    - - วัตถุประสงค์: เพื่อคลายความวิตกกังวล และผู้คลอดสามารถเผชิญภาวะเครียดได้อย่างเหมาะสม
    - - วัตถุประสงค์: เพื่อสนับสนุนการคลอดให้ดำเนินตามปกติ
        
        ดูแลผู้คลอดให้เบ่งคลอดอย่างมีประสิทธิภาพ ระวัง Valsalva maneuver พร้อมทั้งให้กำลังใจผู้คลอดและกล่าวชมเชย
        
        ดูแลให้กระเพาะปัสสาวะว่าง
        
        ตรวจภายในประเมินระดับส่วนนำ
        
        สังเกตอาการผิดปกติของการคลอด
        
        บันทึกการหดรัดตัวของมดลูก ทุก 15 นาที
      - วัตถุประสงค์: เพื่อให้ทารกในครรภ์ปลอดภัย
        
        สังเกตน้ำคร่ำที่ไหลออกทางช่องคลอด
        
        ช่วยทำคลอดทารก เมื่อปากมดลูกเปิดหมด
        
        ฟังเสียง FHS ทุก 5 นาที
- - - - การลอกตัวของรก
        
        กลไก
        
        Schultze’s mechanism
        
        พบร้อยละ 70
        
        รกจะเริ่มลอกตัวบริเวรตรงกลางรกก่อน ก้อนเลือดค้างหลังรก (Retroplacenta blood) เมื่อรกคลอด จะมองเห็นรกด้านลูกออกมาก่อน
        
        การลอกตัวแบบนี้ มักไม่มีเลือดออกให้เห็นทางช่องคลอด เพราะเลือดขังอยู่หลังรก
        
        Duncan’s mechanism
        
        พบร้อยละ 30
        
        รกจะเริ่มลอกตัวบริเวณริมรกก่อน ระหว่างที่รกลอกตัวจะมองเห็นเลือดไหลออกมาทางช่องคลอดตลอด
        
        การลอกตัวแบบนี้ เมื่อรกคลอดจะเห็นรกทางด้านแม่ออกมาก่อน
        
        ข้อควรระวัง
        ต้องตรวจรกอย่างระมัดระวัง เพราะอาจเพิ่มภาวะเสี่ยงต่อการมีรก และเยื่อหุ้มเด้กค้างอยู่ในโพรงมดลูกได้
        
        อาการแสดง
        
        Cord sign
        
        สายสะดือเหี่ยว เกลียวคลาย คลำ Pulse ไม่ได้ เคลื่อนต่ำลง 8-10 เซนติเมตร
        
        Vulva sign
        
        หลังคลอดทารกจะเห็นเลือดออกทางช่องคลอด แสดงว่ารกมีการลอกตัวแบบ Duncan’smethod
        
        Uterine sign
        
        มดลูกมีการหดรัดตัวแข็งขนาดเล็กลง รูปร่างจากยาวรีเป็นกลม ลอยตัวสูงขึ้นถึงระดับสะดือ เอียงไปทางด้านขวาของผู้คลอด
        
        การลดลงของขนาดมดลูก
        
        ทำให้พื้นที่รกเกาะลดขนาดลง
        
        รกขนาดเท่าเดิม
        
        decidua ของรกส่วนที่อ่อนแอแยกออกจากผนังมดลูก
      - กลไกที่ทำให้เลือดหยุด
        
        เส้นเลือดในโพรงมดลูกวางแทรกสอดเข้าไป
        ในเส้นใยกล้ามเนื้อของมดลูกที่เป็นร่างแห มดลูกหดรัดตัวจะบีบหลอดเลือดให้หักงอ ทำให้เลือดบริเวณที่รกลอกตัวหยุดอย่างรวดเร็ว กลไก “Living ligature action”
    - - ผ่อนคลายมากขึ้น เริ่มพูดคุย ตอบสนองดี
        
        ซักถามเกี่ยวกับบุตร
        
        ระบายความรู้สึก
        
        แสดงความขอบคุณ ขอโทษ
        
        ส่งเสริมสัมพันธภาพแม่-ลูก
    - - อุณหภูมิร่างกาย สูงขึ้นเล็กน้อยจากปกติ
      - ระบบทางเดินหายใจ อัตราการหายใจกลับสู่ปกติ
      - ระบบไหลเวียนเลือดเริ่มลดลงกลับคืนสู่ระยะก่อนเจ็บครรภ์คลอด
      - ระบบทางเดินอาหาร เริ่มทำงานดีขึ้น ไม่ควรมีอาการคลื่นไส้อาเจียน
  - - - ข้อควรระวังของการคลอดรกเองร่วมกับวิธีกดที่ตัวรก
        ควรตรวจว่ารกลอกตัวสมบูรณ์ และประเมินว่ามดลูกหดรัดตัวแข็งดีเป็นก้อนแข็งหรือไม่ เพื่อป้องกันมดลูกปลิ้น
        ควรจับสายสะดือยกขึ้นแทนการดึงสายสะดือ และระวังไม่ให้เยื่อหุ้มทารกขาดค้างในโพรงมดลูก เพราะจะทำให้เกิดการตกเลือดหลังคลอดได้
  - - - ชั้น Chorion
        เป็นเยื่อหุ้มทารกที่ติดกับผนังมดลูก ทีลักษณะหนา ใส ไม่เรียบ
        เยื่อหุ้มทารกชั้นนี้ฉีกขาดง่าย อาจหลุดค้างในโพรงมดลูก ดังนั้นในการตรวจรกต้องตรวจชั้น Chorion อย่างละเอียด
        
        ชั้น Amnion
        เป็นเยื่อหุ้มทารกชั้นในที่หุ้มตัวทารก สายสะดือ และน้ำคร่ำไว้
        มีลักษณะเป็นมัน มีสีขาวขุ่น และเหนียวมากแต่ใสกว่าชั้น Chorion มักไม่มีการฉีกขาด
    - - Cotyledon มีลักษณะเป็นก้อนๆ สีแดงเข้มเหมือนลิ้นจี่ เวลาตรวจต้องดูว่า Cotyledon ออกมาครบหรือไม่ โดยใช้มือประกบเนื้อรกเข้าหากัน แล้วสังเกตดูว่ามีรอยแหว่งหรือไม่
      - เนื้อตายของรก (Infraction) เกิดจากการเสื่อตามธรรมชาติ หรือพบในผู้คลอดที่มีภาวะแทรกซ้อน จะมีสีออกเหลืองๆ เทาๆ มักพบไม่เกินครึ่งหนึ่งของเนื้อรก
      - หินปูน (Calcification) มีลักษณะเป็นจุดสีขาวหรือสีเทาๆ หากเอามือลูบจะรู้สึกเป็นเม็ดแข็งและสากมือ พบได้มากในรายที่คลอดก่อนกำหนด มีภาวะความดันโลหิตสูง เป็นเบาหวาน และสูบบุหรี่มากในระหว่างการตั้งครรภ์
      - รอยบุ๋มบนผิวรก พบได้ในรายที่มีรกลอกตัวก่อนกำหนด และมีเลือดขังอยู่รกมาก
    - - การกระจายของเส้นเลือดจากสายสะดือ
      - วงสีขาวรอบขอบรก (Closing ring of Wrinkle Waldeyer)
      - การติดของเยื่อหุ้มทารกชั้น Chorion
    - - Placenta membranacea = รกที่มีลักษณะแผ่นกว้างใหญ่และบางกว่าปกติ มักจะตกค้างอยู่ในโพรงมดลูก รกไม่ลอกตัวภายหลังคลอด ทำให้ผู้คลอดมีโอกาสตกเลือดหลังคลอดได้สูง
      - Placenta circumvallata = รกที่มี Chorionic plate เล็กกว่าปกติมาก รกชนิดนี้จะทำให้เกิดการแท้ง การคลอดก่อนกำหนด และเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดรกลอกตัวก่อนกำหนด
      - Placenta bipartite = รกที่มีรก 2 อัน อันหนึ่งใหญ่ อีกอันหนึ่งเล็ก รกทั้งสองอันจะแยกจากกัน และมีเส้นเลือดจากสายสะดือมาเลี้ยงรกแต่ละอันโดยตรง
      - Placenta succenturiata = รกที่มีรกน้อย ซึ่งแยกจากรกใหญ่โดยเด็ดขาด
      - Placenta spurium = รกที่มีรกน้อย ชนิดไม่มีเส้นเลือดติดต่อระหว่างรกใหญ่และรกน้อย
      - Placenta valamentosa = รกที่มีความผิดปกติของการเกาะของสายสะดือ เกาะอยู่บนเยื่อหุ้มทารกชั้น Chorion
    - - ความยาวของสายสะดือ
        สายสะดือยาวประมาณ 30-100 เซนติเมตร โดยเฉลี่ย 50 เซนติเมตร
        การวัดความยาวของสายสะดือ: วัดจากปลายที่ตัดถึงตำแหน่งที่เกาะกับรก จากนั้นบวกที่ติดอยู่กับทารกอีก 2-3 เซนติเมตร
      - ปม (Knot)
        :star: False knot
        False jelly knot : มีลักษณะหนาขึ้นเป็นปม
        False vascular knot : เกิดจากเส้นเลือด Umbilical vein ขดเป็นกระจุก
        :star: True knot: สายสะดือผูกกันเป็นปม ถ้าผูกกันแน่นจะทำให้ทารกขาดออกซิเจนในครรภ์ตายได้
      - จำนวนหลอดเลือดในสายสะดือ
        มีจำนวน 3 เส้น แบ่งออกเป็นเส้นเลือดแดง (Umbilical arteries) 2 เส้น จะเหี่ยวเป็นกลมเล็กๆ และแข็งๆ และเส้นเลือดดำ (Umbilical vein) 1 เส้น ที่มีนาดใหญ่กว่า
      - การเกาของสายสะดือบนรกด้านทารก (Chorionic plate)
        Central insertion : สายสะดือเกาะอยู่ตรงกลาง Chorionic plate
        Lateral insertion : สายสะดือเกาะค่อนไปข้างใดข้างหนึ่งของ Chorionic plate
        Marginal insertion : สายสะดือเกาะติดที่ริมขอบรก Battledore placenta
        Membranous insertion : สายสะดือติดอยู่บนเยื่อหุ้มเด็กชั้น Chorion
  - - - ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก
        ห้ามคลึงมดลูก ก่อนที่จะประเมินได้ว่ารกลอกตัวสมบูรณ์แล้ว เพราะจะทำให้ปากมดลูกหดเกร็ง เป็นผลให้รกไม่สามารถผ่านปากมดลูกออกมาได้ และถ้ามดลูกหดรัดตัวไม่ดีควรสวนปัสสาวะทิ้ง เพื่อให้กระเพาะปัสสาวะแห้ง ไม่ขัดขวางการหดรัดตัวของมดลูก
      - ประเมินจำนวนเลือดที่ออกทางช่องคลอด
        เมื่อสิ้นสุดระยะที่ 3 ของการคลอด ผู้คลอดมักจะเสียเลือดไม่เกิน 300 cc นับรวมก่อนเลือดจากรกด้วย ถ้าหากมีเลือดออกตั้งแต่ 500 cc ถือว่าเป็นการตกเลือดหลังคลอด ดังนั้นต้องประเมินสัญญาณชีพทุก 5 นาที และประเมินภาวะช็อคควบคู่ไปด้วย
      - ประเมินอาการแสดงของรกลอกตัว
        อาการแสดงของรกลอกตัว อาจมี 2 หรือ 3 อาการแสดง (Uterine sign, Cord sign ,Vulva sign ) ขึ้นอยู่กับกลไกการลอกตัวของรก
        ผู้ทำคลอดจะต้องทดสอบว่า รกลอกตัวสมบูรณ์แล้ว ด้วยการทำ Cord test ก่อนที่จะลงมือทำคลอด
      - ประเมินสภาพทั่วไปของผู้คลอด
        ประเมินสัญญาณชีพ: ถ้าชีพจรเบาเร็วขึ้น ความดันโลหิตต่ำลง ควรรีบรายงานแพทย์และให้การช่วยเหลือ
        เฝ้าระวังอาการและอาการแสดงของภาวะช็อค เช่น อาหารเหงื่อออก ตัวเย็นชื้น รู้สึกสั่น ชีพจรเบาเร็ว หายใจเร็ว ความดันโลหิตลดลง และความรู้สึกตัวน้อยลง
        สภาพกระเพาะปัสสาวะ : ถ้ามีกระเพาะปัสสาวะเต็มจะทำให้รกคลอดช้า ถ้า 10-15 นาที รกไม่คลอด ควรสวนปัสสาวะทิ้ง