Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ข้อบังคับสภาการพยาบาลว่าด้วยข้อจำกัดและเงื่อนไขในการปรพกอบวิชาชีพพยาบาลและ…
ข้อบังคับสภาการพยาบาลว่าด้วยข้อจำกัดและเงื่อนไขในการปรพกอบวิชาชีพพยาบาลและการพดุงครรภ์ พศ. ๒๕๖๔
หมวดที่ ๑ บททั่วไป (ข้อ๔คำจำกัดความ
การรักษาโรคเบื้องต้น
เพื่อวินิจฉัย แยก รักษา
การเจ็บป่วยฉุกเฉิน
เจ็บป่วยกระทันหัน ต้องรักษาทันที
การเจ็บป่วยวิกฤต
ความเจ็บป่วยที่รุนแรงทำให้ตายหรือพิการได้
การปฐมพยาบาล
เพื่อบรรเทาอาการ ป้องกันไม่ให้ภาวะนั้นแย่ลง
การให้ภูมิคุ้มกัน
กระบวนการที่ทำให้ร่างกายเกิดภูมิคุ้มกัน โดยการให้วัคซีนเท่านั้น
หมวดที่ ๒ การประกอบวิชาชีพการพยาบาล
ส่วนที่ ๑ การพยาบาล (ข้อ ๕-๘)
ข้อที่๕ ผู้ประกอบวิชาชีพพยาบาล ชั้นหนึ่ง/การพยาบาลและการพดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง ทำการพยาบาลโดยการใช้กระบวนการพยาบาล
๕.๑ การกระทำต่อร่างกาย จิตใจ ส่งเสริม รักษา ป้องกัน ฟื้นฟู
๕.๒ การสอน แนะนำ คำปรึกษา แก้ไขปัญหา การวางแผนการดูแล
๕.๓ การจัดสภาพแวดล้อม
๕.๔ การปฎิบัติตามแผนการพยาบาล เป็นไปตามมาตรฐานการพยาบาลที่สภาฯ กำหนด
๕.๕ การพยาบาลที่บ้านและการส่งเสริมความสามารถ เพื่อใช้ชีวิตอย่างปกติและอยู่กับความเจ็บปวด มีคุณภาพชีวิตที่ดี
ข้อที่๖ ผู้ประกอบวิชาชีพจะให้ยาเฉพาะที่แพทย์ได้ระบุไว้ในแผนการรักษา
๖.๑ ห้ามให้ยาในช่องรอบเยื่อบุไขสันหลัง(ดูล่าแมทเตอร์) หรือช่องไขสัน/สายสวนทางหลอดเลือดดำส่วนกลาง
๖.๒ ห้ามให้ยาหรือสารที่เกี่ยวข้องกันรังสี
ห้ามให้ยาทางหลอดเลือดดำ
๑. กลุ่มสารละลายทึบรังสี (Contrast media) เช่นการฉีดสีเพื่อฉายแสง
๒. ยาระงับความรู้สึกที่ให้ทางหลอดเลือดดำ
ไธโอเพ็นทัลโซเดียม
คีตามีนไฮโดรคลอไรด์
พรอโพฟอล
เอโทมีเดท
ยกเว้น ผู้ประกอบวิชาชีพยาบาลชั้นหนึ่ง หรือผู้ประกอบวิชาการพยาบาลและพดุงครรภ์ชั้นหนึ่งที่ผ่านการอบรมวิสัญญีพยาบาลและปฎิบัติงานในห้องผ่าตัดใน รพ.
๓. เคมีบำบัดต้องเข้าอบรมก่อน
ยาเคมีบำบัดเว้น ๔ ตัวนั้นให้ทางหลอดเลือดดำได้ ต้องมีคุณสมบัติ ดังนี้
ต้องผ่านการอบรมและได้ใบรับรองจากสภาฯ
ให้ยาได้ทางหลอดเลือดดำส่วนปลายหรือส่วนที่เปิดไว้แล้วโดยแพทย์
ยาเคมีบำบัดที่ผสมแล้ว ที่ไม่ใช่พยาบาลทำ
ข้อที่ ๗ พยาบาลชั้นสอง/พยาบาลและการพดุงชั้นสองให้ทำอันที่ไม่ยุ่งยากซับซ้อน แต่ถ้ายาก ซับซ้อน ป่วยฉุกเฉิน วิกฤต ให้ทำร่วมกับพยาบาลชั้นหนึ่ง/พยาบาลและการพดุงชั้นหนึ่ง
ข้อที่ ๘ พยาลชั้นสอง/พยาบาลพดุงชั้นสอง ให้ยาทางปากและยาภายนอกได้ แต่ต้องตามที่แพทย์ระบุไว้ตามแผนการรักษา ห้ามให้ยาในข้อ ๖.๑ และ ๖.๒
ส่วนที่๒ การทำหัตถการ (ข้อ๙)
ข้อที่๙ พยาบาลชั้นหนึ่ง/พยาบาลและการพดุงชั้นหนึ่ง ทำหัตถการได้ตามขอบเขตที่กำหนด
๙.๑ การทำแผล ตกแต่งแผล เย็บแผลลึกไม่เกินชั้นเนื้อเยื่อไขมันใต้ผิวหนัง (Subcutaneous tissue) ใช้ยาระงับครส.เฉพาะที่หรือการตัดไหม
๙.๔ การให้ออกซิเจน
๙.๓ ถอดเล็บ การจี้หูดหรือจี้ตาปลาใช้ยาระงับครส.ทางผิวหนังหรือฉีดยาชาเฉพาะที่
๙.๑๑ การใส่สาย NG ไม่ต้องรอแพทย์สั่ง แต่ต้องมั่นใจว่าเราทำได้
๙.๑๐ การเช็ดตา ล้างตา หยอดตา ปิดตา ล้างจมูก
๙.๑๕ การตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม
๙.๑๗ หัตถการอื่นๆ ที่สภาฯกำหนด
๙.๑๔ ดาม ใส่เฝือก ชั่วคราว
๙.๗ การให้เลือด
๙.๑๖ เจาะเลือดจากหลอดเลือดส่วนปลาย/ปลายนิ้วเพื่อส่งตรวจห้ามตรวจเอง
๙.๒ ผ่าตัดสปป. ฝี ตาปลา เลาะก้อนใต้ผิวหนังโดยใช้ยาระงับครส.ทางผิวหนังหรือฉีดยาชาเฉพาะที่
๙.๖ การให้ยาทางปาก ผิวหนัง ทางหลอดเลือดดำ หรือทางอื่นๆตามแผนรักษาหรือที่สภาฯกำหนด
๙.๙ การช่วยฟื้นคืนชีพ
๙.๘ การดูดเสมหะ เคาะปอด
๙.๑๓ การสวนทวารหนัก
๙.๕ การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ ในผู้ป่วยวิกฤต ภาวะเสี่ยงสมดุลน้ำ เสี่ยงต่อการช็อค
๙.๑๒ การสวนหรือเปลี่ยนสายปสว.ในคนที่ไม่มีค.ผิดปกติของระบบทางเดินปสว.
หมวดที่ ๓ การรักษาโรคเบื้องต้นและการใก้ภูมิคุ้มกันฯ (ข้อ ๑๐-๑๕)
ข้อที่๑๐ พยาบาลชั้นหนึ่ง/พยาบาลผดุงชั้นหนึ่งให้การพยาบาลโรคเบื้องต้นได้(๓๓โรค)
ข้อที่๑๑ พยาบาลชั้นหนึ่ง/พยาบาลและการผดุง ที่ผ่านการอบรมตามหลักสูตรที่สภาฯกำหนด
๑๑.๑ สาขาเฉพาะทาง (อบรม๔เดือน)
๑๑.๑.๑ ปฏิบัติทั่วไป (การรักษาโรค
๑๑.๑.๓ ปฏิบัติฉุกเฉิน
๑๑.๑.๔ ปฏิบัติบำบัดทนแทน(ล้างไตทางช่องท้อง)
๑๑.๑.๕ ปฏิบัติบำบัด(ฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม)
๑๑.๑.๖ ปฏิบัติผู้สูงอายุ
๑๑.๑.๗ ผู้ป่วยวิกฤต (ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ)
๑๑.๑.๒ ปฏิบัติทางตา
๑๑.๑.๑๑ ผู้ป่วยแบบประคับประครอง
๑๑.๑.๑๒ ปฎิบัติครอบครัว
๑๑.๑.๑๐ โรคหัวใจและหลอดเลือด
๑๑.๑.๑๓ โรคเรื้อรัง
๑๑.๑.๙ ผู้ป่วยมะเร็ง
๑๑.๑.๑๔ สุขภาพจิตและจิตเวช
๑๑.๑.๘ ผู้ป่วยโรคติดเชื้อและควบคุมการติดเชื้อ
๑๑.๑.๑๕ สาขาอื่นที่สภาฯกำหนด
๑๑.๒ ผู้ที่ผ่านการอบรม+ได้รับนส.ที่สภาฯกำหนด
๑๑.๒.๔ โรคติดเชื้อและควบคุมการติดเชิ้อ
๑๑.๒.๕ ปฏิบัติชุมชน
๑๑.๒.๓ จิตเวชและสุขภาพจิต
๑๑.๒.๖ ผดุงครรภ์
๑๑.๒.๒ เด็ก
๑๑.๒.๗ มารดาและทารก
๑๑.๒.๑ ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ
๑๑.๒.๘ สาขาอื่นๆที่สภาฯกำหนด
๑๑.๓ พยาบาลชั้นหนึ่ง/พยาบาลผดุงชั้นหนึ่ง ทำตามข้อ๑๑.๑ และ ๑๑.๒ มาแล้วสามารถทำหัตถการ(ข้อ๙) และสามารถรักษาโรคเบื้องต้น (ข้อ๑๐)ได้
ข้อที่๑๒ พยาบาลชั้นหนึ่ง/พยาบาลและผดุงครรภ์ชั้นหนึ่งต้องรักษาโรคเบื้องต้นตามที่สภาฯกำหนด โดย
๑๒.๑ ตรวจวินิจฉัย บำบัด รักษา ตามที่สภากำหนด
๑๒.๒ ต้องส่งผู้ป่วยเมื่ออาการไม่เบาลง รุนเเรงขึ้น มีภาวะแทรกซ้อน ไปรับการรักษากับผู้ประกอบวิชาชีพอื่น
ข้อที่๑๔ พยาบาลชั้นหนึ่ง/พยาบาลผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง ในการให้ภูมิคุ้มกันต้องทำตามแนวทางในการให้ภูมิคุ้มกันตามกระทรวงสภาฯกำหนด
ข้อที่๑๓ พยาบาลชั้นหนึ่ง/พยาบาลผดุงชั้นหนึ่ง ถ้าต้องใช้ยาต้องใช้ยาตามที่สภาฯกำหนด
ข้อที่๑๕ ต้องมีบัญทึกรายงานประสัติผู้ป่วย เก็บหลักฐานไว้เป็นเวลา๕ปี
หมวดที่๔ การประกอบวิชาชีพผดุงครรภ์
ส่วนที่5 การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคแก่มารดา ทารก เด็ก
ข้อ34 ผดุงชั้นหนึ่ง/พยบและการผดุงขั้นหนึ่ง
จะให้ภูมิคุ้มกันโรค ต้องทำตามที่กระทรวงสาฯกำหนดไว้
ข้อ35 ผดุงชั้นสอง/พยบและการผดุงขั้นสอง
แนะนำเรื่องการเข้ารับภูมิ/ติดตามให้มารับภูมิ
ส่วนที่4 การวางแผนครอบครัวและคัดกรองมารดาทารก
ข้อ31 ผดุงชั้นหนึ่ง/พยบและการผดุงขั้นหนึ่ง
สามารถทำการพยาบาลและวางแผนครอบครัวดังนี้
31.1 การให้คำปรึกษาคู่สมรสวางแผนครอบครัว
แบบวิธีธรรมชาติ แบบไม่ใช้ยาหรืออุปกรณ์
31.2 การวางแผนครอบครัวแบบใช้ยาหรืออุปกรณ์
31.2.1 ยาเม็ดคุมกำเนิด
31.2.2 ยาฉีดคุมกำเนิด
31.2.3 ถุงยางอนามัย
31.2.4 วงแหวนคุมกำเนิด
31.2.5 แผ่นแปะคุมกำเนิด
31.2.6 การฝังและถอดยาคุมกำเนิด
31.2.7 อื่นๆตามที่กระทรวงฯกำหนด
ข้อ33 ผดุงชั้นสอง/พยบและการผดุงขั้นสอง
วางแผนครอบครัวแบบใช้ยาหรืออุปกรณ์
33.1 ยาเม็ดคุมกำเนิด
33.2 ถุงยางอนามัย
33.3 วงแหวนคุมกำเนิด
33.4แผ่นแปะคุมกำเนิด
ข้อ32 ผดุงชั้นหนึ่ง/พยบและการผดุงขั้นหนึ่ง
สามารถทำการคัดกรองมารดาทารก
32.1การทำ Pap smear
32.2ประเมินภาวะสุขภาพ ความผิดปกตืและพิการของทารก
ส่วนที่1 ก่อนการตั้งครรภ์ ระยะตั้งครรภ์
ข้อที่17 แนะนำ
ข้อที่18 ส่งต่อหญิงมีครรภ์เสี่ยงหรือตรวจพบครรภ์เป็นพิษหรือทารกในครรภ์ผิดปกติ
ให้ได้รับการรักษาจากหมอหรือส่งต่อไปรพ.ที่มีความพร้อม
ข้อที่16 พยบชั้นหนึ่ง/พยบและการผดุงชั้นหนึ่ง
ให้การผดุงแก่หญิงเมื่อต้องการมีบุตรด้วยกระบวนการดังนี้
16.1 ประเมินภาวะสุขภาพ วางแผนการมีบุตร
16.2 ตรวจประเมินภาวะตั้งครรภ์
ด้วยเวชภัณฑ์ทดสอบการตั้งครรภ์
16.3 การรับฝากครรภ์
16.3.3 การประเมินว่าเคยตั้งครรภ์ผลการตั้งครรภ์แต่ละครั้ง
ภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์ครั้งก่อน
16.3.4 ตรวจร่างกายทั่วไป ประเมินภาวะโภชนาการ
16.3.2 ประเมินการเจ็บป่วยในอดีตและปัจจุบัน
ที่อาจจะมีผลต่อการตั้งครรภ์
16.3.5 การตรวจครรภ์ เพื่อประเมินภาวะของครรภ์
16.3.1 ประเมินภาวะสุขภาพร่างกาย จิตใจ สอนพ่อ-แม่
ว่าควรทำอะไรบ้างระหว่างท้อง การคลอดและหลังคลอด
16.3.6 ให้ยาเสริมธาตุเหล็กและโฟเลต
16.3.7 ให้วัคซีนป้องกันบาดทะยัก
และวัคซีนอื่นๆตามที่กระทรวงฯกำหนด
ส่วนที่3 การพยาบาลมารดาและทารกหลังคลอด
ข้อที่30 ผดุงชั้นสอง/พยบและการผดุงขั้นสอง
ทำได้ตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์ คลอด หลังคลอด แต่ทำร่วมกับชั้นหนึ่งแต่ไม่ให้ทำในกรณีที่ยุ่งยาก ซับซ้อน
ข้อที่29 ผดุงชั้นหนึ่ง/พยบและการผดุงขั้นหนึ่ง ต้องบันทึกประวัติ ตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์ คลอด หลังคลอด เก็บหลักฐานเป็นเวลา5ปี
ข้อที่28 การพยาบาลทารกวัดสัญญาณชีพ ความพิการที่เห็นได้ชัดเจนและให้แม่กอดลูกและเริ่มให้นมภายในชั่วโมงแรกหลังคลอด
ข้อที่26 ผดุงชั้นหนึ่ง/พยบและการผดุงขั้นหนึ่งให้การดูแลแม่หลังคลอดอย่างใกล้ชิดโดยเฉพาะตกเลือด
ข้อที่27 ผดุงชั้นหนึ่ง/พยบและการผดุงขั้นหนึ่งต้องใช้ยาหยอดตาหรือป้ายตาทารกทันทีเพื่อป้องกันการติดเชื้อ
ส่วนที่2 การพยาบาลระยะคลอด
ข้อที่23 ห้ามผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง/พยบและการผดุงชั้นหนึ่งกระทำดังนี้
23.1 ห้ามเจาะน้ำคร่ำ
23.2 การคลอดที่มีความผิดปกติ เช่น ท่าก้น แฝด
สายสะดือย้อย ท่าขวาง หรือส่วนนำใหญ่กว่าเชิงกราน
23.3 ห้ามล้วงรก
23.4 ห้ามกลับท่าทารกทั้งใน-นอกครรภ์
23.5 ห้ามใช้มือกดท้องช่วยทำคลอด
23.6 การเย็บซ่อมฝีเย็บที่มีการฉีดขาดระดับ3
23.7 การทำแท้ง
ข้อที่24 การช่วยคลอดฉุกเฉินแต่ไม่มีหมอเราสามารถทำได้ แต่ต้องคำนึงว่าไม่เป็นอันตรายต่อแม่และทารก
ห้ามใช้คีมสูง เครื่องดูด ผ่าตัดในการคลอดยารัดมดลูก
ข้อที่25 ถ้าตกเลือดให้ดูแลเบื้องต้น
และส่งต่อทันที
ข้อที่19 ผดุงชั้นหนึ่ง/พยบการผดุงชั้นหนึ่ง
ข้อที่20 ผดุงชั้นหนึ่ง/พยบและการผดุงชั้นหนึ่ง
ให้การผดุงครรภ์หญิงมีครรภ์ ระยะคลอดดังนี้
20.2 การประเมินทารกในครรภ์
20.2.1 ตรวจการเต้นหัวใจทารกในครรภ์
20.2.2 ประมาณน้ำหนักทารก
20.2.3 ส่วนนำและท่าทารกในครรภ์
20.3 การประเมินความก้าวหน้าของการคลอด
20.1 การประเมินหญิงมีครรภ์
20.1.1 ประเมินประวัติการตั้งครรภ์และประวัติการเจ็บป่วยอื่นๆ
20.1.2 ตรวจทางหน้าท้องเพื่อประเมินความพร้อมการคลอด
ข้อที่22 ช่วยเหลือหมอทำคลอดในรายที่ผิดปกติ
เช่นติดไหล่หน้า ใช้เครื่องมือช่วยคลอด : คีม
ข้อที่21 การพยาบาลระยะคลอด
21.1 พยาบาลหญิงตั้งครรภ์ที่ได้รับการชักนำการคลอด
21.2 การทำคลอดปกติ เตรียมท่าคลอดเมื่อปากมดลูกเปิดสมบูรณ์แล้ว ตัดฝีเย็บ ทำคลอดดูแลทารกทันที
21.3 ทำคลอดรกและเยื่อหุ้มรกด้วยวิธี (Modified Crede' Maneuver)
ถ้ารกค้างปล่อยไว้จะเป็นอันตรายให้ใช้วิธีพยุงดึงรั้งสายสะดือ (Controlled cord traction) ถ้ายังไม่ออกให้ส่งต่อไปรพ.ที่พร้อม
21.4 เย็บซ่อมฝีเย็บที่ขาดไม่เกินระดับ2
21.5 ประเมินการเสียเลือด
21.6 ประเมินสัญญาณชีพหลังคลอดทันทีและก่อนย้ายออกจากห้องคลอด